اشکال دارد
يعنی چنين كاری موجب اسقاط تكليف نيست و نمی‌شود به آن اكتفا كرد؛ ولی در اين مورد می‌توان به فتوای مجتهدی كه در رتبه‌ی بعدی است رجوع كرد. رجوع کنيد به: احتياط واجب
مسجدی را تخریب کرده و توسعه داده اند و مقبره دو میّت که پیش از آن خارج مسجد بوده، داخل مسجد شده است. آیا اشکال دارد؟
اگر این مقبره ملک کسی نبوده یا اگر ملک بوده، مالک راضی به این کار شده، اشکال ندارد و در هر حال، آن قسمت مسجد نیست.
اگر این مقبره ملک کسی نبوده یا اگر ملک بوده، مالک راضی به این کار شده، اشکال ندارد و در هر حال، آن قسمت مسجد نیست.
عنوان سوال:
مسجدی را تخریب کرده و توسعه داده اند و مقبره دو میّت که پیش از آن خارج مسجد بوده، داخل مسجد شده است. آیا اشکال دارد؟
پاسخ:
اگر این مقبره ملک کسی نبوده یا اگر ملک بوده، مالک راضی به این کار شده، اشکال ندارد و در هر حال، آن قسمت مسجد نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مسجد جامع دارای یک شبستان قدیمی است که فرسوده و غیر قابل استفاده است و به تشخیص معماران باید تخریب شود و مسجدی هم در کنار مسجد جامع است که می خواهیم آن را به این مسجد ملحق کنیم. و زمین های زیادی نیز اطراف مسجد توسط افراد خیّر خریداری شده تا برای توسعه مسجد از آن استفاده گردد. حال سه مسأله مطرح است:
- عدهّ ای آرامگاه و مقبره ی خانوادگی خریده اند. آیا می توان آن را تخریب کرد؟
- آب انباری وقفی در کنار مسجدی قرار دارد که دیگر از آن استفاده نمی شود. آیا می توان در توسعه ی مسجد از آن استفاده کرد؟
- مسجدی که به علّت کثرت جمعیّت، نیاز به توسعه دارد و در کنار آن زمینِ دست نخورده است؛ آیا می توان آبدارخانه و کفش کن مسجد را در آن زمین ساخت؟ و بر فرض جواز آیا احکام مسجد را دارد؟
- خانه ای وقف امام جماعت مسجد بوده و به مرور زمان خراب شده است و آن را برای توسعه مسجد، داخل مسجد کرده اند، حکم شرعی در این خصوص چیست؟
- در یک طرف مسجد راهی است که دو طرف آن باز و محلّ عبور و مرور است. عده ای می خواهند طرف دیگر این راه را با خود این راه برای توسعه، داخل مسجد کنند، آیا جایز است؟
- مسجدی را تعمیرو توسعه داده ایم، ولی طبق طرح هادی، از طرف شرق و شمال مسجد ملزم به عقب نشینی شدیم. با عنایت به این که هر دو طرف عقب نشینی شده، راه عمومی بوده و نیاز مبرم به تعریض و توسعه جهت عبور و مرور مردم و ماشین ها دارد، خواهشمند است نظرتان را در رابطه با این عقب نشینی بفرمایید.
- مسجدی جهت توسعه و بازسازی، بابت پرداخت مصالح، مزد کارگر و بنّا مدیون است و طلب کاران از این بابت ناراضی هستند؛ با توجه به درآمد مسجد از طریق چندین مغازه ی موقوفه و مراسم مذهبی و خودداری متولّی از پرداخت بدهی مسجد، اقامه ی نماز جماعت و انجام مراسم مذهبی در مسجد فوق چه حکمی خواهد داشت؟
- آیا از پول خمس و سهم امام می توان در توسعه ی مسجد استفاده نمود یا خیر؟
- آیا تخریب قسمتی از مسجد یا تمام آن، جهت تعریض خیابان جایز است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] در محل سکونت ما مسجدی است که در نزدیکی آن امامزاده ای واقع شده است. حرم امامزاده نیاز به توسعه دارد و تنها مانع این طرح مقدار مساحت کمی از این مسجد می باشد که باید خراب شود، شایان ذکر است در صورت تخریب، این مسجد از طرف شرق و شمال قابل توسعه می باشد که نسبت به تجدید بنا این مسجد اقدام خواهد شد با این فرض آیا تخریب مسجد مجاز می باشد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مسجدی در طرح توسعه ی خیابان قرار گیرد و احداث خیابان و عمران شهر و کاهش تصادفات و ترافیک، منوط به تخریب مسجد باشد، حکم شرعی آن چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در روستای ما مسجد کوچکی وجود دارد که ظرفیت و گنجایش اهالی را نداشت بنا به پیشنهاد و تخصیص بودجه مرد خیّری مسجدی بزرگتر در کنار مسجد قدیم ساخته شده و مسجد کوچک قدیم در حیاط مسجد بزرگ جدید البناء قرار گرفت و اگر ابتداء مسجد قدیم توسعه و یا تخریب میشد اهالی بی مسجد میماندند علیهذا از تخریب و یا توسعه آن خودداری شده است حال آیا جایز است که مسجد قدیم از میان برداشته شود و با نصب علامت ثابت مسجد به دیوار حیاط حرمت مسجد قدیم حفظ شود یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مسجدی در کنار خیابان واقع شده و قرار است که خیابان تعریض شود، آیا تخریب قسمتی از مسجد جایز است؟
- [آیت الله جوادی آملی] ساختمان مسجدی قدیمی به دلیل افزایش جمعیَّت و گسترش فعالیت‌‌های دینی، نیاز به تخریب و تجدید بنا دارد. آیا تخریب این مسجد قدیمی جایز است؟
- [آیت الله سبحانی] برای توسعه مسجدی ناچاریم سقف مسجد فعلی را برداشته و آن را حیاط مسجد قرار دهیم. آیا این کار جایز است؟
- [سایر] مسجدی قدیمی در یک زمین واقع است و تصمیم بر آن است که با توجه به قدیمی بودن مسجد مسجدی جدید در پشت مسجد قدیمی احداث و بعد از اتمام احداث مسجد جدید مسجد قدیمی تخریب گردد، آیا چنین کاری جایز است؟ یا اینکه باید مسجد قدیمی همچنان در کنار مسجد جدید باقی بماند؟
- [آیت الله نوری همدانی] مسجدی است که به مدت 50 سا قبل سخته شده است و حال برای توسعه آن تخریب خواهد شد، مکان مذکور به علت محدود بودن زمین، طبق نقشه قدری، از امکان مسجد برای قهوه خانه و کفش کن آن نیاز شده ست آیا شرعا این تصرف جایز است؟
- [آیت الله خوئی] سابقاً در دهی مسجدی ساخته شده و حالا کوچک است در جلوی مسجد مقداری زمین نظیر میدانی میباشد آیا اجازه میفرمائید از این زمین برای توسعه مسجد استفاده شود یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] با توجّه به توسعه شهرها و تخریب قبرستانهای قدیمی آیا می‌توان از استخوانهای مکشوفه در امر آموزش استفاده کرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مسجد خراب هم شود، نمیتوانند آن را بفروشند، یا داخل ملک و جاده نمایند.
- اگر کمتر از مقدار ختنهگاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید، روزه باطل نمی‌شود، ولی اگر کسی که آلتش را بریدهاند کمتر از ختنهگاه را داخل کند بطلان و عدم بطلان روزهاش، محل اشکال است.
- چند چیز در مسجد مستحب است، از جمله: تمیز کردن مسجد، روشن کردن چراغ آن و قرار دادن محل تطهیر از بول و غایط در خارج مسجد؛ و نیز مستحب است کسی که میخواهد مسجد برود، ته کفش خود را وارسی کند که نجاستی در آن نباشد و موقع داخل شدن به مسجد، اول پای راست و موقع بیرون آمدن، اول پای چپ را بگذارد.
- پنج چیز بر جنب حرام است: 1 رساندن جایی از بدن به خط قرآن، یا به اسم خدا و بنابر احتیاط به اسم پیغمبران و امامان و اسم حضرت زهرا علیهمالسلام بهطوریکه در وضو گفته شد. 2 رفتن به مسجدالحرام و مسجد پیغمبر صلیاللهعلیهوآله، اگرچه از یک در داخل و از در دیگر خارج شود؛ و همچنین داخل شدن به آنجا برای برداشتن چیزی، بنابر احوط. 3 توقف در مساجد دیگر؛ ولی اگر از یک در داخل و از در دیگر خارج شود، یا برای برداشتن چیزی برود مانعی ندارد. و احتیاط واجب آن است که در حرم امامان هم توقف نکند، بلکه عبور نیز ننماید و همچنین در رواقها. 4 گذاشتن چیزی در مسجد. 5 خواندن سورهای که سجده واجب دارد و آن چهار سوره است: 1 سجده (سوره ??)؛ 2 فصّلت (??)؛ 3 نجم (??)؛ ? علق (??)؛ و اگر یک کلمه از این چهار سوره را هم بخواند حرام است.
- بنابر احتیاط واجب مسجد را به طلا نباید زینت نمایند و همچنین نباید صورت چیزی را نقاشی کنند و بکشند، مخصوصاً چیزهایی که مثل انسان و حیوان روح دارد، که در غیر مسجد هم اشکال دارد، و احتمال دارد نماز خواندن در این مساجد هم مکروه باشد؛ ولی نوشتن قرآن و احادیث صحیحه در مسجد مانعی ندارد.
- مستحب است که در مسجد از خرید و فروش و سایر معاملات (عقود و ایقاعات) غیر عبادی خودداری شود و امّا مانند نذر و وقف و نکاح چون حیثیت عبادی دارند، اشکالی ندارد؛ و مستحب است از ورود دیوانگان و اطفال غیر ممیز که مراعات آداب مساجد را نمینمایند به مساجد، خودداری شود؛ و مکروه است کسی که بوی بدی از او استشمام می‌شود مثل بوی سیر و پیاز، داخل مسجد شود، و بعید نیست نمازی را که با این حال خوانده اعادهاش مستحب باشد.
- در جایی که عدهای مشغول نماز جماعتند، یا نماز آنان تازه تمام شده و صفها بههم نخورده است، اگر انسان بخواهد فُرادی (بهتنهایی) یا با جماعت دیگری که بر پا شده نماز بخواند، با سه شرط اذان و اقامه از او ساقط می‌شود، بنابر اظهر: اول آنکه برای آن نماز، اذان و اقامه گفته باشند؛ دوم آنکه نماز جماعت باطل نباشد؛ سوم آنکه نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشد و بنابر احتیاط باید طوری باشد که ملحق به صف بشود، پس اگر نماز جماعت داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند، مستحب است اذان و اقامه بگوید.
- برای کسی که بعد از مس میت غسل نکرده است، جایز بودن توقف در مسجد و خواندن سورههایی که سجده واجب دارد، خالی از وجه نیست، گرچه احتیاط در اجتناب است، ولی برای نماز و مانند آن باید غسل کند، بلکه وضو نیز بنابر احتیاط بگیرد.
- چند چیز بر حائض حرام است: 1 عبادتهایی که مانند نماز باید با وضو یا غسل یا تیمم بهجا آورده شود، ولی بهجا آوردن عبادتهایی که وضو و غسل و تیمم برای آنها لازم نیست، مانند نماز میت، مانعی ندارد. 2 تمام چیزهایی که بر جنب حرام است و در احکام جنابت گفته شد. 3 جماع کردن در فرج، که هم برای مرد حرام است و هم برای زن، اگرچه به مقدار ختنهگاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید.
- کفن کردن با پارچهای که از پشم یا موی حیوان حرامگوشت تهیه شده، در حال اختیار جایز نیست؛ و بنابر احتیاط واجب با پوست حیوان حلالگوشت هم میّت را کفن نکنند، ولی اگر کفن را از مو، پشم یا کرک حیوان حلالگوشت طوری درست کنند که به آن جامه و لباس بگویند اشکال ندارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] مسجدی که خراب نشده و قابل استفاده است اگر نیاز به توسعه دارد می توان آن را خراب کرد و بهتر و بزرگتر ساخت.
- [آیت الله سبحانی] نهادن جسد میت در مسجد پیش از غسل دادن اگر موجب سرایت نجاست و مستلزم هتک مسجد نباشد مانع ندارد، و بعد از غسل دادن بی اشکال است. و صحن مسجد اگر مسجد نباشد شستن و غسل دادن میت در آنجا اگر مخالف با وقف نباشد و موجب هتک نشود اشکال ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدی که نمازگزار ندارد مستحب است و همسایه مسجد اگر عذری نداشته باشد، مکروه است در غیر مسجد نماز بخواند.
- [آیت الله سبحانی] زیاد رفتن به مسجد و رفتن به مسجدی که نمازگزار ندارد مستحب است و همسایه مسجد اگر عذری نداشته باشد، مکروه است در غیر مسجد نماز بخواند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدی که نمازگزار ندارد، مستحب است و همسایه مسجد اگر عذری نداشته باشد، مکروه است در غیر مسجد نماز بخواند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدی که نمازگزار ندارد مستحّب است و همسایه مسجد اگر عذری نداشته باشد مکروه است در غیر مسجد نماز بخواند.
- [آیت الله بروجردی] زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدی که نمازگزار ندارد مستحب است و همسایهی مسجد اگر عذری نداشته باشد، مکروه است در غیر مسجد نماز بخواند.
- [آیت الله خوئی] زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدی که نمازگزار ندارد، مستحب است، و همسایه مسجد اگر عذری نداشته باشد، مکروه است در غیر مسجد نماز بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدی که نمازگزار ندارد، مستحب است و همسایههای مسجد اگر عذری نداشته باشند، مکروه است در غیر مسجد نماز بخوانند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مسجدی را غصب کنند و به جای آن خانه و مانند آن بسازند یا در طرح توسعه و تعریض کوچه و خیابانهای شهر و روستا قسمتی از مسجد در کوچه و خیابان واقع شود بنابر احتیاط واجب تنجیس آن جایز نیست و تطهیر آن واجب است.