نماز میت
نماز میت پس از مراسم غسل و کفن کردن میّت، بر جنازه او نماز مخصوصی خوانده میشود که نماز میّت نام دارد.
فردی که نماز میّت برخی اموات را می خوانده است، متوجه می شود نماز میّت را گاهی اشتباه می خوانده است؛ مثلاً به جای "اَشْهَدُ اَنَّ محمدا"، "محمدٍ" می خوانده است؛ چه سهوا، چه عمدا. وی احتمال می دهد که چنین اشتباهی را کرده باشد. تکلیف چیست؟
اگر به طوری است که اشتباهش را می فهمد و اعاده می کند که مانعی ندارد، و نمازهایی را که احتمال می دهد این گونه بوده است، حکم به صحت آن ها می کند و اگر طوری است که نمی تواند بر آن ها محافظه کاری بکند، با وجود افرادی که توانایی خواندن نماز میّت صحیح را دارند، احتیاط در ترک است.
اگر به طوری است که اشتباهش را می فهمد و اعاده می کند که مانعی ندارد، و نمازهایی را که احتمال می دهد این گونه بوده است، حکم به صحت آن ها می کند و اگر طوری است که نمی تواند بر آن ها محافظه کاری بکند، با وجود افرادی که توانایی خواندن نماز میّت صحیح را دارند، احتیاط در ترک است.
عنوان سوال:
فردی که نماز میّت برخی اموات را می خوانده است، متوجه می شود نماز میّت را گاهی اشتباه می خوانده است؛ مثلاً به جای "اَشْهَدُ اَنَّ محمدا"، "محمدٍ" می خوانده است؛ چه سهوا، چه عمدا. وی احتمال می دهد که چنین اشتباهی را کرده باشد. تکلیف چیست؟
پاسخ:
اگر به طوری است که اشتباهش را می فهمد و اعاده می کند که مانعی ندارد، و نمازهایی را که احتمال می دهد این گونه بوده است، حکم به صحت آن ها می کند و اگر طوری است که نمی تواند بر آن ها محافظه کاری بکند، با وجود افرادی که توانایی خواندن نماز میّت صحیح را دارند، احتیاط در ترک است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا خود پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه وآله وسلّم صلوات در تشهد را همراه با "آل محمد" می خوانده اند؟
- آیا افزودن جملات: "إلها واحدا..." پس از ذکر شهادت اوّل در تشهّد و جمله ی "أرسله بالهُدی و دین الحقّ..." پس از ذکر شهادت دوّم و "بارک علی محمّدٍ و آل محمّد و تفضّل علی محمّدٍ و آل محمّد..." پس از ذکر صلوات، مشروعیّت دارد؟
- نهی وارد شده درباره این که اسم فردی به نام مقدس حضرت رسول صلّی اللّه علیه وآله وسلّم و کنیه اش کنیه آن حضرت صلّی اللّه علیه وآله وسلّم باشد، چه نوع نهی ای است؟
- خوردن تربت رسول اکرم صلّی اللّه علیه وآله وسلّم و ائمه علیهم السّلام ، همانند تربت امام حسین علیه السّلام جایز است؟
- آیا انداختن گردن بند به نقش پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه وآله وسلّم توسط زنان اشکال دارد؟
- گویا از حضرت رسول اکرم صلّی اللّه علیه وآله وسلّم روایت شده که فرموده اند: کسانی که به جماعت حاضر نمی شوند و فُرادا نماز می خوانند، یهودی هستند با آنان معاشرت نکنید. آیا این حدیث صحیح است یا نه؟
- تصویرهایی که رؤیت آن ها انسان را متذکّر حقّ و یاد و نام خداوند متعال می نماید مثل تصویرهای منسوب به سیّدالشّهداء علیه السّلام و رسول خدا صلّی اللّه علیه وآله وسلّم و حضرت امیر علیه السّلام و... اگر مقابل قبله باشد و در نماز موجب تقویت تذکّر باشد، حکمش برای نماز و غیر نماز چیست؟
- فردی سال های متمادی در خانه اش به سمتی که فکر می کرده جهت درست قبله است نماز می خوانده اکنون فهمیده است که اشتباه می کرده؛ تکلیف نمازهایی که قبلاً خوانده چیست؟
- در توقیع شریف خطاب به جناب علی بن محمد سمری رحمه اللّه آمده است: "وسیأتی مَن یدّعی المشاهدة... فکذّبوه" این جمله با ملاحظه ی قضایایی که در کتاب های بحارالانوار و غیره تحت عنوان: "فیمن فازبلقاء الحجّة علیه السّلام " نقل گردیده است، چگونه قابل توجیه است؟
- دست زدن همراه با شادی و خواندن ذکر صلوات بر پیامبر اکرم و آل او علیهم السّلام در جشن هایی که به مناسب ایام ولادت ائمه علیهم السّلام و اعیاد ولادت و مبعث برگزار می شود، چه حکمی دارد؟ اگر این جشن ها در مکان های عبادت مانند: مسجد و نمازخانه های ادارات و یا حسینیه ها برگزار شوند، حکم آن ها چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا خواندن تشهد نماز مطابق فرمان معصوم (ع) (نقل ابو بصیر از امام جعفر صادق (ع):"بسم الله و باالله و الحمد لله والاسماء السنی کلها لله اشهد ان لااله الاالله وحده لاشریک له واشهدان محمدا عبده ورسوله ارسله بالحق بشیراً ونذیراً بین یدی الساعته اشهد ان ربی نعم الرب و ان محمداً نعم الرسول و ان علیاً نعم الوصی و نعم الامام اللهم صل علی محمد وآل محمد وتقبل شفاعته فی امته وارفع درجته")، مبطل نماز است یا مبطل نیست؟
- [سایر] آیا گفتن ذکر اشهد ان فاطمه بنت رسول الله عصمه الله الکبری در اذان بدعت است؟
- [سایر] چرا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله برای حضرت خدیجه نماز میت نخواندند؟
- [سایر] معنای این صلوات شریفه چیست؟ اللهم صل علی محمد و آل محمد فی الاولین و صل علی محمد و آل محمد فی الآخرین و صل علی محمد و آل محمد فی الملأ الاعلی و صل علی محمد و آل محمد فی المرسلین؟
- [سایر] «رب صل علی محمد و آل محمد» بعد از ذکر سجده یا رکوع نماز، به چه معنا است؟
- [سایر] منابعی در مورد اخلاق فردی و اجتماعی پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) معرفی نمائید؟
- [سایر] چرا زنان پیامبر اسلام (ص ) بعد از وفات پیامبر اکرم(ص ), نمی توانستند ازدواج کنند؟
- [سایر] بهترین جملهای که محمد رسول الله(ص) به انسان فرمود، چیست؟
- [سایر] محمد بن عبدالوهاب چه توهینی به قبر مطهر رسول خدا ص کرد؟
- [سایر] پیامبراکرم چگونه متوجه شدند در حجه الوداع ، آخرین حج خود را انجام می دهند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نماز میّت پنج تکبیر دارد و اگر نمازگزار پنج تکبیر به این ترتیب بگوید کافی است: بعد از نیّت و تکبیر اول بگوید: (اَشْهَدُ اَن لا اِلهَ اِلاَّ اللّه و اَنَّ مُحمَّداً رَسوُلُ اللّه)؛ و بعد از تکبیر دوم بگوید: (اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آل مُحَمَّد)؛ و بعد از تکبیر سوم بگوید: (اَللّهُمَّ اغفِر لِلمُؤمِنینَ وَ المُؤمِنات). و بعد از تکبیر چهارم اگر میّت مرد است، بگوید: (اللّهُمَّ اغْفِرْ لِهذَا المَیت) و اگر زن است بگوید: (اَللّهُمَّ اغْفِر لِهذِهِ المَیت)؛ و بعد تکبیر پنجم را بگوید. و بهتر است بعد از تکبیر اول بگوید: (اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّه وَحْدَهُ لا شَریک لَهُ، وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُوْلُه، أَرْسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشیراً وَنَذیراً بَینَ یدَی السّاعَة)؛ و بعد از تکبیر دوم بگوید: (اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ بارِک عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ ارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّد، کأَفْضَلِ ما صَلَّیتَ وَ بارَکتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلی اِبْراهیمَ وَ آلِ اِبْراهِیم، اِنَّک حَمِیدٌ مَجِیدٌ، وَ صَلِّ عَلی جَمِیعِ الاْنْبیاءِ وَ الْمُرْسَلِینَ، وَ الشُّهَداءِ وَ الصِّدِّیقِینَ، وَ جَمِیعِ عِبادِ اللّه الصّالِحِینَ)؛ و بعد از تکبیر سوم بگوید: (اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ و الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسلِماتِ، اَلاْءَحْیاءِ مِنْهُمْ وَ الاْمْواتِ، تابِعْ بَینَنا وَ بَینَهُمْ بِالْخَیراتِ، اِنَّک مُجِیبُ الدَّعَواتِ، اِنَّک عَلی کلِّ شَیءٍ قَدِیر)؛ و بعد از تکبیر چهارم اگر میت مرد است بگوید: (اَللّهُمَّ اِنَّ هذا عَبْدُک وَ ابْنُ عَبْدِک وَ ابْنُ أَمَتِک نَزَلَ بِک وَ أنْتَ خَیرُ مَنْزُولٍ بِهِ، اَللّهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْهُ اِلاّ خَیراً وَ اَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنّا، اَللّهُمَّ اِنْ کانَ مُحْسِناً فَزِدْ فِی اِحْسانِهِ، وَ اِنْ کانَ مُسِیئاً فَتَجاوَزْ عَنْهُ وَ اغْفِرْ لَهُ، اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ عِنْدَک فِی أَعْلی عِلِّیینَ وَ اخْلُفْ عَلی أَهلِهِ فِی الْغابِرینَ وَ ارْحَمْهُ بِرَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرّاحِمِینَ)؛ و بعد تکبیر پنجم را بگوید. ولی اگر میت زن است بعد از تکبیر چهارم بگوید: (اَللّهُمَّ اِنَّ هذِهِ أَمَتُک وَ ابْنَةُ عَبْدِک وَ ابْنَةُ أَمَتِک نَزَلَتْ بِک وَ اَنْتَ خَیرُ مَنْزُولٍ بِهِ، اَللّهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْها اِلاّ خَیراً، وَ اَنْتَ أَعْلَمُ بِها مِنّا، اَللّهُمَّ اِنْ کانَتْ مُحْسِنَةً فَزِدْ فِی اِحْسانِها، وَ اِنْ کانَتْ مُسیئَةً فَتَجاوَزْ عَنْها وَ اغْفِرْ لَها، اَللّهُمَّ اجْعَلْها عِنْدَک فِی اَعْلی عِلّیینَ وَ اخْلُفْ عَلی أَهْلِها فِی الْغابِرِینَ، وَ ارْحَمْها بِرَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرّاحِمِینَ).
- اذان هیجده جمله است: (اللّه اَکبَر) چهار مرتبه؛ (اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّه)؛ (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّه)؛ (حَی عَلَی الصَّلاة)؛ (حَی عَلَی الفَلاح)؛ (حَی عَلی خَیرِ الْعَمَل)؛ (اللّه اَکبَر)؛ (لا اِلهَ اِلاَّ اللّه) هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است؛ یعنی دو مرتبه (اللّه اکبر) از اول اذان و یک مرتبه (لا اِلهَ الاَّ اللّه) از آخر آن کم میشود، و بعد از گفتن (حَی عَلی خَیرِ الْعَمَل) باید دو مرتبه (قَدْ قامَتِ الصَّلاة) اضافه نمود.
- در قنوت نماز عید فطر و قربان هر دعا و ذکری بخوانند کافی است ولی بهتر است این دعا را به قصد امید ثواب بخوانند: (اَللّهُمَّ اَهْلَ الْکبْریاءِ وَ الْعَظَمَةِ، وَ اَهْلَ الْجُودِ وَ الْجَبَروتِ، وَ اَهْلَ الْعَفْوِ وَالرَّحْمَةِ، وَ اَهْلَ التَّقْوی وَ الْمَغْفِرَةِ، أَسألُک بِحَقِّ هذَا الْیوْمِ، الَّذی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمینَ عیداً، وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّی اَللّه عَلَیهِ وَ آلهِ ذُخْراً وَ شَرَفاً وَ کرامَةً وَ مَزِیداً، اَنْ تُصَلِّی عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اَنْ تُدْخِلَنِی فِی کُلِّ خَیرٍ اَدْخَلْتَ فِیهِ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ، وَ اَن تُخْرِجَنِی مِنْ کلِّ سُوءٍ اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ، صَلَواتُکَ عَلَیهِ وَ عَلَیهِم، اَللّهُمَّ اِنّی أَسْأَلُکَ خَیرَ ما سَأَلَکَ بِهِ عِبادُکَ الْصّالِحُونَ، وَ اَعُوذُ بِک مِمَّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُک الْمُخْلَصُوْنَ).
- دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فوراً نیت سجده سهو کند و پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بنابر احتیاط واجب بهنحو مأثور بگوید: (بسم اللّه و بِاللّه و صَلَّی اللّه عَلی محمّدٍ و آلِ محمّد) یا (بسم اللّه و باللّه اللّهمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ)، ولی بهتر است بگوید: (بسم اللّه و باللّه السّلامُ عَلَیکَ اَیّهَا النَّبِیُّ و رَحْمَةُ اللّه وَ بَرَکاتُه)، بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ذکرهایی را که گفته شد بگوید و بنابر اظهر وقتی سر از سجده برداشت تشهد بخواند، سپس سلام بدهد.
- دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فورا نیت سجده سهو کند و پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بنا بر احتیاط واجب به نحو مأثور بگوید : ( بسم اللّه و بِاللّه و صَلَّی اللّه عَلی محمّدٍ و آلِ محمّد ) یا ( بسم اللّه و باللّه اللّهمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ) ، ولی بهتر است بگوید : ( بسم اللّه و باللّه السّلامُ عَلَیکَ اَیُّهَا النَّبِیُّ و رَحْمَةُ اللّه وَ بَرَکاتُه ) ، بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ذکرهایی را که گفته شد بگوید و بنا بر اظهر وقتی سر از سجده برداشت تشهد بخواند سپس سلام بدهد .
- اگر کافر شهادتین بگوید یعنی أَشْهَدُ اَنْ لااِلهَ اِلاَّ اللّه و أَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدا رَسُولُ اللّه یا معنای این دو جمله را به زبان دیگری بگوید مسلمان می شود ، و بعد از مسلمان شدن ، بدن و آب دهان و بینی و عرق او پاک است . و اگر موقع مسلمان شدن، عین نجاست به بدن او باشد ، باید برطرف کند و جای آن را آب بکشد . ولی اگر پیش از مسلمان شدن ، عین نجاست برطرف شده باشد ، لازم نیست جای آن را آب بکشد .
- کسی که منکر خدا یا برای خدا شریک قائل است یا پیامبری حضرت خاتم الانبیاء محمّد بن عبداللّه صلی الله علیه و آله وسلم را قبول ندارد و همین طور کسی که ایمان به خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم نداشته باشد، کافر و نجس می باشد . همچنین کسی که یکی از ضروریّات دین اسلام مثل نماز یا روزه را با علم به اینکه ضروری دین است انکار نماید ، نجس می باشد . و اگر از روی تقصیر نداند و انکار نماید ، احتیاطا باید از او اجتناب کرد .
- یکی از نمازهای مستحبی نماز غفیله است که بین نماز مغرب و عشا خوانده میشود. و وقت آن بنابر احوط بعد از نماز مغرب است تا وقتی که سرخی طرف مغرب از بین برود، گرچه احتمال دارد بین نماز مغرب و عشا هر وقت که بود بشود خواند و بنابر اظهر میتوانند نماز غفیله را با نافله مغرب باهم در یک نماز نیت کرده بهجا آورند؛ و در رکعت اول آن، بعد از حمد باید یا بهتر است به جای سوره این آیه را بخوانند: (وَ ذَالنّونِ اِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ اَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیهِ فَنادی فِی الظُّلُماتِ اَنْ لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَک اِنِّی کنْتُ مِنَ الظّالِمِینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کذَلِک نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ) و در رکعت دوم بعد از حمد به جای سوره این آیه را بخوانند: (وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَیبِ لا یعْلَمُها اِلاّ هُوَ وَ یعْلَمُ ما فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ ماتَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ اِلاّ یعْلَمُها وَ لا حَبَّةٍ فی ظُلُماتِ الاْرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ اِلاّ فی کتابٍ مُبِین). و در قنوت آن بگویند: (اَللّهُمَّ اِنّی أَسْئلُک بِمَفاتِحِ الْغَیبِ الَّتی لا یعْلَمُها اِلاّ أنْتَ أنْ تُصَلِّی عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی...) سپس حاجتهای خود را ذکر کنند و بعد بگویند: (اَللّهُمَّ أَنْتَ وَلِیّ نِعْمَتی وَ الْقادِرُ عَلی طَلِبَتی تَعْلَمُ حاجَتی فَأَسْأَلُک بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیهِ وَ عَلَیهِمُ السَّلام لَمّا قَضَیتَها لی).
- اگر زنی، شخصی را وکیل کند که مهر او را به شوهرش ببخشد و شوهر، همان شخص را وکیل کند که زن را طلاق دهد، چنانچه اسم شوهر محمد و اسم زن فاطمه باشد وکیل، صیغه طلاق را به این صورت میخواند: (عَنْ مُوَکلَتی فاطِمَةَ بَذَلْتُ مَهْرَها لِمُوَکّلِی مُحَمَّد، لَیَخْلَعَهَا عَلَیه)، پس از آن بلافاصله میگوید: (زَوْجَةُ مُوَکّلِی خالَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ هِی طالِق)؛ و اگر زنی کسی را وکیل کند که غیر از مهر چیز دیگری را به شوهر او ببخشد که او را طلاق دهد وکیل باید به جای کلمه (مَهرَها) آن چیز را بگوید؛ مثلاً اگر صد تومان داده باید بگوید: (بَذَلْتُ مِأَةَ تُومان).
- خوردن کمی از تربت حضرت سیدالشهدا علیهالسلام برای شفا به اندازه یک نخود، که از قبر مطهر آن حضرت یا از اطراف آن برداشته باشند، اشکال ندارد، و مظنون این است که خوردن تربت حضرت رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله و سایر ائمه طاهرین علیهمالسلام برای شفا، در این حکم مثل تربت امام حسین علیهالسلام باشد؛ اگرچه احوط این است که آن را در آب مخلوط کنند بهطوریکه مستهلک شود، و خوردن گِل داغستان و گِل اَرمَنی برای معالجه، اگر علاج منحصر به خوردن آنها باشد، بنابر اظهر اشکال ندارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اَشْهَدُ اَنَّ عَلیَّاً وَلیُّ اللهِ جزو اذان و اقامه نیست ولی خوب است بعد از اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ به قصد قربت گفته شود.
- [آیت الله جوادی آملی] .واجب است در رکعت دوم نمازها، نیز رکعت پایانی نماز مغرب و نماز ظهر و عصر و عشاء, بعد از سجده دوم, تشهّد بخواند؛ یعنی بگوید: (اَشهَدُ اَنْ لاَ اِلهَ اِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَریکَ لَهُ، وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ). نماز وتر که یک رکعت است, تشهّد دارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اشهد ان علیا ولی الله جزء اذان و اقامه نیست ولی چون ولایت ان حضرت مکمل دین است شهادت به ان در هر حال و از جمله بعد از اشهد ان محمدا رسول الله از افضل قربات است
- [آیت الله خوئی] در رکعت دوم تمام نمازهای واجب و مستحب و رکعت سوم نماز مغرب و رکعت چهارم نماز ظهر و عصر و عشا باید انسان بعد از سجده دوم بنشیند و در حال آرام بودن بدن تشهد بخواند یعنی بگوید: (اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله، اللهم صلی علی محمد و آل محمد) و احتیاط واجب آن است که به غیر این ترتیب نگوید و در نماز وتر هم تشهد لازم است.
- [آیت الله سبحانی] أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ اللّه جزو اذان و اقامه نیست ولی خوب است بعد از أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ، به قصد قربت مطلقه و زینت اذان و اقامه گفته شود. ترجمه اذان و اقامه
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در رکعت دوّم تمام نمازهای واجب و رکعت سوّم نماز مغرب و رکعت چهارم نماز ظهر و عصر و عشا باید انسان بعد از سجده دوّم بنشیند و در حال آرام بودن بدن تشهد بخواند یعنی بگوید: اَشْهَدُ اَنْ لااِلهَ اِلاّ اللهُ وَحْدَهُ لاشَریکَ لَهُ وَاَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ اَللّهُمَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد.
- [آیت الله مظاهری] (أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ اللَّهِ) جزو اذان و اقامه نیست، ولی مستحبّ است بعد از (أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَداً رَسُولُ اللَّهِ)، دو مرتبه گفته شود (مستحب در مستحب)، لکن چون فعلًا شعار شیعه است، باید گفته شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کلمات اذان و اقامه را بدون ترتیب بگوید، مثلاً (اشْهد أن محمداً رسول الله) را قبل از (اشْهد انْ لا اله إلا الله) بگوید، باید برگردد و ترتیب را رعایت کند.
- [آیت الله نوری همدانی] در رکعت دوم تمام نماز های واجب و رکعت سوم نماز مغرب و رکعت چهارم نماز ظهر و عصر و عشا باید انسان بعد از سجده دوم بنشیند ودر حال آرام بودن بدن تشهد بخواند ، یعنی بگوید : اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمداً عبده و رسوله اللهم صل علی محمد و آل محمد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . "أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ الله"جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله"، به قصد قربت گفته شود. اللهُ أکْبَرُ خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند. أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ الله شهادت می دهم که نیست خدایی جز خدای یکتا و بی همتا. أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله پیغمبر و فرستاده خداست. أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً أمِیرَ المُؤمِنینَ وَلِیُّ الله شهادت می دهم که حضرت علی علیه السلام أمیرالمؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. حَیَّ عَلَی الصَّلاَة بشتاب برای نماز. حَیَّ عَلَی الْفَلاَح بشتاب برای رستگاری. حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. قَد قامَتِ الصَّلاَة به تحقیق نماز برپا شد. لا إلَهَ إِلاَّ الله نیست خدایی مگر خدای یکتا و بی همتا.