رکعت
مجموع قیام، رکوع و سجود را رکعت گویند. از عنوان رکعت در باب صلات سخن گفته‌اند.
اگر نمازگزار در حین قیام در رکعت 3 و 4 شک کند، و بعد از شک یادش بیاید که در رکعت قبل یک سجده را فراموش کرده؛ حکمش چیست؟
اظهر بطلان نماز است به جهت عدم احراز رکعتین تامّتین (دو رکعت تمام). (مسأله ی 986 رساله.)
اظهر بطلان نماز است به جهت عدم احراز رکعتین تامّتین (دو رکعت تمام). (مسأله ی 986 رساله.)
عنوان سوال:
اگر نمازگزار در حین قیام در رکعت 3 و 4 شک کند، و بعد از شک یادش بیاید که در رکعت قبل یک سجده را فراموش کرده؛ حکمش چیست؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- نمازگزار در حال قیام، در یک یا دو رکعت شک می کند. وظیفه اش چیست؟
- اگر نمازگزار در حال قیام شک کند که یک رکعت خوانده است یا دو رکعت؛ وظیفه اش چیست؟
- اگر شخصی در رکعت دوم نماز تشهد را فراموش کند و در حالت قیام رکعت سوم یادش بیاید، وظیفه اش چیست؟
- اگر نمازگزار نزدیک غروب مشغول نماز ظهر شود و در نماز ظهر بین رکعت 3 و 4 شک کرده و احتیاج به نماز احتیاط دارد؛ و اگر نماز احتیاط را بخواند نماز عصرش قضا می شود؛ تکلیف چیست؟
- اگر نمازگزار در رکعت اوّل یک سجده، و در رکعت دوم رکوع را فراموش می کند و در بین السّجدتین رکعت دوم متوجه شود؛ تکلیفش چیست؟
- اگر نمازگزار در رکعت اوّل یک سجده و در رکعت دوم تشهد و در رکعت سوم رکوع را فراموش کند؛ وظیفه اش چیست؟
- اگر در سجده ی اوّل یادش بیاید که رکوع را فراموش کرده، وظیفه چیست؟
- اگر شخصی تشهد رکعت دوم را فراموش کند و در حالت رکوع رکعت سوم و یا بعد از آن رکوع، یادش بیاید، وظیفه اش چیست؟
- شخصی که در حال قیام متذکر می شود که یک سجده ی رکعت پیش را فراموش کرده، و بر نمی گردد که به جای آورد، ولی بعد از نماز فورا سجده را قضا و سجده سهو به جای می آورد، آیا نمازش صحیح است؟
- اگر نمازگزار در سجده، در بلندی محل سجده از محل ایستادن شک کند و رفع شک در بین نماز ممکن نباشد، تکلیفش چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] وقتی شک کنیم یک سجده از یک رکعت نماز را فراموش کردهایم یا دو سجده از یک رکعت را، آیا نمازمان باطل است؟ اگر شک مابین یک سجده از یک رکعت یا دو سجده از دو رکعت باشد، نمازمان چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی بعد از سلام نماز یادش بیاید که یک سجده از رکعت آخر را فراموش کرده، آیا بهجا آوردن قضای سجده بر او واجب است یا این که انجام دو سجده سهو کفایت میکند؟
- [سایر] 1- اگر شخصی داخل مسجد شود و نداند امام جماعت مثلاً در رکعت دوم است یا سوم و اقتدا کند؛ بعد که به رکوع می رود بفهمد امام جماعت در رکعت سوم بوده، حکمش چیست؟ 2- اگر در رکوع یا سجده سهواً ذکر را برعکس بگوید؛ مثلاً در رکوع (سبحان ربی الاعلی و بحمده) بگوید، حکمش چیست؟ 3- اگر در رکوع یا سجده، عمداً ذکر را جا به جا بگوید، حکمش چیست؟ (مرجع تقلید مقام معظم رهبری).
- [سایر] فلسفه اینکه در رکعت اول و دوم؛ امام جماعت، حمد و سوره را به جای مأمومین میخواند و آنها سکوت میکنند ولی بقیه موارد؛ مثل رکوع، سجود یا رکعت 3 یا 4 را خودشان میخوانند، چیست؟
- [آیت الله سبحانی] اقتداء به امام در رکعت اوّل و یا دوّم در حین رفتن به رکوع (ما بین قیام و رکوع) صحیح است؟
- [سایر] اگر در تعداد سجده ها و در انجام رکوع شک کردیم حکمش چیسیت؟
- [آیت الله مظاهری] شخصی در رکعت سوّم، پس از تسبیحات و قبل از رکوع، میفهمد که یک سجده را فراموش کرده است، ولی نمیداند که سجده فراموش شده از رکعت اوّل بوده یا رکعت دوّم، چه وظیفهای دارد؟
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی در نماز شک کند و بنا بر وظیفه عمل نماید و بعد از اتمام، از راهی متوجّه شود که شکّ او اشتباه بوده است، مثلاً بین رکعات 3 و 4 شک کند و بنا را بر 4 بگذارد و نماز احتیاط بخواند و بعد مطمئن شود که 3 رکعت خوانده بوده، در این صورت باید نماز خود را اعاده کند یا وظیفه دیگری دارد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر نمازگزار در هنگام قرائت حمد بین رکعت اول و دوم شک کند، تکلیفش چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی در رکعت اوّل یک سجده را فراموش کرده بلند شد، و در رکعت دوم متذکّر شد حال آیا میتواند سجده را بجاآورد یا نمازش اشکال دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند و پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید، و یا گمان کند که سجده را از رکعت پیش فراموش کرده است، باید برگردد و بهجا آورد، و بعد از نماز برای قیام بیجا احتیاطاً دو سجده سهو بهجا آورد و همچنین بنابر احوط دو سجده سهو دیگر برای زیاد شدن قرائت یا تسبیحات اگر آنها را خوانده باشد بهجا آورد.
- اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که یک سجده یا تشهد را از رکعت پیش فراموش کرده، باید بعد از سلام بنا بر اظهر سجده یا تشهد را قضا نماید و بعد از آن برای تشهد فراموش شده دو سجده سهو و بنا بر احتیاط واجب برای یک سجده فراموش شده نیز دو سجده سهو بجا آورد .
- اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که یک سجده یا تشهد را از رکعت پیش فراموش کرده، باید بعد از سلام بنابر اظهر سجده یا تشهد را قضا نماید و بعد از آن برای تشهد فراموش شده دو سجده سهو و بنابر احتیاط واجب برای یک سجده فراموش شده نیز دو سجده سهو بهجا آورد.
- اگر موقعی که ایستاده، بین سه و چهار یا بین سه و چهار و پنج شک کند و یادش بیاید که یک سجده یا دو سجده از رکعت پیش بجا نیاورده ، نمازش بنا بر اظهر باطل است .
- اگر موقعی که ایستاده، بین سه و چهار یا بین سه و چهار و پنج شک کند و یادش بیاید که یک سجده یا دو سجده از رکعت پیش بهجا نیاورده، نمازش بنابر اظهر باطل است.
- اگر بعد از رسیدن به رکوع یادش بیاید که دو سجده از رکعت پیش فراموش کرده، نمازش باطل است، و اگر پیش از رسیدن به رکوع یادش بیاید، باید برگردد و دو سجده را بهجا آورد و برخیزد و حمد و سوره یا تسبیحات را بخواند و نماز را تمام کند.
- اگر بعد از رسیدن به رکوع یادش بیاید که دو سجده از رکعت پیش فراموش کرده، نمازش باطل است، و اگر پیش از رسیدن به رکوع یادش بیاید، باید برگردد و دو سجده رابجا آورد و برخیزد و حمد و سوره یا تسبیحات را بخواند و نماز را تمام کند .
- در هریک از چهار سوره: (سجده) (سوره32)، (فصّلت) (سوره?1)، (نجم) (سوره?3)، (علق) (سوره9?)، یک آیه سجده است که اگر انسان بخواند یا به آن گوش دهد، بعد از تمام شدن آن آیه، باید فوراً سجده کند؛ و اگر فراموش کرد هر وقت یادش آمد باید سجده نماید.
- اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید که یک سجده از رکعت آخر را فراموش کرده، باید سجده را نه به قصد ادا و نه به قصد قضا، بجا آورد، و ما بعد آن را که تشهد و سلام است انجام دهد، و بنابراحتیاط واجب دو سجده سهو برای سجده فراموش شده و دو سجده سهو برای زیاد شدن تشهد و سلام بجا آورد، و اگر تشهد رکعت آخر را فراموش کرده باشد و بعد از سلام یادش بیاید، در صورتی که چیزی که نماز را باطل کند انجام نداده باشد، بنابراحتیاط واجب آن تشهد را نه به قصد ادا و نه قضا بجا آورد و سلام را هم بگوید و سپس دو سجده سهو به قصد وظیفه فعلیه انجام دهد.
- اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید که یک سجده از رکعت آخر را فراموش کرده، باید سجده را نه به قصد ادا و نه به قصد قضا، بهجا آورد، و ما بعد آن را که تشهد و سلام است انجام دهد، و بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو برای سجده فراموش شده و دو سجده سهو برای زیاد شدن تشهد و سلام بهجا آورد، و اگر تشهد رکعت آخر را فراموش کرده باشد و بعد از سلام یادش بیاید، در صورتی که چیزی که نماز را باطل کند انجام نداده باشد، بنابر احتیاط واجب آن تشهد را نه به قصد ادا و نه قضا بهجا آورد و سلام را هم بگوید و سپس دو سجده سهو به قصد وظیفه فعلیه انجام دهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر نمازگزار تشهّد را فراموش کند و برخیزد و پیش از رکوع یادش بیاید, باید بنشیند و تشهّد را بخواند و برخیزد و وظیفه رکعت را انجام دهد و پس از نماز, دو سجده سهو جهت قیام بیجا بهجا آورد و اگر بعد از رفتن به رکوع یا پس از سربرداشتن از آن یادش بیاید, باید نماز را تمام کند و بعد از سلام نماز, تشهّد فراموش شده را قضا کند و دو سجدهّ سهو بهجا آورد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر یک سجده یا دو سجده را فراموش کند و قبل از رسیدن به رکوع رکعت بعد یادش بیاید، باید بازگشته و سجده فراموش شده را انجام دهد و نمازش صحیح است و اگر بعد از رسیدن به رکوع رکعت بعد یادش بیاید که یک سجده را فراموش کرده، نماز را ادامه میدهد و صحیح است و بعد از نماز قضای سجده فراموش شده و دو سجده سهو بجا می‌آورد و اگر یادش بیاید که دو سجده از یک رکعت را فراموش کرده، نمازش باطل است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بداند سجده یا تشهد را فراموش کرده و شک کند که پیش از رکوع رکعت بعد یادش امده و ان را به جا اورده یا یادش نیامده اگر سجده است باید ان را قضا نماید و بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو بجا اورد و اگر تشهد است باید دو سجده سهو بجا اورد
- [آیت الله سیستانی] اگر بداند سجده را فراموش کرده و شک کند که پیش از رکوع رکعت بعد یادش آمده و بجا آورده یا نه ، احتیاط مستحب آن است که آن را قضا نماید .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید که یک سجده از رکعت آخر فراموش کرده، چنانچه کاری که عمدی و سهوی آن نماز را باطل میکند، مثل روگرداندن از قبله انجام نداده، باید به قصد قضای سجده، سجده کند و دو سجده سهو بجا آورد، و نیز اگر یادش بیاید که تشهّد رکعت آخر را فراموش کرده، باید به قصد این که وظیفه خود را انجام داده باشد، قضای تشهّد را بخواند و سلام دهد و دو سجده سهو بنماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در رکوع یا بعد از ان یادش بیاید که یک سجده از رکعت پیش فراموش کرده باید بعد از سلام نماز سجده را قضا نماید و بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو به جا اورد و اگر در رکوع یا بعد از ان یادش بیاید که تشهد را از رکعت پیش فراموش کرده بنابر احتیاط مستحب تشهد را قضا نماید و باید دو سجده سهو به جا اورد
- [امام خمینی] اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند و پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید باید برگردد و بجا آورد.
- [امام خمینی] اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که یک سجده یا تشهد را از رکعت پیش فراموش کرده باید بعد از سلام نماز سجده یا تشهد را قضا نماید و بعد ازآن دو سجده سهو بجا آورد.
- [آیت الله سیستانی] اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که یک سجده یا تشهّد را از رکعت پیش فراموش کرده ، باید بعد از سلام نماز ، سجده را قضا نماید ، و برای تشهّد دو سجده سهو بجا آورد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که یک سجده یا تشهد را از رکعت پیش فراموش کرده باید بعد از سلام نماز سجده یا تشهد را قضا نماید و بعد از آن دو سجده سهو بجا آورد.