وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
اگر حاجی بعد از انجام اعمال عمره و حج بفهمد وضویش باطل بوده و یا بی وضو بوده، وظیفه اش چیست؟
1.اگر بعد از عمره و قبل از حج بفهمد بدون وضوی صحیح طواف عمره را انجام داد باید طواف و اعمال بعد از آن را اعاده کند. 2. اگر بعد از حج فهمید و زمان اعاده گذشت حج او باطل است. جوادی آملی 26/7/1388
1.اگر بعد از عمره و قبل از حج بفهمد بدون وضوی صحیح طواف عمره را انجام داد باید طواف و اعمال بعد از آن را اعاده کند. 2. اگر بعد از حج فهمید و زمان اعاده گذشت حج او باطل است. جوادی آملی 26/7/1388
عنوان سوال:
اگر حاجی بعد از انجام اعمال عمره و حج بفهمد وضویش باطل بوده و یا بی وضو بوده، وظیفه اش چیست؟
پاسخ:
1.اگر بعد از عمره و قبل از حج بفهمد بدون وضوی صحیح طواف عمره را انجام داد باید طواف و اعمال بعد از آن را اعاده کند. 2. اگر بعد از حج فهمید و زمان اعاده گذشت حج او باطل است. جوادی آملی 26/7/1388
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر حاجی بعد از انجام اعمال عمره و حج بفهمد وضویش باطل بوده و یا بی وضو بوده، وظیفهاش چیست؟
- اگر حاجی قبل از درک عرفات یا مشعر در تمام وقت بیهوش باشد و بعد از اعمال حج به هوش بیاید حکم حج او چیست؟ و وظیفه او نسبت به خروج از احرام چیست؟
- اگر حاجی قبل از درک عرفات یا مشعر در تمام وقت بیهوش باشد و بعد از اعمال حج به هوش بیاید حکم حج او چیست؟ و وظیفه او نسبت به خروج از احرام چیست؟
- وظیفه نایب از جهت تقلید در اعمال حج
- اگر حاجی در اثناء طواف محدث شده ولی با اعتقاد به صحت اعمال حج را انجام داد ، آیا حجّش صحیح است؟ و آیا فرق دارد در حدوث حدث بعد از شوط چهارم باشد و یا قبل آن؟
- اگر حاجی در اثناء طواف محدث شده ولی با اعتقاد به صحت اعمال حج را انجام داد، آیا حجّش صحیح است؟ و آیا فرق دارد در حدوث حدث بعد از شوط چهارم باشد و یا قبل آن؟
- فاصله عمره تمتع با عمره مفرده بعد از انجام حج
- حکم خمس سپردههای حج و عمره
- حکم رفتن به توابع مکّه بین عمره تمتع و حج، بدون احرام حج چیست؟
- حکم رفتن به توابع مکّه بین عمره تمتع و حج، بدون احرام حج چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] شخصی بعد از انجام اعمال عمره حج یا عمره مفرده متوجه شده است که در طواف اوّل وضویش بهر علت باطل بوده آیا با تدارک طواف مشکل اعمال وی حل می شود یا نه؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی که بطور مداوم از معده اش باد خارج می شود و وضویش باطل می گردد در صورتی که بخواهد محرم شده و اعمال عمره یا تمتع را انجام دهد وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر حاجی پس از ذبح و انجام بقیّه اعمال حج، یا قبل از آن، متوجّه شود سنّ قربانی کمتر از مقدار لازم بوده، چه وظیفه ای دارد؟
- [امام خمینی] حاجی یک عمره مفرده برای خود و یک عمره مفرده برای دیگری یا دو عمره مفرده برای دیگری انجام میدهد بعد در میقات باز محرم می‌شود برای عمره تمتع یا بعد از اعمال حج تمتع عمره مفرده انجام میدهد در تمام این صور آیا فاصله ده روز یا بیشتر لازم است یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی بنا دارد تا آخر ذی الحجّه در مکه بماند و پس از اتمام اعمال حج متوجه می‌شود که وضویش به هنگام طواف حج باطل بوده است. در این صورت چه باید بکند؟
- [آیت الله وحید خراسانی] طبق مساله مناسک و اخر مساله مناسک اگر کسی بعد از اتمام اعمال عمره تمتع جهلا محرم به عمره مفرده بعد از عمره تمتع شد ایا اتمام اعمال عمره مفرده برای او لازم است یا احرام او واقع نشده است
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه شخصی پس از انجام اعمال عمره تمتّع و خارج شدن از احرام محصور شود، و نتواند برای حج محرم گردد، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی بعد از اعمال منی یقین کرده است در عمره تمتع تقصیر نکرده بود تکلیف او چیست؟ و اگر چنانچه تقصیر در حج را فراموش نماید وظیفه چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که بعد از سعی در عمره تمتع جهلاً تقصیر نکرده است، و پس از اعمال حج متوجه شده وظیفه او چیست؟
- [آیت الله خوئی] کفارات حج و عمره که حاجی در بلد خود قربانی میکند به چه مصرفی باید صرف شود، آیا خود حاجی میتواند از آن بخورد یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- .اگر کسی در لزوم رعایت وقت، غفلت داشته باشد و نداند که باید آن را احراز کند, یا آن را فراموش کرده باشد و با قصد نماز و قربت وارد آن شود و پس از نماز بفهمد که تمامِ آن قبل از وقت واقع شد، نماز او باطل و نیز اگر بفهمد مقداری از نماز او پیش از وقت واقع شد و یا شک کند که در وقت واقع شد یا پیش از آن, نماز او باطل است؛ ولی اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز او در وقت واقع شد، نماز او صحیح است.
- .اگر کسی بر اثر یقین، طمأنینه، گزارش دو مرد عادل یا گمان قوی برای معذور، شروع به نماز کرد و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت داخل نشده، یا بعد از نماز بفهمد که تمام نماز او پیش از وقت انجام شده، نم از او باطل است؛ ولی چنانچه در بین نماز یا پس از آن بفهمد که در بین نماز (قبل از تمام شدن آن, هرچند هنگام سلام باشد) وقت داخل شده، نماز او صحیح است.
- .اگر کسی بدون تقلید، اعمال دینی را انجام دهد, در صورتی میتواند به آنها اکتفا کند که بفهمد مطابق با واقع یا موافق احتیاط یا مطابق فتوای مرجعی بوده که وقت عمل لازم بود طبق فتوای او عمل کند; یا اکنونلازم است موافق با آن عمل نماید.
- .اگر کسی میداند چه چیزی نجس است و میداند نماز در جامه نجس باطل است, ولی نمیداند لباس او نجس است و با آن نماز را اقامه کند و بعد از آن بفهمد که جامه او نجس بوده است، نماز او صحیح است , هرچند احتیاط مستحب, اعاده آن است.
- .کسی که میدانست بدن یا لباس یا محلّ سجده او متنجّس است و اکنون شک دارد که آن را پاک کرده است یا نه و با همان وضع نماز بخواند و پس از نماز بفهمد که متنجّس بوده, نماز او باطل است.
- .هر گاه خونی را در لباس یا بدن یا محلّ سجده ببیند و بداند این خون نجس است, ولی نماز با آن درست است, مثلاً خون زخم، دّمّل یا کمتر از درهم است و با آن نماز را بهجا آورد و پس از نماز بفهمد خونی بوده که نماز با آن باطل است، نماز او صحیح است.
- .استثنائات هزینه های شخص و عائله او از درآمد کسب دو بخش دارند : 1 .هزینههای رایج ; مانند خوراک روزانه، پوشاک و مسکن متعارف. 2 .هزینههای غیر روزانه که شارع مقدّس, آن را واجب کرده باشد ; مانند سفر حج واجب، کفاره روزه و قسم، دیه و مانند آن ; همچنین اموری که انجام دادن آن ها مستحب باشد, مانند زیارت مشاهد مشرفه، عمره، صدقات مستحب یا انجام دادن آنها مباح باشد، مانند هدیه و مهمانی و سفرهای تفریحی و مانند آن که این امور مباح باید مطابق شأن او باشد.
- .هرگاه متنجّس بودن چیزی را فراموش کرد و بدن یا لباس یا محلّ سجده او، با رطوبت به آن رسید و در حال فراموشی، نماز را بهجا آورد و پس از آن یادش آمد، نماز او صحیح است؛ ولی اگر بدن او با رطوبت، به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرد برسد و بدون آنکه محل برخورد را بشوید و بدون آنکه محل برخورد با نجس, با غسل کردن در آب جاری مثلاً پاک شود و با همان وضع غسل کند یا وضو بگیرد و با همان حال, نماز اقامه کند، غسل و وضو و نمازش باطل است.
- .کسی که در وسعت وقت مشغول نماز است و در بین نماز , لباس یا بدن او نجس شود، یا بفهمد که جامه یا بدن او قبلاً نجس بوده است, یا شک در سابق بودن نجاست داشته باشد و هیچ ذکر و عملی از نماز را با آن وضع انجام نداده است, باید فوراً جامه را پاک یا عوض کند و بدن را نیز تطهیر نماید؛ بدون آ نکه حالت نمازگزاری او آسیب ببیند و اگر چنین کاری صورت نماز را از بین میبرد, باید به دستور گفته شده عمل نماید, هرچند نماز او باطل می‌شود تا با جامه و بدن پاک, نماز را اعاده کند.
- .فروختن چیزی که نجس شده و پاک کردن آن با حفظ مالیّت ممکن باشد، اشکال ندارد و اگر خریدار خواست آن را برای چیزی مصرف کند که پاک بودن شرط آن است مانند خوراکی یا پوشاکی نماز فروشنده باید نجس شدن آن متاع را به وی بگوید ; همچنین در مواردی که اگر خریدار، نجس بودن آن متاع را در آینده بفهمد، بر اثر آلوده شدن لوازم زندگی او، به عسر و حرج می افتد, فروشنده نجس بودن آن متاع را باید اعلام دارد , هرچند نماز در لباس متنجّس, برای کسی که به آن علم ندارد, باطل نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسانی که خود مستطیع هستند تا حج خود را بجا نیاوردهاند، نباید در انجام حجّ نایب دیگری بشوند و اگر انجام بدهند، ظاهراً حجّ آنها باطل است و برای خودشان نیز واقع نمیشود. کسانی که نمازشان صحیح نیست یا توانایی انجام اعمال اختیاری عمره یا حجّ را ندارند (مثلاً نمیتوانند رمی جمرات نمایند) در حج واجب نیابتشان باطل است، هر چند مجّانی باشد.
- [آیت الله اردبیلی] حجّ بر سه قسم است: حجّ تَمتّع، حجّ اِفراد و حجّ قِران. (حج تمتّع) وظیفه کسی است که فاصله وطن او تا مکّه معظّمه شانزده فرسنگ یا بیشتر باشد. (حجّ اِفراد) و (حجّ قِران) نیز وظیفه کسی است که اهل خود مکّه یا اطراف آن تا کمتر از شانزده فرسنگ باشد. البتّه در بعضی از موارد، وظیفه برخی افراد بیمار یا معذور از حجّ تمتّع به حجّ إفراد تبدیل می‌شود. هر سه قسم حجّ در بیشتر اعمال مشترک هستند؛ ولی در حجّ تمتّع، عمره پیش از حجّ و وابسته به حجّ و همچون جزیی از آن میباشد که باید در یک سال و در ماههای حجّ بجا آورده شود؛ ولی در حجّ اِفراد و حجِّ قِران، عمره کاملاً مستقل و از حجّ جداست. همچنین در حجّ تمتّع در روز عید قربان در مِنی قربانی واجب است و از اعمال آن میباشد و در حجّ قِران، قربانی از ابتدا مقرون با احرام است و باید تا روز عید در مِنی همراه حاجی باشد، ولی در حجّ اِفراد اصلاً قربانی واجب نیست.
- [آیت الله بهجت] اگر کسی به قصد وضو آب غصبی را به صورت یا دستهای خود بریزد و موقع آب ریختن ملتفت غصبی بودن آب باشد وضویش باطل است، ولی اگر بدون توجه به غصبی بودن آب، وضو گرفت، اگرچه در اثناء وضو فهمید و بقیه وضو را با آب مباح انجام داد، وضویش صحیح است. اما قیمت آن آب غصبی را ضامن است.
- [آیت الله خوئی] کسی که میترسد که اگر وضو بگیرد، مریض شود یا اگر آب را به مصرف وضو برساند تشنه بماند، نباید وضو بگیرد، ولی اگر نداند که آب برای او ضرر دارد وضو بگیرد، اگرچه بعد بفهمد ضرر داشته ولی ضرر به حدی که شرعاً حرام است نبوده باشد، وضویش صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] کسی که اجیر شده حجّ تمتع به جا آورد، میتواند در ضمن اعمال حجّ یا بعد از آن برای طواف یا ذبح یا رمی جمره و مانند اینها بلکه برای عمره مفرده اجیر دیگری شود، چنانکه میتواند برای خود طواف و عمره مفرده به جا آورد.
- [امام خمینی] کسی که میترسد که اگر وضو بگیرد، مریض شود یا اگر آب را به مصرف وضو برساند تشنه بماند، نباید وضو بگیرد. ولی اگر نداند که آب برای او ضرر دارد، و وضو بگیرد و بعد بفهمد که ضرر داشته، وضویش صحیح است، اگرچه احتیاط مستحب آن است که با آن وضو نماز نخواند، و تیمم کند و چنانچه با آن وضو نماز خوانده دوباره آن را اعاده نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در بین نماز یا بعد از ان بفهمد وضو یا غسلش باطل بوده یا بدون وضو یا غسل مشغول نماز شده نمازش باطل است و باید دوباره با وضو یا غسل بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید
- [آیت الله بهجت] اگر مکلف مدتی اعمال خود را بدون تقلید انجام دهد، در صورتی اعمال او صحیح است که بفهمد به وظیفه واقعی خود رفتار کرده است، یا عمل او با فتوای مجتهدی که وظیفه اش تقلید از او بوده، یا با فتوای مجتهدی که فعلاً باید از او تقلید کند مطابق باشد، و عباداتی را که قبلاً انجام داده با قصد قربت انجام داده باشد.
- [آیت الله مظاهری] هرگاه شخصی را برای عمره مفرده یا حجّ واجب یا مستحب اجیر کنند و اجیر، عمره یا حجّ خود را به جماع فاسد کند گرچه واجب است حجّ یا عمره را به آخر برساند و کفّاره نیز باید بدهد ولی این حجّ یا عمره برای منوب عنه کفایت نمیکند و نایب استحقاق اجرت ندارد، مگر اینکه کسی که او را اجیر کرده است راضی شود که در سالهای بعد آن حجّ یا عمره را به جا آورد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که در تنگی وقت نماز باید تیمم کند، اگر به قصد قربت یا برای کار مستحبی مثل خواندن قرآن وضو بگیرد، صحیح است و اگر برای خواندن آن نماز وضو بگیرد، بطوری که فعلا داعی او بر وضو گرفتن فقط آن نماز باشد، وضویش باطل است. شرط هشتم آن که به قصد قربت یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم وضو بگیرد و اگر برای خنک شدن یا به قصد دیگری وضو بگیرد باطل است.