ایام عده
عِدّه مدت زمان معینی است که زن پس از جدایی از شوهر و یا کسی که به اشتباه با وی آمیزش کرده، باید صبر کرده و تا پایان آن مدت ازدواج نکند.
آیا زوجه می تواند در مقابل بذل نفقه ایام عده، تقاضای طلاق خلع نماید؟
بسمه تعالی: چیزی می تواند عوض خلع باشد که زن آن را مالک باشد ولو بالقوه مثل این که شیر دادن بچه یا انفاق او را بر ذمه بگیرد پس می تواند آن را عوض خلع قرار دهد و اما نفقه ای که بر ذمه شوهر است و زن مالک آن یکجا نیست بلکه یوماً فیوماً مالک می شود(ولذا اگر در اثناء عده بمیرد نفقه ساقط می شود) نمی تواند عوض خلع باشد. والله العالم
بسمه تعالی: چیزی می تواند عوض خلع باشد که زن آن را مالک باشد ولو بالقوه مثل این که شیر دادن بچه یا انفاق او را بر ذمه بگیرد پس می تواند آن را عوض خلع قرار دهد و اما نفقه ای که بر ذمه شوهر است و زن مالک آن یکجا نیست بلکه یوماً فیوماً مالک می شود(ولذا اگر در اثناء عده بمیرد نفقه ساقط می شود) نمی تواند عوض خلع باشد. والله العالم
پاسخ:
بسمه تعالی: چیزی می تواند عوض خلع باشد که زن آن را مالک باشد ولو بالقوه مثل این که شیر دادن بچه یا انفاق او را بر ذمه بگیرد پس می تواند آن را عوض خلع قرار دهد و اما نفقه ای که بر ذمه شوهر است و زن مالک آن یکجا نیست بلکه یوماً فیوماً مالک می شود(ولذا اگر در اثناء عده بمیرد نفقه ساقط می شود) نمی تواند عوض خلع باشد. والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر زوجه ناشزه باشد و تقاضای طلاق نماید، آیا نفقه ی ایام عده شامل وی خواهد شد؟
- اگر زوج به زوجه، با اسقاط خیارات در ضمن عقد لازم خارج، وکالت در طلاق دهد، آیا زوجه می تواند با بذل قسمتی از مهریه، خود را با طلاق بائن از نوع طلاق خلع مطلقه نماید؟
- اگر زوجه تمام مهریه خود را در ازای طلاق بذل نماید و زوج نیز با قبول بذل موافقت نماید ولی پس از اجرای صیغه طلاق بائن زوجه در ایام عده به قسمتی از مهریه خود رجوع کند آیا رجوع جایز است؟
- زوجه با بذل مهریه اش خواستار طلاق شده است و زوج نیز قبول بذل نموده و وی را طلاق داده از آنجا که نزدیکی صورت نگرفته طلاق خلع و غیر مدخوله و بدون عده اعلام شده است ولی پس از دو ماه از اجرای طلاق، زن اعلام داشته که حمل 6 ماهه دارد که ممکن است در اثر ملاعبه باردار شده باشد آیا عده لازم است و آیا مرد می تواند به زن رجوع کند؟
- در طلاق خلع که زوجه مهر یا بیش تر یا کمتر از آن را بذل می کند آیا مدخوله بودن شرط است یا نه؟
- زنی به دروغ ادعای مجهول المکان بودن شوهر کرده و تقاضای طلاق می کند و پس از طلاق و اجرای صیغه خلع ازدواج می کند آیا طلاق او و بذل او صحیح است؟
- زوج بر حسب توافق طرفین مشروط بر اینکه زوجه مهریه خود را در عوض طلاق به زوجه بذل کند زوجه را طلاق دهد ولی پس از طلاق زوجه به دفتر طلاق مراجعه و از بذل خود رجوع نماید و زوج نیز پس از اطلاع از اقدام زوجه به دفترخانه طلاق مراجعه و رجوع به زوجیت کرده است اکنون زوجه تمکین نمی کند و رجوع زوج را قبول ندارد و تنها قصدش مطالبه مهر است وظیفه شرعی چیست؟
- اگر کسی زوجه اش را طلاق خلعی دهد و در زمان عده با خواهر زن مطلقه خود ازدواج کند آیا زوجه مطلقه می تواند در بذل خود رجوع کند؟
- خانم مطلقه ; طلاق خلعی، با رجوع شوهرش موافقت کرده و مدتی عمل زناشویی انجام داده است ولی رجوع از بذل نکرده است، آیا طلاق بدون رجوع زوجه از بذل، به طلاق رجعی تبدیل می شود؟
- اگر زوج به زوجه وکالت در طلاق دهد و زوجه خود را مطلقه به طلاق مبارات نماید در حالی که در وکالت نامه قبول زوجه بذل مهریه را از طرف شوهر قید نشده باشد آیا طلاق صحیح است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] مهریه زوجهای 500 سکه بوده است. زوجه 450 سکه را میبخشد و طلاق خلع میگیرد. زوجه در ایام عده به 50 سکه از بذل خود رجوع میکند. آیا در این صورت حق رجوع برای زوج هم ایجاد می‌شود؟ در صورت ایجاد حق رجوع برای زوج، تکلیف مابقی بذل چه می‌شود؟
- [آیت الله بروجردی] زوجهای مهریهاش را بذل میکند به زوج و در عوض طلاق خُلع میگیرد و در بین عدّه رجوع به بذل میکند و شاهد هم میگیرد و اطّلاع به زوج نمیدهد تا انقضای عدّه، آیا حق به مهریه دارد یا خیر؟
- [آیت الله بروجردی] طلاق دختر غیر مدخوله که شوهر او با گرفتن نصف مهریه میخواهد طلاق بدهد، آیا میتوان به صیغه طلاق خُلع مطلّقه نمود یا خیر؟ و اگر اجرای صیغه خُلع واقع شد و زن میدانست طلاق غیر مدخوله بائن قطعیست و شوهر نمیتواند به زن رجوع نماید، خواست خدعه کند و به آن چه بذل نموده رجوع کند، چه صورت دارد؟ و از طرفی طلاق غیر مدخوله عدّه ندارد و طلاق خُلع مستلزم عدّه است که اگر بخواهد در عدّه رجوع به بذل کند بتواند، آیا در چنین فرضی اجرای صیغه طلاق باید به چه نحو باشد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] الف) آیا تملیک زوجه به زوج در طلاق خلع از لحاظ فقهی تحت عناوین هبه و امثال آن است؟ ب) اگر زوجه در طلاق خلع و در زمان عده به مبذول خود رجوع کرد آیا به محض رجوع، مهریه به ملکیت زوجه برمی گردد; یا برگشت آن به ملکیت زوجه مستلزم رجوع زوج است در طلاق؟
- [آیت الله خامنه ای] در طلاق خلع مقدار بذل باید چقدر باشد؟ اگر مقدار معتنا بهی از مهریه زن هنوز بر ذمه شوهر باقیمانده باشد و بذل نشود آیا زن می تواند با بذل مال بسیار اندکی طلاق رجعی را به خلع تبدیل کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی در طلاق خلع مهریه خود را که در ذمه شوهر بوده به عنوان بذل، اسقاط کرده است، آیا این زن می تواند در عده به بذل (ذمه ساقط شده) رجوع کند؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] بین زوجین با طلاق خلع متارکه صورت گرفته است ولی در زمان عده به یکدیگر رجوع کرده و مدتی با هم زندگی کردهاند. آیا بدون رجوع زوجه در بذل، طلاق به قوت خود باقی است یا این که عملشان رجوع به زوجیت محسوب می شود؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] بین زوجین با طلاق خلع متارکه صورت گرفته است ولی در زمان عده به یکدیگر رجوع کرده و مدتی با هم زندگی کردهاند. آیا بدون رجوع زوجه در بذل، طلاق به قوت خود باقی است یا این که عملشان رجوع به زوجیت محسوب می شود؟
- [آیت الله سیستانی] طلاقی که به درخواست زوجه و بدون موافقت زوج واقع می شود چه نوع طلاقی است ؟ آیا قاضی می تواند بدون رضایت زوج قبول بذل نماید و رای به طلاق خلع دهد ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] طلاقی که به درخواست زوجه و بدون موافقت زوج واقع می‌شود چه نوع طلاقی است آیا قاضی دادگاه میتواند بدون رضایت زوج قبول بذل نماید و رأی طلاق خلع دهد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مالی را که شوهر برای طلاق مبارات می گیرد، باید بیشتر از مهر نباشد، ولی در طلاق خلع اگر بیشتر باشد، اشکال ندارد. احکام متفرّقه طلاق
- طلاق زنی را که به شوهرش مایل نیست و مهر یا مال دیگر خود را به او می بخشد که طلاقش دهد طلاق خلع گویند.
- اگر با زنی که در عدّه طلاق رجعی است زنا کند، آن زن بر او حرام می شود و اگر با زنی که در عدّه متعه، یا طلاق بائن، یا عده وفات است زنا کند، بعداً می تواند او را عقد نماید، اگرچه احتیاط مستحب آن است که با او ازدواج نکند و معنای طلاق رجعی و طلاق بائن و عده متعه و عده وفات در احکام طلاق گفته خواهد شد.
- اگر با زنی که در عدّه طلاق رجعی است زنا کند، آن زن بر او حرام می شود و اگر با زنی که در عدّه متعه، یا طلاق بائن، یا عده وفات است زنا کند، بعداً می تواند او را عقد نماید، اگرچه احتیاط مستحب آن است که با او ازدواج نکند و معنای طلاق رجعی و طلاق بائن و عده متعه و عده وفات در احکام طلاق گفته خواهد شد.
- اگر زن در بین عده طلاق خلع، یا مبارات از بخشش خود برگردد، شوهر می تواند رجوع کند و بدون عقد دوباره او را زن خود قرار دهد.
- صیغه طلاق خلع و مبارات باید به عربی صحیح خوانده شود ولی اگر زن برای آن که مال خود را به شوهر ببخشد مثلاً به فارسی بگوید برای طلاق، فلان مال را به تو بخشیدم اشکال ندارد.
- اگر زن آبستن را طلاق دهند، عده آن یا دنیا آمدن، یا سقط شدن بچه او است، بنابر این اگر مثلاً یک ساعت بعد از طلاق بچه او به دنیا آید، عده اش تمام می شود.
- ابتدای عده طلاق از موقعی است که خواندن صیغه طلاق تمام می شود، چه زن بداند طلاقش داده اند، یا نداند پس اگر بعد از تمام شدن عده بفهمد که او را طلاق داده اند; لازم نیست دوباره عده نگهدارد. عده زنی که شوهرش مرده:
- اگر زن را به ترتیبی که در احکام طلاق گفته شد، طلاق رجعی بدهند و در بین عده بمیرد، شوهر از او ارث می برد. و نیز اگر شوهر در بین عده زن بمیرد، زن از او ارث می برد. ولی اگر بعداز گذشتن عده رجعی یا در عده طلاق بائن یکی از آنان بمیرد، دیگری از او ارث نمی برد.
- اگر زنی را دو بار طلاق دهد و بعد از هر طلاقی به او رجوع کند، یا دو بار او را طلاق دهد و بعد از هر طلاق عقدش کند، بعد از طلاق سوم آن زن بر او حرام است، ولی اگر بعد از طلاق سوم به دیگری شوهر کند، با چهار شرط به شوهر اول حلال می شود، یعنی می تواند آن زن را دوباره عقد نماید: اوّل: آن که عقد شوهر دوم همیشگی باشد و اگر مثلاً یک ماهه یا یک ساله او را صیغه کند، بعد از آن که از او جدا شد، شوهر اول نمی تواند او را عقد کند. دوم: شوهر دوم با او نزدیکی کند. سوم: شوهر دوم طلاقش دهد یا بمیرد. چهارم: عدّه طلاق یا عدّه وفات شوهر دوم تمام شود. طلاق خُلع
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق خلع را بخواند ، چنانچه اسم زن مثلاً فاطمه باشد ، پس از بذل میگوید : (زَوْجَتِی فاطِمَةُ خَلَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ) و بنابر احتیاط مستحب نیز بگوید : (فَهِیَ طالِقٌ) یعنی زنم فاطمه را در مقابل چیزی که بذل نموده طلاق خلع دادم او رها است . و در صورتی که زن معیّن باشد ، بردن نامش لازم نیست ، و همچنین در مبارات .
- [آیت الله خوئی] اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق خلع را بخواند، چنانچه اسم زن مثلًا فاطمه باشد پس از بذل میگوید: (زَوَجَتِیْ فاطِمَةَ خالَعْتُها عَلی ما بَذَلَت) و بنابر احتیاط مستحب نیز بگوید (هِیَ طَالق) یعنی زنم فاطمه را در مقابل چیزی که بذل نموده طلاق خلع دادم او رها است و درصورتی که زن معین باشد بردن نامش در اینجا و در طلاق مبارات نیز لازم نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند، چنانچه اسم زن مثلاً فاطمه باشد، پس از بذل میگوید: زَوْجَتِی فَاطِمَةُ خالَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ هی طَالِق زنم فاطمه را در مقابل چیزی که بذل نموده طلاق خلع دادم او رها است
- [آیت الله اردبیلی] نفقه خود انسان بر نفقه زوجه مقدّم است و نفقه زوجه بر نفقه خویشانِ واجبالنّفقه مقدّم می‌باشد و در خویشان واجبالنّفقه نیز، نفقه فرد نزدیکتر بر فرد دورتر اولویّت دارد؛ مثلاً نفقه پدر بر نفقه جدّ یا نفقه اولاد بر نفقه اولادِ اولاد مقدّم می‌باشد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند؛ چنانچه اسم زن مثلا فاطمه باشد؛ پس از بذل می گوید زوجتی فاطمه خالعتها علی ما بذلت و بنا بر احتیاط مستحب نیز بگوید هی طالق یعنی زنم فاطمه را در مقابل چیزی که بذل نموده طلاق خلع دادم او رها است و در صورتی که زن معین باشد بردن نامش در اینجا و در طلاق مبارات نیز لازم نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند باید زن را به گونهای مشخّص کند و چنانچه اسم زن مثلاً فاطمه باشد، میگوید: (زَوْجَتی فاطِمَةُ خَلَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ) و احتیاط مستحب آن است که پس از این عبارت صیغه طلاق را نیز ضمیمه کند، مثلاً بگوید: (هی طالق)، یا (فهی طالق). (یعنی زنم فاطمه را در مقابل چیزی که بذل نموده طلاق خلع دادم).
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن یا مرد در عدّه طلاق رجعی بمیرد، دیگری از او ارث میبرد، ولی اگر در عدّه طلاق بائن مانند طلاق خُلع یا مبارات یکی از آنان بمیرد، دیگری از او ارث نمیبرد، مگر این که در عدّه طلاق (خلع) یا (مبارات) زن از بخشیدن مال یا مهریّه خود به شوهر برگردد و شوهر هم مطّلع شود و رجوع نماید که در این صورت اگر یکی از آنان در زمان عدّه بمیرد، دیگری از او ارث میبرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] طلاق خلع آن است که زن به هر علتی نخواهد با شوهرش به زندگی ادامه دهد و شوهر هم مایل به طلاق دادن او نباشد ولی زن برای راضی کردن او به طلاق مقداری مال به او بدهد تا راضی شود او را طلاق دهد. آنچه زن به شوهر می دهد تا او را راضی به طلاق کند بذل می گویند و بذل در این نوع طلاق می تواند به مقدار مهریه زن یا کمتر یا بیشتر از آن باشد ولی باید با توافق دو طرف باشد.
- [آیت الله اردبیلی] بر زنی که طلاق رجعی داده شده، احکام همسر شرعی جاری است، بنابر این نفقه و زکات فطره او بر شوهر واجب است و از یکدیگر ارث میبرند و شوهر حق ندارد در عدّه با خواهر او یا زن پنجم ازدواج نماید، ولی در مدّت عدّه طلاق بائن نفقه زن بر شوهر واجب نیست.
- [آیت الله بهجت] اگر شوهر بخواهد صیغه طلاق خُلع را بخواند، چنانچه اسم زن مثلاً فاطمه باشد میگوید: (زَوْجَتِی فاطِمَةُ خالَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ هِی طالِق)؛ یعنی: (زنم فاطمه را طلاق خُلع دادم، او رهاست).