احتیاج
حاجت در نیاز و احتیاج استعمال شده است.از اين عنوان در بسياری ابواب فقهی از قبيل طهارت، صلات، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، دین و نکاح سخن رفته است.
به عهده گرفتن کار اجتماعی و حرفه ای که به تخصّص ویژه ای احتیاج دارد و سپس واگذار کردن آن به افراد غیر متخصص چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی: سپردن کار مردم به دست کسی که شایستگی آن را ندارد، موجب تضییع بیت المال و احیاناً موجب ضرر مالی و جانی نیز می شود. از این جهت جایز نیست.
بسمه تعالی: سپردن کار مردم به دست کسی که شایستگی آن را ندارد، موجب تضییع بیت المال و احیاناً موجب ضرر مالی و جانی نیز می شود. از این جهت جایز نیست.
عنوان سوال:
به عهده گرفتن کار اجتماعی و حرفه ای که به تخصّص ویژه ای احتیاج دارد و سپس واگذار کردن آن به افراد غیر متخصص چه حکمی دارد؟
پاسخ:
بسمه تعالی: سپردن کار مردم به دست کسی که شایستگی آن را ندارد، موجب تضییع بیت المال و احیاناً موجب ضرر مالی و جانی نیز می شود. از این جهت جایز نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا حرفه دلالی کار محسوب می شود؟
- شخص پیمانکار، سیمان دولتی گرفته تا آن را در کار خاص مصرف کند، ولی کار را به دیگری واگذار و سیمان را به قیمت آزاد فروخته است. اکنون وظیفه اش چیست؟
- برخی افراد با ارائه فاکتورهای غیر واقعی از بانک وام دریافت می کنند، آیا این کار جایز است؟
- ماشینی را برای تعمیر به کارگاهی فرستاده باشد چنانچه ماشین در هنگام تعمیر فروخته شود اجرت تعمیر کار بر عهده چه کسی است؟
- شخصی دو نفر را وصی خود در املاک نموده که ثلث آن را به مصرف خیرات برسانند اکنون یکی از آن دو فوت نموده آیا اولاد وصی می تواند کار پدر خود را به عهده بگیرد؟
- به جهت بالا بودن حق الوکالة گروهی از خیرین تصمیم گرفتند به برخی از وکلاء مبلغی بپردازند تا افراد نیازمند را راهنمایی کنند و از آن‌ها چیزی نگیرند و پس از انجام کار و دریافت حق الوکالة درصدی از حق الوکالة را طبق قرارداد به این افراد خیر بپردازند آیا دریافت چنین مبلغی از وکلاء صحیح است؟
- چنانچه در یک شرکت بر سر تقسیم و محاسبه ی هزینه و درآمد، اختلاف شود و سهامداران بر طبق رأی اکثریت، مشکلات به وجود آمده برای شرکت را، به عهده ی اشخاص ثالث و بیگناه بگذارند، در حالی که این افراد فقط مجری مصوبات شرکا بوده اند، آیا عمل آن‌ها جایز است؟
- برخی از افراد پس از تمام شدن شارژ کارت های تلفن اعتباری، با دست کاری در مدار مغناطیسی، کارت را دوباره خودشان پر می کنند. آیا این کار جایز است؟
- بازرگانی به تاجری پیشنهاد می کند که از مواد لبنی و یا گندم و یا ذرت فلان منطقه صرف نظر کن، من مبلغی به تو پرداخت می کنم، توضیح اینکه قبلاً استفاده از مواد لبیناتی و حبوبات در طی سالها به عهده تاجر بود و منافع این گونه معاملات را او می برد. اکنون در عالم خیال این گونه منافع احتمالی را با بازرگان داد و ستد می نماید و بهره را به او واگذار می کند.آیا شرعاً چطور است؟
- در موارد جعاله به شکل اعلان عمومی مثل اینکه بگوید هر کس برای من فلان کتاب را خریداری کند به او پاداش می دهم اگر افراد متعدد بدون آگاهی از انجام آن کار توسط دیگران آن کار را انجام دهند همه مستحق اجرت می باشند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر پزشک متخصّص در تشخیص نوع بیماری مربوط به تخصّص خود اشتباه کند و اثر نامطلوب روی بیمار داشته باشد، آیا ضامن است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مصدومی زیر آوار مانده و پایش گیر کرده و احتمال ریزش بقیه آوار هم هست و ممکن است تلف شود و ما میتوانیم با قطع کردن پایش او را نجات دهیم، در صورتی که این کار در تخصص ما نباشد، تکلیف چیست؟ و در صورتی که متخصص، پای چنین فردی را برای نجات جان او قطع کرد آیا ضمان دارد یا خیر و اگر ضمان دارد به عهده اقدام کننده است یا حکومت؟
- [سایر] شبهه: اعجاز علمی قرآن، مخصوص اهل علم و اهل تخصّص است و افراد عادی این مطلب را متوجّه نمیشوند.
- [سایر] آیا سازمان تأمین اجتماعی حق دارد نسبت به برقراری مقرری بیمه بیکاری به افراد معرفی شده از سوی اداره کار امتناع نماید؟
- [سایر] نماز چه تأثیری در زندگی سیاسی - اجتماعی افراد می گذارد؟
- [سایر] با سلام ، ممنون میشم اگه یک متخصص طب سوزنی خوب بهم معرفی کنید تو تهران یا خوزستان ، خیلی ضروریه واقعا به کمکش احتیاج دارم. مرسی
- [آیت الله بهجت] نفقه ی زندانی به عهده ی بیت المال است یا خود افراد؟ نفقه افراد واجب النّفقه ی زندانی چه طور؟
- [سایر] چرا در قانون اساسی جمهوری اسلامی ولایت جامعه بر عهدة فرد واحد واگذار شده است نه شورایی از فقهاء؟
- [سایر] با عرض سلام احتراماً این جانب احمدعلی بدر هستم دانشجوی دکتری تخصص رشته زیست شناسی. مدتی است می بینم برخی از دانشجویان دکتری (متخصص) جهت کسب درآمد، کار نوشتن پایان نامه سایر دانشجویان را انجام می دهند به این صورت که دانشجویان متقاضی که عمدتاً از دانشجویان عمومی علوم پزشکی هستند با توجه به مشغله کاری در بخش درمانی بیمارستان، پروپوزال تصویب شده خود و داده های جمع آوری شده را در اختیار دانشجویان تخصص قرار می دهند و دانشجویان تخصص با توجه به موضوع پروپوزال و داده هایی که خود دانشجوی متقاضی جمع آوری نموده است صرفاً کار نوشتن و تدوین پایان نامه را انجام می دهند. سوال این است که با توجه به این موضوع درآمد حاصل شده از این راه چه حکمی دارد؟ حلال است یا حرام؟ با تشکر
- [آیت الله اردبیلی] اگر پزشک متخصص برای درمان نازائی زن و شوهر آزمایشی را ارائه کند که احتیاج به گرفتن منی باشد، آیا مرد میتواند با استمناء این آزمایش را انجام دهد با توجه به این که مدت نگهداری از منی نباید کمتر از دو ساعت باشد؟ اگر مرد جوانی که مجرد است، به خاطر اختلالات جنسی بنابر نظر دکتر متخصص احتیاج به آزمایشی داشته باشد که از منی گرفته میشود، آیا میتواند به وسیلة استمناء منی را برای آزمایش بدهد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر معدنی را که در ملک دیگری است بیرون آورد، آنچه از آن به دست می آید، مال صاحب ملک است. و چون صاحب ملک برای بیرون آوردن آن خرجی نکرده، باید خمس تمام آنچه را که از معدن بیرون آمده، بدهد. در صورتی که به حدّ نصاب برسد. ولی اگر این کار به دستور او انجام گرفته هزینه آن بر عهده او است و از درآمد معدن کم می شود.
- در چند مورد معامله باطل است: اول :خرید و فروش عین نجس مثل: بول و غائط و خون و خوک و سگ ولی خرید و فروش خون برای معالجه بیماران و خرید و فروش سگ شکاری و نگهبان جایز است. دوم :خرید و فروش مال غصبی مگر آنکه صاحبش اذن دهد. سوم: خرید و فروش چیزهائی که ارزش مالی ندارد. چهارم :معامله چیزی که منافع معمولی آن حرام باشد، مثل آلات قمار و موسیقی. پنجم: معامله ای که در آن ربا باشد. ششم: فروختن اجناس تقلبی که خریدار از وضع آن خبر نداشته باشد.و فروختن روغنی که آن را با پیه مخلوط کرده است و این عمل را غش می گویند، از پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) منقول است که فرمود: کسی که در معامله با مسلمانان غش کند یا به آنان ضرر بزند یا تقلب و حیله نماید، از ما نیست و هر که با برادر مسلمان خود غش کند، خداوند برکت روزی او را می برد و راه معاش او را می بندد و او را به خودش واگذار می کند. هفتم :خرید و فروش اعضای بدن مانند کلیه و امثال آن و اگر پولی می گیرد آن را در مقابل اجازه برداشتن عضو در بدن، بگیرد نه در مقابل اصل و در هر حال این کار در صورتی جائز است که برای دهنده عضو، ایجاد خطر نکند. هشتم :خرید و فروش اراضی موات پیش از آنکه آن را احیاء کند.
- مُساقات چند شرط دارد: 1 مالک و کسی که تربیت درخت ها را به عهده می گیرد، باید مکلف و عاقل باشند. 2 کسی آن‌ها را مجبور نکرده باشد و نیز باید سفیه و حاکم شرع آنان را از تصرف در مال خودشان منع نکرده باشد. 3 مدت مساقات باید معلوم باشد و اگر اول آن را معین کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میوه آن سال به دست می آید صحیح است. 4 باید سهم هر کدام نصف یا ثلث حاصل و مانند اینها باشد و اگر قرار بگذارند که مثلاً صد من از میوه ها مال مالک و بقیه مال کسی باشد که کار می کند، معامله باطل است. 5 باید قرار معامله مساقات را پیش از ظاهر شدن میوه بگذارند و اگر بعد از ظاهر شدن میوه و پیش از رسیدن آن قرار بگذارند، پس اگر کاری مانند آبیاری و شیمیایی که برای تربیت درخت لازم است باقی مانده باشد، معامله صحیح است و اگر قرارداد برای چیدن میوه و نگهداری آن داشته باشد صحیح است ولی مساقات نیست. احکام مساقات
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسانی که متدین و ملتزم به احکام اسلام نیستند و اهل نماز و روزه و وظایف شرعیه نمی باشند لیاقت عهده داری مشاغل اجتماعی اسلامی و مناصب عمومی را ندارند و اگر عهده دار شوند، غاصب و متجاوز به حقوق عمومی شناخته می شوند.
- [آیت الله اردبیلی] قراردادی که میان صاحب سرمایه و صاحب صنعت و حرفه بسته میشود تا عامل سرمایه را در صنایع به کار گیرد و سود آن را بین خود تقسیم کنند، به عنوان مضاربه صحیح است؛ همچنین قراردادی که بین صاحب ماشین و راننده یا بین صاحب ابزار کار و کارگر بسته میشود، به عنوان مضاربه صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در معامله مساقات لازم نیست صیغه بخوانند بلکه اگر صاحب درخت به قصد مساقات آن را واگذار کند و کسی که کار می کند به همین قصد مشغول کار شود، معامله صحیح است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] در معامله مساقات لازم نیست صیغه بخوانند بلکه اگر صاحب درخت به قصد مساقات آن را واگذار کند و کسی که کار می کند به همین قصد مشغول کار شود معامله صحیح است.
- [آیت الله خوئی] در معامل مساقات لازم نیست صیغه بخوانند بلکه اگر صاحب درخت به قصد مساقات آن را واگذار کند و کسی که کار میکند به همین قصد مشغول کار شود، معامله صحیح است.
- [آیت الله علوی گرگانی] در معامله مساقات لازم نیست صیغه بخوانند بلکه اگر صاحب درخت به قصد مساقات آن را واگذار کند و کسی که کار میکند به همین قصد مشغول کار شود، معامله صحیح است.
- [آیت الله بروجردی] در معاملهی مساقات لازم نیست صیغه بخوانند، بلکه اگر صاحب درخت به قصد مساقات آن را واگذار کند و کسی که کار میکند به همین قصد مشغول کار شود، معامله صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] در معامله مساقات لازم نیست صیغه بخوانند ، بلکه اگر صاحب درخت به قصد مساقات آن را واگذار کند ، و کسی که کار میکند به همین قصد مشغول کار شود معامله صحیح است .
- [آیت الله مکارم شیرازی] (نذر) آن است که کار خیری را برای خدا بر عهده خود قراردهد، یا ترک کاری که نکردن آن بهتر است.
- [آیت الله سیستانی] اگر بدهکار غیر از خانهای که در آن نشسته است ، و اثاثیه منزل و چیزهای دیگری که به آن‌ها با ملاحظه شأن و موقعیت اجتماعی او احتیاج دارد و بدون آن‌ها در زحمت میافتد ، چیزی نداشته باشد ، طلبکار نمیتواند طلب خود را از او مطالبه نماید ، بلکه باید صبر کند تا بتواند بدهی خود را بدهد .