وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
کسی که سال قبل هم به حج مشرف شده و حلق را در خارج منی انجام داده است و امسال هم حلق را در خارج منی نموده چه وظیفه ای دارد و اگر اعمال مکه را انجام داده صحیح است یا خیر
اعمال سال قبل صحیح است و نسبت به حج امسال مورد مساله مناسک است چنانچه از روی فراموشی یا جهل به حکم حلق و تقصیر ننماید تا این که از منی خارج شود باید به منی برگردد و سر خود را بتراشد و یا تقصیر کند و بنا بر احتیاط واجب یک تقصیر جهت سال قبل در منی انجام دهد
اعمال سال قبل صحیح است و نسبت به حج امسال مورد مساله مناسک است چنانچه از روی فراموشی یا جهل به حکم حلق و تقصیر ننماید تا این که از منی خارج شود باید به منی برگردد و سر خود را بتراشد و یا تقصیر کند و بنا بر احتیاط واجب یک تقصیر جهت سال قبل در منی انجام دهد
عنوان سوال:
کسی که سال قبل هم به حج مشرف شده و حلق را در خارج منی انجام داده است و امسال هم حلق را در خارج منی نموده چه وظیفه ای دارد و اگر اعمال مکه را انجام داده صحیح است یا خیر
پاسخ:
اعمال سال قبل صحیح است و نسبت به حج امسال مورد مساله مناسک است چنانچه از روی فراموشی یا جهل به حکم حلق و تقصیر ننماید تا این که از منی خارج شود باید به منی برگردد و سر خود را بتراشد و یا تقصیر کند و بنا بر احتیاط واجب یک تقصیر جهت سال قبل در منی انجام دهد
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی در سال نایب شخص دیگری شد و برای اولین بار امد مکه و در مرز بین وادی محسر و منی حلق نمود به اعتقاد این که این جا جزو منی است و یک سال بعد باز به مکه مشرف شد برای خودش به عنوان حجه الاسلام و در منی تقصیر نمود به خیال اینکه حلق قبلی و اعمال حج گذشته او صحیح بوده است و سال باز به مکه مشرف شد و به عنوان مافی الذمه محرم شد در این بین متوجه شد که حلق سال اول در خارج منی بوده است و کافی نیست امسال حلق را در منی بقصد ما فی الذمه انجام می دهد و بقیه اعمال را نیز بقصد ما فی الذمه بجا اورده است ایا این کار کافی است یا نه
- در مساله سابق کسانی که بعد از حلق و تقصیر مزبور به مکه امده اند و اعمال مکه از قبیل طواف و سعی و طواف نساء را انجام داده اند و بعد متوجه شده اند که حلق و تقصیر در منی نبوده ایا اعمال مکه انان صحیح است
- شخصی سال گذشته قربانی و حلق را در غیر منی خارج از منی انجام داده و پس از خاتمه اعمال به ایران برگشته است و امسال نیز به مدینه مشرف شده و قصد حج دارد بفرمایید وظیفه او چیست و ایا می تواند برای خود یا دیگری حج بجا اورد یا نه
- کسی که سال دوم حج او است و سال قبل برای خودش حج نموده و حلق کرده است و امسال به نیابت دیگری حج بجا می اورد ایا در سفر دوم حکم صروره را دارد که باید حلق کند یا تقصیر کافی است
- کسی که در غیر منی حلق نموده و اعمال مترتبه را انجام داده و پس از این عمره مفرده انجام داده ایا محل شده است یا خیر و عمره مفرده او صحیح است یا خیر
- کسی که وظیفه او حلق است و لیکن از حلق معذور است وظیفه او چیست
- کسانی که گوسفند خود را به غیر مومن داده اند و او ذبح نموده است و بعد حلق و اعمال مترتبه را انجام داده اند و بعد متوجه شده اند وظیفه انان چیست
- شخصی قربانی نمی کند به اعتقاد اینکه گوشت گوسفند تلف می شود و از انان استفاده ای نمی شود وبا همین کیفیت تقصیر کرده اعمال حج را انجام می دهد وظیفه او چیست
- گفته می شود که مسلخ جدید در منی نیست و اشخاص پس از قربانی در انجا و بیرون امدن پشت همانجا حلق و تقصیر کرده اند وظیفه انان چیست
- یکی از خدمه کاروانها به احرام عمره مفرده از میقات محرم می شود و به مکه می اید و طواف و نماز ان و سپس سعی بین صفا و مروه را به همان عنوان بجا می اورد ولی برای تقصیر گمان می کرد نتف یعنی کندن مو کافی است و چند نخ مو را به عنوان تقصیر کند و به حساب خودش از احرام خارج شد سپس برای عمره تمتع که وظیفه اش بود به میقات رفت و محرم شد و به مکه امد و کلیه اعمال از طواف تا تقصیر را انجام داد ایا اعمالش چگونه است و در اینده وظیفه اش چیست
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] شخصی بعد از اعمال منی یقین کرده است در عمره تمتع تقصیر نکرده بود تکلیف او چیست؟ و اگر چنانچه تقصیر در حج را فراموش نماید وظیفه چیست؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی در سفر اوّل حج در منی حلق نکرده بلکه تقصیر کرده، آیا موجب کفّاره می‌شود؟ و اگر بعد از ایّام تشریق که در مکّه آمده و در آن جا حلق نموده جبران کفّاره می‌شود یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که به واسطة عذری مثل فراموشی، در منی حلق یا تقصیر نکند و به مکّه برود چنانچه قبل از اعمال مکّه عذر او بر طرف شود، آیا باید به منی بازگردد یا تقصیر در مکّه کافی است؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی در سال گذشته حج به جا آورده و حج اوّل او بوده و خیال میکرده حلق رأس احتیاط مستحب است، بدین جهت حلق نکرده و اکتفاء به تقصیر نموده، آیا حج او صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که در خارج از منی تقصیر نموده، و اعمال پس از تقصیر را نیز بجا آورده، و پس از اتمام اعمال حج، عمره مفرده ای هم انجام داده، آیا از احرام خارج شده و عمره مفرده اش صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی که برای اوّلین بار و به عنوان نیابت به حج مشرّف شده، به تصوّر این که مرز بین وادی محسّر و منی جزء منی است، در آنجا تقصیر کرده، و سال بعد برای انجام حَجّة الاسلام خودش مشرّف گردیده، و در منی تقصیر کرده است، آیا کفایت می کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی سال گذشته قربانی و تقصیر را در خارج از منی انجام داده، و به ایران بازگشته است. امسال نیز قصد حج دارد، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله خوئی] اگر کسی حلق و تقصیر نماید خارج منی و نداند که در خارج منی حلق نموده تا آنکه به وطن خود باز گردد حکم او چیست؟
- [امام خمینی] کسی که برای اولین بار به مکه مشرف می‌شود، آیا در حجّ تمتع قطعا باید سر را بتراشد (حلق) یا تقصیر کافی است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] امسال به مکّه مشرف شدم و خارج از منی حلق کرده ام، حضرت امام(قدس سره)می فرماید حلق و اعمال مترتبه بر آن را اعاده کند من بر تقلید امام(قدس سره)باقی هستم و جاهل به مسأله بودم فعلاً تکلیف بنده چیست؟ آیا اعاده لازم است، اگر لازم باشد در غیر ماه ذی الحجه اعاده جایز است و پوشیدن احرام لازم است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- چند چیز برای روزه دار مکروه است و از ان جمله است دوا ریختن به چشم و سرمه کشیدن در صورتی که مزه یا بوی ان به حلق برسد انجام دادن هر کاری مانند خون گرفتن و حمام رفتن که باعث ضعف می شود انفیه کشیدن اگر نداند که به حلق می رسد و اگر بداند به حلق می رسد جایز نیست بو کردن گیاهان معطر نشستن زن در اب استعمال شیاف تر کردن لباسی که در بدن است کشیدن دندان و هر کاری که به واسطه ان از دهان خون بیاید مسواک کردن با چوب تر بی جهت اب یا چیزی روان در دهان کردن و نیز مکروه است انسان بدون قصد بیرون امدن منی زن خود را ببوسد یا کاری کند که شهوت خود را به حرکت اورد و اگر به قصد بیرون امدن منی باشد روزه او باطل می شود
- اگر سهوا چیزی را فرو ببرد و از حلق گذشته باشد و پیش از رسیدن به معده یادش بیاید که روزه است بیرون اوردن ان لازم نیست و روزه او صحیح است
- اگر به واسطه ندانستن مساله از روی تقصیر چیزی از واجبات نماز را کم یا زیاد کند نماز باطل است ولی جاهل قاصر یا کسی که از روی فراموشی واجبات غیر رکنی نماز را کم یا زیاد کند نماز صحیح است و حکم واجب رکنی در مساله گذشت و اگر به واسطه ندانستن مساله حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشاء را اهسته بخواند یا حمد و سوره نماز ظهر و عصر را بلند بخواند یا در مسافرت نماز ظهر و عصر و عشاء را چهار رکعتی بخواند هر چند ندانستن او از روی تقصیر باشد نمازش صحیح است
- مکلفی که مدتی اعمال خود را بدون تقلید انجام داده در صورتی که مطابق با واقع یا فتوای مجتهدی باشد که فعلا وظیفه اش تقلید از اوست صحیح است
- زن مستحاضه اگر پیش از ان که خود را وارسی کند مشغول نماز شود چنانچه قصد قربت داشته و به وظیفه خود عمل کرده مثلا استحاضه اش قلیله بوده و به وظیفه استحاضه قلیله عمل نموده نماز او صحیح است و اگر قصد قربت نداشته یا عمل او مطابق وظیفه اش نبوده مثل ان که استحاضه او متوسطه بوده و به وظیفه قلیله رفتار کرده نماز او باطل است
- اگر در سال اولی که مستطیع شده به مکه رود و در وقت معینی که دستور داده اند به عرفات و مشعر الحرام نرسد و طوری نباشد که می توانسته زودتر برود و برسد چنانچه در سالهای بعد مستطیع نباشد حج بر او واجب نیست ولی اگر طوری بوده که می توانسته زودتر برود و برسد یا از سالهای پیش مستطیع بوده و نرفته اگر چه به زحمت باشد باید حج کند
- نه چیز روزه را باطل می کند هر چند بطلان در بعض انها بنابر احتیاط است اول خوردن و اشامیدن دوم جماع سوم استمناء و مقصود از ان این است که انسان با خود یا دیگری غیر از جماع کاری کند که منی از او بیرون اید چهارم دروغ بستن به خدا و پیغمبر و ایمه معصومین علیهم السلام پنجم رساندن غبار به حلق بنابر احتیاط واجب ششم فرو بردن تمام سر در اب هفتم باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح هشتم اماله کردن با چیزهای روان نهم قی کردن و احکام اینها در مسایل اینده می اید
- ماموم باید غیر از انچه در نماز خوانده می شود کارهای دیگر ان را مانند رکوع و سجود با امام یا کمی بعد از امام به جا اورد و اگر عمدا پیش از امام یا مدتی بعد از امام انجام دهد جماعتش باطل می شود ولی اگر به وظیفه منفرد عمل نموده نمازش صحیح است
- حج زیارت کردن خانه خدا و انجام اعمالی است که دستور داده اند به جا اورده شود و در تمام عمر بر کسی که شرایط ذیل را دارا باشد یک مرتبه واجب می شود اول ان که بالغ باشد دوم ان که عاقل باشد سوم ان که ازاد باشد چهارم ان که به واسطه رفتن به حج مجبور نشود کار حرامی را که ترک ان از حج مهم تر است انجام دهد یا عمل واجبی را که از حج مهم تر است ترک نماید پنجم ان که مستطیع باشد و مستطیع بودن به چند چیز است ان که توشه راه و مرکب سواری یا مالی که بتواند با ان مال انها را تهیه کند داشته باشد سلامت مزاج و توانایی ان را داشته باشد که به مکه رود و حج را به جا اورد در راه مانعی از رفتن نباشد و اگر راه بسته باشد یا انسان بترسد که در راه یا هنگام انجام اعمال جان یا عرض او از بین برود یا مال او را ببرند حج بر او واجب نیست ولی اگر از راه دیگری بتواند برود اگر چه دورتر باشد باید از ان راه برود به قدر به جا اوردن اعمال حج وقت داشته باشد مخارج کسانی را که خرجی انان بر او واجب است مثل زن و بچه و مخارج کسانی را که مردم خرجی دادن به انها را لازم می دانند مانند نوکر و کلفتی که به انها حاجت دارد داشته باشد بعد از برگشتن کسب یا زراعت یا عایدی ملک یا راه دیگری برای معاش خود و عایله اش به حسب شانش داشته باشد که در زندگی به مشقت نیفتد
- در شرع مقدس اسلام غسل هایی مستحب است و از ان جمله است غسل جمعه و وقت ان بعد از اذان صبح است تا ظهر و بهتر ان است که نزدیک ظهر به جا اورده شود و اگر تا ظهر انجام ندهد بهتر است که بدون نیت ادا و قضا تا غروب به جا اورد و اگر در روز جمعه غسل نکند مستحب است از صبح شنبه تا غروب قضای ان را به جا اورد و کسی که می داند در روز جمعه اب پیدا نخواهد کرد می تواند روز پنجشنبه غسل را رجاء انجام دهد و مستحب است انسان در موقع غسل جمعه بگوید اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و ان محمدا عبده و رسوله اللهم صل علی محمد و ال محمد و اجعلنی من التوابین و اجعلنی من المتطهرین غسل شب اول و هفدهم و نوزدهم و بیست ویکم و بیست وسوم و بیست وچهارم ماه رمضان غسل روز عید فطر و عید قربان و وقت ان از اذان صبح است تا غروب هر چند احوط ان است که از ظهر تا غروب به قصد رجاء بیاورد و بهتر ان است که ان را پیش از نماز عید به جا اورد غسل شب عید فطر و وقت ان بعد از غروب است و احتیاط واجب ان است که در بقیه شب تا اذان صبح به قصد رجاء به جا اورد غسل روز هشتم و نهم ذی الحجه و در روز نهم احوط ان است که ان را وقت زوال به جا اورد غسل برای قضای نماز ایات کسی که در موقع گرفتن خورشید نماز ایات را عمدا نخوانده در صورتی که تمام خورشید گرفته باشد غسل کسی که جایی از بدنش را به بدن میتی که غسل داده اند رسانده باشد غسل احرام غسل دخول حرم خدا غسل دخول مکه غسل زیارت خانه کعبه غسل دخول کعبه غسل برای نحر و ذبح و حلق غسل داخل شدن مدینه منوره غسل داخل شدن حرم پیغمبر صلی الله علیه واله وسلم و حد ان ما بین دو کوه به نام عایر و وعیر است غسل وداع قبر مطهر پیغمبر صلی الله علیه واله وسلم غسل برای مباهله با خصم غسل دادن بچه ای که تازه به دنیا امده غسل برای استخاره غسل برای استسقاء غسل در وقت احتراق قرص افتاب در کسوف کلی غسل زیارت حضرت سید الشهداء علیه السلام از نزدیک غسل توبه از فسق و کفر
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در سال اوّلی که مستطیع شده به مکّه رود و در حرکت با قافله که مقدور بوده تقصیر نکرده و در وقت معیّنی که دستور دادهاند به عرفات ومشعر الحرام نرسد، چنانچه در سالهای بعد مستطیع نباشد، حجّ بر او واجب نیست ولیاگر از سالهای پیش مستطیع بوده و نرفته، اگرچه به زحمت باشد باید حجّ کند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر مواظبت نکند و غبار یا بخار یا دود و مانند اینها داخل حلق شود؛ چنانچه یقین یا اطمینان داشته که به حلق نمی رسد روزه اش صحیح است و همچنین اگر گمان می کرده که به حلق نمی رسد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی در حال احرام بمیرد، نباید او را با آب کافور غسل دهند و به جای آن باید با آب خالص غسلش بدهند، مگر این که در احرام حج بوده و حلق یا تقصیر و سعی بین صفا و مروه کرده باشد یا در احرام عمره مفرده بوده و حلق یا تقصیر نموده باشد.
- [امام خمینی] اگر مواظبت نکند و غبار یا بخار یا دود و مانند اینها داخل حلق شود،چنانچه یقین داشته که به حلق نمی رسد روزه اش صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مواظبت نکند و غبار یا بخار یا دود و مانند اینها داخل حلق شود، چنانچه اطمینان داشته که به حلق نمیرسد، روزهاش صحیح است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مواظبت نکند و غبار یا بخار یا دود و مانند اینها داخل حلق شود ، چنانچه اطمینان داشته که به حلق نمی رسد روزه اش صحیح است .
- [آیت الله سبحانی] اگر مواظبت نکند و غبار یا بخار یا دود و مانند اینها داخل حلق شود، چنانچه یقین داشته که به حلق نمی رسد، روزه اش صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مواظبت نکند و غبار یا بخار یا دود و مانند آنها داخل حلق شود، چنانچه یقین داشته که به حلق نمیرسد، روزه او صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] حجّ بر سه قسم است: حجّ تَمتّع، حجّ اِفراد و حجّ قِران. (حج تمتّع) وظیفه کسی است که فاصله وطن او تا مکّه معظّمه شانزده فرسنگ یا بیشتر باشد. (حجّ اِفراد) و (حجّ قِران) نیز وظیفه کسی است که اهل خود مکّه یا اطراف آن تا کمتر از شانزده فرسنگ باشد. البتّه در بعضی از موارد، وظیفه برخی افراد بیمار یا معذور از حجّ تمتّع به حجّ إفراد تبدیل می‌شود. هر سه قسم حجّ در بیشتر اعمال مشترک هستند؛ ولی در حجّ تمتّع، عمره پیش از حجّ و وابسته به حجّ و همچون جزیی از آن می‌باشد که باید در یک سال و در ماههای حجّ بجا آورده شود؛ ولی در حجّ اِفراد و حجِّ قِران، عمره کاملاً مستقل و از حجّ جداست. همچنین در حجّ تمتّع در روز عید قربان در مِنی قربانی واجب است و از اعمال آن می‌باشد و در حجّ قِران، قربانی از ابتدا مقرون با احرام است و باید تا روز عید در مِنی همراه حاجی باشد، ولی در حجّ اِفراد اصلاً قربانی واجب نیست.
- [آیت الله مظاهری] اگر عاقل در حال احرام دیوانه شود یا کسی در حال احرام مریض شود و نتواند اعمال را به جا آورد سرپرست آنها )ولیّ آنها یا رئیس کاروان و مانند آنها( باید در اعمالی که قابل نیابت است مانند ذبح و رمی از آنها نیابت کند و در مثل طواف آنها را طواف دهد و در مثل وقوف آنها را به عرفات و مشعر ببرد و در تقصیر آنها را تقصیر کند. در این صورت حجّ آنها صحیح است و در صورتی که در سالهای بعد دیوانه عاقل شود یا مریض سالم گردد، اعاده حجّ لازم نیست.