وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
اگر کف یک دست یا هر دو دست پیش از مسح نجس شود، وظیفه چیست؟
نجس شدن دست از مبطلات وضو نیست، مگر این که از جهت مسح مشکل ایجاد شود. پس اگر یک دست نجس شده است با دست دیگر، مسح ها را انجام دهد و اگر هر دو دست نجس شده و به قدر واجب مسح، در کف دست رطوبت پاک دارد، مسح را با همان قسمت پاک انجام می دهد و وضو صحیح است و بعد موضع نجس را تطهیرمی کند و در غیر این صورت بعد از تطهیر دوباره وضو بگیرد.
نجس شدن دست از مبطلات وضو نیست، مگر این که از جهت مسح مشکل ایجاد شود. پس اگر یک دست نجس شده است با دست دیگر، مسح ها را انجام دهد و اگر هر دو دست نجس شده و به قدر واجب مسح، در کف دست رطوبت پاک دارد، مسح را با همان قسمت پاک انجام می دهد و وضو صحیح است و بعد موضع نجس را تطهیرمی کند و در غیر این صورت بعد از تطهیر دوباره وضو بگیرد.
پاسخ:
نجس شدن دست از مبطلات وضو نیست، مگر این که از جهت مسح مشکل ایجاد شود. پس اگر یک دست نجس شده است با دست دیگر، مسح ها را انجام دهد و اگر هر دو دست نجس شده و به قدر واجب مسح، در کف دست رطوبت پاک دارد، مسح را با همان قسمت پاک انجام می دهد و وضو صحیح است و بعد موضع نجس را تطهیرمی کند و در غیر این صورت بعد از تطهیر دوباره وضو بگیرد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر هنگام مسح سر، آب کف دست زیاد باشد به گونه ای که موجب جریان آب شود، آیا لازم است آب کف دست را کم کنند؟
- اگر محلّ مسح را، مسح کشیدیم ولی تری دست به قدر واجب مسح، محلّ مسح را فرا نگرفت، وظیفه چیست؟
- به علت سوختگی، انگشتانم جمع شده است، به طوری که با کف انگشتانم نمی توانم مسح سر و پا نمایم، آیا باید با دست دیگر مسح کنم یا با پشت انگشتان همان دست یا با مقدار باقی از کف همان دست؟
- اگر به جهت حرارت شدید قبل از مسح سر و پا، دست خشک شود، وظیفه چیست؟
- در صورتی که روی پا نجس باشد و نشود آن را آب کشید، وظیفه ما برای مسح چیست؟
- اگر محلّ وضو مثلاً دست نجس شود و امکان شستن و تطهیر آن نباشد، وظیفه چیست؟
- آیا انگشتان دست در تیمم حکم کف دست را دارند و می توان قسمتی از کف و قسمتی از انگشتان را روی دست دیگر کشید یا حکم کف دست را ندارند و اگر انگشتان روی پشت دست دیگر کشیده شد، تیمم باطل است؟ و آیا انگشت شصت نیز حکم کف دست را دارد؟
- 1) آیا استخوان های کف دست، دیه مقدّر دارند یا باید ارش تعیین کرد؟ آیا می توان به این استدلال که چون استخوان های انگشتان به کف دست مرتبط است، دیه استخوان های کف دست را مانند انگشتان حساب کرد؟
- آیا می شود با دست راست، پای چپ را مسح نمود و با دست چپ پای راست را مسح کشید؟
- اگر تمام کف توالت خیس باشد با نجس شدن گوشه ای از آن، آیا موجب نجاست تمام آن و حتی کف کفشی که خیس است می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] در وضو اگر کف پای انسان نجس باشد (ولی جای مسح نجس نباشد) و مسح کند؛ آیا وضو صحیح است؟
- [سایر] آیا اگر بعد از مسح سر، انگشتان دست خشک بود، باید با کف دست، پا را مسح کرد؟
- [سایر] اگر هنگام مسح، رطوبتی از صورت به کف دست یا روی پا بچکد، آیا مسح صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در تیمم هنگام مسح بر پیشانی باید کل کف دست از آخر کف دست تا نوک انگشتان بر تمام پیشانی کشیده شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر هنگام مسح سر، آب کف دست زیاد باشد، به طوری که موجب جریان آب شود، آیا لازم است آب کف دست را کم کنند؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر قبل از مسح کردن در وضو، کف دست نجس شود، آیا می‌توان دست را آب کشید و خشک کرد و سپس با گرفتن رطوبت از اعضای دیگر، مسح را انجام داد یا بعد از رفع نجاست باید دوباره وضو گرفت؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در تیمم مسح پیشانی باید با تمام کف دست و انگشتان باشد یا مسح با همان مقدار از کفین که پیشانی را می پوشاند کفایت میکند؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا در مسح سر باید با کف دست، سر را مسح کرد و یا با نوک انگشتان نیز می‌توان این عمل را انجام داد؟
- [آیت الله بروجردی] در حال وضو هرگاه در وقت مسح سر، کف دست به صورت خورد و از آب صورت به کف دست یعنی سر انگشتان رسید، آیا برای مسح ضرر دارد یا خیر؟ و هرگاه خواست از باب احتیاط مسح را مکرّر نماید، آیا تمام مکرّرات یک مسح محسوب است، یا این که مسح اوّل را که کشید رطوبت را از ممسوح باید پاک نماید و دو مرتبه برای احتیاط مسح نماید؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر پس از شستن صورت و دست‌ها با این که رطوبت کافی در کف دست‌ها برای مسح کردن وجود دارد، باز هم کف دست‌ها را به صورت یا دست خود بکشد، به طوری که رطوبت جدید، وارد کف دست شود و بعد مسح کند، وضویش چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- جای مسح باید خشک باشد ، و اگر به قدری تر باشد که رطوبت کف دست به آن اثر نکند مسح باطل است، ولی اگر تری آن به قدری کم باشد که رطوبتی که بعد از مسح در آن دیده می شود بگویند فقط از تری کف دست است، اشکال ندارد.
- بعد از شستن هردو دست باید جلو سر را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند . اگر تری در دست نمانده باشد وظیفه اش در مسأله 257 بیان خواهد شد . و احتیاط واجب در مسح سر از بالا به پایین است ؛ و مسح کردن با دست راست بهتر است .
- اگر رطوبت کف دست فقط به اندازه مسح سر باشد، احتیاط واجب آن است که سر را با همان رطوبت مسح کند، و برای مسح پاها از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد ؛ و بنا بر احتیاط واجب باید اول از تری موی ریش و ابرو کمک بگیرد و اگر در آنها تری نبود از دست ها رطوبت بگیرد .
- تیمّم بدل از غسل و بدل از وضو با هم فرقی ندارند، ولی احتیاط مستحب آن است که در تیمم بدل از غسل، بلکه در هر تیمّمی، بعد از مسح پیشانی، یک بار دیگر کف دست‌ها را به زمین بزند و پشت دست‌ها را به همان صورتی که گفته شد با کف دست دیگر مسح نماید.
- اگر برای مسح، رطوبتی در کف دست نمانده باشد، نمی تواند دست را با آب خارج، تر کند. بلکه باید از اعضای دیگر وضو، رطوبت بگیرد و با آن مسح نماید ؛ و بهتر است اول از تری موی ریش و ابرو کمک بگیرد و اگر در آنها تری نبود از دست ها رطوبت می گیرد.
- کسی که در کف دست و انگشتها جبیره دارد و در موقع وضو دست تر روی آن کشیده است، میتواند سر و پا را با همان رطوبت مسح کند.
- جلوی سر ( یک قسمت از چهار قسمت سر ، که مقابل پیشانی است ) جای مسح می باشد و هرجای این قسمت را به هراندازه مسح کند کافی است، اگر چه احتیاط مستحب آن است که از درازا به اندازه درازای یک انگشت و از پهنا به اندازه پهنای سه انگشت بسته مسح نماید ، و واجب است در صورت امکان مسح با کف دست باشد نه با پشت آن .
- در تیمّم چهار چیز واجب است: اول: نیت. دوم: زدن تمام کف دو دست با هم بر چیزی که تیمّم به آن صحیح است. و بنابر احتیاط واجب همراه با ضربه باشد و گذاشتن دو دست بر زمین کافی نیست. سوم: کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی و دو طرف آن، از جایی که موی سر میرویَد تا ابروها و بالای بینی، و بنابر احتیاط واجب باید دست‌ها روی ابروها هم کشیده شود. چهارم: کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ.
- بعد از مسح سر باید با تری آب وضو که در دست مانده روی پاها را از سر یکی از انگشت ها تا برآمدگی روی پا مسح کند. و احتیاط مستحب این است که تا مَفصل پا مسح نماید.
- اگر در مسح پا ، همه دست را روی همه پا بگذارد و کمی بکشد صحیح است .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] بعد از تمام شدن شستن دست چپ، نباید آبی از خارج به کف دست‌ها برسد و مسح باید با رطوبت باقی مانده در کف دست انجام گیرد و احتیاط واجب این است که از بقیه اعضای وضو نیز رطوبتی به کف دست‌ها نرسد و اگر برای مسح، رطوبتی در کف دست نمانده باشد، احتیاط واجب آن است که از ریش و ابرو و مژگانی که داخل در حدّ صورتند رطوبت گرفته و با آن مسح نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر رطوبت کف دست فقط به اندازه مسح سر باشد باید سر را با همان رطوبت مسح کند و برای مسح پاها از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر رطوبت کف دست فقط به اندازه مسح سر باشد سر را با همان رطوبت مسح کند و برای مسح پاها از ریش خود رطوبت بگیرد.
- [آیت الله خوئی] اگر رطوبتی کف دست فقط به انداز مسح سر باشد میتواند سر را باهمان رطوبت مسح کند، و برای مسح پاها از ریش خود رطوبت بگیرد.
- [امام خمینی] اگر رطوبت کف دست فقط به اندازه مسح سر باشد، می تواند سر را باهمان رطوبت مسح کند، و برای مسح پاها از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در تیمم باید پیشانی و کف دست‌ها و پشت دست‌ها پاک باشد ولی اگر کف دست نجس باشد ونتواند آن را آب بکشد باید با همان کف دست نجس تیمم کند ولی اگر نجاست کف دست مُسری باشد در این صورت باید با پشت دست یا ذراع تیمم نماید.
- [آیت الله اردبیلی] بعد از شستن هر دو دست، باید جلوی سر را با کف دست مسح کند و بنابر احتیاط واجب باید مسح سر با دست راست باشد و بنابر احتیاط مستحب باید دست را از بالا به پایین بکشد.
- [امام خمینی] در تیمم باید پیشانی و کف دست‌ها و پشت دست‌ها پاک باشد، و اگر کف دست نجس باشد و نتواند آن را آب بکشد، باید به همان کف دست نجس تیمم کند.
- [آیت الله نوری همدانی] در تیمم باید پیشانی و کف دست‌ها و پشت دست‌ها پاک باشد . و اگر کف دست نجس باشد و نتواند آن را آب بکشد ، باید با همان کف دست نجس تیمم کند .
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که در کف دست وانگشتها جبیره دارد و در موقع وضو دست تر روی آن کشیده است، باید سر وپا را با همان رطوبت جبیره مسح کند در صورتیکه باکف دست، مسح ممکن نباشد.