خیار مجلس
: اختيار فسخ معامله که مختص به خريدار و فروشنده و در مجلس معامله است.
اگر یکی از متبایعین یا هر دو، مجنون یا بیهوش شوند، آیا خیار مجلس ساقط می شود؟
بسمه تعالی: هرگاه اغما و جنون ادامه پیدا کند، خیار به ولیّ منتقل می شود. در غیر این صورت مربوط به خود متبایعین است. والله العالم
بسمه تعالی: هرگاه اغما و جنون ادامه پیدا کند، خیار به ولیّ منتقل می شود. در غیر این صورت مربوط به خود متبایعین است. والله العالم
پاسخ:
بسمه تعالی: هرگاه اغما و جنون ادامه پیدا کند، خیار به ولیّ منتقل می شود. در غیر این صورت مربوط به خود متبایعین است. والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا خیار مجلس در صورت افتراق و جدا شدن از روی اضطرار، ساقط می شود؟
- در عقد بیع اگر عاقد، واحد باشد، آیا خیار مجلس وجود دارد؟
- در برخی از روایات گفته شده است که سقوط خیار مجلس ضرری به بیع الخیار نمی زند مقصود چیست؟
- اگر واقف، چیزی را وقف کند، ولی قبل از آن که(موقوفٌ علیهم) موقوفه را قبض کنند، شخص واقف بیهوش یا مجنون یا محجور شود. آیا در این صورت وقف باطل می شود؟
- آیا می توان در مورد تعذر تسلیم یا تبعض صفقه یا تدلیس یا تخلف وصف و رؤیت خیار را به وسیله شرط ساقط کرد؟
- اگر معامله در کشتی و در دریا صورت گیرد، در صورت اختلاف بین متبایعین، مبیع و ثمن را کجا و بر اساس عرف چه مکانی تسلیم کنند؟
- آیا قرار دادن خیار (خیار شرط) به صورت مادام العمر و ابدی در معامله، صحیح است؟
- مردی مرده است و پسر بزرگ او مجنون است. آیا نمازهای قضای پدر برعهده ی پسر کوچکتر می باشد؟
- آیا خیار فوری است؟
- ذبح حیوان حلال گوشت توسط زن، کودک ممیز، مجنون، سفیه، لال، جنب یا حایض چه حکمی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در تجارت الکترونیک خیار مجلس هست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا حقّ خیار را می توان ساقط کرد؟
- [آیت الله خوئی] اگر کسی موقع غروب شب عید بیهوش باشد، یا مهمان کسی باشد، یا زندان باشد، فطرهء عیالات او از او ساقط میشود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در یک معامله خیار غبن ساقط شده است، ولی بعد معلوم شده است که خریدار بیش از مقدار متعارف مغبون شده است که اصلاً در هنگام معامله تصوّر این مقدار غبن را نمی کرده است، آیا در فرض مذکور هم خیار غبن ساقط شده است؟
- [آیت الله نوری همدانی] طبق مادّه 222 قانون مجازات اسلامی؛ مقتول باید عاقل باشد تا قصاص اجرا شود پس اگر مجنون بود موجب اسقاط قصاص میشود، آیا این حکم شامل جنون اَدواری هم میشود؟ به این صورت که، شخصی که دچار جنون ادواری است اگر به هنگام مجنون بودن به قتل رسید، باز هم قصاص ساقط میشود؟
- [آیت الله اردبیلی] زنی در حال احرام، مجنون میشود. نزدیکی زوج با زوجه مجنون که مُحرم است، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا پرداخت خمس اموال مجنون برعهده ولیّ اوست و آیا خمس را از اموال خود بپردازد یا اموال مجنون؟
- [آیت الله بهجت] در اسناد و قباله های معاملاتی می نویسند: "با اسقاط تمام خیارات حتی خیار غبن فاحش." اگر فردی در معامله ای فهمید که خیلی مغبون شده مثلاً جنس خود را یک دهم یا یک بیستم قیمت متعارف فروخته که عقلا در این معامله اصلاً اقدام نمی کنند مگر سفاهتی باشد آیا خیار ساقط می شود؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اینجانب در معامله ای به شدت مغبون شده ام لذا به طرف معامله رجوع کردم ولی او می گوید: در قولنامه، خیار غبن ساقط شده است. در حالی که بنده اصلا معنی و مفهوم خیار غبن را نمی دانستم. حال آیا می توانم معامله را فسخ کنم؟
- [آیت الله بهجت] امام جماعتی که از مسجدش صدای نوار موسیقی مطرب و غیرمطرب پخش می شود و او اهمّیتی نمی دهد و یا احیانا در آن مجلس شرکت می کند، آیا از عدالت ساقط می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در احکام خرید و فروش گفته شد که یازده مورد می توان معامله را فسخ کرد و در تمام این موارد صلح را نیز می توان فسخ کرد مگر در دو مورد: 1 خیار مجلس 2 خیار حیوان. اگر صلح تمام شد و یکی از دو طرف پشیمان گردید حق فسخ ندارد هرچند متفرّق نشده باشند. و همچنین گیرنده حیوان، حق فسخ حیوان در سه روز ندارد.
- حق به هم زدن معامله را (خیار) می گویند و خریدار و فروشنده در یازده صورت می توانند معامله را به هم بزنند: اول: آنکه از مجلس معامله متفرق نشده باشند و این خیار را (خیار مجلس) می گویند. دوم : آنکه مغبون شده باشند (خیار غَبْن). سوم : در معامله قرارداد کند که تا مدت معینی هر دو یا یکی از آنان بتوانند معامله را به هم بزنند (خیار شرط). چهارم: فروشنده; یا خریدار; مال خود را بهتر از آنچه هست نشان دهد و طوری کند که قیمت مال در نظر مردم زیاد شود (خیار تدلیس). پنجم : فروشنده یا خریدار شرط کند که کاری انجام دهد و به آن شرط عمل نکند، یا شرط کند مالی را که می دهد طور مخصوصی باشد و آن مال به طور مخصوص نباشد که در این صورت دیگری می تواند معامله را به هم بزند (خیار تخلف شرط). ششم: در جنس یا عوض آن عیبی باشد (خیار عیب). هفتم: معلوم شود مقداری از جنسی را که فروخته اند، مال دیگری است; که اگر صاحب آن به معامله راضی نشود، خریدار می تواند معامله را به هم بزند، یا پول آن مقدار را از فروشنده بگیرد، و نیز اگر معلوم شود مقداری از چیزی را که خریدار عوض قرار داده، مال دیگری است و صاحب آن راضی نشود، فروشنده می تواند اساساً معامله را به هم بزند، یا عوض آن مقدار را از خریدار بگیرد (خیار شرکت در صورت امتزاج یا تبعیض صفقه در غیر این صورت). هشتم: فروشنده خصوصیات جنس معینی را که مشتری ندیده به او بگوید، بعد معلوم شود طوری که گفته، نبوده است. که در این صورت مشتری می تواند معامله را به هم بزند و نیز اگر مشتری خصوصیات عوض معینی را که می دهد بگوید، بعد معلوم شود طوری که گفته نبوده است، فروشنده می تواند معامله را به هم بزند (خیار رؤیت). نهم: مشتری پول جنسی را که نقد خریده تا سه روز ندهد و فروشنده هم جنس را تحویل ندهد که اگر مشتری شرط نکرده باشد که دادن پول را تأخیر بیندازد، فروشنده می تواند معامله را به هم بزند. ولی اگر جنسی را که خریده مثل بعضی از میوه ها باشد که اگر یک روز بماند ضایع می شود، چنانچه تا شب پول آن را ندهد و شرط نکرده باشد که دادن پول را تأخیر بیندازد، فروشنده می تواند معامله را به هم بزند (خیار تأخیر). دهم : حیوانی را خریده باشد که خریدار تا سه روز می تواند معامله را به هم بزند (خیار حیوان). یازدهم: فروشنده نتواند جنسی را که فروخته تحویل دهد; مثلاً اسبی را که فروخته فرار نماید که در این صورت مشتری می تواند معامله را به هم بزند(خیار تعذر تسلیم). و احکام اینها در مسائل آینده گفته خواهد شد. احکام خیارات:
- اگر کسی موقع غروب شب عید فطر دیوانه یا بیهوش باشد، زکات فطره بر او واجب نیست.
- اگر مرد اذان زن را با قصد لذت بشنود، اذان از مرد ساقط نمی شود، بلکه اگر قصد لذت هم نداشته باشد، ساقط شدن اذان اشکال دارد.
- اگر پیش از اذان صبح نیت کند و بیهوش شود و قبل از زوال به هوش آید، بنابر احتیاط واجب باید روزه آن روز را تمام نماید و احتیاط مستحب آن است روزه آن روز را قضا نماید.
- اگر یکی از شریک ها بمیرد، یا دیوانه، یا بیهوش شود یا سفیه شود و حاکم شرع او را از تصرف در اموالش جلوگیری کند شریک های دیگر نمی توانند در مال شرکت تصرف کنند.
- اگر یکی از شریک ها بمیرد، یا دیوانه، یا بیهوش شود یا سفیه شود و حاکم شرع او را از تصرف در اموالش جلوگیری کند شریک های دیگر نمی توانند در مال شرکت تصرف کنند.
- کسی که عمداً روزه خود را باطل کرده، اگر بعد از ظهر یا پیش از ظهر برای فرار از کفّاره سفر نماید، کفّاره او ساقط نمی شود.
- فروختن خیار و بادنجان و سبزیها و مانند اینها که سالی چند مرتبه چیده می شود، در صورتی که ظاهر و نمایان شده باشد و معین کنند که مشتری در سال چند دفعه آن را بچیند اشکال ندارد.
- در مورد بوته خربزه و خیار و مانند آن اگر قرارداد روشنی بگذارند و تعداد چیدن و سهم هر کدام را مشخص کنند صحیح است. هر چند مساقات نامیده نمی شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] در احکام خرید و فروش گفته شد که دریازده مورد میتوان معامله را فسخ کرد، در تمام این یازده مورد صلح را نیز میتوان فسخ کرد مگر در مورد خیار مجلس و خیار حیوان و خیار تأخیر.
- [آیت الله مظاهری] در احکام خرید و فروش گفته شد که در یازده مورد میتوان معامله را فسخ کرد، در تمام آن یازده مورد، اجاره را نیز میتوان فسخ کرد مگر در مورد خیار مجلس و خیار حیوان و خیار تأخیر.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر صاحب گاو وگوسفند وشتر وطلا ونقره در مقداری از سال مست یا بیهوش شود، زکاْ از او ساقط نمیشود و همچنین است اگر موقع واجب شدن زکاْ گندم وجو وخرما وکشمش مست یا بیهوش باشد.
- [آیت الله بهجت] اگر صاحب گاو، گوسفند، شتر، طلا و نقره در مقداری از سال مست یا بیهوش شود، بنابر احوط زکات از او ساقط نمیشود و همچنین است اگر موقع واجب شدن زکات گندم، جو، خرما و کشمش مست یا بیهوش باشد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر صاحب گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در مقداری از سال مست یا بیهوش شود ، زکوه از او ساقط نمی شود . و همچنین است اگر موقع واجب شدن زکوه گندم و جو و خرما و کشمش ، مست یا بیهوش باشد .
- [آیت الله بروجردی] اگر صاحب گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در مقداری از سال مست یا بیهوش شود، زکات از او ساقط نمیشود و همچنین است اگر موقع واجب شدن زکات گندم و جو و خرما و کشمش، مست یا بیهوش باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر صاحب گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در مقداری از سال مست یا بیهوش شود، زکات از او ساقط نمی شود. و همچنین است اگر موقع واجب شدن زکات گندم و جو و خرما و کشمش، مست یا بیهوش باشد.
- [آیت الله خوئی] اگر صاحب گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در مقداری از سال مست یا بیهوش شود، زکات از او ساقط نمیشود و همچنین است اگر موقع واجب شدن زکات گندم و جو و خرما و کشمش مست یا بیهوش باشد.
- [امام خمینی] اگر صاحب گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در مقداری از سال مست یا بیهوش شود، زکات از او ساقط نمی شود و همچنین است اگر موقع واجب شدن زکات گندم و جو و خرما و کشمش مست یا بیهوش باشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر صاحب گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در مقداری از سال مست یا بیهوش شود ، زکات از او ساقط نمیشود . و همچنین است اگر موقع واجب شدن زکات گندم و جو و خرما و کشمش مست یا بیهوش باشد .