اموال
اَمْوال، اصطلاحی در فقه اسلامی که به مباحثی درباره جمع و خرج دارایی‌های عمومی می‌پردازد.
مالی به ارث رسیده با علم به اینکه از حلال به دست نیامده است آیا وراث می توانند در اموال تصرف کنند؟
بسمه تعالی: هرگاه صاحب مال را می شناسند به او برگردانند و در صورت مجهول بودن هرگاه می دانند همگی حرام است قهراً حکم مجهول المالک را دارد و اگر مقداری از آن حرام است باید خمس آن را به مرجع تقلید خود بپردازند . والله العالم
بسمه تعالی: هرگاه صاحب مال را می شناسند به او برگردانند و در صورت مجهول بودن هرگاه می دانند همگی حرام است قهراً حکم مجهول المالک را دارد و اگر مقداری از آن حرام است باید خمس آن را به مرجع تقلید خود بپردازند . والله العالم
عنوان سوال:
مالی به ارث رسیده با علم به اینکه از حلال به دست نیامده است آیا وراث می توانند در اموال تصرف کنند؟
پاسخ:
بسمه تعالی: هرگاه صاحب مال را می شناسند به او برگردانند و در صورت مجهول بودن هرگاه می دانند همگی حرام است قهراً حکم مجهول المالک را دارد و اگر مقداری از آن حرام است باید خمس آن را به مرجع تقلید خود بپردازند . والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- حدود چند سال قبل پدر از دنیا رفت، تاکنون یکی از وراث موافقت بر تقسیم خانه ای که به ارث رسیده نکرده، وظیفه شرعی برخی از وراث در مورد استفاده از ارثیه چیست؟
- اگر در زمین موروثی که از پدرم به ارث رسیده است، معدن سنگ تزئینی کشف شود آیا ارگانی می تواند در آن تصرف کند و مانع از تصرف مالک زمین شود؟
- در مراسم سوگ پدر یا مادر یکی از وراث مبالغی را از جیب خود در انجام مراسم و اطعام شبهای جمعه تا اربعین متوفی خرج کرده اکنون که وقت تقسیم اموال فرا رسیده است وی اظهار می کند که هزینه مصروفه را باید همه وراث نسبت به سهم تقبّل کنند و یا باید از سهم الارث آن‌ها قسر گردد ، آیا این اظهار و خواسته او شرعی است؟
- ملکی به چند نفر به ارث رسیده است و یک نفر خواهان فروش سهم خود و مابقی به اجاره دادن مایل هستند آیا می توانند در این ملک تصرف کنند؟
- خانه ای از پدر به ارث رسیده و فرزندان موافقت نموده اند که یک طبقه از خانه را به شخص خاصی اجاره دهند، لکن یکی از ورّاث با اجاره دادن خانه به آن شخص مخالف است، آیا این وارث چنین حقی را دارد و اگر منزل اجاره داده شده باشد، اکنون وظیفه چیست؟
- شخصی وصیّت کرده که احتیاطاً خمس کلیه دارائی اعم از منقول و غیر منقول پرداخت شود پس از فوت او پیش از آن که ورثه سهم خمس خود را بردارند اداره دارایی طبق قانون مالیات بر ارث سهم خود را دریافت می نماید سپس بقیّه را وراث تصرف می کنند و ضمناً وراث در جهت اجرایوصیّت متوفّی مبنی بر تخمیس ارث با وصی مخالفت می کنند اکنون با توجه به نحوه برخورد دارایی و مخالفت ورثه با قضیه خمس وصی چه وظیفه ای دارد؟
- شخصی محکوم به قصاص نفس شده است و 15 روز قبل از قصاص صلح نامه ای تنظیم و تمامی اموال را به مادرش صلح می ناید و پس از اجرای قصاص صلح نامه به دست مادر رسیده است و آن را امضاء کرده است آیا صلح نامه صحیح و قابل إجرا است؟
- کارمندی که سال خمسی او، اوّل فروردین می باشد حقوق ماههای قبلی او به علت ضعف مالی اداره مربوط به تأخیر افتاده و در فروردین سال نو به دست او رسیده است اکنون با توجه به اینکه این حقوق در مقابل کاری که سال گذشته انجام داده است به او اعطاء می گردد این مبلغ به نظر حضرت عالی خمس دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] بین وصیت و تقسیم ارث در ادا کردن آن کدام مقدّم است؟ آیا تمام اموال که موضوع ارث است می توان به وصیت سپرد و دیگر اموال باقی نمانده که به ارث تقسیم شود؟ و آیا شرایط طبق فتوا مراجع وجود دارد که حد اکثر چه قدر می تواند اموال را به وصیت سپرده بشود؟ آیا کسی می تواند همه اموال خود به کسی دیگر وصیت کند و دیگر برای وراث خود چیزی باقی نمی گذارد؟ آیا وراث آنچه که مربوط به ارث است می تواند وصیت پدرش را رد کند؟ با تشکر
- [آیت الله اردبیلی] 1- اگر شخصی به یک آدم روزهدار خوردنی تعارف کند آیا روزهدار باید از خوردن امتناع کند یا نه؟ 2- اگر وارثی که خود جز وراث است تمام املاکی که به وراث به ارث رسیده را بنام خودش سند کند و مابقی وراث از این املاک محروم شوند، از نظر شرعی چه حکمی دارد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] مالی که به ارث رسیده و خمس ندارد اگر ترقّی قیمت کند، چه موقع پرداخت خمس آن ترقّی واجب است؟
- [آیت الله بهجت] مالی که به ارث رسیده و خمس ندارد اگر ترقّی قیمت کند، چه موقع پرداخت خمس آن ترقّی واجب است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پدری فوت نماید و قبل از تقسیم اموال ایشان بین ورثه بعضی از ورّاث هم فوت نمایند آیا به وارثان ورثه فوت شده ارث پدر میرسد یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] املاک و زمین هایی از پدرانمان به ما ارث رسیده است ولی چگونگی تملّک آن‌ها برای ما روشن نیست، آیا می توانیم این زمین ها را مانند بقیّه اموال طبق قانون ارث تقسیم کنیم؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی به علّت نداشتن فرزند دختر بچّه شیرخوارهای را از بهزیستی گرفته و بزرگ کرده و وصیّت کرده که تمام اموال من بعد از من متعلّق به همین دختر می‌باشد در ضمن این شخص همسر و برادر و خواهر دارد آیا شرعاتمام اموال مال همین دختر است یا یک سوّم بقیّه متعلّق به ورّاث می‌باشد حال اگر این شخص تمام اموال خود را با همین دختر با ده هزار تومان مصالحه کند و فوت کند آیا اموال متعلّق به این دختر است و بقیّه ورّاث ارث نمیبرند و راه شرعی برای انتقال اموال به این دختر چیست؟
- [سایر] آیا شخص میتواند خمس را به ذمه بگیرد و خود را بدهکار اهل خمس بداند؛ آن گاه در تمام مالی که سر سال خمسی آن رسیده تصرف کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر جنینی که یکی از وراث است توسط یکی دیگر از وارثان قبل از تولد به قتل برسد (به دلیل این که سهم الارث بیشتری به قاتل برسد و یکی از وارثان حذف شود)اولا:آیا شخص قاتل به همان سهم الارث خود دست خواهد یافت یا به دلیل قتل یکی از وارثان از ارث محروم خواهد شد؟ ثانیا:تکلیف ارث آن جنین که قبل از تولد به قتل رسیده است چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر جنینی که یکی از وراث است توسط یکی دیگر از وارثان قبل از تولد به قتل برسد (به دلیل این که سهم الارث بیشتری به قاتل برسد و یکی از وارثان حذف شود) اولا:آیا شخص قاتل به همان سهم الارث خود دست خواهد یافت یا به دلیل قتل یکی از وارثان از ارث محروم خواهد شد؟ ثانیا:تکلیف ارث آن جنین که قبل از تولد به قتل رسیده است چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر غیر مال التجاره مالی داشته باشد که خمسش را داده یا خمس ندارد مثلاً ارث به او رسیده است چنانچه قیمتش بالا رود، و آن را بفروشد مقداری که بر قیمتش اضافه شده، خمس دارد و همچنین اگر گوسفندی که خمس آن را داده، چاق شود، باید خمس آنچه زیاد شده، بدهد.
- مالی را که از انسان غصب کرده اند و نمی تواند در آن تصرف کند زکات ندارد. و نیز اگر زراعتی را از او غصب کنند و موقعی که زکات آن واجب می شود، در دست غصب کننده باشد، موقعی که به صاحبش برگشت احتیاط واجب آن است که زکات آن را بپردازد. زکات گندم و جو و خرما و کشمش
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مالی به ارث به او برسد وبداند کسی که این مال از او به ارث رسیده خمس آن را نداده، باید خمس آن را بدهد و نیز اگر در خود آن مال خمس نباشد ولی انسان بداند کسی که آن مال از او به ارث رسیده، خمسبدهکار است، باید ذمّه میّت را فارغ نماید از مالی که به او تعلّق گرفتهاست.
- [آیت الله مظاهری] کسی که فوت کرده و حجّ واجب بر ذِمّه او بوده است ورثه پیش از ادای حجّ نمیتوانند در اموال میّت تصرّف کنند و همچنین است هر واجب مالی نظیر خمس و زکات و قرض، ولی اگر وصی میّت یا قیّم او واجب مالی را از اصل مال بیرون کند ورثه میتوانند در اموال میّت تصرّف کنند.
- [آیت الله اردبیلی] (محجور) کسی است که شرعا حقّ تصرّف در اموال خود را نداشته باشد و دیگران امور مالی او را سرپرستی کنند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مالی به ارث به او برسد و بداند کسی که این مال از او به ارث رسیده خمس آن را نداده، باید خمس آن را بدهد؛ و نیز اگر در خود آن مال خمس نباشد ولی انسان بداند کسی که آن مال از او به ارث رسیده، خمس بدهکار است، باید خمس را از مال او بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر مالی به ارث به او برسد و بداند کسی که این مال از او به ارث رسیده خمس آن را نداده؛ بنا بر اظهر واجب نیست خمس آن را بدهد و اگر در خود آن مال خمس نباشد و وارث بداند کسی که آن مال از او به ارث رسیده؛ خمس بدهکار است؛ باید خمس را از مال او بدهد.
- [آیت الله خوئی] اگر مالی به ارث به او برسد، و بداند کسی که این مال از او به ارث رسیده خمس آن را نداده، بنابر احتیاط واجب خمس آن را بدهد. ولی اگر در خود مال خمس نباشد و وارث بداند کسی که مال از او به ارث رسیده، خمس بدهکار است. باید خمس را از مال او بدهد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مالی به ارث به او برسد و بداند کسی که این مال از او به ارث رسیده خمس آن را نداده ؛ باید خمس آن را بدهد و نیز اگر در خود آن مال خمسی نباشد ولی انسان بداند کسی که آن مال از او به ارث رسیده ، خمس بدهکار است ، باید خمس را از مال او بدهد .
- [آیت الله بروجردی] اگر مالی به ارث به او برسد و بداند کسی که این مال از او به ارث رسیده خمس آن را نداده، باید خمس آن را بدهد و نیز اگر در خود آن مال خمس نباشد، ولی انسان [وارث] بداند کسی که آن مال از او به ارث رسیده، خمس بدهکار است، باید خمس را از مال او بدهد.
- [امام خمینی] اگر مالی به ارث به او برسد، و بداند کسی که این مال از او به ارث رسیده خمس آن را نداده، باید خمس آن را بدهد. و نیز اگر در خود آن مال خمس نباشد ولی انسان بداند کسی که آن مال از او به ارث رسیده، خمس بدهکار است،باید خمس را از مال او بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] زن در مالکیّت اموال خویش استقلال دارد، یعنی آنچه شرعا به دست میآورد، مال خود اوست و شوهر بدون رضایت وی حقّ تصرّف در اموال او را ندارد، اگرچه در بسیاری از مصارف احتیاج به اجازه شوهر دارد، بلکه خوب است زن در مقام تصرّف در اموال خویش رضایت شوهر خود را تحصیل نموده و از او اجازه بگیرد.