قرایت
تلاوت قرآن با رعایت قواعد مخصوص آن، یا دانش مربوط به اصول قرائت و اختلافات قاریان را قرائت قرآن می گویند.
اینجانب چندین سال نماز خوانده ام و اکنون متوجه شده ام که در اثر جهل به مسأله، قرائت حمد و سوره ی نمازم صحیح نبوده است، آیا باید نمازها را قضا کنم؟
بله، احتیاطا باید قضا کنید.
بله، احتیاطا باید قضا کنید.
عنوان سوال:
اینجانب چندین سال نماز خوانده ام و اکنون متوجه شده ام که در اثر جهل به مسأله، قرائت حمد و سوره ی نمازم صحیح نبوده است، آیا باید نمازها را قضا کنم؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر در قسمتی از قرائت حمد و سوره ی نماز اخفاتیه، متوجه شویم که داریم حمد و سوره را بلند می خوانیم، چه وظیفه ای داریم؟
- اگر در قسمتی از قرائت حمد و سوره ی نماز جهریّه، متوجه شویم که داریم آهسته نماز می خوانیم، چه وظیفه ای داریم؟
- منظور از صحت قرائت امام جماعت، صحت قرائت حمد و سوره است یا صحت تمام قسمت های نماز؟
- اگر مأمومی در بین حمد و سوره قصد فرادا بکند و نداند که امام در کجای قرائت حمد و سوره است، چه تکلیفی دارد؟
- آیا بلند خواندن قرائت حمد و سوره ی نماز ظهر روز جمعه برای زن نیز جایز است؟
- اگر کسی در نماز جماعت (موقعی که امام حمد و سوره می خواند) متوجه شود لباسش نجس است و لباس نجس را در حال نماز بیرون بیاورد، آن مقدار از نماز که با لباس نجس خوانده شده چه حکمی دارد؟
- آیا شنیدن صدای خود در هنگام قرائت حمد و سوره، ضروری است؟
- اگر کسی در رکعت سوم نماز مشغول حمد و سوره شده و در وسط یا انتهای سوره متوجه شود، چه باید بکند؟
- کسی نمازهای قضایش را به ترتیب خوانده و بعد متوجه شده که مثلاً یک نماز صبح را فراموش کرده. آیا باید فقط همان نماز را قضا کند یا پس از آن نماز، همه ی نمازها را نیز قضا نماید؟
- مأمومی که در بین حمد و یا سوره قصد فرادا کرده و نمی داند امام تا کجای حمد یا سوره را خوانده، اگر برگردد و از اوّل حمد بخواند جایز است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] در حمد و سوره نمازها کدام یک از قرائات متداوّل است؟ اگر چنانچه طبق قرائت عاصم و غیر آن که غیر معروف است نماز بخوانیم، آیا اشکال دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] من در چند نمازم بعد از سوره فاتحه (حمد) سوره ی قدر را می خواندم، و بعد از مدتی فهمیدم که سوره را کامل نمی خوانده ام. آیا باید نمازهایم را قضا کنم؟
- [سایر] مدتی بود در رکعت دوم نمازم علاوه بر حمد و توحید یک سوره ی دیگر مثل سوره ی قدر میخواندم آیا نماز من صحیح بوده است؟باتشکر
- [آیت الله سبحانی] آیا قرائت حمد و سوره به قرائت غیرمشهور جایز است؟
- [سایر] چرا در نماز جماعت مأموم حمد و سوره را قرائت نمی کند؟
- [آیت الله خامنه ای] بلند خواندن قرائت حمد و سوره نماز ظهر روز جمعه چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مأموم سهواً یا بهخاطر ندانستن مسأله در رکعت اول و دوم حمد و سوره را بخواند، آیا نمازش صحیح است یا باید اعاده و قضا نماید؟
- [آیت الله سیستانی] مرد کدام نمازها را باید با صدای بلند و کدام را آهسته بخواند و ایا این حکم فقط برای قرائت حمد و سوره است یا دیگر واجبات نماز را هم شامل می‌شود ؟ در مورد الله اکبر – تکبیر- بسم الله اول حمد و سوره و تسبیحات اربعه چطور؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی هنگام نماز بر اثر غفلت در رکعت سوم یا چهارم نماز ظهر، حمد و سوره بخواند و بعد از نماز متوجه شود، آیا اعاده نماز بر او واجب است، و اگر متوجه نشود، آیا نماز وی صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] کسی که زمانی متمادی نماز خود را با اقتداء به اهل سنت خوانده و حمد و سوره را قرائت ننموده است حالا متوجه شده که مرجع تقلید وی قرائت خلف امام را در این صورت واجب می داند، آیا اعاده آنها واجب است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر حمد و سوره یا یکی از آنها را فراموش کند و بعد از رسیدن به رکوع بفهمد، نمازش صحیح است، ولی باید دو سجده سهو بهخاطر فراموش کردن قرائت بهجا آورد.
- اگر شک کند عملی را که رکن نیست بجا آورده یانه، چنانچه مشغول کاری که بعد از آن است نشده، باید آن را بجا آورد، مثلاً اگر پیش از خواندن سوره شک کند که حمد را خوانده یا نه، باید حمد را بخواند و اگر بعد از انجام آن یادش بیاید که آن را بجا آورده بوده چون رکن زیاد نشده نماز صحیح است.
- اگر عمداً سوره را پیش از حمد بخواند و قصد او این باشد که سوره جزء نماز باشد، نمازش باطل است، ولی اگر قصد او قرآن خواندن باشد، مانعی ندارد و بعد از حمد یک سوره بنابر احتیاطی که قبلاً ذکر شد میخواند، و اگر اشتباهاً سوره را پیش از حمد بخواند و در بین آن یادش بیاید، باید سوره را رها کند و بعد از خواندن حمد، سوره را از اول بخواند.
- اگر چیزی از حمد و سوره و ذکرهای نماز را عمداً یا احتیاطاً چند مرتبه بگوید، اشکال ندارد، مگر اینکه به نظم واجب دیگر، مثل قرائت و یا ذکر واجب صدمه بزند.
- اگر پیش از آنکه برای رکوع خم شود، بفهمد که حمد و سوره را نخوانده، باید بخواند. و اگر بفهمد سوره را نخوانده، باید فقط سوره را بنابر احتیاطی که گذشت بخواند؛ ولی اگر بفهمد حمد تنها را نخوانده، باید اول حمد و بعد از آن دوباره سوره را بخواند و بعد از نماز دو سجده سهو بهخاطر زیاد شدن سوره بهجا آورد؛ و نیز اگر خم شود و پیش از آنکه به رکوع برسد، بفهمد حمد و سوره، یا سوره تنها، یا حمد تنها را نخوانده، باید بایستد و به همین دستور عمل نماید.
- اگر مأموم در رکعت اول و دوم نماز صبح، مغرب و عشا صدای حمد و سوره امام را بشنود، اگرچه کلمات را تشخیص ندهد، باید بنابر احتیاط حمد و سوره را نخواند، و اگر صدای امام را نشنود، مستحب است حمد و سوره بخواند، ولی باید آهسته بخواند و چنانچه سهواً بلند بخواند اشکال ندارد.
- مأموم باید غیر از حمد و سوره، همه چیز نماز را خودش بخواند، ولی اگر رکعت اول یا دوم او رکعت سوم یا چهارم امام باشد، باید حمد و سوره خود را بخواند.
- اگر به خیال این که امام در رکعت اول یا دوم است حمد و سوره نخواند و بعد از رکوع بفهمد که در رکعت سوم یا چهارم بوده، نمازش صحیح است، ولی اگر پیش از رکوع بفهمد، باید حمد و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد، فقط حمد را بخواند و بعد خود را به امام برساند.
- مأموم در نماز با مخالفین (غیر شیعه) واجب است به وظیفه منفرد عمل کند؛ و اگر لازم است تقیه کند، حمد و سوره و لااقل حمد را بهصورت آهسته بخواند، ولی در غیر این صورت نماز را اعاده نماید.
- در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه مستحب است در رکعت اول بعد از حمد، سوره جمعه و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره منافقین بخواند بلکه احتیاط مستحب در این است که بدون عذر اینها را ترک نکند؛ و اگر مشغول یکی از اینها شود، بنابر احتیاط واجب نمیتواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] نماز جمعه دو رکعت است وکیفیّت آن مانند نماز صبح است . و مستحبّ است که حمد وسوره با صدای بلند خوانده شود و در رکعت اوّل بعد از حمد ، سوره جمعه و در رکعت دوّم ، سوره منافقون را قرائت نمایند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر به واسطه ندانستن مسأله، چیزی از واجبات نماز را که رکن نیست کم یا زیاد کند، به احتیاط واجب نمازش باطل است، هر چند در ندانستن مسأله معذور باشد ولی چنانچه به واسطه ندانستن مسأله حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را آهسته بخواند، یا حمد و سوره نماز ظهر و عصر یا تسبیحات اربعه نمازها را بلند بخواند، یا مسافری که قصد ماندن ده روز در جایی را داشته باشد و به جهت ندانستن مسأله نماز را شکسته بخواند، نمازش صحیح است و نیز چنانچه مسافری به جهت ندانستن اصل شکسته بودنِ نماز مسافر، نماز ظهر یا عصر یا عشا را چهار رکعتی بخواند نمازش صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نماز جمعه دو رکعت است و کیفیت آن مانند نماز صبح است. و مستحب است که حمد و سوره با صدای بلند خوانده شود و در رکعت اول بعد از حمد، سوره جمعه و در رکعت دوم، سوره منافقین را قرائت نمایند.
- [آیت الله سبحانی] نماز جمعه دو رکعت است و کیفیت آن مانند نماز صبح است ومستحب است که حمد و سوره با صدای بلند خوانده شود و در رکعت اوّل بعد از حمد سوره جمعه و در رکعت دوم سوره منافقین را قرائت نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر به واسطه ندانستن مسأله، چیزی از واجبات نماز را کم یا زیاد کند، نماز باطل است. ولی چنان چه به واسطه ندانستن مسأله، حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را آهسته بخواند، یا حمد و سوره نماز ظهر و عصر را بلند بخواند، یا در مسافرت نماز ظهر و عصر و عشا را چهار رکعت بخواند، نمازش صحیح است.
- [آیت الله جوادی آملی] .ترتیب بین حمد و سوره , واجب است و اگر عمداً سوره پیش از حمد خوانده شد , نماز باطل است و اگر سهواً خوانده شد و در بین سوره یا پس از آن، به یادش بیاید, باید بعد از خواندن حمد, به احتیاط واجب, سوره را دوباره بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر ماموم بعد از حمد و سوره امام؛ نیت فرادی کند؛ لازم نیست حمد و سوره را بخواند و اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیت فرادی نماید بنا بر احتیاط مقداری را که امام خوانده نیز بخواند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه در اثناء حمد و سوره متوجه شود مقداری را بر خلاف دستور بالا سهواً بلند یا آهسته خوانده لازم نیست برگردد، هرچند بهتر است که برگردد و صحیح بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مأموم بعد از حمد امام، نیت فرادی کند، لازم نیست حمد را بخواند، ولی اگر پیش از تمام شدن حمد نیت فرادی کند، باید مقداری را که امام نخوانده، بخواند و احتیاط مستحب آن است که قبل از آن، قسمتی را هم که امام خوانده به نیت مردّد بین قرائت واجب نماز یا قرائت قرآن بخواند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مستحب است در تمام نمازها در رکعت اول بعد از حمد سوره (انا انزلناه) و در رکعت دوّم سوره قل هوالله احد را بخواند.