زینت
قرآن زن را مکلف کرده است که باید خودش را بپوشاند ولی مرد را مکلف نکرده است، یعنی این تکلیف متوجه زن است نه متوجه مرد.
آیا پوشش زن در نماز باید طوری باشد که از هیچ طرف بدن او دیده نشود؟ و آیا پوشاندن زینت و زیورهای صورت و دست در نماز در حالی که نامحرمی نیست، لازم است؟
فرق میان زن و مرد، در میزان عورت است که در زن تمام بدن او به غیر از موارد استثنا لازم است پوشانده شود و در مرد فقط موارد ذکر شده در مسأله 661 است؛ پس در کیفیّت ستر و پوشش مرد و زن با همدیگر تفاوتی ندارند و پوشاندن زینت و زیور در نماز واجب نیست.
فرق میان زن و مرد، در میزان عورت است که در زن تمام بدن او به غیر از موارد استثنا لازم است پوشانده شود و در مرد فقط موارد ذکر شده در مسأله 661 است؛ پس در کیفیّت ستر و پوشش مرد و زن با همدیگر تفاوتی ندارند و پوشاندن زینت و زیور در نماز واجب نیست.
عنوان سوال:
آیا پوشش زن در نماز باید طوری باشد که از هیچ طرف بدن او دیده نشود؟ و آیا پوشاندن زینت و زیورهای صورت و دست در نماز در حالی که نامحرمی نیست، لازم است؟
پاسخ:
فرق میان زن و مرد، در میزان عورت است که در زن تمام بدن او به غیر از موارد استثنا لازم است پوشانده شود و در مرد فقط موارد ذکر شده در مسأله 661 است؛ پس در کیفیّت ستر و پوشش مرد و زن با همدیگر تفاوتی ندارند و پوشاندن زینت و زیور در نماز واجب نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا خال کوبی دست و صورت که در بعضی از زنان دیده می شود، زینت است و پوشاندن آن از نامحرم لازم است؟
- اگر مرد به اعضای زن نامحرمی که همراه با زینت و آرایش است، هر چند از مواضع استثنا باشد، مانند: چشم سرمه دار یا دست همراه با انگشتری، نگاه کند ولو با قصد لذت هم نباشد، چه حکمی دارد؟
- اگر در جایی نامحرم نباشد، باز هم برای زن پوشاندن غیر وجه و کفّین لازم است؟
- در هنگام غسل دادن میّت، آیا پوشاندن تمام بدن یا بعضی از بدن میّت لازم است؟ اگر مماثل باشند چه طور؟
- آیا سرمه کشیدن یا ابرو چیدن، انگشتر عقیق، ساعت، عینک طبّی زیبا برای زنان زینت به حساب می آید که پوشش آن لازم باشد؟
- آیا پوشاندن موهای مصنوعی برای زن در نماز و از نامحرمان واجب است؟
- آیا زن می تواند در لباس عروسی و لباس زینت نماز بخواند؟
- اگر نپوشاندن وجه و کفّین (صورت و دست ها تا مچ) فسادی را برای زن در جامعه به بار آورد، آیا پوشاندن وجه و کفّین واجب می شود؟
- آیا جایز است دکتر مرد بیمار زن را جراحی کند، در حالی که باید بدن او را لخت کنند؟
- آیا افرادی که به همدیگر محرم هستند، می توانند به تمام بدن همدیگر از روی لباس یا بدون پوشش دست بزنند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخص نامحرمی در حمام یا استخر مصدوم شده باشد آیا پوشاندن بدن وی، پیش از نجات در صورتی که پوشاندن برایش مضرّ باشد، مثل گرمازده باز هم واجب است؟ همچنین اگر پوشاندن بدن باعث تأخیر در نجات مصدوم و یا منجر به مرگ وی شود، چهطور؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا نماز زن با پوشش بدن نما صحیح است؟
- [سایر] چرا باید بانوان به هنگام نماز [حتی اگر نامحرمی نباشد] حجاب داشته باشند، مگر خداوند به آنها نامحرم است؟
- [آیت الله اردبیلی] تکلیف بیمارانی که دچار سوختگی بدن شده و برای انجام نماز، قادر به پوشاندن قسمتهایی از بدن که پوشاندن آنها واجب است، نمیباشند، چیست؟
- [سایر] نظر ادیان الهی درباره پوشش زن چیست؟ آیا آنان نیز حجاب را بر زن لازم میدانند؟
- [آیت الله سبحانی] آیا پوشاندن صورت و دو دست و روی پا هنگام نماز برای زن در هنگامی که در معرض دید نامحرم باشد واجب است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا سرمه کشیدن یا ابرو چیدن، انگشتر عقیق، ساعت، عینک طبّی زیبا برای زنان زینت به حساب می آید که پوشش آن لازم باشد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا موی ابرو گرفتن، سرمه کشیدن، ساعت مخصوص بستن، انگشتر و عینک زیبا زدن، برای خانمها زینت محسوب می شود، که پوشش آنها لازم باشد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا حنا گذاشتن زن بر دست زینت محسوب می‌شود و باید از اجنبی پوشانده شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا سرمه کشیدن یا ابرو چیدن، انگشتر عقیق، ساعت، عینک طبّی زیبا برای زنان زینت به حساب می آید که پوشش آن لازم باشد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- زن باید بدن و موی خود را از مرد نامحرم بپوشاند، اگرچه کمک به حرام و قصد لذتی در بین نباشد، بلکه احتیاط واجب آن است که از پسر غیر بالغ که خوب و بد را میفهمد نیز خود را بپوشاند. و همچنین احتیاط واجب آن است که مرد هم بدن خود را از زن نامحرم بپوشاند، اگرچه کمک بر حرام نباشد، و اگر کمک بر حرام باشد پوشاندن بدن قطعاً واجب است، همانطور که پوشاندن عورت از زن نامحرم واجب است. و نیز احتیاط واجب آن است که مرد بدن خود را از دختر نامحرمی که نُه سالش تمام نشده، ولی خوب و بد را میفهمد بپوشاند، اگرچه قصد لذتی در بین نباشد.
- دست زدن مرد به بدن زن نامحرم یا دست زدن زن به بدن مرد نامحرم، مثل نگاه کردن، حرام است. و دست زدن مرد به صورت و دستهای زن نامحرم و بالعکس نیز بنابر اظهر جایز نیست.
- زن در موقع نماز، باید تمام بدن حتی سر و موی خود را بپوشاند، حتی اگر کسی او را نبیند، ولی پوشاندن صورت و دستها تا مچ و پاها تا مچ پا لازم نیست، ولی احتیاط در این است که صورت بیش از آنچه شستن آن در موقع وضو واجب است در حال نماز باز نباشد و همچنین کف پا و درون دست نیز باز نباشد. اما برای آنکه یقین کند که مقدار واجب را پوشانده است، باید مقداری از اطراف صورت و قدری پایینتر از مچ را هم بپوشاند.
- اگر مرد برای معالجه زن نامحرم و یا زن برای معالجه مرد نامحرم ناچار شود که او را نگاه کند و دست به بدن او بزند، اشکال ندارد، ولی اگر با نگاه کردن بتواند معالجه کند، نباید دست به بدن او بزند، و اگر با دست زدن بتواند معالجه کند نباید نگاه کند.
- اگر قسمتی از نماز را هم برای غیر خدا بهجا آورد، نماز باطل است، چه آن قسمت، واجب باشد، مثل حمد و سوره و چه مستحب باشد، مانند قنوت، و چه از افعال نماز باشد یا از قبیل دعا و ذکر باشد، مگر اینکه از چیزهایی باشد که شرط صحیح بودن نماز است، ولی قصد قربت در انجام آن لازم نیست، مثل پوشاندن عورت.
- اگر در بدن یا لباس نمازگزار خون زخم یا جراحت یا دمل باشد، چنانچه طوری است که آب کشیدن بدن یا لباس یا عوض کردن لباس برای بیشتر مردم سخت است، تا وقتی که زخم یا جراحت یا دمل خوب نشده است، میتواند با آن خون نماز بخواند، و اگر طوری است که برای مردم آب کشیدن آن سخت نیست، ولی برای شخص او سخت و مشکل است، صحت نماز با این لباس یا بدن خالی از وجه نیست؛ و همچنین است اگر چرکی که با خون بیرون آمده یا دوایی که روی زخم گذاشتهاند و نجس شده، در بدن یا لباس او باشد.
- کسی که در وسعت وقت مشغول نماز است، اگر در بین نماز بدن یا لباسش نجس شود و نجس طوری نباشد که نماز با آن بیاشکال باشد (که بعداً خواهد آمد) بلکه طوری نجس شود که نماز خواندن با آن صحیح نباشد و پیش از آنکه چیزی از نماز را با نجاست بخواند، ملتفت شود که نجس شده یا بفهمد بدن یا لباسش نجس است و شک کند که همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بوده، در صورتی که آب کشیدن بدن یا لباس یا عوض کردن لباس یا بیرون آوردن آن، نماز را به هم نمیزند، باید در بین نماز بدن یا لباس را آب بکشد یا لباس را عوض نماید یا اگر چیز دیگری عورت او را پوشانده، لباس را بیرون آورد. ولی چنانچه طوری باشد که اگر بدن یا لباس را آب بکشد یا لباس را عوض کند یا بیرون آورد، نماز به هم میخورد، یا اگر لباس را بیرون آورد، برهنه میماند؛ باید نماز را بشکند و با بدن و لباس پاک نماز بخواند. و همین حکم در مورد کسی که در بین نماز فهمید که قبلاً بدن یا لباسش نجس شده است، ولی تا به حال نمیدانسته، در مورد بقیه نماز که میخواهد بخواند، بنابر اظهر جاری است.
- باید تکبیرها و دعاها را طوری پشت سر هم بخواند، که نماز از صورت خود خارج نشود. و اگر مأموم عمداً یا سهواً در غیر تکبیر اول از امام جلو افتاد، مستحب است همان تکبیر را با امام اعاده کند.
- اگر چیز پاک به نجس برسد و هردو یا یکی از آنها به طوری تَر باشد که تری یکی به دیگری برسد، چیز پاک نجس می شود. و اگر تری به قدری کم باشد که به دیگری نرسد، چیزی که پاک بوده نجس نمی شود. ولی اگر دست انسان به بدن میّتی که هنوز او را غسل نداده اند برسد اگر چه بدن میت خشک باشد، احتیاط در این است که دست را بشوید.
- مکان نمازگزار اگر نجس است، نباید بهطوری تر باشد که رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد، مگر اینکه طوری تر باشد که اگر نجاست به بدن یا لباس سرایت کرد، نماز را باطل نکند چنانکه خواهد آمد؛ ولی جایی که پیشانی را بر آن میگذارد اگر نجس باشد در صورتی که خشک هم باشد، نماز باطل است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] عکس برداشتن مرد از زن نامحرم حرام نیست مگر این که برای عکس برداشتن مجبور شود که دست به بدن او بزند و اگر زن نامحرمی را بشناسد در صورتی که آن زن با حجاب باشد، نباید به عکس بدون حجاب او نگاه کند.
- [آیت الله سبحانی] عکس برداشتن مرد از زن نامحرم حرام نیست مگر این که برای عکس برداشتن مجبور شود که دست به بدن او بزند و اگر زن نامحرمی را بشناسد در صورتی که آن زن با حجاب باشد، نباید به عکس بدون حجاب او نگاه کند.
- [آیت الله جوادی آملی] .زن باید در حال نماز , تمام بدن خود , حتی سر و مو را بپوشاند؛ ولی پوشاندن صورت به مقداری که در وضو شسته می شود , نیز پوشاندن دست ها تا مچ و پاها تا مچ (ظاهر قدم و باطن آن) لازم نیست , هر چند احتیاط مستحب پوشاندن باطن پاست . برای اطمینان به پوشیده شدن مواضع لازم، باید مقداری از اطراف آنها را بپوشاند. پوشانیدن موهای مصنوعی و زیورها، لازم نیست, مگر برای حفظ از نامحرم.
- [آیت الله اردبیلی] گرفتن فیلم و عکس توسّط مرد از زن نامحرم حرام نیست، ولی اگر برای عکس برداشتن مجبور شود که عمل حرام دیگری انجام دهد، مثلاً دست به بدن او بزند یا نظر او به صورت زینت شده زن یا به سایر بدن او بیفتد، نباید عکس او را بردارد و اگر مرد، زن نامحرمی را بشناسد، در صورتی که آن زن متهتّک نباشد یعنی عفیف و نجیب باشد نباید به عکس او نگاه کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر شخصی در بین نماز بفهمد که پوشش لازم را دارا نیست، باید خود را بپوشاند و نمازش صحیح است ولی نباید پس از فهمیدن، بدون پوشاندن خود کارهای نماز را انجام دهد، همچنین اگر بعد از نماز بفهمد که در نماز پوشش لازم را نداشته نمازش صحیح است.
- [آیت الله جوادی آملی] .زینت کردن به طلا در بدن یا لباس، به گونه ای که پوشیدن طلا صدق کند؛ مانند آویختن زنجیر طلا به سینه و به دست کردن انگشتر طلا و بستن ساعت مچی طلا به دست , برای مرد حرام و نماز وی در آن باطل است؛ ولی زینت کردن به طلا برای زن جایز و نمازش در آن صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زن باید در موقع نماز تمام بدن حتی سر و موی خود را بپوشاند ولی پوشاندن صورت به مقداری که در وضو شسته می شود و دست ها تا مچ و پاها تا مچ پا لازم نیست، اما برای آن که یقین کند که مقدار واجب را پوشانده است، باید مقداری از اطراف صورت و قدری پایین تر از مچ را هم بپوشاند.
- [آیت الله اردبیلی] اصل لزوم حجاب برای زن از ضروریّات اسلام است، هر چند بعضی از جزئیات آن از ضروریات نیست؛ پس زن باید بدن و موی خود را از مرد نامحرم بپوشاند، بلکه احتیاط آن است که بدن و موی خود را از پسری هم که بالغ نشده، ولی خوب و بد را میفهمد و به حدّی رسیده که ممکن است به قصد لذّت نگاه کند، بپوشاند لکن پوشاندن صورت ودستها تا مچ اگر به قصد نشان دادن به مردها و لذّت بردن آنها نباشد لازم نیست، هرچند خوب است، ولی قدمهای خود را باید بپوشاند و بنابر احتیاط پوشش زنها باید به شکلی باشد که برجستگیهای بدن آنان نیز نمایان نباشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] 43 در حجاب اسلامی نوع لباس و رنگ آن تفاوت نمی کند بلکه واجب است پوشاندن تمام بدن غیر از صورت و دستها تا مچ، ولی پوشیدن لباسهای زینتی هر چند بدن آشکار نباشد جایز نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] زینت کردن به طلا مثل آویختن زنجیر طلا به سینه وانگشتر طلا به دست کردن و بستن ساعت مچی طلا به دست برای مرد حرام و نماز خواندن با آنها باطل است و احتیاط واجب آن است که از استعمال عینک طلا هم خودداری کند، ولی زینت کردن به طلا، برای زن در نماز وغیر نماز اشکال ندارد.