احتیاج
حاجت در نیاز و احتیاج استعمال شده است.از اين عنوان در بسياری ابواب فقهی از قبيل طهارت، صلات، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، دین و نکاح سخن رفته است.
این که فرموده اند: "مسایلی که انسان غالبا احتیاج دارد باید یاد بگیرد" مراد احتیاج فعلی است، یا مراد کلیّه ی مسایلی است که ممکن است در آینده نیز به آن احتیاج پیدا کند؟
وجوب یادگیری در خصوص مسایلی است که فرد همواره با آن ها در ارتباط است، ولی در آن دسته از مسایلی که به ندرت ممکن است به آن مبتلا شود، تهیه و در دسترس داشتن رساله برای رجوع در هنگام نیاز کافی است تا مبتلا به مخالفت به سبب جهل در احکام مورد نیاز نگردد.
وجوب یادگیری در خصوص مسایلی است که فرد همواره با آن ها در ارتباط است، ولی در آن دسته از مسایلی که به ندرت ممکن است به آن مبتلا شود، تهیه و در دسترس داشتن رساله برای رجوع در هنگام نیاز کافی است تا مبتلا به مخالفت به سبب جهل در احکام مورد نیاز نگردد.
عنوان سوال:
این که فرموده اند: "مسایلی که انسان غالبا احتیاج دارد باید یاد بگیرد" مراد احتیاج فعلی است، یا مراد کلیّه ی مسایلی است که ممکن است در آینده نیز به آن احتیاج پیدا کند؟
پاسخ:
وجوب یادگیری در خصوص مسایلی است که فرد همواره با آن ها در ارتباط است، ولی در آن دسته از مسایلی که به ندرت ممکن است به آن مبتلا شود، تهیه و در دسترس داشتن رساله برای رجوع در هنگام نیاز کافی است تا مبتلا به مخالفت به سبب جهل در احکام مورد نیاز نگردد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا خرید و فروش کلیه ی انسان زنده یا مرده، جایز است؟
- مراد از نسل، در حکم حرمت گوشت نسل حیوان وطی شده توسط انسان چیست؟
- در رساله فرموده اید که در وضو، شستن صورت و دست ها در مرتبه ی اوّل واجب، مرتبه ی دوّم مستحبّ و مرتبه ی سوّم حرام است، آیا مراد از مرتبه، ریختن آب است؟ یا منظور دست کشیدن است؟
- این که فرموده اید در هبه قبض معتبر است، منظور و مراد از قبض چیست و آیا در قبض منزل، گرفتن کلید خانه کافی است یا سکونت در آن لازم است؟
- چه مقدار لازم است که انسان در طول زندگی به یاد مرگ باشد؟ و آیا یاد مرگ موجب افسردگی و رکود در کارهای زندگی نمی شود؟
- با قناعت و آینده نگری طیّ چندین سال، از درآمد حاصله چندین قطعه زمین خریدم، آیا به این زمین ها خمس تعلّق می گیرد؟ در صورت تعلق خمس، به قیمت خرید باید محاسبه شود یا قیمت فعلی؟
- این که فرموده اید هبه و بخشش (مثل هدیه و جایزه و...)، بنابر احتیاط خمس دارد آیا مراد هدیه و بخششی است که چیز کم و کوچکی به حساب نیاید یا این که فرق نمی کند، چه کم باشد چه زیاد؟ در صورت اوّل (که مراد هبه و هدیه زیاد و ارزشمند است) اگر هبه و هدیه ای که کم ارزش است به تدریج ارزشمند شود چه طور؟
- مراد از مسایلی که عمل شده در باب تقلید میّت چیست؟ آیا خصوص هر مسأله را باید عمل کرده باشد یا اگر از هر بابی به چند مسأله عمل کرده است، می تواند در تمام آن باب مثلاً باب نماز و باب روزه و... به فتوای میّت باقی بماند؟
- اگر کادویی دریافت کرده که فعلاً به آن کادو نیاز ندارد؛ بلکه در آینده، مثلاً دو سال دیگر مورد احتیاج می شود، آیا باید خمس این کادو را بدهد؟
- اگر انسان غسل جنابت را پیش از وقت نماز انجام دهد، آیا برای نماز احتیاج به وضو دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] مراد از جواز اتمام صلاة در تمامی شهر مکه و مدینه آیا مکه و مدینه قدیم است یا فعلی؟
- [آیت الله نوری همدانی] مراد از جواز اتمام صلاة در تمامی شهر مکه و مدینه آیا مکه و مدینه قدیم است یا فعلی؟
- [سایر] این که بعضی از اولیای خدا علم به ماکان و مایکون و ماهوکائن(گذشته، حال و آینده) داشتهاند، مراد چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در مسایلی که انسان شک می کند، تکلیف چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا شعبده بازی به شکل فعلی آن که همگان از بازی بودن آن آگاهند و شعبده باز ادعای خارق العاده بودن ندارد هنوز حرام است؟ یاد دادن و یاد گرفتن و خرید و فروش لوازم آن چه حکمی دارد؟
- [سایر] طبق فرموده قرآن چرا انسان همیشه در زیان است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در قسامه (چه در قتل، و چه در جرح) وارث فعلی معتبر است؟ یا از طبقات دیگر نیز می توانند قسم یاد کنند؟
- [آیت الله وحید خراسانی] در مسیله مناسک می فرمایید فلاباس بالاستظلال بالسیارات المسقفه بعد وصوله الی مکه ایا مراد مکه قدیم است یا مکه فعلی حتی عزیزیه و یا تنعیم که فعلا جزء مکه می باشد
- [سایر] آیا این که قرآن فرموده است: "فصلناه علی علم"، این تفصیل در کجا آورده شده؟ اگر در قرآن است پس چرا قرآن تفسیر می شود؟ و چه تفصیلی مراد است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فرموده اید: بعد از عمره تمتع بنابر احتیاط بدون حاجت از مکه خارج نشود، و با عروض حاجت محرماً خارج شوند، آیا مراد خروج از شهر مکه است، یا خروج از حرم؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- انسان باید نماز را یاد بگیرد که غلط نخواند و کسی که بههیچوجه نمیتواند صحیح آن را یاد بگیرد، باید هر طور که میتواند بخواند و احتیاط مستحب در آن است که نماز را به جماعت بهجا آورد.
- اگر مسائلی را از مجتهد میت یاد گرفته و بنا داشته عمل کند، چنانچه عمل نکرده و یا شک در عمل کردن دارد ( در صورت بقاء بر تقلید میت ) نمی تواند در آن مسائل بر تقلید باقی بماند ، هرچند مجتهد میت اعلم باشد.
- در صورت مساوی بودن دو مجتهد ، جایز است انسان در مسائلی که ارتباطی با هم ندارند، بعضی مسائل را از یکی و بعضی دیگر را از مجتهد دیگر تقلید نماید.
- اجناس مغازهای که بهعنوان سرمایه حساب شده و خمس آن پرداخت گردیده، اگر در رأس سال خمسی آینده بهسبب گران شدن اجناس، قیمت آن بالا رفته باشد، ملاک در حساب سرمایه، قیمت فعلی آن است در صورتی که فروش آن جنس به نرخ روز سودآور باشد.
- اگر انسان سگ شکاری کسی را بکشد، بنابر احوط باید بر چهل درهم توافق نمایند، و اگر سگی که خانه را حفاظت میکند، یا سگ گله کسی را تلف نماید، بنابر احتیاط باید بیست درهم و یا یک گوسفند بدهد، و اگر سگی که باغ را حفاظت میکند بکشد، باید بیست درهم و یا قیمت فعلی آن را بدهد.
- در رکعت اول و دوم نمازهای واجب یومیه، انسان باید اول سوره حمد و بعد از آن بنابر احتیاط در صورتی که میداند یا میتواند یاد بگیرد، یک سوره تمام بخواند. و بنابر اظهر اگر سوره ضُحی را میخواند باید سوره (الم نشرح) را هم به دنبال آن بخواند و اگر سوره فیل را خواند سوره قریش را هم بخواند.
- حکم گمان در رکعتهای نماز حکم یقین است؛ مثلاً اگر در نماز چهار رکعتی انسان گمان دارد که نماز را چهار رکعت خوانده، نباید نماز احتیاط بخواند؛ و همچنین اگر به افعال نماز گمان پیدا کرد؛ مثلاً گمان کرد که حمد خوانده است، مثل این است که یقین کرده و لازم نیست بخواند و اگر گمان کرد که نخوانده باید دو مرتبه بخواند. چه گمان به چیزی پیدا کند که موجب صحیح بودن نماز است یا به چیزی که نماز را باطل میکند، به رکنی از ارکان نماز گمان پیدا کند یا به غیر رکن، موقع شک یا فراموشی گمان حاصل شود یا خودبهخود گمان پیدا کند، در تمام این صورتها، گمان داشتن مانند یقین است و حکم یقین را دارد، اگرچه احتیاط مستحب در این است که اگر گمان به انجام دادن فعلی پیدا کرد که رکن نیست، دو مرتبه آن را انجام بدهد.
- حکم گمان در رکعت های نماز حکم یقین است، مثلاً اگر در نماز چهار رکعتی انسان گمان دارد که نماز را چهار رکعت خوانده ، نباید نماز احتیاط بخواند ، و همچنین اگر به افعال نماز گمان پیدا کرد، مثلاً گمان کرد که حمد خوانده است مثل این است که یقین کرده و لازم نیست بخواند و اگر گمان کرد که نخوانده باید دومرتبه بخواند . چه گمان به چیزی پیدا کند که موجب صحیح بودن نماز است یا به چیزی که نماز را باطل می کند، به رکنی از ارکان نماز گمان پیدا کند یا به غیر رکن، موقع شک یا فراموشی گمان حاصل شود یا خودبخود گمان پیدا کند، در تمام این صورت ها، گمان داشتن مانند یقین است و حکم یقین را دارد، اگرچه احتیاط مستحب در این است که اگر گمان به انجام دادن فعلی پیدا کرد که رکن نیست، دو مرتبه آن را انجام بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] واجب است انسان مسایلی را که غالبا به آنها احتیاج دارد یاد بگیرد.
- [آیت الله خوئی] مسائلی را که انسان غالباً به آنها احتیاج دارد واجب است، یاد بگیرد.
- [آیت الله علوی گرگانی] مسائلی را که انسان غالباً به آنها احتیاج دارد واجب است یاد بگیرد.
- [آیت الله مظاهری] مسائلی را که انسان غالباً به آنها احتیاج دارد واجب است یاد بگیرد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مسائلی را که انسان غالبا به آنها احتیاج دارد واجب است یاد بگیرد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسائلی را که انسان غالباً به آنها احتیاج دارد واجب است یاد بگیرد.
- [آیت الله بروجردی] مسائلی را که انسان غالباً به آنها احتیاج دارد، واجب است یاد بگیرد.
- [امام خمینی] مسائلی را که انسان غالباً به آنها احتیاج دارد واجب است یاد بگیرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرکس باید مسائلی را که معمولاً مورد احتیاج او واقع می شود یاد گیرد یا طریقه احتیاط آن را بداند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مسائلی را که انسان احتمال عقلایی میدهد به آنها احتیاج پیدا کند و نتواند احتیاط کند، باید پیش از عمل آنها را یاد بگیرد تا در هنگام عمل برخلاف وظیفه شرعی خود رفتار نکند.