توسعه
وسعت و گشایش دادن را توسعه گویند که در اصطلاح به توسعه بر خانواده در مسکن و هزینه‌ها و غیره اطلاق می‌شود. از آن به مناسبت در بابهای صلات، زکات، تجارت و نکاح سخن گفته شده است.
برای توسعه مسجدی ناچاریم سقف مسجد فعلی را برداشته و آن را حیاط مسجد قرار دهیم. آیا این کار جایز است؟
در صورت امکان سقف مسجد محفوظ بماند و در صورت ضرورت با حفظ مسجد بودن حیاط و امکان عبادت در آن و مراعات احکام مسجد مثل آلوده نکردن و ننشستن جنب و حائض در آنجا، اشکال ندارد. والله العالم
در صورت امکان سقف مسجد محفوظ بماند و در صورت ضرورت با حفظ مسجد بودن حیاط و امکان عبادت در آن و مراعات احکام مسجد مثل آلوده نکردن و ننشستن جنب و حائض در آنجا، اشکال ندارد. والله العالم
عنوان سوال:
برای توسعه مسجدی ناچاریم سقف مسجد فعلی را برداشته و آن را حیاط مسجد قرار دهیم. آیا این کار جایز است؟
پاسخ:
در صورت امکان سقف مسجد محفوظ بماند و در صورت ضرورت با حفظ مسجد بودن حیاط و امکان عبادت در آن و مراعات احکام مسجد مثل آلوده نکردن و ننشستن جنب و حائض در آنجا، اشکال ندارد. والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مسجدی قدیمی به مساحت یک صد متر مربع در طرح توسعه ی خیابان واقع شده و چهل متر آن باقی مانده است و متدینین، مسجد جدیدی در کنار این مسجد احداث نموده اند. آیا باقیمانده از مسجد قدیمی را می توان جزء حیاط و صحن یا فضای سبز در محدوده ی حیاط مسجد جدید قرار داد؟
- اگر مسجدی در طرح توسعه ی خیابان قرار گیرد و احداث خیابان و عمران شهر و کاهش تصادفات و ترافیک، منوط به تخریب مسجد باشد، حکم شرعی آن چیست؟
- آیا تخریب مسجد جهت توسعه ی آن جایز است؟
- آیا ملحق کردن قسمتی از حسینیه به مسجد برای توسعه ی مسجد جایز است و آیا در صورت توسعه، نماز در آن مکان صحیح است؟
- در گوشه ای از مسجد قدیمی، دستشویی و توالت قرار داشته و اکنون به آبدارخانه تبدیل شده است و قسمتی از حیاط مسجد نیز به اتاق تبدیل شده و در اختیار سرایدار قرار گرفته است. آیا این دو مکان مشمول احکام مسجد است؟
- در کنار مسجدی قدیمی باغی هست که مالک آن در اداره ی ثبت اسناد، این جمله را ثبت نموده است: (حق برف اندازی مسجد و حق سکونت امام جماعت مسجد در اتاق های موجود و استفاده ی وی از اعیانی باغ ثابت است)، آیا پس از مرگ مالک و امام جماعت، این حق برای امام جماعت فعلی باقی است؟
- مسجدی حدود 20 سال قبل احداث شده، در رابطه با زمین مسجد بین دو طائفه اختلاف می باشد، عده ایمی گویند زمین آن غصبی است و عده ای منکر آن هستند آیا نماز خواندن در این مسجد جایز است؟ و آیا تحقیق لازم است؟
- مردی اسپرم ندارد لذا اسپرم اجنبی را با تخمک همسرش بارور می کند و در رحم همسرش قرار می دهند آیا این کار جایز است؟
- اگر مسجدی در مسیر راه قرار گیرد و تخریب شود و قسمتی از این مسجد که مثلاً کمتر از ده یا بیست متر مربع است باقی بماند، آیا در باقیمانده ی زمین می توان نمایشگاه قرآن و کتب مذهبی احداث نمود؟
- با توجه به این که شرکت های خودرو ساز جهت خدمات پس از فروش، بر اساس سقف مشخصی بر اساس کیلومتر، به طور رایگان ارائه ی خدمات می نمایند. در این صورت آیا جایز است کسی کیلومتر شمار را موقتاً از کار بیندازد تا از خدمات رایگان بهره مند گردد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آب انباری وقفی در کنار مسجدی قرار دارد که دیگر از آن استفاده نمی شود. آیا می توان در توسعه ی مسجد از آن استفاده کرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مسجدی در کنار خیابان واقع شده و قرار است که خیابان تعریض شود، آیا تخریب قسمتی از مسجد جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا جایز است قرآنها و مفاتیح مسجدی که خراب شده را در مسجد دیگری در شهر یا روستا مورد استفاده قرار داد و از آن مسجد خارج نمود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مسجدی است محتاج به توسعه یک طرف آن کوچه عمومی است که کلیه اهل محل راضی هستند جزء مسجد شود طرف دیگر خانه مسکونی است که قبلا برای مسجد خریداری شده می خواهند مسیر کوچه عام را تغییر داده و آن خانه را مسیر عبور قرار دهند آیا جایز است؟
- [آیت الله بهجت] مسجدی را تخریب کرده و توسعه داده اند و مقبره دو میّت که پیش از آن خارج مسجد بوده، داخل مسجد شده است. آیا اشکال دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] مسجدی هست که حدود بیست سال قبل ساخته شده و برای استفاده جمعیت در حدود صد خانوار بوده که هم اکنون جمعیت به پنجهزار نفر رسیده با نظر مهندسین مسجدی بزرگ در کنار این مسجد ساخته می‌شود و حیاطی بزرگ هم لازم است با نظر مهندسین ایجاد گردد آیا جایز است مسجد قبلی کرسی چینی گرد و نرده کشی شود و به حالت مسجدی باقی بماند فقط از هوای باز آن جهت حیاط مسجد جدید استفاده شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا عبور و مرور حائض و جنب، از مقدار توسعه یافته مسجدالحرام و مسجدالنبی جایز است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر ضرورت اقتضا کند که مسجد توسعه پیدا کند و جهت توسعه مسجد نیاز به استفاده از زمین خیابان عمومی است، آیا جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] گاه دیده می شود که برخی از حجّاج محترم به عنوان تبرّک مقداری از خاک قبرستان بقیع را برداشته، و همراه خود به ایران می آورند. آیا این کار از نظر شرعی صحیح است؟ اگر جایز نباشد، وظیفه فعلی آنها چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا برای مُحرم جایز است که با ماشین سقف دار به مسجد الحرام برود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] آنچه از زمین مساجدی که بعد از خیابان کشیدن باقی مانده است اگ به اندازهای باشد که می‌شود از آنها برای نماز و سایر عبادات استفاده کرد، تمام احکام مسجد بر آن باقیمانده مترتب است و اگر شخص متجاوزی آنجا را دکان و محل کار و یا خانه قرار دهد، آیا جایز است استفاده از آن به همان نحوی که قرار داده شده است؟ در این صورت باید تفصیل قائل شد که اگر استفادة از آن با مسجد بودن منافات ندارد مانند خوردن و خوابیدن در آن محل، در این مورد این نوع استفادهها بیشبهه جایز است، چون مانع از استفاده در جهت مسجدی مانند اقامة نماز جماعت و مجالس وعظ و تبلیغ از طرف غاصب می‌باشد و با بودن این مانع و عدم امکان استفاده در آن جهات مسجدیت استفاده در جهات دیگر مانع ندارد و مانند این است مسجدی که در یک محل متروک قرار گرفته و از آن استفادة مسجدی نمیشود، مانع ندارد که زمین آن مسجد محل زراعت و یا کسب قرار داده شود، ولی جایز نیست در آن محل کارهای منافی با مسجدیت انجام داد، مانند این که محل بازی و یا لهو و لعب و مانند اینها قرار گیرد، و اگر متجاوزی آن مسجد را محل برای کاری که منافات با مسجدیت دارد قرار داده باشد استفاده از آنجا برای آن نوع کارها جایز نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] آنچه از زمین مساجدی که بعد از خیابان کشیدن باقی مانده است اگر به اندازهای باشد که می‌شود از آنها برای نماز وسایر عبادات استفاده کرد، تمام احکام مساجد بر آن باقیمانده مترتب است و اگر شخص متجاوزی آنجا را دکان و محل کار و یا خانه قرار دهد، آیا جائز است استفاده از آن به همان نحوی که قرار داده شده است؟ در این مورد باید تفصیل قائل شد. اگر استفاده از آن با مسجد بودن منافات ندارد مانند خوردن وخوابیدن در آن محل، در این صورت این نوع استفادهها بیشبهه جائز است، چون مانع از استفاده در جهت مسجدیت مانند اقامه نماز جماعت ومجالس وعظ وتبلیغ از طرف غاصب می‌باشد و با بودن این مانع وعدم امکان استفاده در آن جهات مسجدیت استفاده در جهات دیگر مانع ندارد مانند این است مسجدی که در یک محل متروک قرار گرفته و از آن استفاده مسجدی نمیشود، مانعی ندارد که زمین آن مسجد محل زراعت قرار داده شود، در صورتی که با این عمل از مسجد بودن عرفاً ساقط نگردد ولی جائز نیست در آن محل کارهای منافیبا مسجدیت انجام داد، مانند این که محل بازی و یا محل لهو ولعب ومانند اینها قرار گیرد، اگر متجاوزی آن مسجد را محل برای کاری که منافات با مسجدیت دارد قرار داده باشد استفاده از آنجا برای آن نوع کارها جائز نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر ملکی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند، چنانچه آن مسجد احتیاج به تعمیر ندارد وانتظار هم نمیرود که تا مدّتی احتیاج به تعمیر پیدا کند، نمیتوانند عایدات آن ملک را به مصرف مسجدی که احتیاج به تعمیر دارد برسانند بلکه باید ذخیره کنند مگر آن که احتمال تلف داده شود که در اینصورت جائز است به مصرف تعمیر مسجد دیگری برسانند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نجس کردن مسجد حرام است، خواه زمین مسجد باشد و یا سقف و بام و طرف داخل دیوارها و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکند، مگر آن که واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.
- [آیت الله بهجت] مستحب است مسجد دارای سقف نباشد، بلکه سایبان قرار دادن بر آن به غیر بوریا، مکروه است، مگر بهسبب ضرورت و یا مرجّحات دیگری که با وجود آنها، بنابر اقرب این کراهت از بین میرود.
- [آیت الله نوری همدانی] نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هر کس بفهمد که نجس شده است باید فوراً نجاست آن را بر طرف کند . و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند ، واگر نجس شود نجاستش را بر طرف نمایند ، مگر آنگه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هرکس بفهمد که نجس شده است باید فوراً نجاست آن را برطرف کند، و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون مسجد را هم نجس نکنند، و اگر نجس شود نجاستش را برطرف نمایند، مگر آنکه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.
- [امام خمینی] نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است. و هر کس بفهمد که نجس شده است، باید فورا نجاست آن را برطرف کند. و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند. و اگر نجس شود، نجاستش را برطرف نمایند، مگر آنکه واقف آن را جزو مسجد قرار نداده باشد.
- [آیت الله اردبیلی] نجس کردن زمین، سقف، بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هر کس بفهمد که این مکان‌ها نجس شده است، باید فورا نجاست آن را برطرف کند و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را نیز نجس نکنند و اگر نجس شود، نجاست آن را برطرف نمایند، مگر آن که واقف، آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.
- [آیت الله بهجت] نجس کردن زمین، سقف، بام، ظاهر و باطن مسجد حرام است و هر کس بفهمد که نجس شده است باید فوراً نجاست آن را برطرف کند؛ و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند و اگر نجس شود نجاستش را برطرف نمایند، مگر آنکه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد. و بنابر احوط کافر نباید وارد مساجد مسلمین شود.