بحول الله
حَوْقَلَه یا حَوْلَقَه، ذکر « لاحَولَ وَ لا قُوَّةَ إِلّا بِاللّه » گفتن میباشد.
آیا نمازگزار می تواند وقتی به حالت قیام رسید و ذکر بحول اللّه هنوز تمام نشده، آن را قطع کند؟
آن ذکر را تمام کند؛ بلکه بعید نیست اگر تمام ذکر را بعد از ایستادن بگوید، عمل به مستحبّ کرده باشد.
آن ذکر را تمام کند؛ بلکه بعید نیست اگر تمام ذکر را بعد از ایستادن بگوید، عمل به مستحبّ کرده باشد.
عنوان سوال:
آیا نمازگزار می تواند وقتی به حالت قیام رسید و ذکر بحول اللّه هنوز تمام نشده، آن را قطع کند؟
پاسخ:
آن ذکر را تمام کند؛ بلکه بعید نیست اگر تمام ذکر را بعد از ایستادن بگوید، عمل به مستحبّ کرده باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- با علم به این که ذکر "بحول اللّه " را باید در حال حرکت گفت، اگر عمدا در غیر حالت حرکت بگوید؛ آیا نماز او باطل است؟
- آیا نمازگزار می تواند قسمتی از ذکر بحول اللّه را درحال بلند شدن بگوید و بیشترش را در حال ایستادن بگوید؟
- اگر نمازگزار به جهت جهل به وظیفه ، ذکر بحول اللّه را قبل از بلند شدن می گفته است، نمازهای خوانده شده چه حکمی دارد؟
- گفتن ذکر "سمع اللّه لمن حمده" و "بحول اللّه و قوته أقوم و أقعد"، برای کسی که نشسته نماز می خواند چه صورتی دارد؟
- کسی که نماز را به صورت نشسته می خواند، گفتن ذکر "بحول اللّه و قوته و اقوم و اقعد" چه حکمی دارد؟
- در صورتی که نمازگزار سهوا قیام کامل یا قیام نیمه تمام نمود، چه وظیفه ای دارد؟ در صورتی که این عمل عمدی باشد؛ چه وجهی دارد؟
- نمازگزار در حال قیام، در یک یا دو رکعت شک می کند. وظیفه اش چیست؟
- اگر اتّصال انسان به واسطه فرادا شدن نماز یک یا چند نفر به هم بخورد، آیا نمازگزار می تواند با یک یا چند قدم جلو و چپ و راست رفتن، بدون حالت ذکر مجددا اتّصال را برقرار نماید؟
- آیا قیام بر یک پا در حالی که پای دیگر حالت استراحت دارد، صحیح است یا نه؟
- ذبح با وسیله ی برقی و مکینه، با شرایط اسلام و ذکر اللّه و قطع اوداج و رو به قبله چه حکمی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] گفتن ذکر "بحول الله وقوته..." در هنگام بلند شدن درست است یا باید بدن آرام باشد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا قرائت (بحول الله و قوته اقوم واقعد) هنگام نماز در حال حرکت جایز است و آیا گفتن آن در حال قیام صحیح است؟
- [سایر] نمونه هایی از حالت عرفانی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه(علیهم السلام) را در نماز ذکر کنید ؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در موقع برخاستن به جای جمله(بحول الله وقوته) بگوید(یا حیّ یا قیوم) نماز وی صحیح است؟
- [آیت الله خوئی] ذکرهای مستحبی از قبیل بحول اللََّه یا قنوت را اگر کسی نتواند صحیح بخواند آیا مبطل نماز است؟
- [سایر] حکم گذاشتن دست راست روی دست چپ در حالت قیام نماز، در میان مذاهب گوناگون اسلامی چیست؟
- [سایر] ویژگیهای شخصی یمانی که قبل از ظهور امام زمان (عج) قیام میکند را بیان کنید.
- [سایر] شبهه: بنابر روایات، قیام امام خمینی چون قبل از قیام امام زمان بوده، باطل است!
- [سایر] فاصله قیام یمانی و ظهور امام زمان (عج) چقدر است؟
- [آیت الله اردبیلی] برای کدامیک از اسامی امام زمان (ع) باید قیام کرد و آیا قیام برای این کار واجب است یا مستحب؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر رکوع را فراموش کند و پیش از آنکه به سجده برسد، یادش بیاید، اگر به قصد رکوع خم شده بود و مختصر مکثی در رکوع کرد؛ فقط قیام بعد از رکوع را انجام نداده، بنابراین برمیگردد و آن قیام را بهجا آورده و به سجده میرود، والاّ باید ایستاده و بعد به رکوع رود؛ و احتیاط مستحب است اگر فراموش کردن رکوع قبل از خم شدن باشد، نماز را دو مرتبه بخواند؛ و چنانچه به حالت خمیدگی به رکوع برگردد، نمازش باطل است.
- اگر کلمهای را به قصد ذکر بگوید، مثلاً به قصد ذکر بگوید (اللّه اکبر)، و در موقع گفتن آن صدا را بلند کند که چیزی را به دیگری بفهماند، اشکال ندارد؛ ولی اگر به قصد اینکه چیزی را به کسی بفهماند کلمهای را، مناسب مقصودش بگوید، اگرچه قصد ذکر هم داشته باشد، نماز باطل میشود.
- اگر یکی از شکهای باطلکننده برای انسان پیش آید، بنابر احوط نمیتواند نماز را بههم بزند، بلکه باید ابتدا قدری فکر کند تا علم یا گمان به یک طرف پیدا کند، ولی اگر بعد از فکر کردن هم شک او از بین نرود بههم زدن نماز بنابر اظهر مانعی ندارد، و لازم نیست آنقدر صبر کند تا خود از حالت نمازگزار بیرون رود.
- هرگاه در سجده واجب قرآن پیشانی را به قصد سجده به زمین بگذارد، اگرچه ذکر نگوید کافی است، و گفتن ذکر مستحب است، و بهتر است بگوید: (لا إلهَ اِلاّ اللّه حَقّاً حَقّاً، لا اِلهَ اِلاّ اللّه ایماناً وَ تَصْدیقاً، لا اِلهَ اِلاّ اللّه عُبودِیةً وَ رِقّاً، سَجَدْتُ لَک یا رَبِّ تَعَبُّداً وَ رِقّاً لا مُسْتَنکفاً وَ لا مُسْتَکبِراً، بَلْ اَنَا عَبْدٌ ذَلیلٌ ضَعیفٌ خائِفٌ مُسْتَجیر).
- دعا یا ذکر خداوند متعال به هر لغتی که مخصوص نمازگزار باشد، در بین نماز، اگرچه به عربی نباشد، مانعی ندارد، ولی خلاف احتیاط است، حتی در قنوت. ولی بنابر احتیاط واجب ذکرهای مستحبی رکوع، سجود و تشهد را به غیر عربی نخواند.
- اگر یکی از شک های باطل کننده برای انسان پیش آید، بنا بر احوط نمی تواند نماز را به هم بزند بلکه باید ابتدا قدری فکر کند تا علم یا گمان به یک طرف پیدا کند ، ولی اگر بعد از فکر کردن هم شک او از بین نرود به هم زدن نماز بنا بر اظهر مانعی ندارد ، و لازم نیست آن قدر صبر کند تا خود از حالت نمازگزار بیرون رود .
- مستحب است تکبیر گفتن در موقع رفتن به سجده و بعد از سر برداشتن از آن، و مستحب است در حال تکبیر دستها را بلند کند؛ و برای مرد مستحب است در موقع سجده رفتن، دستها را زودتر از زانوها بر زمین بگذارد و در موقع بلند شدن برای قیام، زانوها را زودتر از دستها از زمین بردارد و زن در حال رفتن به سجده، اول زانوها را به زمین میگذارد، بعد دستها را، و مستحب است در حال سجده بینی نیز به خاک و یا هر چه سجده بر آن جایز است گذاشته شود و بین دو سجده دعاهایی که وارد شده بخواند، مثل استغفار و مانند آن و مستحب است در بین دو سجده به حال تورّک بنشیند (یعنی بر ران چپ بنشیند و قدم راست را بر کف قدم چپ بگذارد) و بر روی دو پا نشستن مکروه است، و برای زن مستحب است نشستن بر نشیمنگاه و بالا آوردن زانوها و چسباندن رانها به یکدیگر، و همچنین مستحب است نمازگزار در وقت بلند شدن برای ایستادن بگوید: (بِحَولِ اللّه وَ قُوَّتِهِ اَقُومُ وَ اَقعُدْ).
- در رکعت دوم تمام نمازهای واجب و رکعت سوم نماز مغرب و رکعت چهارم نماز ظهر و عصر و عشا باید انسان بعد از سجده دوم بنشیند و در حال آرام بودن بدن تشهّد بخواند، و ذکر تشهد بنابر احتیاط عبارت است از: (اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاّ اللّه وَحْدَهُ لا شَریک لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمّداً عَبْدُهُ وَ رَسولُهُ أللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد).
- بعد از تشهّد رکعت آخر نماز، درحالیکه نشسته و بدن آرام است، باید سلام نماز را بگوید و مستحب است ابتدا بگوید: (اَلسَّلامُ عَلَیکَ اَیهَا النَّبِیُّ وَ رَحْمَةُ اللّه وَ بَرَکاتُهُ) و بعد از آن باید بگوید: (اَلسَّلامُ عَلَینَا وَ عَلَی عِبادِ اللّه الصّالِحِین). و یا اینکه بگوید: (اَلسَّلامُ عَلَیکمْ) و بنابر اظهر، مستحب است بلکه موافق احتیاط است که بعد از آن بگوید: (وَ رَحْمَةُ اللّه وَ بَرَکاتُه). و بهتر آن است که هر سه سلام را به ترتیبی که ذکر شد بگوید.
- مستحب است انسان بعد از نماز مشغول تعقیب، یعنی خواندن ذکر و دعا و قرآن شود. و بهتر است پیش از آنکه از جای خود حرکت کند و وضو و غسل و تیمم او باطل شود، رو به قبله تعقیب را بخواند، و لازم نیست تعقیب به عربی باشد، ولی بهتر است چیزهایی را که در کتابهای دعا دستور دادهاند بخواند و از تعقیبهایی که خیلی سفارش شده است، تسبیح حضرت زهرا علیهاالسلام است که باید به این ترتیب گفته شود: 3? مرتبه (اللّه اَکبر)، سپس 33 مرتبه (اَلحَمدُ للّه) و بعد از آن 33 مرتبه (سُبحان اللّه)، و بنابر اظهر میشود (سبحان اللّه) را پیش از (اَلحَمد للّه) گفت، ولی بهتر است بعد از (الحمد للّه) گفته شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر در حال حرکت بدن ذکر مستحبی بگوید، مثلًا موقع رفتن به رکوع یا رفتن به سجده تکبیر بگوید، نمازش صحیح است و (بحول الله و قوته اقوم و اقعد) را باید در حال برخاستن بگوید.
- [آیت الله جوادی آملی] .واجب است نمازگزار در حال قیام , به جایی تکیه نکند و از صورت ایستادن بر اثر خمیدگی خارج نشود و تمام بدن او آرام باشد , مگر در حالت ناچاری. با حفظ قیام متصل به رکوع، حرکت پا در حال خم شدن جهت رکوع, اشکال ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در حال حرکت بدن ذکر مستحبی بگوید ذکر و نماز هر دو صحیح است ولی اذکار مستحبه نماز را اگر به قصد انچه در نماز وارد شده بگوید بنابر احتیاط باید بدن ارام باشد اگر چه با ارام نبودن بدن نماز صحیح است ولی بحول الله و قوته اقوم و اقعد را باید در حال برخاستن بگوید
- [آیت الله اردبیلی] قیام در هنگام گفتن تَکبیرةُالاِحرام و قیام متّصل به رکوع به این معنا که از حالت قیام به رکوع برود رکن است، ولی قیام در هنگام خواندن حمد و سوره و قیام بعد از رکوع رکن نیست و اگر کسی آن را از روی فراموشی ترک کند، نماز او صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] قیام متصل به رکوع واجب و رکن است یعنی این که نمازگزار باید از حالت ایستاده با قصد رکوع برای رکوع خم شود لذا اگر به قصد کار دیگری خم شود مثلاً برای برداشتن چیزی یا به قصد سجده خم شود و متوجه شود که رکوع نکرده در این صورت باید مستقیم بایستد و بعد به رکوع برود و اگر قبل از ایستادن رکوع به جا آورد چون قیام متصل به رکوع را مراعات نکرده نمازش باطل است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] قیام پیش از رکوع، که آن را قیام متّصل به رکوع میگویند، رکن است و معنی آن از حالت ایستاده به رکوع رفتن است و لازم نیست پس از اتمام قرائت، مقداری صبر کند و سپس به رکوع برود.
- [آیت الله جوادی آملی] .ایستادن در حال گفتن تکبیرةالاحرام و پیش از رکوع (قیام متصل به رکوع ) واجب رکنی است و در حال خواندن حمد و سوره , یا تسبیحات رکعت سوم و چهارم , واجب غیر رکنی است ; نیز ایستادن بعد از رکوع, هرچند واجب است؛ ولی رکن نیست . اگر نمازگزار قیام های واجب غیررکنی را بر اثر فراموشی ترک کند , نماز او باطل نیست . قیام در حال کار و ذکر مستحب مانند قنوت مستحب است؛ یعنی میتوان با ترک قنوت, آن را ترک نمود; نه آنکه نشسته قنوت به جا آورد.
- [آیت الله سیستانی] اگر در حال حرکت بدن ذکر مستحبّی بگوید ، مثلاً موقع رفتن به رکوع یا رفتن به سجده تکبیر بگوید ، چنانچه آن را به قصد ذکری که در نماز دستور دادهاند بگوید ، آن ذکر صحیح نیست ولی نمازش صحیح است و (بَحَوْلِ اللّهِ وَقُوَّتِهِ اَقُومُ وَاَقْعُدُ) را باید در حال بر خاستن بگوید .
- [آیت الله جوادی آملی] .هر گاه بر اثر وزش باد یا غفلت نمازگزار، عورت او ظاهر شد و هیچ ذکر و عمل واجبِ در نماز را، با آن حالت انجام نداد و فوراً آن را پوشاند، نماز باطل نمی شود و اگر بعد از نماز یا چیزی که مانند نماز , مشروط به پوشاندن است، معلوم شود که عورت پیدا بوده, اعاده لازم نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .مکان نمازگزار باید از لحاظ ارتفاع، طول و عرض به قدری باشد که بتوان تمام افعال نماز را در آن انجام داد، اگر مساحت مکان نمازگزار در یکی از جهات یادشده , به اندازه ای کم باشد که قیام یا رکوع یا سجود یا نشستن در آن ممکن نباشد، نماز باطل است و در صورت ناچاری ، در حدّ امکان باید قیام، رکوع و سجود انجام شود. شرط چهارم