اختیار
اختیار در چند معنا به کار رفته است:۱. مقابل جبر، ۲. در برابر اکراه، ۳. مقابل ضرورت و اضطرار، ۴. برگزیدن یکی یا بیشتر، از چند چیز. از اختیار به معنای چهارم در باب نکاح سخن رفته است.
آیا اگر کسی سهوا به خاطر شنیدن سخن خنده داری بی اختیار قهقهه بزند و با صدای بلند بخندد، نمازش باطل می شود؟
اگر به حدّ قهقهه رسیده باشد، نمازش باطل می شود.
اگر به حدّ قهقهه رسیده باشد، نمازش باطل می شود.
عنوان سوال:
آیا اگر کسی سهوا به خاطر شنیدن سخن خنده داری بی اختیار قهقهه بزند و با صدای بلند بخندد، نمازش باطل می شود؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر شخصی شک کند که قهقهه اش عمدی بوده و با اختیار بوده یا سهوی و بدون اختیار، آیا نمازش باطل می شود؟
- آیا خنده ای که قهقهه نباشد و تبسّم هم نباشد، نماز را باطل می کند؟
- شنیدن صدای خنده ی زن نامحرم بدون ریبه ، در صورتی که معرضیّت برای فتنه نداشته باشد، چه حکمی دارد؟
- آیا اگر کسی هنگام نماز به فکر یک مسأله ی خنده دار بیفتد؛ ولی خود را کاملاً کنترل کند و صدای خنده از او به گوش نرسد؛ ولی رنگش به خاطر این که خود را نگه داشته قرمز شود، آیا نمازش باطل می شود؟
- اگر شخصی در نماز سهوا حرف بزند، نمازش باطل می شود؟
- اگر شخصی برای علامت دادن هنگام نماز، قرآن را با صدای آشکار بخواند، آیا نمازش باطل می شود؟
- اگر کسی صورت خود را کاملاً به طرف چپ یا راست برگرداند، آیا نمازش باطل می شود؟ چنان چه سهوا این کار را بکند چه صورتی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی هنگام نماز مطلب خندهداری را به یاد بیاورد و بخندد یا لبخند بزند، آیا نمازش باطل میشود؟
- [سایر] شنیدن صدای خنده زنان در مجلس فامیلی و غیره، چه حکمی دارد؟
- [سایر] شنیدن صدای موسیقی بدون اختیار، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر نمازگزار برای جلوگیری از صدای خنده به خود بپیچد به گونه ای که حالش دگرگون شود مثلاً رنگش قرمز شود، آیا نمازش صحیح است؟
- [سایر] آیا شنیدن صدای گریه و سوگواری زن برای مردان نامحرم اشکال دارد؟ آیا حضرت زهرا در گریه های خود پس از رحلت حضرت رسول (ص) صدای خود را بلند می کرد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن تلبیه را با صدای بلند بگوید، آیا احرام او باطل میشود؟
- [آیت الله اردبیلی] گردانیدن صورت یا چشم به مقدار کمی به طرف راست و چپ، انداختن آب دهان در حال نماز و ساکت شدن در موقع خواندن حمد و سوره و ذکر به خاطر شنیدن سخن دیگران چه حکمی دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر نمازگزار سهواً ذکر رکوع را در سجده بخواند آیا نمازش باطل میشود؟
- [آیت الله جوادی آملی] شخصی ناخواسته و به خاطر پرش حنجره کلمهای از قرائتش را جهراً (با صدای بلند) میخواند در حالی که میبایست بدون جهر بخواند، حال باید آن را تکرار کند یا نه؟
- [سایر] اگر مطمئن شود وقت نماز شده و به نماز بایستد و وسط نماز بفهمد تازه وارد وقت نماز شده نمازش باطل است؟ 2- اگر درنماز جماعت مغرب و عشاء با اینکه صدای امام را می شنود عمدا ذکر بگوید نمازش باطل است؟ 3- آیا در نماز جماعت چنانچه صدای امام را نشنود هر ذکری خواست می تواند بگوید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مأموم در رکعت اول و دوم نماز صبح، مغرب و عشا صدای حمد و سوره امام را بشنود، اگرچه کلمات را تشخیص ندهد، باید بنابر احتیاط حمد و سوره را نخواند، و اگر صدای امام را نشنود، مستحب است حمد و سوره بخواند، ولی باید آهسته بخواند و چنانچه سهواً بلند بخواند اشکال ندارد.
- زن میتواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند یا آهسته بخواند، ولی اگر نامحرم صدایش را بشنود باید آهسته بخواند، در صورتی که شنیدن صدای او حرام باشد، مثلاً ترس فتنه و لذت بردن در بین باشد؛ بنابر اظهر.
- اگر کسی در خواندن حمد و سوره بیشتر از معمول صدایش را بلند کند، مثل آنکه آنها را با فریاد بخواند، نمازش بنابر احتیاط باطل است.
- اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالش تغییر کند، مثلاً رنگش سرخ شود، نمازش صحیح است. هشتم: آنکه برای کار دنیا عمداً با صدا گریه کند، ولی اگر برای کار دنیا بیصدا گریه کند اشکال ندارد؛ و اگر از ترس خدا یا برای آخرت گریه کند، آهسته باشد یا بلند، اشکال ندارد، بلکه از بهترین اعمال است. نهم: از مبطلات نماز کار زیادی است که نزد افراد متشرعه صورت نماز را بههم بزند، مثل دست زدن و به هوا پریدن و مانند اینها، کم باشد یا زیاد، عمداً باشد یا از روی فراموشی. ولی کاری که صورت نماز را بههم نزند، مثل کشتن عقرب، حفظ کردن مال، ساکت کردن و بغل کردن و شیر دادن بچه، و اشاره کردن با دست، اشکال ندارد.
- اگر در جایی که باید نماز را بلند بخواند، عمداً آهسته بخواند، یا در جایی که باید آهسته بخواند، عمداً بلند بخواند، نمازش باطل است؛ ولی اگر از روی فراموشی باشد، یا مسئله را نداند و احتمال خلاف هم ندهد و تردید در صحّت عملش نداشته باشد، بهطوریکه قصد قربت از او حاصل بشود، نمازش صحیح است و اگر در بین خواندن حمد و سوره هم بفهمد اشتباه کرده، بنابر اظهر لازم نیست مقداری را که خوانده دوباره بخواند.
- لباس نمازگزار باید پاک باشد و اگر کسی در حال اختیار با بدن یا لباس نجس نماز بخواند، نمازش باطل است، مگر در مواردی که استثنا شده و بعداً خواهد آمد.
- اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید که یک رکعت یا بیشتر از آخر نماز را نخوانده، چنانچه کاری انجام داده که اگر در نماز عمدا یا سهوا اتفاق بیفتد نماز را باطل می کند، مثلاً پشت به قبله کرده، نمازش باطل است، و در غیر این صورت باید فورا مقداری که فراموش کرده بجا آورد.
- اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید که یک رکعت یا بیشتر از آخر نماز را نخوانده، چنانچه کاری انجام داده که اگر در نماز عمداً یا سهواً اتفاق بیفتد نماز را باطل می‌کند، مثلاً پشت به قبله کرده، نمازش باطل است، و در غیر این صورت باید فوراً مقداری که فراموش کرده بهجا آورد.
- اگر بین سلام نماز و قضای سجده یا تشهد کاری کند که اگر عمدا یا سهوا در نماز اتفاق بیفتد نماز باطل می شود، مثلاً پشت به قبله نماید، باید قضای سجده و تشهد را بجا آورد و بنا بر احتیاط نمازش را اعاده نماید .
- اگر بین سلام نماز و قضای سجده یا تشهد کاری کند که اگر عمداً یا سهواً در نماز اتفاق بیفتد، نماز باطل میشود، مثلاً پشت به قبله نماید، باید قضای سجده و تشهد را بهجا آورد و بنابر احتیاط نمازش را اعاده نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] در غیر نماز، مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید، مثلاً اگر کسی گفت سلام علیکم در جواب بگوید سلام علیکم و رحمة الله. هفتم از مبطلات نماز خنده با صدا و عمدی است و چنانچه سهواً با صدا بخندد یا لبخند بزند نمازش باطل نمی شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در غیر نماز مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید؛ مثلاً اگر کسی گفت: (سَلامٌ عَلَیْکُم) در جواب بگوید: (سَلامٌ عَلَیْکْم وَ رَحْمَةُ اللَّه). هفتم: (خندیدن با صدا) از مبطلات نماز آن است که نمازگزار عمداً با صدا بخندد و چنانچه عمداً بیصدا یا سهوا - باصدا یا بیصدا - بخندد، ظاهر این است که نمازش اشکال ندارد و اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالش تغییر کند؛ مثلاً رنگش سرخ شود، بنا بر احتیاط مستحب نمازش را دوباره بخواند.
- [آیت الله نوری همدانی] در غیر نماز مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید ، مثلاً اگر کسی گفت : سلام علیکم در جواب بگوید : سلامٌ علیکُم و رحمهُ اللهِ . هفتم : از مبطلات نماز خندة با صدا و ترجیع و بنابر احتیاط واجب خندة با صدا اگر چه تر جیع نداشته باشد و عمدی است و چنانچه سهواً با صدا بخندد اگر به هم زنندة صورت نماز نباشد یا لبخند بزند ، نمازش باطل نمی شود .
- [آیت الله وحید خراسانی] هفتم از مبطلات نماز خنده با صدا و عمدی است مگر این که جاهل قاصر باشد و چنانچه عمدا بی صدا یا سهوا با صدا بخندد نمازش اشکال ندارد
- [آیت الله علوی گرگانی] در غیر نماز، مستحبّ است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید، مثلاً اگر کسی گفت سلام علیکم، در جواب بگوید سلام علیکم ورحمْ ا&. هفتم از مبطلات نماز خنده با صدا وعمدی است و چنانچه سهواً با صدا بخندد، نمازش صحیح است درصورتی که از وضع نمازگزار خارج نشود ولی لبخند نماز را باطل نمیکند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در غیر نماز، مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید، مثلاً اگر کسی گفت: "سَلامٌ عَلَیْکُم" در جواب بگوید، "سَلامٌ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَةُ الله". هفتم از مبطلات نماز خنده باصدا و عمدی است. و چنان چه سهواً هم با صدا بخندد، بطوری که صورت نماز از بین برود نماز باطل است، ولی لبخند نماز را باطل نمی کند.
- [آیت الله سیستانی] در غیر نماز ، مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید ، مثلاً اگر کسی گفت (سلام علیکم) در جواب بگوید (سلام علیکم و رحمة اللّه) . هفتم : از مبطلات نماز ، خنده با صدا و عمدی است ، هر چند بدون اختیار باشد اگر مقدماتش اختیاری باشد ، بلکه بنابر احتیاط واجب هر چند هم مقدماتش اختیاری نباشد در صورتی که وقت برای اعاده باشد باید آن را اعاده کند ، ولی اگر عمداً بی صدا ، یا سهواً با صدا بخندد ، نمازش اشکال ندارد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در غیر نماز، مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید مثلاً اگر کسی گفت: (سَلامٌ علیکم) در جواب بگوید: سَلامٌ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَةُ الله. هفتم: از مبطلات نماز خنده با صدا و مدّو ترجیع است، و نیز بنابر احتیاط واجب هر نوع خنده با صدا اگر عمدی باشد و چنانچه سهواً هم با صدا بخندد به طوری که صورت نماز از بین برود نماز باطل است ولی لبخند نماز را باطل نمی کند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] در غیر نماز؛ مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید؛ مثلا اگر کسی گفت (سلام علیکم) در جواب بگوید (سلام علیکم ورحمه اللّه). هفتم از مبطلات نماز؛ خنده با صدا و عمدی است و چنانچه عمدا بی صدا یا سهوا با صدا بخندد؛ ظاهر این است که نمازش اشکال ندارد.
- [آیت الله خوئی] در غیر نماز، مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید، مثلًا اگر کسی گفت: (سلام علیکم) در جواب بگوید: (سلام علیکم و رحمة الله). هفتم- از مبطلات نماز خندة با صدا و عمدی است و چنانچه عمداً بیصدا یا سهواً با صدا بخندد، ظاهر این است که نمازش اشکال ندارد.