کثیر الشک
كسی كه زياد شك میكند.
کسی که در تمام اعمال خود کثیر الشّک شده؛ آیا می تواند به ظن عمل کند؟
بله می تواند.
بله می تواند.
پاسخ:
بله می تواند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- حکم شرعی کثیر الشک در اصل وضو و ملاک وسواس عمومی و خصوصی را بیان فرمایید.
- آیا کثیر الشکّ، در شک سوم نباید به شک خود اعتنا کند یا در شک چهارم؟
- آیا شک بین 1 و 2 برای کثیر الشّک، موجب بطلان نماز می شود؟
- فردی هستم کثیر الشّک، که اگر به وظیفه کثیر الشّک عمل کنم شیطان مرا وسوسه کرده و احتمال را بر کمتر داده و از این که عمل را کمتر انجام داده ام ناراحتم، و اگر به وظیفه کثیر الشّک عمل نکنم باز وسوسه می شوم که چرا به احکام عمل نمی کنی؟ آیا می توانم شک را عادی حساب کنم و بنابر احکام شک عمل کنم؟
- کسی که در وضو کثیرالشک است، آیا می تواند به مسجد یا زیارت معصومین برود و یا قرآن بخواند؟
- کسی که در سه چیز مختلف در سه نماز پشت سر هم شک می کند؛ آیا کثیر الشکّ است؟
- آیا مراد از کثیر الشکّ بودن، فقط نماز فرادا (واجب) است یا بقیه نمازها مثل نماز مستحبی، جماعت و.... را نیز شامل می شود؟
- در خارج شدن از کثیر الشّک در نماز فرموده اند: "اگر در سه نماز شک نکند، از حالت کثیرالشکی خارج شده"؛ آیا نمازها باید یومیّه باشد؟
- کثیرالشکّ اگر در حالی که شکّ دارد نیّت نماز ظهر کرده یا عصر، مقداری از نماز را خواند و پس از آن متوجه شد؛ چه وظیفه ای دارد؟
- آیا کثیر الشّک در نمازهای دو رکعتی و سه رکعتی، نباید به شک خود اعتنا کند؟ در شک بین 1 و 2 در نمازهای چهار رکعتی چه طور؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] برای ظن قوی در رکوع و سجود مطلبی را فرموده بودید. آیا کثیرالشک که ظن قوی پیدا می کند باید به آن دستورات عمل کند یا به حکم کثیرالشک؟
- [آیت الله خامنه ای] وظیفه ی کثیرالظن در نماز (یعنی کسی که زیاد دچار ظن و گمان می شود نه کثیرالشک) چیست؟
- [آیت الله مظاهری] منظور از افراد کثیرالشّک و وسواسی در اعمال حج چه کسانی هستند و این افراد برای انجام اعمال حجّ خود چه وظیفهای دارند؟
- [آیت الله مظاهری] ملاک تشخیص کثیرالشّک چیست؟ به عبارت دیگر به چه کسی کثیرالشّک میگویند؟
- [آیت الله مظاهری] کثیرالشّک و وسواسی در طواف چه وظیفهای دارند؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] وظیفه کثیرالشک در رمی جمرات سه گانه چیست ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] معیار و ملاکِ کثیر الشّک بودن در طواف چیست؟
- [آیت الله وحید خراسانی] معیار در کثیر الشک بودن در طواف چیست
- [آیت الله شبیری زنجانی] وظیفه کثیرالشک در رمی جمرات سه گانه چیست ؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که نمیداند کثیرالشّک است یا وسواسی، نسبت به شکهای خود چه وظیفهای دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر انسان شک کند که کثیر الشک شده یا نه، باید به دستور شک عمل نماید. و کثیر الشک تا وقتی یقین نکند که به حال معمولی مردم برگشته باید به شک خود اعتنا نکند.
- کسی که زیاد شک می کند، نباید به شک خود اعتنا کند . و کثیر الشک شدن به این است که مردم بگویند تو زیاد شک می کنی و زیاد شک کردن به این صورت محقق می شود که در یک نماز سه مرتبه شک کند، یا در سه نماز پشت سر هم مثلاً در نماز صبح و ظهر و عصر شک کند .
- کسی که زیاد شک میکند، نباید به شک خود اعتنا کند. و کثیرالشک شدن به این است که مردم بگویند تو زیاد شک میکنی و زیاد شک کردن به این صورت محقق میشود که در یک نماز سه مرتبه شک کند، یا در سه نماز پشت سر هم مثلاً در نماز صبح و ظهر و عصر شک کند.
- شک هایی که نباید به آنها اعتنا کرد از این قرار است : 1 شک در چیزی که محل بجا آوردن آن گذشته است ، مثل آن که در رکوع شک کند که حمد را خوانده یا نه . 2 شک بعد از سلام نماز . 3 شک بعد از گذشتن وقت نماز . 4 شک کثیر الشک ، یعنی کسی که زیاد شک می کند . 5 شک امام در شماره رکعت های نماز، در صورتی که مأموم شماره آنها را بداند و همچنین شک مأموم در صورتی که امام شماره رکعت های نماز را بداند . 6 شک در نماز مستحبی . و تفصیل هریک از این شش مورد در مسائل بعدی بیان خواهد شد .
- شکهایی که نباید به آنها اعتنا کرد از این قرار است: 1 شک در چیزی که محل بهجا آوردن آن گذشته است، مثل آنکه در رکوع شک کند که حمد را خوانده یا نه؛ 2 شک بعد از سلام نماز؛ 3 شک بعد از گذشتن وقت نماز؛ 4 شک کثیرالشک، یعنی کسی که زیاد شک میکند؛ 5 شک امام در شماره رکعتهای نماز، در صورتی که مأموم شماره آنها را بداند و همچنین شک مأموم در صورتی که امام شماره رکعتهای نماز را بداند؛ 6 شک در نماز مستحبی. و تفصیل هر یک از این شش مورد در مسائل بعدی بیان خواهد شد.
- کثیرالشک اگر در بهجا آوردن چیزی شک کند، چنانچه بهجا نیاوردن آن نماز را باطل میکند، باید بنا بگذارد که آن را بهجا آورده، مثلاً اگر شک کند که رکوع کرده یا نه، باید بنا بگذارد که رکوع کرده است، و نیز اگر بهجا آوردن آن نماز را باطل میکند باید بنا بگذارد که آن را انجام نداده، مثلاً اگر شک کند که یک رکوع کرده یا بیشتر، چون زیاد شدن رکوع نماز را باطل میکند، باید بنا بگذارد که بیشتر از یک رکوع نکرده است.
- کثیر الشک اگر در بجا آوردن چیزی شک کند، چنانچه بجا نیاوردن آن نماز را باطل می کند ، باید بنا بگذارد که آن را بجا آورده، مثلاً اگر شک کند که رکوع کرده یا نه ، باید بنا بگذارد که رکوع کرده است ، و نیز اگر بجا آوردن آن نماز را باطل می کند باید بنا بگذارد که آن را انجام نداده، مثلاً اگر شک کند که یک رکوع کرده یا بیشتر، چون زیاد شدن رکوع نماز را باطل می کند، باید بنا بگذارد که بیشتر از یک رکوع نکرده است.
- کسی که وکیل شده است لباس انسان را آب بکشد و لباس هم در اختیار او باشد ، اگر بگوید آب کشیدم ، در صورتی که ظن به خلافِ گفته او نباشد ، آن لباس پاک است .
- اگر مکلف مدتی اعمال خود را بدون تقلید انجام دهد، در صورتی اعمال او صحیح است که بفهمد به وظیفه واقعی خود رفتار کرده است، یا عمل او با فتوای مجتهدی که وظیفه اش تقلید از او بوده، یا با فتوای مجتهدی که فعلاً باید از او تقلید کند مطابق باشد، و عباداتی را که قبلاً انجام داده با قصد قربت انجام داده باشد.
- در کثیرالسفر لازم نیست که انسان سفرهای متعدد داشته باشد، بلکه یک سفر طولانی که بیشتر سال را فرا گیرد مثل سفرهای متعدد است؛ پس همین که بگویند فلانی راننده است و یا شغلش سفر است، اگرچه در یک سفر طولانی و بدون تکرار و تعدّد باشد کافی است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه یعنی چون نمی داند که آیا در سه نماز قبلی شک کرده تا کثیر الشک باشد یا فقط در دو نماز قبلی شک کرده تا کثیر الشک نباشد باید به دستور شک عمل نماید. و کثیرالشک تا وقتی یقین نکند که به حال معمولی مردم برگشته باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کثیر الشک کسی است که عرفاً بگویند زیاد شک می کند. و بعید نیست کسی هم که نتواند سه نماز پشت سر هم بدون شک بخواند، کثیر الشک باشد، که باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه، باید به دستور شک عمل نماید. و کثیرالشک تا وقتی یقین نکند که بحال معمول مردم برگشته، باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله بروجردی] اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه، باید به دستور شک عمل نماید و کثیرالشک تا وقتی یقین نکند که به حال معمولی مردم برگشته، باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله خوئی] اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه، باید بهدستور شک عمل نماید. و کثیرالشک تا وقتی یقین نکند که به حال معمولی مردم برگشته باید به شک خود اعتنا نکند.
- [امام خمینی] اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه، باید به دستور شک عمل نماید و کثیرالشک تا وقتی یقین نکند که به حال معمولی مردم برگشته باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه، باید به دستور شک عمل نماید و کثیرالشّک تا وقتی یقین نکند که به حال مردم عادی برگشته، نباید به شک خود اعتنا کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان شک کند که کثیر الشک شده یا نه، باید به دستور شک عمل نماید و کثیر الشک تا وقتی اطمینان نکند که به حال مردم معمولی برگشته، باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله سیستانی] اگر انسان شک کند که کثیر الشک شده یا نه ، باید به دستور شک عمل نماید . و کثیر الشک تا وقتی یقین نکند که به حال معمولی مردم برگشته اگر منشأ شک او شک در تغییر حال خودش باشد نه شک در معنای کثیر الشک ، باید به شک خود اعتنا نکند .
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی در سه نماز متوالی که بجا میآورد، به طور مداوم حداقل در یکی از آنها شک کند، (کثیرالشک) است و چنانچه زیاد شک کردن او از روی غضب یا ترس یا پریشانی حواس نباشد، نباید به شک خود اعتنا کند و چنانچه کثیرالشک در سه نماز متوالی شک نکند، حکم کثیرالشک از او برطرف میشود.