تقسیم
تقسیم (بلاغت)، استیفای اقسام موجود برای یک شیء و بیان وضع آنها است.
اگر پدری فوت نماید و قبل از تقسیم اموال ایشان بین ورثه بعضی از ورّاث هم فوت نمایند آیا به وارثان ورثه فوت شده ارث پدر می‌رسد یا خیر؟
به محض اینکه شخصی فوت می‌نماید اموال میّت به ورثه تعلّق می‌گیرد گرچه تقسیم نشود و لذا ورثه وارثان فوت شده از اموال پدر بزرگ به نسبت ارث مورّثشان ارث می‌برند.
به محض اینکه شخصی فوت می‌نماید اموال میّت به ورثه تعلّق می‌گیرد گرچه تقسیم نشود و لذا ورثه وارثان فوت شده از اموال پدر بزرگ به نسبت ارث مورّثشان ارث می‌برند.
عنوان سوال:
اگر پدری فوت نماید و قبل از تقسیم اموال ایشان بین ورثه بعضی از ورّاث هم فوت نمایند آیا به وارثان ورثه فوت شده ارث پدر می‌رسد یا خیر؟
پاسخ:
به محض اینکه شخصی فوت می‌نماید اموال میّت به ورثه تعلّق می‌گیرد گرچه تقسیم نشود و لذا ورثه وارثان فوت شده از اموال پدر بزرگ به نسبت ارث مورّثشان ارث می‌برند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- با وجود وارثین صغیر آیا میشود اموال متوفّی را بین دیگر ورّاث باقیمانده تقسیم کرد؟
- زنی فوت کرده مهریه و جهیزیه ماترک اوست ورثه او عبارتند از شوهر، پدر، مادر و یک دختر چگونه ماترک را تقسیم کنند؟
- شخصی به علّت نداشتن فرزند دختر بچّه شیرخوارهای را از بهزیستی گرفته و بزرگ کرده و وصیّت کرده که تمام اموال من بعد از من متعلّق به همین دختر میباشد در ضمن این شخص همسر و برادر و خواهر دارد آیا شرعاتمام اموال مال همین دختر است یا یک سوّم بقیّه متعلّق به ورّاث میباشد حال اگر این شخص تمام اموال خود را با همین دختر با ده هزار تومان مصالحه کند و فوت کند آیا اموال متعلّق به این دختر است و بقیّه ورّاث ارث نمیبرند و راه شرعی برای انتقال اموال به این دختر چیست؟
- شخصی وصیّت کرده تمام اموال من بعد از فوتم متعلق به فرزند بزرگم باشد و ورّاث دیگر هم امضاء کردند حالا بعد از فوت اعتراض کردهاند تکلیف چیست و در صورتی که بقیّه ورّاث خبر نداشته باشند و بعد از فوت متوجّه شوند تکلیف چیست آیا برای انتقال تمام اموال به فرزند بزرگ میتواند در زمان حیات خود با ده هزار تومان مصالحه کند آیا شرعاصحیح است یا نه در این صورت آیا بقیّه حقّ دارند یا خیر؟
- شخصی در حال صغیری پدرش را از دست داد اموال پدر را تقسیم کردند آیا این شخص بعد از آن که کبیر شد میتواند ادّعای اموال کند؟
- این جانبه تمام اموال منقول و غیر منقول خودم را به شوهرم مصالحه شرعی نمودهام و همچنین شوهرم تمام اموال منقول و غیر منقول خودش را به من مصالحه شرعی کرده است به تائید شهود کتباو شفاهاً، حال با توجّه به نداشتن فرزند و فوت والدین، برادران شوهر مرحومم بعد از فوت او ادّعای ارث دارند لطفاحکم شرعی را بیان فرمائید
- اگر مادری فوت کند و اموال او ثبت و صورتجلسه شود و تحویل پدر داده شود تا در هنگام ازدواج دختر تحویل او گردد آیا شرعاجایز است؟
- ورثه مرحوم پدر عبارتند از 5 پسر و یک دختر و همسر که یک پسر و یک دختر از زن دیگر پدر ما میباشد آیا در نحوه تقسیم ماترک تفاوتی است یا خیر؟
- پدری زمینی را به مساحت 170 متر به فرزندش به مبلغ 170 هزار تومان فروخته و قولنامه نوشتهاند، و لکن پدر 70 هزار تومان را فی المجلس گرفته است و 100 هزار تومان باقی مانده را بابت سهم ارث حساب نموده که بعد از فوت، فرزند این مقدار ارثی خود را تحویل بگیرد، یعنی بعد از مرگ پدر که به فرزند ارث می‌رسد آن را نگیرد و در عوض ذمّه پسر بری شود، اکنون فرزند آن زمین را فروخته تا خانه بخرد ولی پدر میگوید، مقدار باقی مانده مرا بده، آیا بر فرزند لازم است باقی را بدهد یا خیر؟
- کسانی ملک خود را بین خود تقسیم میکنند و هر کدام بالای زمین خود را آباد و عمارت ساخته و درخت غرس مینمایند و مدّت پنجاه سال یا بیشتر از این تصمیم گذشته است آنهایی که ملک را تقسیم کردهاند فوت شدهاند نوبت به اولاد می‌رسد و حتّی نوبت به نوهها می‌رسد آیا آن تقسیم اشخاص متوفّی نافذ است یا وارثین میتوانند از اوّل تقسیم نمایند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] زنی قبل از پدر خود فوت می کند. پدر در زمان حیات خود وصیت می کند که به دخترش همچون سایر ورثه ارث برسد. لطفا بفرمایید نحوه تقسیم ارث بین ورثه آن زن چگونه است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر ورثه از پرداخت ارث زوجه امتناع کند آیا می توانند اموال را بین خودشان تقسیم کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر ورثه میت فقط پدر و مادر و یک دختر باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر ورثه میت فقط پدر و مادر و یک پسر باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر از ورثه میت فقط پدر بزرگ یا مادربزرگ موجود باشد ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر چندین سال از فوت مردی گذشته باشد و اموال او را تقسیم نکرده باشند آیا زن از درآمد اموال مذکور ارث می برد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر وارث، جد یا جدّه پدری یا پدر و مادری با برادران پدری یا پدر و مادری باشد، ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] ارث پدر و مادر پس از فوت بین دختر و پسر چگونه تقسیم میشود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] متوفیه دختر عمه پدر وارث می باشد، ارث بین وراث به چه نحو تقسیم می گردد. توضیح اینکه ورثه منحصر در شش نفر می باشد، که سه نفر دختر و سه نفر پسر، هستند، آیا ارث بین ایشان بالسویه تقسیم می گرد یا با اختلاف پسر دو برابر دختر؟
- [سایر] بین وصیت و تقسیم ارث در ادا کردن آن کدام مقدّم است؟ آیا تمام اموال که موضوع ارث است می توان به وصیت سپرد و دیگر اموال باقی نمانده که به ارث تقسیم شود؟ و آیا شرایط طبق فتوا مراجع وجود دارد که حد اکثر چه قدر می تواند اموال را به وصیت سپرده بشود؟ آیا کسی می تواند همه اموال خود به کسی دیگر وصیت کند و دیگر برای وراث خود چیزی باقی نمی گذارد؟ آیا وراث آنچه که مربوط به ارث است می تواند وصیت پدرش را رد کند؟ با تشکر
مسائل مرتبط از این مرجع
- پدر وجدّ پدری طفل و نیز وصیّ پدر در تصرّف در اموال صغار و همچنین وصیّ جدّ پدری در تصرّف اموال قاصرین یا قیم منصوب از طرف پدر یا جدّ میتوانند مال طفل را بفروشند و نیز مجتهد عادل هم میتواند مال دیوانه یا یتیم یا مال کسی را که غائب است بفروشد و احتیاط در این موارد رعایت مصلحت وغبطه است.
- کسانی که به واسطه خویشی ارث می‌برند سه دسته هستند: دسته اوّل - پدر ومادر واولاد میّت است و با نبودن اولاد، اولاد اولاد هرچه پایین روند، هرکدام آنان که به میّت نزدیکتر است ارث میبرد وتا یک نفر از این دسته هست دسته دوم ارث نمیبرند; دسته دوم - جدّ یعنی پدر بزرگ و جده یعنی مادربزرگ هرچه بالاتر رود و خواهر و برادر است و با نبودن برادر وخواهر، اولاد ایشان هرکدام آنان که به میّت نزدیکتر است ارث میبرد وتا یک نفر از این دسته هست، دسته سوم ارث نمیبرد; دسته سوم عمو وعمّه ودایی وخاله واولاد آنان است وتا یکنفر ازعموها وعمّهها وداییها وخالههای میّت زندهاند، اولاد آنان ارث نمیبرند، ولی اگر میّت عموی پدری وپسر عموی پدر ومادری داشته باشد، ارث به پسر عموی پدر ومادری می‌رسد وعموی پدری ارث نمیبرد در صورتی که وارث منحصر به اینها باشد.
- اگر میّت برادر وخواهر پدر ومادری دارد، برادر وخواهر پدری که از مادر با میّت جدا است ارث نمیبرد و اگر برادر وخواهر پدر ومادری ندارد چنانچه فقط یک خواهر یا یک برادر پدری داشته باشد، همه مال به او می‌رسد و اگر چند برادر یا چند خواهر پدری داشته باشد، مال بطور مساوی بین آنان قسمت میشود و اگر هم برادر وهم خواهر پدری داشته باشد، هر برادری دو برابر خواهر میبرد.
- اگر میّت برادر وخواهر پدر ومادری وبرادر وخواهر پدری و برادر وخواهر مادری داشته باشد، برادر وخواهر پدری ارث نمیبرد ومال را سه قسمت میکنند، یک قسمت آن را برادر وخواهر مادری بطور مساوی بین خودشان قسمت میکنند وبقیه را به برادر وخواهر پدر ومادری میدهند و هر برادری دو برابر خواهر میبرد.
- اگر میّت برادر وخواهر پدر ومادری وبرادر وخواهر پدری ویک برادر یا یک خواهر مادری داشته باشد، برادر وخواهر پدری ارث نمیبرند ومال را شش قسمت میکنند، یک قسمت آن را به برادر یا خواهر مادری وبقیه را به برادر وخواهر پدر ومادری میدهند و هر برادری دو برابر خواهر میبرد.
- اگر وارث میّت فقط یک دایی یا یک خاله مادری ودایی وخاله پدر ومادری ودایی وخاله پدری باشد، دایی وخاله پدری ارث نمیبرند، ومال را شش قسمت میکنند، یک قسمت را به دایی یا خاله مادری وبقیه را به دایی وخاله پدری و مادری میدهند که بطور مساوی بین خودشان قسمت کنند.
- هرگاه بخواهند ارث را تقسیم کنند، برای بچهای که در شکم است که اگر زنده به دنیا بیاید ارث میبرد، سهم دو پسر را کنار میگذارند، ولی اگر احتمال بدهند بیشتر است مثلاً احتمال بدهند که زن سه بچه حامله باشد، سهم سه پسر را کنار میگذارند، و چنانچه مثلاً یک پسر یا یک دختر به دنیا آمد، زیادی را ورثه بین خودشان تقسیم میکنند.
- اگر وارث میّت عمو و عمّه باشد و بعضی پدری و بعضی مادری وبعضی پدر ومادری باشند، عمو وعمّه پدری ارث نمیبرند، پس اگر میّت یک عمو یا یک عمّه مادری دارد، مال را شش قسمت میکنند، یک قسمت را به عمو یا عمّه مادری وبقیّه را به عمو وعمّه پدری ومادری میدهند وعموی پدر ومادری دو برابر عمّه پدر ومادری میبرد و اگر هم عمو وهم عمّه مادری دارد، مال را سه قسمت میکنند، دو قسمت را به عمو وعمّه پدر ومادری میدهند وعمو دو برابر عمّه میبرد ویک قسمت را به عمو وعمّه مادری میدهند که بطور مساوی بین خودشان قسمت میکنند و احتیاط واجب آن است که در تقسیم با یکدیگر صلح کنند.
- اگر مردی بمیرد واولاد نداشته باشد، چهار یک مال او را زن وبقیّه را ورثه دیگر می‌برند و اگر از آن زن یا از زن دیگر اولاد داشته باشد، هشت یک مال را زن وبقیّه را ورثه دیگر می‌برند و زن از همه اموال منقول ارث میبرد ولی از زمین و قیمت آن ارث نمیبرد. چه آن زمین خالی باشد یا مشغول به بنأ و درخت و زراعت ومانند اینها باشد; امّا از قیمت هوایی مانند بنا و درخت و چوب و آلات به جز زمین ارث میبرد. وارث قیمت اینها را باید بدهد.
- اگر وارث میّت فقط برادر وخواهر و زن او باشد، زن ارث خود را به تفصیلی که بعد از این گفته میشود میبرد وخواهر وبرادر به طوری که در مسائل گذشته گفته شد ارث خود رامیبرند و نیز اگر زنی بمیرد ووارث او فقط خواهر وبرادر وشوهر او باشد، شوهر نصف مال را میبرد وخواهر وبرادر به طوری که در مسائل پیش گفته شد ارث خود را می‌برند، ولی برای آن که زن یا شوهر ارث میبرد از سهم برادر وخواهر مادری چیزی کم نمیشود و از سهم برادر وخواهر پدر ومادری یا پدری کم میشود مثلاً اگر وارث میّت شوهر وبرادر وخواهر مادریوبرادر وخواهر پدر ومادری او باشد، نصف مال به شوهر می‌رسد ویک قسمت از سه قسمت اصل مال را به برادر وخواهر مادری میدهند و آنچه میماند مال برادر وخواهر وخواهر پدر ومادری است، پس اگر همه مال او شش تومان باشد، سه تومان به شوهر ودو تومان به برادر وخواهر مادری ویک تومان به برادر وخواهر پدر ومادری میدهند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن از قیمت اموال غیر منقول در حال فوت متوفی ارث میبرد بنابر این اگر بعد از فوت میت اموال افزایش قیمت داشت زن از قیمت افزوده شده ارث نمیبرد همانطور که از سایر نماءات و منافع ان ارث نمیبرد البته در صورت افزایش قیمت مصالحه با زن میت بسیار پسندیده است خصوصا اگر ندادن قیمت به جهت تاخیر ورثه صورت گرفته باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر وارث میت عبارت باشند از دایی وخاله پدری و دایی و خاله مادری چون دایی و خاله پدر و مادری وجود ندارند دایی و خاله پدری ارث می برند و در تقسیم ارث احکام دایی و خاله پدر و مادری را خواهند داشت ودر کنار دایی و خاله مادری طبق مساله قبل ارث می برند.
- [آیت الله بهجت] اسلام آوردن وارث قبل از تقسیم کردن ارث، در صورت تعدد ورثه مسلمان، مثل اسلام آوردن آن وارث قبل از مردن آن میت است، پس اگر قبل از تقسیم مال اسلام آورد، در استحقاق ارث مانند بقیه ورثه است، پس اگر طبقه او مقدم است بر طبقه بقیه، تمام ارث مال او خواهد بود چه میت کافر باشد یا مسلمان، و اگر اسلام آوردن او بعد از تقسیم بخشی از مال باشد، نسبت به بقیه اموال ارث میبرد و از آن بخش که تقسیم شده ارث نمیبرد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر وارث میت فقط دائی و خاله پدری و دائی و خاله مادری و دائی و خاله پدر و مادری باشد؛ دائی و خاله پدری ارث نمی برند. و بعید نیست که بقیه در تقسیم آن باهم مساوی باشند.
- [آیت الله خوئی] اگر وارث میت فقط یک یا چند دایی، و خالة مادری و دایی و خالة پدر و مادری، و دایی و خاله پدری باشد، دایی و خاله پدری ارث نمیبرد، و بعید نیست بقیه در تقسیم با همدیگر مساوی باشند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر وارث میت، فقط دایی و خاله پدری و دایی و خاله مادری و دایی و خاله پدر و مادری باشند، دایی و خاله پدری ارث نمیبرند، و باید مال را سه قسمت کنند؛ . یک قسمت آن را دایی و خاله مادری به طور مساوی بین خودشان قسمت نمایند، و بقیه را به دایی و خاله پدر و مادری بدهند، و احتیاط آن است که در تقسیم آن با یکدیگر مصالحه کنند.
- [آیت الله بروجردی] اگر وارث میت فقط دایی و خالهی پدری و دایی و خالهی مادری و دایی و خالهی پدر و مادری باشد، دایی و خالهی پدری ارث نمیبرد و باید مال را سه قسمت کنند:یک قسمت آن را دایی و خالهی مادری به طور مساوی بین خودشان قسمت نمایند و بقیه را به دایی و خالهی پدر و مادری بدهند و احتیاط آن است که در تقسیم آن با یکدیگر صلح کنند.
- [آیت الله بهجت] اگر وارث میت فقط دایی و خاله پدری و دایی و خاله مادری و دایی و خاله پدر و مادری باشد، دایی و خاله پدری ارث نمی برد و باید مال را سه قسمت کنند، یک قسمت آن را دایی و خاله مادری به طور مساوی بین خودشان قسمت نمایند و احتیاط در مصالحه است، و بقیه را به دایی و خاله پدر و مادری بدهند که به طور مساوی بین خودشان تقسیم کنند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اکر وارث متوفی فقط چند عمه یا چند عمو باشند اموال متوفی بین آنان بالسویه تقسیم می شود و در این فرض فرقی نمی کند که همه پدری باشند یا مادری یا پدر و مادری.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر وارثان میّت چند دایی و خاله مادری (همه دایی باشند یا همه خاله، یا برخی دایی و برخی خاله) و یک یا چند دایی پدر و مادری و یک یا چند خاله پدر و مادری و دایی و خاله پدری باشند، دایی و خاله پدری ارث نمیبرند و دایی و خاله مادری 13 مال را به طور مساوی بین خود تقسیم میکنند و بقیّه را دایی و خاله پدر و مادری بین خود به گونهای تقسیم میکنند که دایی دو برابر خاله ببرد، در این مسأله هم چون برخی علماء معتقدند که دایی و خاله پدر و مادری به طور مساوی ارث می‌برند، احتیاط مستحبّ آن است که در مقدار مردّد بین دو نظریه مصالحه کنند، چنانچه در مسائل پیشین شیوه آن توضیح داده شد.