تعیین
تعیین یعنی متمایز کردن چیزى از غیر آن بوسیله خصوصیتی که در او است.
اگر وصی بمیرد، آیا حاکم می تواند وصی دیگری تعیین کند؟ و اگر وارث به تعیین وصی راضی نباشد، وظیفه چیست؟
هرگاه میت وصایای جامانده ای دارد و یا در میان وارثان افراد صغیری هستند که حفظ اموال آنها بدون نصب وصی امکان پذیر نیست، در چنین صورتی حاکم شرع می تواند برای انجام این کارها شخصی را تعیین کند. اصولاً هر کار جا مانده ای که فاعل مشخصی برای آن نیست، انجام آن مربوط به حاکم شرع است و در این صورت، رضایت وارث شرط نیست. والله العالم
هرگاه میت وصایای جامانده ای دارد و یا در میان وارثان افراد صغیری هستند که حفظ اموال آنها بدون نصب وصی امکان پذیر نیست، در چنین صورتی حاکم شرع می تواند برای انجام این کارها شخصی را تعیین کند. اصولاً هر کار جا مانده ای که فاعل مشخصی برای آن نیست، انجام آن مربوط به حاکم شرع است و در این صورت، رضایت وارث شرط نیست. والله العالم
عنوان سوال:
اگر وصی بمیرد، آیا حاکم می تواند وصی دیگری تعیین کند؟ و اگر وارث به تعیین وصی راضی نباشد، وظیفه چیست؟
پاسخ:
هرگاه میت وصایای جامانده ای دارد و یا در میان وارثان افراد صغیری هستند که حفظ اموال آنها بدون نصب وصی امکان پذیر نیست، در چنین صورتی حاکم شرع می تواند برای انجام این کارها شخصی را تعیین کند. اصولاً هر کار جا مانده ای که فاعل مشخصی برای آن نیست، انجام آن مربوط به حاکم شرع است و در این صورت، رضایت وارث شرط نیست. والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی از دنیا رفته است و قبل از فوت اعلام کرده که خمس اموال را نپرداخته است و ضمناً وصی تعیین نکرده است وظیفه ورثه چیست؟
- شخصی از دنیا رفته است و قبل از فوت اعلام کرده که خمس اموال را نپرداخته است و ضمناً وصی تعیین نکرده است وظیفه ورثه چیست؟
- تصرفات وصی منصوب از جانب حاکم شرع در چه مواردی صحیح می باشد؟
- هرگاه منکر در محکمه حاضر شود ولی سکوت کرده و قسم نخورد وظیفه حاکم چیست؟
- اموالی که از مرحوم شریکم باقی مانده و وارث او را نیز نمی شناسم وظیفه ام چیست؟
- شخصی وصیت کرده است که ثلث ماترک را جدا نمایند و سپس مواردی برای مصرف آن بیان کرده است و وصی پس از مصرف درآن موارد، مقداری از ثلث باقی مانده است آیا مابقی به وارث برمی گردد؟
- در توضیح المسائل فرموده اید (عقد مضاربه بدون تعیین مدت صحیح نیست) اگر کسی مسأله را نمی دانست و سودی بدون تعیین مدت عقد دریافت کرد اکنون وظیفه اش چیست؟
- همسرم در اداره ای کار می کند و من راضی نیستم که او کار کند. وظیفه ی آن اداره چیست؟
- اگر زوج بمیرد و غیر از زوجه وارثی نباشد ارث چگونه تقسیم می شود؟
- اگر وظیفه کسی تیمم باشد و پشت دست نجس باشد و قابل تطهیر نباشد وظیفه اش چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] کسی که وصی میت شده چون نمیتواند به وصیت عمل کند خودش را بعد از آن میت، ملزم به وصیت و تعیین وصی میداند آیا باید به حاکم شرع مراجعه کند یا خودش میتواند هر که را صلاح بداند وصی قرار دهد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی در روی کشتی بمیرد و امکان دفن او نباشد وظیفه چیست؟
- [آیت الله خوئی] زید در حال حیات و زندگی به ثلث مال خود وصیت نموده و شخص معینی را غیر از وارث، وصیّ قرار داده و مصارف را هم معین نموده و حال که از دنیا رفته وارث میگوید که زید در حال حیات به من گفته که یک قطعه از ملک را برایم وقف محل معینی قرار بدهید، وصی میگوید در وصیتنامهای که به دست ما است از وقف چنین ملکی نامی نیست و من به مصارفی که زید معین نموده میرسانم و ملکی را وقف نمیکنم، با فرض چنین مسئلهای وارث چه کند؟ آیا بگذارد وصی به وظیفه خود عمل کند یا آنکه در قسمت وقف، وارث دخالت کند؟ آنچه حکم است بیان فرمائید.
- [آیت الله بروجردی] زیدی وصیت به خمس نموده و تعیین مقدار آن را نکرده، تکلیف وصی و ورثه چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا وصیّ یا وارث مقتول مثل فرزند میتوانند حقّ دیه مقتول را به قاتل ببخشند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر موصی، وصیّ و ناظر را تعیین کند، ولی وظایف و اختیارات آنان را ذکر ننماید و همچنین متعرض ثلث اموال خود و مصارف آن نیز نشود، در این صورت وظیفه وصیّ چیست؟ آیا جایز است ثلث اموال موصی را از ترکه او جدا کند و در امور خیر مصرف نماید؟ و آیا مجرّد وصیّت و تعیین وصیّ برای استحقاق او نسبت به ثلث ترکه اش کافی است تا در نتیجه بر وصی، جدا کردن ثلث از ترکه و مصرف آن برای موصی واجب باشد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هرگاه وصی مصرف وصیت را فراموش کند، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی را وصیّ خود کند و بگوید اگر او بمیرد فلان شخص دیگر وصیّ من باشد آیا این وصیت صحیح است ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه انسان با خبر شود کسی او را وصیّ خود کرده، و او حاضر به وصی شدن نباشد حکم چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر متوفّی وصیّت کند به انجام مناسک حجّ و مبلغ تعیین شده کفایت نکند بفرمائید چه وظیفهای بر عهده وصیّ است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر صاحب مال بمیرد، امانت دار باید مال را به وارث او برساند، یا به وارث او خبر دهد و چنانچه مال را به وارث او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند و مال تلف شود ضامن است، ولی اگر برای آنکه می خواهد بفهمد کسی که می گوید من وارث میّتم، راست می گوید یا نه، یا میت وارث دیگری دارد یا نه; مال را ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند و مال تلف شود ضامن نیست.
- پدر و جد پدری طفل در صورتی می توانند مال طفل را بفروشند که برای او مصلحتی باشد و همچنین است وصی پدر و وصی جد پدری و حاکم شرع در صورتی می توانند مال طفل را بفروشند که مصلحت طفل در آن باشد.
- اگر وصی نتواند به تنهائی کارهای میت را انجام دهد، چنانچه ممکن است برای کمک خود وکیل گیرد و در غیر این صورت حاکم شرع برای کمک او یک نفر دیگر را معین می کند.
- اگر کسی که امانت را قبول کرده بمیرد، یا دیوانه شود، وارث یا ولی او باید هر چه زودتر به صاحب مال اطلاع دهد، یا امانت را به او برساند.
- اگر یکی از شریک ها بمیرد، یا دیوانه، یا بیهوش شود یا سفیه شود و حاکم شرع او را از تصرف در اموالش جلوگیری کند شریک های دیگر نمی توانند در مال شرکت تصرف کنند.
- اگر یکی از شریک ها بمیرد، یا دیوانه، یا بیهوش شود یا سفیه شود و حاکم شرع او را از تصرف در اموالش جلوگیری کند شریک های دیگر نمی توانند در مال شرکت تصرف کنند.
- اگر اجاره دهنده یا مستأجر بمیرد، اجاره باطل نمی شود. ولی اگر خانه مال اجاره دهنده نباشد مثلاً دیگری وصیت کرده که تا او زنده است منفعت خانه مال او باشد، چنانچه آن خانه را اجاره دهد و پیش از تمام شدن مدت اجاره بمیرد، از وقتی که مرده اجاره باطل است.
- زن مستحاضه اگر پیش از آن که خود را وارسی کند، مشغول نماز شود، چنانچه قصد قربت داشته و به وظیفه خود عمل کرده مثلا استحاضه اش قلیله بوده و به وظیفه استحاضه قلیله عمل نموده، نماز او صحیح است و اگر قصد قربت نداشته یا عمل او مطابق وظیفه اش نباشد مثل آن که استحاضه او متوسطه بوده و به وظیفه قلیله رفتار کرده، نماز او باطل است.
- هر گاه پزشک به مریض یا ولیّ او بگوید که اگر ضرری به مریض برسد ضامن نباشد; در صورتی که دقت و احتیاط خود را بکند و به مریض ضرری برسد، یا بمیرد، پزشک ضامن نیست.
- کسی که وصیت می کند باید عاقل و بالغ باشد و از روی اختیار وصیت کند و نیز سفیه و یا از طرف حاکم شرع در تصرف در اموال ممنوع نباشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر عاریهدهنده بمیرد، چنانچه درباره عاریه وصیّتی کرده و برای آن وصیّ تعیین کرده باشد، عاریهگیرنده باید چیزی را که عاریه کرده به وصیّ او بدهد و اگر وصیّتی نکرده یا برای آن وصیّ تعیین نکرده باشد، باید آن را به ورثه یا ولیّ یا وکیل آنها بدهد.
- [آیت الله مظاهری] کسی که مفقود الاثر شده است راجع به ارث بردن او یا تقسیم اموال او باید به حاکم شرع مراجعه شود تا حاکم شرع تعیین وظیفه نماید، همینطور اگر یکی از خویشان او بمیرد در سهم ارث او باید به حاکم شرع مراجعه شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه وصی نتواند به تنهایی کارهای میت را انجام دهد و نتواند کسی را کمک بگیرد حاکم شرع برای کمک او فردی را تعیین می کند.
- [آیت الله مظاهری] اگر وصی بمیرد یا دیوانه شود یا کافر شود یا نتواند کارهای میّت را انجام دهد حاکم شرع یک نفر را به جای او معیّن میکند.
- [آیت الله مظاهری] اگر زنی بمیرد و وراثی غیر از شوهر نداشته باشد همه مال او به شوهر میرسد و اگر مردی بمیرد و وراثی غیر از زن نداشته باشد یک چهارم مال به زن میرسد، و بقیه مال حاکم شرع است، و اگر کسی بمیرد و اصلاً وارث نداشته باشد همه ارث او مال حاکم شرع است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی را وصی خود کند و بگوید اگر او بمیرد فلان شخص دیگر وصی من باشد این وصیت صحیح است و اگر وصی اول بمیرد وصی دوم جانشین او می شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر صاحب مال بمیرد و چند وارث داشته باشد، اگر در مورد امانت وصیّتی نموده و برای آن وصیّ تعیین نموده، امانتدار باید مال را به وصیّ برساند یا به او خبر دهد و اگر برای آن وصیّتی ننموده یا برای آن وصیّ معیّن نکرده باشد امانتدار باید مال را به همه ورثه یا اولیاء آنها بدهد یا به آنان خبر دهد یا به کسی بدهد که همه آنان اجازه گرفتن مال را به او داده باشند و اگر بدون اجازه دیگران یا اولیاء آنها، تمام مال را به یکی از ورثه بدهد ضامن سهم دیگران است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی دو نفر را با هم وصیّ کند، چنانچه یکی از آنها بمیرد یا از شرایط لازم برای وصیّ (که در مسأله 2713 گذشت) بیفتد، مثلاً دیوانه شود، اگر وصیّتکننده به متعدّدبودن وصیّ به طور مستقل نظر داشته باشد، حاکم شرع یک نفر را به جای او معیّن میکند و اگر هر دو بمیرند یا از شرایط بیفتند، حاکم شرع دو نفر دیگر را معیّن میکند، ولی اگر متعدّد بودن وصیّ به طور مستقل در نظر وصیّتکننده نبوده، بلکه مثلاً به خاطر متعدّدبودن فرزندان خود برای جلوگیری از نزاع و دشمنی همه را وصیّ قرار داده باشد، با مرگ یکی یا از شرایط افتادن وی، شخص دیگری به جای وی جایگزین نمیشود.
- [آیت الله نوری همدانی] هر گاه انسان کسی را وصیّ کند و بگوید که اگر آن کس بمیرد فلانی وصی باشد ؛ بعد از آنکه وصیّ او مرد ، وصیّ دوّم باید کارهای میّت را انجام دهد .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] هرگاه انسان کسی را وصی کند و بگوید که اگر آن کس بمیرد فلانی وصی باشد؛ بعد از آنکه وصی اول مرد؛ وصی دوم باید کارهای میت را انجام دهد.