وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
اگر محلّ مسح را، مسح کشیدیم ولی تری دست به قدر واجب مسح، محلّ مسح را فرا نگرفت، وظیفه چیست؟
بعد از خشک کردن، دوباره همان محل را مسح کند یا در موضع دیگر از همان عضو به قدر واجب مسح نماید.
بعد از خشک کردن، دوباره همان محل را مسح کند یا در موضع دیگر از همان عضو به قدر واجب مسح نماید.
عنوان سوال:
اگر محلّ مسح را، مسح کشیدیم ولی تری دست به قدر واجب مسح، محلّ مسح را فرا نگرفت، وظیفه چیست؟
پاسخ:
بعد از خشک کردن، دوباره همان محل را مسح کند یا در موضع دیگر از همان عضو به قدر واجب مسح نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر بعد از مسح شک کردیم که تری دست به قدر واجب مسح، محلّ مسح را فرا گرفته یا نه؟ آیا می توان به آن اکتفا کرد؟
- آیا می توان قبل از مسح کشیدن سر و پا، با تری دست چپ دوباره روی دست راست دست کشید؟
- اگر محل مسح کسی زخم باشد، وظیفه اش چیست؟
- اگر کف یک دست یا هر دو دست پیش از مسح نجس شود، وظیفه چیست؟
- اگر به جهت حرارت شدید قبل از مسح سر و پا، دست خشک شود، وظیفه چیست؟
- اگر محلّ وضو مثلاً دست نجس شود و امکان شستن و تطهیر آن نباشد، وظیفه چیست؟
- اینجانب دانشجوی سال چهارم پزشکی هستم. در این مقطع تحصیلی گاهی اوقات جهت آموزش بر بالین بیماران زن و یا در اتاق عمل جرّاحی جهت یادگیری عملی، لازم است که به محل های حرام بدن زن نگاه کنم و احیانا با دستکش یا بدون آن بر بدن زنان دست بزنیم. وظیفه چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زخم در محلّ مسح سر باشد و امکان پاک کردن آن نیست، وظیفه چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] اگردر هنگام مسح پا آب از همان دست روی محل مسح همان پا بریزد حکم آن چیست ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر روی اعضاء مسح کمی تری باشد آیا مسح کشیدن صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله سیستانی] آیا رطوبت کم باقیمانده در کف دست برای مسح پا کافی است یا حتماً باید محل مسح کاملاً تر شود؟ و آیا مسح را می توان عمداً از سر انگشتی غیر از انگشت شصت پا شروع کرد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر به هنگام مسحِ صورت و دستها در تیمّم، زمان کوتاهی دست خود را از محلّ مسح برداریم و دوباره بگذاریم و بقیه مسح را انجام دهیم، تیمّم صحیح است یا باطل؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی برای اینکه بیخ موهای سر را مسح کند، موها را کنار می زند و در نتیجه موها تر می شود، آیا این تری برای مسح ضرر دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] محلّ انتهایی در مسح پا، برآمدگی روی پاست یا تا محلّ اتصال روی پا با انتهای استخوان ساق پا (مفصّل) را باید مسح کرد؟ ابتدای محل مسح پا، نوک ناخن پاست یا نوک انگشت پا را هم باید داخل مسح کرد؟ و آیا مسح از نوک یک انگشت پا و با عرض بسیار باریک کافی است یا نه؟
- [آیت الله خوئی] در مسئله 267 میفرمائید: وضوی ارتماسی آن است که صورت و دستها را به قصد وضو در آب فرو برد، ولی مسح با تری دست اشکال دارد، پس کسی که در دست راستش، زخم یا شکستگی میباشد و نمیتواند دست چپ را ترتیبی وضو دهد، چه کند؟
- [سایر] آیا گرفتن حق واجب نیست! پس چرا امیر المؤمنین علی (ع) حق خود را نگرفت؟
- [سایر] آیا گرفتن حق واجب نیست! پس چرا امیر المؤمنین علی (ع) حق خود را نگرفت؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر رطوبت کف دست فقط به اندازه مسح سر باشد، احتیاط واجب آن است که سر را با همان رطوبت مسح کند، و برای مسح پاها از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد ؛ و بنا بر احتیاط واجب باید اول از تری موی ریش و ابرو کمک بگیرد و اگر در آنها تری نبود از دست ها رطوبت بگیرد .
- جای مسح باید خشک باشد ، و اگر به قدری تر باشد که رطوبت کف دست به آن اثر نکند مسح باطل است، ولی اگر تری آن به قدری کم باشد که رطوبتی که بعد از مسح در آن دیده می شود بگویند فقط از تری کف دست است، اشکال ندارد.
- اگر برای مسح، رطوبتی در کف دست نمانده باشد، نمی تواند دست را با آب خارج، تر کند. بلکه باید از اعضای دیگر وضو، رطوبت بگیرد و با آن مسح نماید ؛ و بهتر است اول از تری موی ریش و ابرو کمک بگیرد و اگر در آنها تری نبود از دست ها رطوبت می گیرد.
- بعد از مسح سر باید با تری آب وضو که در دست مانده روی پاها را از سر یکی از انگشت ها تا برآمدگی روی پا مسح کند. و احتیاط مستحب این است که تا مَفصل پا مسح نماید.
- اگر زخم یا دمل یا شکستگی در جلو سر یا روی پاها باشد و روی آن باز باشد، چنانچه نتواند آن را مسح کند، باید پارچه پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند؛ و اگر گذاشتن پارچه ممکن نباشد، مسح لازم نیست، ولی باید بعد از وضو احتیاطاً تیمم نماید.
- در وضو واجب است با نیت ، صورت و دست ها را بشویند و جلو سر و روی پاها را مسح کنند .
- اگر زخم یا دمل یا شکستگی در صورت یا دستها باشد و بشود روی آن را باز کرد، چنانچه ریختن آب روی آن ضرر دارد و کشیدن دست تر ضرر ندارد، بنابر اظهر باید دست تر روی آن بکشد و بعد پارچه پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را هم دست تر بکشد، بهنحوی که در محل مسح و غَسل گذشت؛ و اگر صدق غَسل جبیره در محل غَسل ننماید، احتیاط این است که تیمم هم بنماید.
- اگر بین کارهای وضو بهقدری فاصله شود که وقتی میخواهد جایی را بشوید یا مسح کند رطوبت جاهایی که پیش از آن شسته یا مسح کرده خشک شده باشد، وضو باطل است. و اگر فقط رطوبت جایی که جلوتر از محلی است که میخواهد بشوید یا مسح کند، خشک شده باشد مثلاً موقعی که میخواهد دست چپ را بشوید رطوبت دست راست خشک شده باشد و صورت، تر باشد، احتیاط واجب آن است که وضو را باطل کند و از سر بگیرد.
- جلوی سر ( یک قسمت از چهار قسمت سر ، که مقابل پیشانی است ) جای مسح می باشد و هرجای این قسمت را به هراندازه مسح کند کافی است، اگر چه احتیاط مستحب آن است که از درازا به اندازه درازای یک انگشت و از پهنا به اندازه پهنای سه انگشت بسته مسح نماید ، و واجب است در صورت امکان مسح با کف دست باشد نه با پشت آن .
- اگر زخم یا دمل یا شکستگی در صورت و دستها باشد و روی آن باز بوده و آب ریختن به کمترین مقدار و شستن روی آن ضرر دارد، چنانچه کشیدن دست تر بر آن با آبی که در دست هست ضرر ندارد، ولی شستن صدق نمیکند، احتیاط واجب آن است که دست تر بر آن بکشد و بعد احتیاطاً پارچه پاکی روی آن گذاشته و دست تر را روی پارچه هم بکشد به قصد وظیفه که مسح یا غَسْل باشد. و اگر این مقدار هم ضرر دارد یا زخم نجس است و نمیشود آب کشید، باید اطراف زخم را بهطوریکه در وضو گفته شد، از بالا به پایین بشوید و بنابر احتیاط واجب پارچه پاکی روی زخم گذاشته و دست تر روی آن بکشد، و اگر گذاشتن پارچه ممکن نیست باید اطراف زخم را بشوید و بنابر احتیاط مستحب تیمم هم بنماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] بعد از شستن هر دو دست باید جلوی سر را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند و احتیاط واجب آن است که با دست راست مسح نماید.
- [آیت الله بروجردی] بعد از مسح سر باید با تری آب وضو که در دست مانده روی پاها را از سر یکی از انگشتها تا برآمدگی روی پا مسح کند و احتیاط واجب آن است که تا مفصل را هم مسح نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] بعد از مسح سر باید با تری آب وضو که در دست مانده روی پاها را از سر انگشتها تا برآمدگی روی پا مسح کند و احتیاط واجب آن است که تا مفصل را هم مسح نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . بعد از مسح سر، باید با تری آب وضو که در دست مانده روی پاها را از سر یکی از انگشت ها تا برآمدگی روی پا مسح کند، و احتیاط واجب آن است که تا مفصل را هم مسح نماید.
- [آیت الله سبحانی] بعد از شستن هر دو دست باید جلوی سر را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . بعد از شستن هر دو دست، باید جلوی سر را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند، و احتیاط واجب آن است که با دست راست مسح نماید، و نیز احتیاط آن است که مسح از بالا به پایین باشد، اگرچه اقوی جواز مسح از پایین به بالا است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] بعد از شستن هر دو دست باید جلوی سر را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند و احتیاط آن است که با داخل دست راست مسح نماید و مسح را از بالا به پایین انجام دهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] بعد از مسح سر باید با تری آب وضو که در دست مانده روی پاها را از سر یکی از انگشتها تا برآمدگی روی پا مسح کند و احتیاط واجب آن است که تا مفصل مسح نماید. و پای راست را با دست راست و بعد پای چپ را با دست چپ مسح کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] بعد از شستن هر دو دست باید جلوی سر را با تری اب وضو که در دست مانده مسح کند و احتیاط واجب ان است که مسح با باطن کف دست راست باشد و بنابر احتیاط مستحب مسح را از بالا به پایین انجام دهد
- [آیت الله وحید خراسانی] بعد از شستن هر دو دست باید جلوی سر را با تری اب وضو که در دست مانده مسح کند و احتیاط واجب ان است که مسح با باطن کف دست راست باشد و بنابر احتیاط مستحب مسح را از بالا به پایین انجام دهد