پس انداز
به آنچه براى نیاز آینده کنار گذاشته و اندوخته مى‌شود، ذخیره گویند. از احکام ذخیره در باب هاى خمس، حج و تجارت سخن رفته است.
اگر پولی به عنوان (پس انداز) در بانک قرار داده شود و بهره ای به آن تعلق بگیرد، آیا گرفتن آن بهره حلال است؟
بسمه تعالی: اگر به هنگام گذاشتن وجه در صندوق پس انداز، شرطی از طرفین صورت نگیرد و بانک با اختیار خود سودی را در نظر بگیرد، اشکال ندارد. والله العالم
بسمه تعالی: اگر به هنگام گذاشتن وجه در صندوق پس انداز، شرطی از طرفین صورت نگیرد و بانک با اختیار خود سودی را در نظر بگیرد، اشکال ندارد. والله العالم
عنوان سوال:
اگر پولی به عنوان (پس انداز) در بانک قرار داده شود و بهره ای به آن تعلق بگیرد، آیا گرفتن آن بهره حلال است؟
پاسخ:
بسمه تعالی: اگر به هنگام گذاشتن وجه در صندوق پس انداز، شرطی از طرفین صورت نگیرد و بانک با اختیار خود سودی را در نظر بگیرد، اشکال ندارد. والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی پولی را در بانک گذاشت و نمی دانست که بهره به پول او تعلق می گیرد، آیا می تواند از این بهره استفاده کند؟
- شخصی بعنوان کارمند در بانک استخدام می شود پولی که در برابر کار او به وی می دهند آیا حلال است؟
- اگر منزلی را که با پولی که خمس به آن تعلق نگرفته خریداری نموده و پس از مدتی بهره برداری بفروشد اگر سال خمسی وی فرا رسد و خانه ای خریداری نکرده باشد آیا باید خمس پول را بپردازد؟
- اگر منزلی را که با پولی که خمس به آن تعلق نگرفته خریداری نموده و پس از مدتی بهره برداری بفروشد اگر سال خمسی وی فرا رسد و خانه ای خریداری نکرده باشد آیا باید خمس پول را بپردازد؟
- آیا حقوقی که کارمند بانک از بانک دریافت می کند، حلال است؟
- شوهر منزلی دارد و همسرش در آن سکونت دارد ولی همسر مبلغی را برای خرید خانه دیگر برای خود پس انداز می کند آیا بر پس انداز خمس تعلق می گیرد؟
- شوهر منزلی دارد و همسرش در آن سکونت دارد ولی همسر مبلغی را برای خرید خانه دیگر برای خود پس انداز می کند آیا بر پس انداز خمس تعلق می گیرد؟
- آیا جوایزی که بانک ها به سپرده گذار می دهد حلال است؟
- آیا به ارزاق خانه و همچنین به مبلغی که در بانک گذاشته شده است، خمس تعلق می گیرد؟
- کسانی که کارت اعتباری دارند، آیا می توانند با نداشتن موجودی به جهت اعتمادی که بانک به آن‌ها دارند مبلغی را به حساب بانک خرج کنند، البته با علم به این که بانک برای این برداشت علاوه بر دریافت اصل پول، بهره آن را نیز می گیرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] در بانک های ایران سیستم به گونه ای است که وقتی پولی را در بانک می گذاریم پس از مدتی به آن سود تعلق می گیرد. آیا سود تعلق گرفته به این پول، حرام است یا حلال؟!
- [آیت الله بهجت] آیا بدهکاری که به بانک بهره داده است، می تواند به عنوان تقاص، پولی در بانک بسپارد و به اندازه ی بهره ای که داده دریافت کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی علم و اطّلاع دارد که بانک به سپرده ها مبلغی بهره می دهد، به این منظور پولی به بانک می سپارد، ولی هیچ گونه قرارداد لفظی یا کتبی نمی بندد. آیا بهره مذکور حرام است؟
- [آیت الله مظاهری] در زمان فعلی پول گذاشتن در بانک ها چه صورتی دارد؟ آیا میتوان سودی که بانک برای حسابهای پس انداز پرداخت میکند را گرفت؟ و همچنین قرض گرفتن از بانک و دادن بهره چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا بهره ای که بانک های خارجی غیر مسلمان می دهند حلال است؟
- [آیت الله بهجت] پولی که در بانک ها به عنوان پس انداز گذاشته می شود، با پول های دیگر بانک که مخلوط می شود، آیا عنوان مجهول المالک را دارد؟
- [آیت الله سیستانی] آیا پولی که در بانکها یا تعاونیها میگذاریم بهره ان حرام است یا حلال؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] 13- پولی را به تدریج برای تهیه خانه پس انداز کردهام آیا به آن خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله بهجت] پولی که خمس آن داده شده است اگر به عنوان سرمایه در بانک گذاشته شود، آیا سود آن حلال است یا خیر؟ آیا به این سود خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا به پولی که به مدت دو سال به صورت قرض الحسنه در بانک بوده، خمس تعلّق می گیرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر درخت انگور یا خرما را بخرد، قیمت آن جزء مخارج نیست ولی اگر خرما یا انگور را پیش از تعلق زکات بخرد، پولی را که برای آن داده جزء مخارج حساب می شود.
- هر گاه برای ضامن شدن خودش شرطی قرار دهد، مثلاً بگوید اگر بدهکار قرض تو را نداد من می دهم تعهد او صحیح است ولی درصورتی قطعی می شود که بدهی او را در موقعش ندهد و ضمانت رایج در بانک ها از این قبیل است و لذا بانک اوّل به بدهکار رجوع می کند و اگر نداد، از ضامن می گیرد و از نظر فقهی این نوع ضمان از قبیل نقل ذمّه نیست بلکه ضم ذمه به ذمه است.
- اگر جاعل مزد معینی برای کار قرار ندهد، مثلاً بگوید هر کس بچه مرا پیدا کند پولی به او می دهم و مقدار آن را معین نکند، چنانچه کسی آن عمل را انجام دهد باید مزد او را به مقداری که کار او در نظر مردم ارزش دارد بدهد. مگر این که ظاهر گفتار او این باشد که کمتر از آن در نظر گرفته است.
- چهارده چیز از حیوانات حلال گوشت (بنابر احتیاط واجب در بعضی از آن‌ها) حرام است: 1 خون 2 نری 3 فرج 4 بچه دان 5 غدد که آن را دشول می گویند. 6 تخم که آن را دنبلان می گویند 7 دانه کوچکی که در مغز سر است و به شکل نخود می باشد. 8 مغز حرام که در میان تیره پشت است 9 پی که در دو طرف گردن قرار دارد و تا تیره پشت کشیده شده. 10 زهره دان 11 سپرز (طحال) 12 مثانه (محل اجتماع بول) 13 سیاهی چشم 14 چیزی که در میان سم است و عرب آن را ذات الاشاجع می گوید، این در حیوانات بزرگ است، اما در حیوانات کوچکی مانند گنجشک چنانچه بعضی از این امور قابل تشخیص، یا جدا کردن نیست خوردن آن اشکالی ندارد. خوردنی ها و آشامیدنی های حرام
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] جایزه ای را که بانک به بعضی از کسانی که در صندوق پس انداز حساب دارند می دهد؛ چون برای تشویق مردم از خودش می دهد حلال است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] جوایزی که به پس اندازها تعلق می گیرد اگر قراردادی میان پس انداز کننده و پس انداز گیرنده نباشد حلال است و بنابر احتیاط واجب با گذشتن سال خمس آن واجب می شود، این در صورتی است که پس انداز کننده خود را طلبکار جایزه نداند، بلکه پس انداز گیرنده شخصاً برای تشویق پس انداز کنندگان جوایزی می دهد.
- [امام خمینی] اگر پولی به بانک یا غیر آن بدهند و بانک به آن‌ها ربا بدهد جایز نیست بگیرند، اگر چه قرار هم نگذاشته باشند، ولی اگر قرض گیرنده مجاناً چیزی بدهد حرام نیست، و جائز است گرفتن آن.
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان بداند در بانک و مغازه و مانند آن پول حلال و حرام هر دو وجود دارد ولی نداند پولی را که میگیرد از پولهای حرام است یا نه، داد و ستد با آنجا مانعی ندارد.
- [آیت الله مظاهری] حوالههای بانکی یا تجاری که به آن‌ها صرف برات گفته میشود، مانع ندارد، پس اگر بانک یا تاجر پولی را از کسی در محلّی بگیرد و حواله بدهد که از بانک یا طرفش در محلّ دیگر، آن پول را بگیرد و در مقابل این حواله از دهنده چیزی بگیرد، مانع ندارد و حلال است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر پولی به بانک یا غیر از آن بدهد، جائز نیست بگیرند ، اگر چه قرار هم نگذاشته باشند ، بلی اگر قرض گیرنده مجّاناًچیزی بدهد حرام نیست ، وجائز است گرفتن آن .
- [آیت الله اردبیلی] اگر پولی به بانک یا غیر آن بدهند و بانک به آن‌ها ربا بدهد، اگر نظر گیرنده پول، گرفتن ربا باشد، جایز نیست بگیرد، ولی اگر نظرش واقعا گرفتن ربا نباشد بلکه پول را در بانک برای اطمینان و امنیت میگذارد، به گونهای که اگر بانک زیادی را هم نمیداد، صاحب پول آن را به بانک میداد، گرفتن مازاد حلال است، اگرچه از اوّل بداند بانک زیادی را خواهد داد و در هر صورت اگر قرض گیرنده مجّانا چیزی بدهد حرام نیست و گرفتن آن جایز است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بانک یا موءسسه دیگری، پولی به شخصی بدهد و حواله کند که این شخص پول را در محلّ دیگری به شعبه بانک یا طرف خود بپردازد و مقداری به عنوان حقّالزّحمه بگیرد، اشکال ندارد و همین طور اگر به عنوان فروش اسکناس به زیادتر باشد، مانعی ندارد و اگر قرض بدهد و قرار سود بگذارد، حرام است اگرچه قرار سود صریح نباشد و قرض مبنی بر آن باشد و اصل قرض نیز خالی از اشکال نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] جائزهای را که بانک یا صندوق قرض الحسنه به بعضی از کسانیکه در صندوق پس انداز حساب دارند میدهد، چون برای تشویق مردم ازخودش میدهد وضرر آن به کسی نمیرسد، حلال است. حدّی که برای بعضی از گناهان معیّن شده است حدّی که برای بعضی از گناهان معیّن شده است
- [امام خمینی] اگر بانک یا مؤسسه دیگر پولی به شخص بدهد و حواله کند که این شخص پول را در محل دیگر به شعبه بانک یا طرف خود بپردازد پس اگر مقداری به عنوان حق زحمت بگیرد اشکال ندارد، و همین طور اگر به عنوان فروش اسکناس به زیادتر باشد، مانع ندارد، و اگر قرض بدهد و قرار نفع بگذارد، حرام است، اگر چه قرار نفع صریح نباشد و قرض مبنی بر آن باشد، ولی اصل قرض صحیح است.