اموال
اَمْوال، اصطلاحی در فقه اسلامی که به مباحثی درباره جمع و خرج دارایی‌های عمومی می‌پردازد.
فروش اموال وقفی مسجد
. اگر استفاده از اموال وقفی مسجدی در همان مسجد به هیچ وجه امکان ندارد، در مسجد دیگر بهره‌برداری کنند و اگر آن هم امکان ندارد، در مصالح عامّه از آن استفاده نمایند و اگر بهره‌برداری از آن ممکن نیست مگر به فروش آن، می‌توانند بفروشند و پول آن را به همان نحو و ترتیب که گفته شد مصرف کنند.
. اگر استفاده از اموال وقفی مسجدی در همان مسجد به هیچ وجه امکان ندارد، در مسجد دیگر بهره‌برداری کنند و اگر آن هم امکان ندارد، در مصالح عامّه از آن استفاده نمایند و اگر بهره‌برداری از آن ممکن نیست مگر به فروش آن، می‌توانند بفروشند و پول آن را به همان نحو و ترتیب که گفته شد مصرف کنند.
پاسخ:
. اگر استفاده از اموال وقفی مسجدی در همان مسجد به هیچ وجه امکان ندارد، در مسجد دیگر بهره‌برداری کنند و اگر آن هم امکان ندارد، در مصالح عامّه از آن استفاده نمایند و اگر بهره‌برداری از آن ممکن نیست مگر به فروش آن، می‌توانند بفروشند و پول آن را به همان نحو و ترتیب که گفته شد مصرف کنند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا فروش سرقفلی مغازه ای که در زمین صحن مسجد ساخته شده جایز است؟
- زمینی است که سالیان گذشته در حوالی شهر بوده و وقف منفعت برای استفادههای کشاورزی بوده، و حال در محدوده شهر قرار گرفته و میخواهند در آن مسجد بسازند، آیا می‌توانند این زمینها را وقف مسجد کنند؟ عدهای میگویند زمینهای وقفی که وقف منفعت است را نمیتوان وقف مجدد کرد؛ نظر مقام معظم رهبری را در این زمینه بیان نمایید.
- آیا می توان در زمین های وقفی مصلّی یا حسینیه ساخت؟
- فروش زمین یا کالای دیگر به شخصی که مشهور به دزدی است و این احتمال وجود دارد که مالی را که به عنوان ثمن به فروشنده می پردازد، از اموال مسروقه باشد، چه حکمی دارد؟
- قطعه زمینی وقفی در مجاورت مسجد قرار دارد که سال ها است بلااستفاده مانده است و هیچگونه دخل و تصرف معقول و منقول و یا حتی عرفی در آن نمی گردد، خواهشمند است نظر خویش را در مورد تبدیل این زمین موقوفه یا حداقل زیر زمین آن را برای استفاده بهتر از قبیل حوزه علمیه، حسینیه، کتابخانه، محل انجام فعالیت های فرهنگی ورزشی و یا منبع درآمد اقتصادی برای مسجد بیان فرمایید.
- ج: اگر شهرداری اقدام به تخریب آن و دادنِ عوض نماید و آن را تحویل دهد، اشکال ندارد، ولی اصل خراب کردن مسجد و مدرسه وقفی فی نفسه جایز نیست، مگر در صورتی که مصلحتِ اهمِ غیر قابل چشم پوشی اقتضا کند.
- شخصی مغازه ای از موقوفات مسجد جامع را به مدّت معلومی اجاره کرده است، ولی بعد از انقضاء مدّت اجاره، علاوه بر اینکه چند سال است اجاره مغازه را نپرداخته، از تخلیه آن هم خودداری می کند و در برابر تخلیه آن چند میلیون مطالبه می کند، آیا جایز است این مبلغ از اموال موقوفه مسجد به او پرداخت شود؟
- ج: اگر شخص متبرّع، آن ابزار و لوازم را برای ساخت مسجد داده باشد و آنها را برای انجام این کار از ملک خود خارج کرده باشد، در این صورت هر کدام که قابل استفاده باشد، هرچند در مساجد دیگر، فروش آن جایز نیست بلکه باید برای تعمیر مساجد دیگر بکار رود، ولی اگر متبرع فقط اجازه استفاده از آنها را در مسجد داده باشد، دراین صورت مقدار اضافی مال خود اوست و اختیار آن هم در دست او می باشد.
- ب: و بر فرض صحّت و نفوذ، آیا جایز است مصالح از این صلح رجوع کند؟ و برفرض جواز، اگر بعد از صلح مبادرت به فروش قسمتی از اموال مورد مصالحه نماید، آیا این کار او عدول از صلح محسوب می شود؟ و بر فرض اینکه عدول از صلح باشد، آیا عدول از همه صلح است یا فقط عدول از صلح اموال فروخته شده است؟
- بعد از آنکه زید، مِلک خود را به عمرو، فروخت و پول آن را دریافت کرد و همچنین بعد از فروش آن توسط عمرو، به خالد و دریافت پول آن و مصرف آن در هزینه های او، حکم به توقیف و مصادره اموال زید شده، آیا این حکم، شامل مِلکی که قبل از آن توسط زید فروخته شده، می شود و کشف از بطلانِ فروش آن می کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا آوردن کتاب‌های وقفی مسجد به خانه که می خواهند دور بریزند جایز است؟
- [آیت الله بهجت] آیا جایز است زمین وقفی را اجاره کنند و مسجد بسازند؟
- [آیت الله بهجت] آیا می توان زکات را برای خرید ظروف وقفی برای مسجد صرف کرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا جایز است زمین وقفی را اجاره کنند و مسجد قرار دهند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا در زمین وقفی میتوان جائی را به نام مسجد احداث نمود؟
- [آیت الله بهجت] آب انباری وقفی بوده و اکنون هیچ مورد استفاده نیست. آیا می توان آن را به مسجد تبدیل کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا خرید و فروش اموال موقوفه جایز است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا اموال مسجد، مثل منبر در لزوم تطهیر هنگام نجاست حکم خود مسجد را دارند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] استفاده از اموال حسینیّه یا مسجد چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] بعد از ساخت مسجد در زمین وقفی شک در نوع وقف (اولاد یا امیر المومنین علیه السلام) به وجود آمده است؛ در این صورت تکلیف چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] معامله اموال موقوفه باطل است، ولی هرگاه طوری خراب شود که نتوانند استفاده ای را که برای آن وقف شده ببرند، مثلاً فرش مسجد طوری پاره شود که نتوان از آن برای نماز در مسجد استفاده کرد فروش آن اشکالی ندارد، همچنین مصالح کهنه ای که بعد از تعمیر و نوسازی مسجد زیاد می آید، ولی پس از فروختن باید پول آن را در همان مسجد به همان مصرف برسانند و اگر ممکن نشود به مصرفی که به مقصود واقف نزدیکتر است و اگر نیازی نباشد در مساجد دیگر مصرف کنند.
- [آیت الله جوادی آملی] .اموال مسجد را, خواه اجزای ساختمان آن باشد مانند در و پنجره یا نباشد مانند فرش نمی توان در غیر آن مسجد صرف کرد . در صورت خراب شدن مسجد می توان آن ها را فروخت و صرف تعمیر آن مسجد نمود و اگر تعمیر آن مسجد ممکن نباشد, صرف مسجد دیگر شود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر ملک وقفی خراب شود، از وقف بودن بیرون نمیرود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فرشی را که برای حسینیه وقف کرده اند، نمی شود برای نماز به مسجد ببرند، اگر چه آن مسجد نزدیک حسینیه باشد و اگر ندانند آن فرش مخصوص حسینیّه است یا نه باز بردن آن بجای دیگر صحیح نیست همچنین سایر اموال وقف حتی مهر نماز مسجدی را به مسجد دیگری نمی توان برد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] پدر و جد پدری طفل (بنابر احتیاط واجب) در صورتی حق تصرف و خرید و فروش در اموال طفل را دارند که برای او مصلحتی داشته باشد، همچنین وصی و حاکم شرع.
- [آیت الله مظاهری] معاشرت با افرادی که با مسجد سر و کار ندارند و خرید و فروش با آنها و زن گرفتن و زن دادن به آنها مکروه است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر ملکی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند چنانچه ان مسجد احتیاج به تعمیر ندارد و انتظار هم نمی رود که احتیاج به تعمیر پیدا کند به نحوی که نگهداشتن عایدات ان ملک برای تعمیر عقلایی نباشد صحت چنین وقفی محل اشکال است
- [آیت الله مکارم شیرازی] فرشی را که برای حسینیه وقف کرده اند نمی توان برای نماز به مسجد ببرند و اگر ندانند آن فرش مخصوص حسینیه است یا نه، باز بردن آن به جای دیگر صحیح نیست، همچنین سایر اموال وقف، حتی مهر نماز مسجدی را به مسجد دیگری نمی توان برد.
- [آیت الله بهجت] فروش اشیا و لوازم مسجد که در عرف زمان، استعمال آن معمول نیست، مانند سینیهای مسی یا پارچهای بزرگ، و تبدیل آن به اشیا و لوازم مورد احتیاج، زیر نظر متولی شرعی مانعی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر فرزندِ صغیری، خود اموال و دارایی داشته باشد، ولیّ او میتواند از اموال خود او مخارجش را تأمین نماید.