وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
هرگاه منکر در محکمه حاضر شود ولی سکوت کرده و قسم نخورد وظیفه حاکم چیست؟
بسمه تعالی: قاضی باید به هر نحوی که مناسب است او را به سخن درآورد ولی حکم نکول بر او بار نمی شود و در این مورد به کتاب ما (نظام القضاء، ج 1/440) مراجعه شود . والله العالم
بسمه تعالی: قاضی باید به هر نحوی که مناسب است او را به سخن درآورد ولی حکم نکول بر او بار نمی شود و در این مورد به کتاب ما (نظام القضاء، ج 1/440) مراجعه شود . والله العالم
پاسخ:
بسمه تعالی: قاضی باید به هر نحوی که مناسب است او را به سخن درآورد ولی حکم نکول بر او بار نمی شود و در این مورد به کتاب ما (نظام القضاء، ج 1/440) مراجعه شود . والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در مواردی که منکر در مقابل ادعای مدعی، اظهار بی اطلاعی کرده و اظهار می نماید که از صدق و کذب ادعا خبری ندارد هرگاه منکر از ادعای سوگند امتناع نماید و سوگند را به مدعی برگرداند آیا با سوگند مدعی مبنی بر این که منکر علم دارد در این صورت اصل ادعای مدعی ثابت می شود یا تنها علم داشتن منکر ثابت می شود؟
- مبلغی را به عنوان قرض دریافت نمودم و یقین دارم که قرض را پرداخته ام ولی شخص قرض دهنده منکر است وظیفه ام چیست؟
- اگر با قَسامه(پنجاه قسم برای اثبات قتل) همراه با لوث(نشانه ای که موجب ظن غالب حاکم به قاتل بودن شخص می شود)، قتل ثابت شود، آیا لازم است کسانی که قسم می خورند از بستگان درجه ی اول و دوم مقتول باشند و آیا بیان نسبت خود با مقتول، هنگام قسم خوردن و تعیین نوع قتل، لازم است؟ اگر برخی از اعضای قسامه سوگند را به صورت صحیح ادا نکنند، تکلیف چیست؟
- اگر وصی بمیرد، آیا حاکم می تواند وصی دیگری تعیین کند؟ و اگر وارث به تعیین وصی راضی نباشد، وظیفه چیست؟
- زمین بایری را از شخصی اجاره کردم. زمین را اصلاح و دیوارکشی و درخت کاری نموده و تمام امکانات را تهیّه کردم. اکنون مالک، منکر اجاره شده است. وظیفه ی من چیست؟
- اگر شاهد در نزد قاضی قسم بخورد در حالی که چیزی ندیده، به واسطه سخن مردم و یا فامیل این کار را انجام داده است و به ضرر دیگری حکم شود اکنون پشیمان شده است وظیفه اش چیست؟
- هرگاه فتوای مرجع تقلید تغییر کند، آیا می توانم به فتوای قبلی ایشان عمل کنم و اگر بعد از انجام تکلیف، متوجه شدم که فتوای وی تغییر نموده است، وظیفه چیست؟
- شخصی نزد قاضی به قتل عمد اعتراف کرده است و قاضی نیز وی را محکوم کرده، اما رأی وی در دیوان عالی کشور نقض می گردد و پرونده به قاضی دیگر ارجاع می نمایند و متهم منکر قتل می شود آیا قاضی دوم می تواند به استناد اعتراف وی نزد حاکم اول وی را محکوم نماید؟
- بنابرنظر مشهور فقهاء مبنی بر اینکه هرگاه اصل جنایت با بیّنه، علم قاضی یا قسامه ثابت شده باشد و جانی مدعی خطای محض بوده و عاقله منکر خطایی بودن قتل باشند قول عاقله با سوگند مقدم است بفرمائید کیفیت سوگند چگونه است؟
- هرگاه زوجه تنها به گرفتن تمام مهر حاضر به تمکین باشد و زوج طبق دستور دادگاه به مدت ده سال طی اقساط قادر به پرداخت باشد و زوجه ادعا نماید چنین وضعی موجب عسر و حرج شدید گردیده است آیا از مصادیق عسر و حرج و اجبار حاکم به طلاق می باشد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا سکوت کردن در برابر حاکم ظالم، مصداق عینی گناه نیست؟ وظیفه مسلمان واقعی در برابر چنین حکومتی چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا اشخاص می توانند در برابر منکر شدن معروف یا معروف شدن منکر، سکوت اختیار کنند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا در موارد زیر قسم صحیح است؟ 1 شخصی قسم بخورد فلان دارو را نخورد در حالی که این دارو برای بیماریش مفید است. 2 قسم بخورد با بعضی از خویشاوندان خود قطع رابطه کند؟
- [آیت الله بهجت] شاکی برای سرقت مال علیه دیگری شاهدی ندارد، منکر هم قسم نمی خورد و ردّ قسم می کند و شاکی قسم می خورد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مدّعی برای اثبات حق خود بیّنه ندارد و حاضر هم نمی شود که منکر قسم بخورد، آیا قاضی می تواند اقدام به قسم دادن منکر و در نتیجه حکم به برائت او کند؟
- [سایر] امر به معروف و نهی از منکر ، وظیفه ی همه ی مسلمانان است یا گروهی خاص ؟
- [آیت الله بهجت] آیا قاضی برای قسم دادن منکر، باید با مطالبه شاکی، وی را سوگند دهد؟
- [سایر] امر به معروف و نهی از منکر ، وظیفه همه مسلمانان است یا گروهی خاص ؟
- [سایر] آنجایی که امر به معروف و نهی از منکر اثر نمی کند ، وظیفه چیست ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی قسم خورده، آیا پدر تنها میتواند قسم فرزند را به هم بزند، جدّ و حاکم شرع چطور؟ همچنین آیا شوهر میتواند قسم زن را به هم بزند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- شریکی که با سرمایه شرکت معامله می کند اگر بگوید سرمایه تلف شده و پیش حاکم شرع قسم بخورد، باید حرف او را قبول کرد.
- زن مستحاضه اگر نتواند خود را وارسی نماید، باید به آنچه مسلّماً وظیفه اوست عمل کند، مثلا اگر نمی داند استحاضه او قلیله است یا متوسطه، باید کارهای استحاضه قلیله را انجام دهد و اگر نمی داند متوسطه است یا کثیره، باید کارهای استحاضه متوسطه را انجام دهد ولی اگر بداند سابقاً کدام یک از آن سه قسم بوده، باید به وظیفه همان قسم رفتار کند.
- هرگاه مرضی دارد که نمی تواند از خارج شدن باد جلوگیری کند باید به وظیفه کسانی که نمی توانند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کنند عمل نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه احتمال صحیح داده شود که سکوت، سبب می شود که عمل منکری معروف، یا عمل معروفی منکر شود، بر همه مخصوصاً علمای اسلام واجب است که حق را اظهار و اعلام کنند و سکوت جایز نیست.
- [آیت الله مظاهری] قتل یا جنایت به چند راه ثابت میگردد: 1 - اقرار خود قاتل یا جانی. 2 - شهادت دو مرد عادل. 3 - قسامه و آن در صورتی است که مدّعی قتل شاهدی بر قاتل بودن متهم نداشته باشد با آنکه نشانههایی که باعث گمان به قاتل بودن اوست موجود باشد مثل آنکه او را با اسلحه نزد مقتول یافته باشند، و کیفیت آن به این صورت است که مدّعی به تنهایی یا دیگران، در نزد حاکم شرع پنجاه قسم بخورند و اگر مدّعی از قسامه امتناع نماید قسامه با متهم است. 4 - اگر مدّعی بیّنه نداشته باشد باید منکر قسم بخورد و اگر منکر قسم نخورد با قسم خوردن مدّعی قتل یا جنایت ثابت میگردد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هرگاه مالک ادّعا کند که عامل خیانت کرده یا تعدّی یا کوتاهی نموده است و عامل منکر شود، قول عامل با قسم مقدم است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر احتمال صحیح داده شود که سکوت موجب آن می شود منکری معروف شود یا معروفی منکر شود بر علماء اعلام اظهار حق واعلام آن ، وجایز نیست سکوت .
- [امام خمینی] اگر احتمال صحیح داده شود که سکوت موجب آن میشود که منکری معروف شود یا معروفی منکر شود واجب است خصوصاً بر علمای اعلام اظهار حق و اعلام آن، و جایز نیست سکوت.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه در اثناء نماز آنقدر سکوت کند که از صورت نمازگزار خارج شود نمازش باطل است، اما اگر مقداری سکوت کند و شک کند که آیا این مقدار سکوت، نماز را به هم زده یا نه، نمازش صحیح است، همچنین اگر کاری انجام داده که شک دارد صورت نماز را به هم می زند یا نه.
- [آیت الله اردبیلی] اگر احتمال صحیح داده شود که سکوت موجب میگردد که منکری معروف یا معروفی منکر شود و یا ستمگری تقویت گردد و یا ستمی بر مسلمانان تحمیل گردد یا چهره دین و عالمان دینی نزد مردم مخدوش گردد، اظهار حق و اعلام آن خصوصا بر عالمان و اجب است و سکوت جایز نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه عامل مدّعی شود که از طرف مالک در انجام بعضی از معاملات مجاز بوده و مالک منکر شود و بینه ای نداشته باشند قول مالک با قسم مقدم است و اگر مالک ادّعا کند که عامل را از انجام بعضی معاملات که بدون منع بر عامل جائز است منع کرده و عامل منکر باشد، قول عامل با قسم مقدم است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مستحاضه اگر نتواند خود را وارسی نماید که متوسطه یا قلیله یا کثیره است، باید بنحوی عمل کند که یقین به برائت ذمه، حاصل کند پس در شک میان قلیله و متوسطه یا متوسطه و کثیره، عمل به وظیفه هر دو نماید و در شک بین هر سه قسم، عمل به وظیفه هر سه قسم نماید، ولی اگر بداند سابقاً کدام یک از آن سه قسم بوده، باید به وظیفه همان قسم رفتار نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مستحب است فروشنده میان مشتریها در قیمت جنس فرق نگذارد و سخت گیری نکند، قسم نخورد و اگر مشتری پشیمان شده و از او تقاضای فسخ معامله را کند بپذیرد.