کثیرالشک
کَثیرُ الشک اصطلاحی فقهی و به معنای کسی است که به نظر مردم در اعمال دینی خود زیاد شک می‌کند. برخی مراجع تقلید ملاک‌هایی برای معلوم شدن کثیر الشک بیان کرده‌اند.
ملاک تشخیص کثیرالشّک چیست؟ به عبارت دیگر به چه کسی کثیرالشّک می‌گویند؟
یک امر عرفی است، ولی در رساله‌ها گفته شده سه شک پشت سر هم، انسان را کثیرالشّک می‌کند.
یک امر عرفی است، ولی در رساله‌ها گفته شده سه شک پشت سر هم، انسان را کثیرالشّک می‌کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کثیرالشّک و وسواسی در طواف چه وظیفهای دارند؟
- کسی که نمیداند کثیرالشّک است یا وسواسی، نسبت به شکهای خود چه وظیفهای دارد؟
- شکهای مبطل برای کثیرالشّک نیز مبطل است یا مانند شکهای صحیح نباید به آن اعتنا کرد؟
- ملاک در تشخیص صدق عنوان وسواس چیست؟
- اگر کسی شک دارد کثیرالشّک است یا خیر، نسبت به مواردی که شک می‌کند، چه وظیفهای دارد؟
- اگر کسی در یکی از اجزای نماز کثیرالشّک باشد، مثلاً همیشه بین رکعات 3و4 شک می‌کند، آیا باید طبق دستور کثیرالشّک در همة شکیّات نماز بیاعتنا باشد، یا اگر در جای دیگری مثلاً در سجده شک کرد، باید به آن اعتنا کند؟
- منظور از افراد کثیرالشّک و وسواسی در اعمال حج چه کسانی هستند و این افراد برای انجام اعمال حجّ خود چه وظیفهای دارند؟
- اگر کسی کثیرالشّک باشد و در نماز شک کند که باد معده از شکم او خارج شده یا نه، چه وظیفهای دارد؟
- ملاک برای اینکه کسی کثیرالسّفر شود، این است که برای کار و شغل مسافرت نماید یا کسی که مثلاً جهانگرد است و برای تفریح مسافرت می‌کند نیز میتواند کثیرالسّفر باشد؟
- اگر کثیرالشّک، بعد از بیاعتنایی به شکّ خود و تمام کردن نماز، شکّش برطرف شد و علم پیدا کرد که نمازش را ناقص خوانده است، آیا باید به همان نماز خوانده شده اکتفا کند یا نمازش را دوباره بخواند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] حکم شرعی کثیر الشک در اصل وضو و ملاک وسواس عمومی و خصوصی را بیان فرمایید.
- [آیت الله خامنه ای] کثیرالشک به چه کسی می‌گویند؟ آیا منظور از شک این است که دو طرف برایش یک مقدار احتمال را داشته باشد؟ آیا اگر کسی در یک نماز دو بار و در نماز بعدی یک بار شک کرد، که مجموعاً در دو نماز پشت سر هم سه بار شک کرده است، آیا او کثیرالشک میشود؟ آیا برای اینکه کسی کثیرالشک تشخیص داده نشود، میبایست شکهای سهگانه او در یک مورد خاصی باشد یا صرف شک کردن مورد نظر است و مصادیق آن مطرح نیست؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] وظیفه کثیرالشک در رمی جمرات سه گانه چیست ؟
- [آیت الله وحید خراسانی] معیار در کثیر الشک بودن در طواف چیست
- [آیت الله شبیری زنجانی] وظیفه کثیرالشک در رمی جمرات سه گانه چیست ؟
- [آیت الله خامنه ای] برای ظن قوی در رکوع و سجود مطلبی را فرموده بودید. آیا کثیرالشک که ظن قوی پیدا می کند باید به آن دستورات عمل کند یا به حکم کثیرالشک؟
- [سایر] ملاک در ضرر، تشخیص پزشک است یا تشخیص خود شخص؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کثیر الشک اگر در رکعات نماز طواف (عمره یا نساء) شک کند چه وظیفه ای دارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا کثیر الشکّ، در شک سوم نباید به شک خود اعتنا کند یا در شک چهارم؟
- [آیت الله بهجت] کسی که در تمام اعمال خود کثیر الشّک شده؛ آیا می تواند به ظن عمل کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر چیزی نظیر خانه، زمین، فرش و مانند اینها را مهر قرار دادند و بعد از مدّتی قیمت آن بالا رفت یا پایین آمد، قیمت فعلی آن ملاک است و اگر مهر را پول قرار داده باشند ارزش وقت عقد ملاک است مثلاً اگر ده هزار تومان مهر قرار داده باشند که در زمان عقد قدرت خریدِ او ده مثقال طلا است، در وقت ادای مهر باید قیمت ده مثقال طلا را بدهد و خوب است با یکدیگر مصالحه نمایند. به عبارت دیگر مهریه اگر خانه و زمین و مانند اینها است، همان باید ادا شود و اگر پول است، باید به پولِ روز ادا شود و قدرت خرید مراعات گردد.
- رحم یک معنای عرفی است که عبارت است از خویشان نزدیک نظیر پدر و مادر، جد و جده، اولاد و نوه، برادر و برادرزاده، خواهر و خواهرزاده، عمه و عمهزاده، عمو و عموزاده، خاله و خالهزاده، دایی و داییزاده، و امّا خویشان سببی نظیر زن و شوهر و داماد و پدر زن و مادر زن و پدر و مادر شوهر گرچه رحم واقعی نیستند و احکام رحم را ندارند، ولی چون عرفاً آنان نیز رحم محسوب میشوند، احکام قطع رحم را شامل آنها نمودن بسیار بهجاست و از این جهت به آنان خویشان سببی می‌گویند، چنانکه نظیر خواهر و برادر را خویشان نسبی می‌گویند.
- کسی که تصمیم گرفته است کثیر السفر شود باید در همان سفر اوّل نمازش را تمام بخواند.
- فقاع که از جو گرفته میشود و به آن آب جو می‌گویند نجس است ولی آبی که به دستور طبیب از جو میگیرند و به آن ماء الشعیر می‌گویند پاک میباشد. 10 و11 - حیواننجاستخوار و حیوانیکه انسانبا آننزدیکینموده:
- کسی که کثیر السفر است گرچه برای کار دیگری مثلاً برای زیارت یا حجّ مسافرت کند باید نماز را تمام بخواند.
- میّت مسلمان را باید با سه پارچه که آنها را لنگ و پیراهن و سرتاسری می‌گویند کفن نمایند.
- زن در تمام یا شکسته خواندن نماز تابع شوهر است، اگر وظیفه او تمام است وظیفه زن نیز تمام، و اگر وظیفه او شکسته است وظیفه زن نیز شکسته است، و همچنین است حکم هر کسی که تابع دیگری باشد مثل فرزندی که سرپرستی او با پدر اوست و پدر و مادری که سرپرستی آنها با فرزند آنهاست. ولی اگر مرد کثیرالسّفر است و تابع او کثیرالسّفر نیست، آن تابع باید به وظیفه خود عمل کند.
- کسی که در مقداری از سال کثیر السفر است مثل رانندهای که فقط در تابستان یا زمستان رانندگی می‌کند باید در ایّامی که مشغول به کارش هست نماز را تمام بخواند.
- پانزده چیز از حیوانات حلال گوشت حرام است: 1 - خون. 2 - فضله. 3 - نری. 4 - فرج. 5 - بچه دان و جفت. 6 - غدد که آن را دشول می‌گویند. 7 - تخم که آن را دنبلان می‌گویند. 8 - چیزی که در مغز کله است و به شکل نخود میباشد. 9 - مغز حرام که در میان تیره پشت است. 10 - پیی که در دو طرف تیره پشت است. 11 - زهرهدان. 12 - سپرز (طحال). 13 - بول دان (مثانه). 14 - حدقه چشم. 15 - چیزی که در میان سم است و به آن ذات الاشاجع می‌گویند.
- هیچ فرقی بین نذر و عهد نیست مگر در تلفّظ، مثلاً اگر بگوید با خدا عهد میکنم که هر شب نماز شب بخوانم یا اگر مریض من خوب شد هزار تومان صدقه میدهم، به آن عهد می‌گویند و اگر بگوید با خدا نذر میکنم که هر شب نماز شب بخوانم یا با خدا نذر میکنم که اگر مسافر من سالم برگشت فلان کار خیر را انجام بدهم، به آن نذر می‌گویند و کلیه مسائلی که در نذر گفته شد در عهد نیز میآید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه یعنی چون نمی داند که آیا در سه نماز قبلی شک کرده تا کثیر الشک باشد یا فقط در دو نماز قبلی شک کرده تا کثیر الشک نباشد باید به دستور شک عمل نماید. و کثیرالشک تا وقتی یقین نکند که به حال معمولی مردم برگشته باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] میزان در تشخیص کثیر الشک عرف است و اگر کسی در یک نماز سه مرتبه شک کند یا در سه نماز پشت سر هم مثلاً در نماز صبح و ظهر و عصر شک کند کثیرالشک است، و چنانچه زیاد شک کردن او از روی غضب یا ترس یا پریشانی حواس نباشد باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کثیر الشک کسی است که عرفاً بگویند زیاد شک می کند. و بعید نیست کسی هم که نتواند سه نماز پشت سر هم بدون شک بخواند، کثیر الشک باشد، که باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه، باید به دستور شک عمل نماید. و کثیرالشک تا وقتی یقین نکند که بحال معمول مردم برگشته، باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله بروجردی] اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه، باید به دستور شک عمل نماید و کثیرالشک تا وقتی یقین نکند که به حال معمولی مردم برگشته، باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله خوئی] اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه، باید بهدستور شک عمل نماید. و کثیرالشک تا وقتی یقین نکند که به حال معمولی مردم برگشته باید به شک خود اعتنا نکند.
- [امام خمینی] اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه، باید به دستور شک عمل نماید و کثیرالشک تا وقتی یقین نکند که به حال معمولی مردم برگشته باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه، باید به دستور شک عمل نماید و کثیرالشّک تا وقتی یقین نکند که به حال مردم عادی برگشته، نباید به شک خود اعتنا کند.
- [آیت الله بهجت] اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه، باید به دستور شک عمل نماید. و کثیرالشک تا وقتی یقین نکند که به حال معمولی مردم برگشته باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان شک کند که کثیر الشک شده یا نه، باید به دستور شک عمل نماید و کثیر الشک تا وقتی اطمینان نکند که به حال مردم معمولی برگشته، باید به شک خود اعتنا نکند.