دارایی
مال همان سرمایه و ثروت انسان است که در آموزه‌های دینی از احکام ویژه‌ای برخوردار است.
آیا توقیف منزل که تنها دارایی مردی که کارمند دولت است از سوی زوجه به عنوان مطالبه مهریه جایز است یا خیر؟ البته شوهر هم اکنون در خوابگاه دانشجویی است؟
بسمه تعالی: خانه مسکونی جزء مؤونه است از این جهت جزء مستثنیات دین می باشد مشروط بر این که در آن سکونت داشته، یا در آستانه سکونت باشد ولی اگر نیاز آن به خانه پس از سالیانی صورت می گیرد جزء مؤونه نیست و دین به آن تعلق می گیرد . والله العالم
بسمه تعالی: خانه مسکونی جزء مؤونه است از این جهت جزء مستثنیات دین می باشد مشروط بر این که در آن سکونت داشته، یا در آستانه سکونت باشد ولی اگر نیاز آن به خانه پس از سالیانی صورت می گیرد جزء مؤونه نیست و دین به آن تعلق می گیرد . والله العالم
عنوان سوال:
آیا توقیف منزل که تنها دارایی مردی که کارمند دولت است از سوی زوجه به عنوان مطالبه مهریه جایز است یا خیر؟ البته شوهر هم اکنون در خوابگاه دانشجویی است؟
پاسخ:
بسمه تعالی: خانه مسکونی جزء مؤونه است از این جهت جزء مستثنیات دین می باشد مشروط بر این که در آن سکونت داشته، یا در آستانه سکونت باشد ولی اگر نیاز آن به خانه پس از سالیانی صورت می گیرد جزء مؤونه نیست و دین به آن تعلق می گیرد . والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- با زنی ازدواج کردم و خانه ای برای زندگی مشترک تهیه نمودم، اکنون وی مطالبه مهریه نموده است و منزل مسکونی را توقیف کرده است آیا چنین حقی برای ایشان می باشد؟
- آیا زوجه به جهت حق حبس از استمتاعات تا پرداخت مهریه می تواند بدون اجازه شوهر از خانه خارج شود؟
- اگر زوجه تمام مهریه خود را در ازای طلاق بذل نماید و زوج نیز با قبول بذل موافقت نماید ولی پس از اجرای صیغه طلاق بائن زوجه در ایام عده به قسمتی از مهریه خود رجوع کند آیا رجوع جایز است؟
- اگر زن دریافت مهر را مشروط به فوت شوهر کند آیا چنین شرطی صحیح است؟ و اگر مهریه ریال بوده آیا می تواند پس از فوت شوهر مهریه را به نرخ روز مطالبه نماید؟
- اگر زوج به زوجه وکالت در طلاق دهد و زوجه خود را مطلقه به طلاق مبارات نماید در حالی که در وکالت نامه قبول زوجه بذل مهریه را از طرف شوهر قید نشده باشد آیا طلاق صحیح است؟
- اگر مالکیت منزلی بالمناصفه برای زوج و زوجه باشد و زوجه پس از مدت زمانی از شوهر، اجرت المثل ایام سکونت را مطالبه کند آیا زوج باید اجرت را بپردازد؟
- زوج بر حسب توافق طرفین مشروط بر اینکه زوجه مهریه خود را در عوض طلاق به زوجه بذل کند زوجه را طلاق دهد ولی پس از طلاق زوجه به دفتر طلاق مراجعه و از بذل خود رجوع نماید و زوج نیز پس از اطلاع از اقدام زوجه به دفترخانه طلاق مراجعه و رجوع به زوجیت کرده است اکنون زوجه تمکین نمی کند و رجوع زوج را قبول ندارد و تنها قصدش مطالبه مهر است وظیفه شرعی چیست؟
- اگر مالکیت منزلی بالمناصفه برای زوج و زوجه باشد و زوجه پس از مدت زمانی از شوهر، اجرت المثل ایام سکونت را مطالبه کند آیا زوج باید اجرت را بپردازد؟
- اگر زوج ضمن عقد نکاح، ملتزم و متعهد گردد که مقداری از زمین و آب معین از مال خویش را در مقابل مهریه به زوجه منتقل کند و متعهد شود که در صورت تخلف، علاوه بر پرداخت مهریه، مبلغ دیگری به عنوان جریمه به زوجه بپردازد، لکن در زمان حیات خود به این تعهد عمل نکند، آیا زوجه می تواند از ورثه، همان زمین و آب را مطالبه کند؟
- شوهر برای همسرش به جهت انجام عمل منافی عفت از دادگاه درخواست طلاق می دهد و زوجه نیز نفقه ایام دستگیری و پس از آزادی را مطالبه نموده است آیا مستحق دریافت نفقه می باشد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا زوجه می تواند هر وقت که بخواهد مهریه خود را از شوهرش مطالبه کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورت مطالبه مهریّه از سوی زوجه قبل از عروسی، و عدم پرداخت آن از طرف زوج، بفرمایید: الف) آیا زوجه می تواند، تا زمان پرداخت مهریّه از رفتن به خانه زوج خودداری کند؟ ب) در صورت خودداری از رفتن به خانه شوهر، آیا استحقاق نفقه دارد؟ ج) آیا اعسار و عدم اعسار زوجه تأثیری در حکم مسأله دارد؟ د) آیا آگاهی یا عدم آگاهی زوجه در هنگام عقد نسبت به عدم توانایی زوج در پرداخت مهریه، تأثیری در حکم مسأله دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مهریه زوج حالّ باشد، می فرمایید که زوجه می تواند از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد خودداری کند تا مهر به وی تسلیم شود. آیا در صورتی که عروسی واقع شده و زوجه به خانه زوج رفته و خود را تسلیم زوج کرده ولی زوج قادر به مقاربت نشده است، باز زوجه می تواند پس از آن مهریه را به شرح مذکور مطالبه کند و قبل از تسلیم مهریه از ایفای وظایف خودداری کند؟ یا اینکه حق استنکاف با تسلیم تام از بین می رود و فقط زوجه حق مطالبه مهریه را دارد؟
- [آیت الله سیستانی] اگر زوجه در منزل پدر باشد آیا حق مطالبه نفقه را دارد ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] الف - اگر مردی با زنش مشاعامالک منزل مسکونی باشند زوجه می‌تواند از بابت مهریّهاش سهم زوج را به میزان طلبش تملّک یا مطالبه فروش نماید یا شامل مستثنیات دین است؟
- [سایر] اگر مردی در دوران عقد( و بدون داشتن دخول) بخواهد همسرش را طلاق دهد و آپارتمانی نیز به نام خودش داشته باشد ، آیا با این توجیه که از آن پس میخواهد خودش در آن زندگی کند می‌تواند مهر زنش را قسطی بپردازد یا اینکه دولت آپارتمان را در ازای مهریه توقیف میکند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در محضر رسمی برای زوجه حین العقد مبلغی صداق جهت ازدواج دائم تعیین گردیده است. و پس از گذشتن زمانی زوجه از زوج خود در شرایط نامساعدی مبلغی اسناد رسمی بعنوان افزایش مهریه که در سند قید شده گرفته است. حال بفرمایید هرگاه زیادی مهریه قابل مطالبه نباشد، آیا در حکم بذل زوجه است و شرعاً زوجه می تواند بعنوان رجوع به بذل خود آن را مطالبه کند یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] اگر زوجه غیر مدخوله باشد، بلافاصله بعد از جاری شدن عقد، می تواند مطالبه ی نصف مهریّه نماید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] مردی با زنی کارمند ازدواج کرده، با توجّه به این که زمان ازدواج زن کارمند بوده آیا مخالفت شوهر از ادامه کار اثر دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه زن ناشزه باشد و نسبت به شوهر خود تمکین نکرده و ترک منزل کند و از طرفی طلاق نگرفته، آیا می تواند تنها خانه ای که شوهر در آن سکونت دارد و تلفن و اثاثیه ای که جزء مایحتاج اولیّه زندگی است به عنوان مهریه توقیف و به فروش برساند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن در کارهایی که در مسأله پیش گفته شد از شوهر اطاعت نکند، گناهکار است و حقّ غذا و لباس و منزل و همخوابی ندارد، ولی مهریّه او از بین نمیرود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صیغه طلاق مبارات نیز مثل خلع باید اول زن مهریه خودش را به شوهر ببخشد تا شوهر او را طلاق دهد و حتی می تواند به فارسی بگوید: (مهریه خودم را به تو بخشیدم تا مرا طلاق دهی). اگر شوهر بخواهد صیغه مبارات را بخواند چنانچه مثلا اسم زن فاطمه باشد، باید بگوید: بارَأْتُ زَوْجَتِی فاطِمَةَ عَلی مَهْرِها فَهِیَ طالِق یعنی مبارات کردم زنم فاطمه را در مقابل مهر او پس او رها است و اگر دیگری را وکیل کند، وکیل باید بگوید: بارَأْتُ زَوْجَةَ مُوَکِّلی فاطِمَةَ عَلی مَهْرِها فَهِیَ طالِقٌ و در هر دو صورت اگر به جای کلمه (عَلی مَهْرِها) (بِمَهْرها) بگوید اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن شخصا با ظاهر سازی و تدلیس مردی را فریب دهد و به عقد او در آید و بعد از عقد معلوم شود که تدلیس کرده است، پس از آن که شوهر عقد را فسخ کرد، زن مهریه تعیین شده را طلبکار نیست، هرچند شوهر با او نزدیکی کرده باشد، ولی خوب است شوهر چیزی به او بدهد و اگر دیگری مرد را فریب داده باشد، در مواردی که مرد باید مهریه را به زن بپردازد، می‌تواند مقدار آن را از شخص فریب دهنده بگیرد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن کسی را وکیل کند که مهریّه او را به شوهر او ببخشد و شوهر، همان کس را وکیل کند که زن را طلاق دهد، چنانچه مثلاً اسم شوهر (محمّد) و اسم زن (فاطمه) باشد، وکیل صیغه طلاق را این طور میخواند: (عَنْ مُوکِّلَتِی فاطِمَةَ بَذَلْتُ مَهْرَهَا لِمُوَکِّلِی مُحَمَّدٍ لِیَخْلَعَها عَلَیْهِ) یعنی: (از جانب موکّل خودم فاطمه مهریّه او را به موکّل خودم محمد بخشیدم تا او را طلاق خلع دهد) پس از آن بدون فاصله میگوید: (زَوْجَةُ مُوَکِّلِی خَالَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ، هِیَ طالِقٌ) یعنی: (زن موکّل خودم را در مقابل آنچه بخشید طلاق خلع دادم، او رهاست) و اگر زن کسی را وکیل کند که غیر از مهر چیز دیگری را به شوهر او ببخشد که او را طلاق دهد، وکیل باید به جای کلمه (مَهرَها) آن چیز را بگوید، مثلاً اگر صد تومان داده باشد بگوید: (بَذَلْتُ مأةَ تُومان).
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر به واسطه شیر دادن حق شوهر از بین نرود زن می تواند بدون اجازه شوهر بچه دیگران را شیر دهد ولی جایز نیست بچه ای را شیر دهد که به واسطه شیر دادن به ان بچه به شوهر خود حرام می شود و اما انچه مشهور فقهاء اعلی الله مقامهم فرموده اند که اگر مردی دختر شیرخواری را برای خود عقد کرده باشد زنش نباید ان دختررا شیر دهد چون اگر ان دختر را شیر دهد خودش مادر زن شوهرش می شود و بر او حرام می گردد محل اشکال است ولی دختری را که شوهر عقد کرده بر او حرام می شود چه شیر از شوهر باشد و چه شیر از غیر شوهر باشد و زن مدخوله باشد
- [آیت الله وحید خراسانی] در مذهب عامه در طلاق زن یایسه و یا صغیره ای که شوهر با انها نزدیکی کرده باشد بر ان زن واجب است عده نگه دارد هر چند در مورد صغیره در بعضی از مذاهب عامه تفصیلی است ولی در مذهب شیعه در طلاق زن یایسه و صغیره عده واجب نیست بنابراین بر مذهب عامه انها ملزم هستند که احکام عده را رعایت کنند پس اگر زن یایسه یا صغیره از عامه شیعه گردد لازم نیست عده نگه دارد و اگر طلاق او رجعی باشد جایز است نفقه ایام عده را از شوهر عامی مطالبه کند و جایز است با شخص دیگری در ان ایام ازدواج نماید و همچنین اگر مرد عامی شیعه شود جایز است با خواهر زن یایسه و صغیره ای که طلاق داده است و هنوز به مذهب عامه در ایام عده هستند ازدواج کند و لازم نیست احکام عده را رعایت نماید
- [آیت الله بهجت] سپردن پول به بانک به قصد زیاد شدن آن و گرفتن سود و فایده بر آن پول جایز نیست، ربا و حرام است، ولی برای جلوگیری از گرفتار شدن به ربا و حرام، می‌تواند در تصمیم و نیت خود شرطِ گرفتنِ سود را نکند و بنای کار خود را بر این بگذارد که اگر بانک سود ندهد، خود را طلبکار نمیداند و مطالبه نخواهد کرد، در این صورت اگر بانک فایدهای به او داد می‌تواند با اجازه حاکم شرع یا وکیل او، آن فایده را بهعنوان مجهولالمالک بگیرد و در آن تصرف کند، و اگر بداند که در صورت نگرفتن سود از بانک، کارمند بانک سود را به مصرف شخصی خود خواهد رسانید، می‌تواند سود را به قصد اینکه پول مجهولالمالک است، و باید شرعاً به مصارف خاصی برسد، از بانک مطالبه کرده و به آن مصارف برساند.
- [آیت الله علوی گرگانی] در مسأله قبل گفته شد که حکم قرض دادن به بانک مانند حکم قرض گرفتن از بانک است، چنانچه در قرارداد وام شرط فائده وسود شده باشد ربا وحرام است وفرق نمیکند پولی که به بانک داده می‌شود به نحو سپرده ثابت باشد یعنی صاحب پول بر حسب قرارداد تا مدّت معیّنی نمیتواند از پول خود استفاده کند یا به نحو حساب در گردش که هر موقع بخواهد می‌تواند از پول خود استفاده کند، ولی چنانچه شرط سود نشده باشد وصاحب پول به این قصد پول خود را به بانک نمیدهد که فائدهای ازآن عاید او گردد و اگر سودی هم به او ندهند خود را طلبکار نمیداند و مطالبه نخواهد کرد، در این صورت گذاشتن پول نزد آن بانک جائز است واشکال ندارد. بانکی که بوسیله دولت سرمایهگذاری شده و به سرمایه دولت میباشد این بانکها را دولتی مینامند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن و شوهر در صورتی که ازدواجشان به هر علتی باطل باشد ولو آن‌ها ندانند از همدیگر ارث نمیبرند الف: اگر انسان در مرضی که احتمال مرگ او می‌رود ازدواج کند و با آن زن نزدیکی نکند تا از دنیا برود این ازدواج باطل است و زن از مرد ارث نمیبرد همانطور که استحقاق مهریه را هم ندارد ب: اگر انسان با یکی از زنهایی که ازدواج با آن‌ها باطل است ازدواج کند ویکی از آن‌ها بمیرد از همدیگر ارث نمیبرند هر چند در صورت جهل به مسئله استحقاق مهر المثل داردو می‌تواند آنرا مطالبه کند ج: اگر زنی که مریض است با مردازدواج کند ازدواج صحیح است ولو قبل از همبستر شدن زن بواسطه آن مرض بمیرد شوهر از او ارث می برد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مردی پیش از آن که زنی را برای خود عقد کند، بگوید آن زن محرم اوست یا به امری که موجب محرمیت می‌شود اعتراف نماید؛ مثلاً بگوید شیر مادر او را خورده است، وظیفه شخصی او تغییر نمیکند؛ پس چنانچه به محرم بودن او واقعاً معتقد است نباید با او ازدواج کند و اگر شک دارد به وظیفه شاک عمل مینماید و اما اشخاص دیگر - حاکم شرع و غیر او - چنانچه خلاف گفته او برای آن‌ها ثابت نشود، باید مطابق اقرارش عمل نمایند. اگر بعد از عقد چنین اعترافی بنماید باز وظیفه شخصی او تغییر نمیکند امّا وظیفه دیگران، چنانچه به حسب ضوابط قضائی حرف او اثبات شود؛ (مثلاً برای حرفش بیّنه داشته باشد، یا زن نیز حرف او را قبول داشته باشد و نظایر این دو راه) کسانی که احتمال صحت این کلام را میدهند، باید حرف او را بپذیرند و ازدواجش با این زن را باطل بدانند و در غیر این صورت باید ازدواجش را صحیح بدانند. امّا در مورد مهریه اگر با زن نزدیکی نشده یا زن وقت نزدیکی معتقد به جواز شرعی آن نبوده - خواه خود را محرم میدانسته یا در آن تردید داشته است - استحقاق مهریه ندارد و اگر زن با اعتقاد به این که مباشرت آن‌ها شرعاً جایز است به نزدیکی رضایت داده، مستحق مهریه است و از نظر مقدار اگر مهر قرار داده شده با مهر المثل او تفاوت دارد، بنا بر احتیاط در مقدار تفاوت با یکدیگر مصالحه کنند.