اجیر
به کسی که خود را برای انجام کاری مانند بنّایی و خیّاطی اجاره می‌دهد، اجیر گفته می‌شود. از این رو، این عنوان، به اجارۀ اعمال اختصاص دارد و در باب اجاره از آن سخن رفته است.
آیا کسی که برای نماز و روزه میّت اجیر می شود، می تواند آن را خودش انجام ندهد و به دیگری واگذار کند؟ و در فرض جواز، آیا می تواند به قیمت کمتر از آن چه خودش گرفته، به دیگری بدهد؟
اگر در اجاره شرط نشده باشد که خودش انجام دهد، می شود؛ ولی باید به قیمت کمتر از اجرت قرار داده شده نباشد؛ مگر این که خودش بعض عمل را به جا آورده باشد.
اگر در اجاره شرط نشده باشد که خودش انجام دهد، می شود؛ ولی باید به قیمت کمتر از اجرت قرار داده شده نباشد؛ مگر این که خودش بعض عمل را به جا آورده باشد.
عنوان سوال:
آیا کسی که برای نماز و روزه میّت اجیر می شود، می تواند آن را خودش انجام ندهد و به دیگری واگذار کند؟ و در فرض جواز، آیا می تواند به قیمت کمتر از آن چه خودش گرفته، به دیگری بدهد؟
پاسخ:
اگر در اجاره شرط نشده باشد که خودش انجام دهد، می شود؛ ولی باید به قیمت کمتر از اجرت قرار داده شده نباشد؛ مگر این که خودش بعض عمل را به جا آورده باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که اجیر شده تا نماز قضا به جا آورد، باید چند نماز آیات برای میّت بخواند؟
- فردی که از دنیا رفته و نسبت به نماز و روزه وصیتی ننموده است و مسلما نماز و روزه های قضا شده زیاد داشته است، آیا لازم است از اصل مال، کسی را برای او اجیر نمایند؟ یا از ثلث او باید اجیر بگیرند؟ یا اصلاً لزومی بر اجیر گرفتن نیست؟
- اگر کسی چند سال پیش به قیمت روز، پول کفّاره ی روزه را به واسطه داده باشد و گیرنده، آن را به مستحقّ نداده تا قیمت گندم افزایش پیدا کرده است. الآن که می خواهد آن را بدهد، آیا افزایش قیمت را باید روی آن بگذارد یا خیر؟ و آیا اگر در فرض سؤال خود گیرنده مستحقّ بوده، ولی به عنوانِ تصرّف، نگرفته است بلکه از طرف دهنده وکیل در خرید نان شده بوده چه طور؟
- مقداری نماز و روزه ی قضا دارم، آیا می توانم در این مورد کسی را اجیر نمایم؟
- آیا ورثه می توانند از ترکه ی میّت، شخصی را برای انجام نماز و روزه ی احتیاطی میّت استیجار کنند؟
- کسی فقط یک خانه از او مانده که فرزندش در آن زندگی می کند. آیا واجب است آن را بفروشیم و برای نماز و روزه اش اجیر بگیریم؟
- متوفی وصیّت نموده که 31 اموال او را صرف نماز و روزه کنند و برای او پنج سال نماز و روزه بگیرند. اگر ورثه یا وصیّ عمل به وصیت نکردند، وظیفه ی پسر بزرگ چیست؟ و بر فرض عمل به وصیّت، اگر احتمالاً نماز و روزه قضای او بیش از پنج سال بود، وظیفه چیست؟
- اگر یقین دارند که پسر بزرگ تر، قضای نماز و روزه های میّت را به جا نمی آورد، چه کنند؟
- شخصی پنج سال قبل، مبلغی به عنوان اجرت نماز و روزه گرفته ولی به انجام آن موفّق نشده و فوت کرده، در وصیّت نامه ذکر کرده مبلغ مذکور را ورثه بابت نماز و روزه برای فلانی صرف کنند. با توجه به این که مقدار نماز و روزه مشخّص نیست، وظیفه ی ورثه چیست. آیا به قیمت آن روز به مقدار پولی که گرفته باید نماز و روزه بگیرند، یا به مبلغ و نرخ امروز هر قدر که باشد؟
- میّتی برای نماز و روزه به ثلث وصیّت نموده است، با فرض این که می دانیم وی اهل نماز و روزه بوده است، ولی احتمال قوی در کسب و کار حقّ النّاس و مظالم بر عهده ی او است. آیا می توان بخشی از ثلث را ردّ مظالم داد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] بر فرض جواز امانت گذاشتن میّت برای نقل به مشاهد مشرّفه باید به طریق دفن کردن باشد یا خیر و تلقین و نماز لیلة الدفن نیز در این صورت وارد است یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی برای نماز و روزه شخصی اجیر شده باشد و به هر دلیلی نتواند آن روزه و نماز را بجا آورد و به شخص اجیر کننده نیز دسترسی نداشته باشد، آیا می تواند آن را به شخص دیگری واگذار کند؟
- [آیت الله مظاهری] آیا می‌شود برای گرفتن قضای روزة میّت، چند نفر را همزمان اجیر کرد؟ مثلاً آیا می‌شود اگر میت، سه سال روزه بدهکار است، سه نفر را در یک ماه اجیر کنند که روزههای او را بگیرند؟
- [آیت الله سبحانی] گر نماز یا روزه پدر بر پسر بزرگتر واجب شود آیا فقط باید خودش بگیرد یا می تواند اجیر بگیرد؟ در موقع اجیر گرفتن آیا می تواند از اصل مال میّت بردارد؟
- [آیت الله اردبیلی] انجام نماز و روزه قضا شده میّت که برعهده پسر بزرگ میّت است، آیا وظیفه اختصاصی پسر بزرگ است و باید خودش انجام دهد یا میتواند با اجیر کردن شخص دیگر نیز آن را به انجام برساند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی اجیر شده که نماز و روزه قضایی انجام دهد و مقداری از نماز و روزه ها انجام نشده و سال خمسی او رسیده است، آیا باید خمس پولی را که مانده بدهد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر نذر کند که روزه بگیرد یا نماز بخواند آیا می تواند اجیر بگیرد و اجیر آن را انجام دهد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر زنی اجیر شود تا نمازهای قضا شده میّت مرد را بخواند، نمازهای صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند یا آهسته؟ و اگر مردی برای خواندن نماز میّت زن اجیر شود، چگونه بخواند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا انسان میتواند یک کلیه خود را به بیمار کلیوی که در خطر مرگ است، قرار بدهد که به او پیوند شود و در فرض جواز آیا میتواند در قبال آن پول دریافت نماید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی روزه و نماز قضایی از خودش دارد، آیا می تواند برای غیر اجیر شود و نماز و روزه استیجاری بگیرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی را که عذری دارد، مثلاً نشسته نماز میخواند، بنابر احتیاط نمیتوان برای نمازهای میت اجیر کرد، بلکه کسی را هم که با تیمم یا وضوی جبیره نماز میخواند، بنابر احتیاط نمیشود اجیر کرد.
- اجیر باید خود را به جای میت فرض کند و عبادتهای او را به نیابت از او قضا نماید و یا به قصد بهجا آوردن آنچه بر عهده میت است، انجام دهد، ولی اگر عملی را انجام دهد و ثواب آن را برای میت هدیه کند کافی نیست.
- اگر خمس را از خود مال ندهد و از جنس دیگر بدهد، باید به قیمت واقعی آن جنس حساب کند و چنانچه گرانتر از قیمت حساب کند، اگرچه مستحق به آن قیمت راضی شده باشد، باید مقداری را که زیاد حساب کرده بدهد.
- کسی که برای نماز قضای میت اجیر شده باید یا مجتهد باشد یا مسائل نماز را از روی تقلید صحیح، بداند.
- اجیر باید هنگام نیت، میت را معین نماید، ولی لازم نیست اسم او را بداند، پس اگر نیت کند که از طرف کسی نماز میخوانم که برای او اجیر شدهام، کافی است.
- اگر اجیر تمام اجرت را بگیرد و پیش از تمام کردن نمازهای میت بمیرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، باید از مال او برای نمازهایی که اجیر بوده دیگری را اجیر نمایند و قضای نماز خودش بر ولی اوست.
- اگر انسان اجیر شود که در روز معینی، کاری را انجام دهد و در آن روز برای انجام آن کار حاضر شود، کسی که او را اجیر کرده، اگرچه برای انجام آن کار به او مراجعه نکند، باید اجرت او را بدهد؛ مثلاً اگر خیاطی را در روز معینی برای دوختن لباسی اجیر نماید و خیاط در آن روز آماده کار باشد، اگرچه پارچه را به او ندهد که بدوزد، باید اجرتش را بدهد، چه خیاط در آن روز بیکار باشد، یا برای خودش یا دیگری کار کند.
- کسی را که برای نمازهای میت اجیر کردهاند اگر پیش از تمام کردن نمازها بمیرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط کرده باشد که تمام نمازها را خودش بخواند، باید اجرت مقداری را که نخوانده از مال او به ولی میتی که برای نماز او اجیر شده بود، بدهند؛ مثلا اگر نصف آنها را نخوانده، باید نصف پولی را که گرفته از مال او به ولی میت بدهند، و اگر شرط نکرده باشند، ورثه اجیر باید از مال او کسی را اجیر بگیرند تا نمازهای باقیمانده را بخواند، و اگر مال نداشته باشد، بر ورثه چیزی واجب نیست، و احتیاط در اعلام به مستأجر است که در صورت تمکن فرد دیگری را اجیر نماید.
- اگر وصیت کند که از ثلث مال او خمس و زکات یا بدهی دیگر او را بدهند و برای نماز و روزه او اجیر بگیرند و کار مستحبی هم مثل اطعام به فقرا انجام دهند، چنانچه ثلث مال او به اندازه این کارها بود، به آن عمل می‌شود، و اگر کمتر بود، اول واجبات مالی او، مثل خمس، زکات، بدهی و حج واجب را انجام میدهند و اگر اضافه آمد واجبات بدنی مثل نماز و روزه، و اگر باز هم چیزی از ثلث اضافه آمد به مصرف مستحبات میرسانند، مگر اینکه معلوم باشد که منظور میت این نبوده که فقط از ثلث مصرف شود که در این صورت واجبات مالی که قسم اول است از اصل مال میت برداشته می‌شود و بقیه از ثلث، و اگر منظور میت مبهم بود، احتیاط در این است که آنچه بیش از ثلث مصرف می‌شود، با اجازه ورثه باشد.
- اگر وصیت کند که بدهی او را بدهند و برای نماز و روزه او اجیر بگیرند و کار مستحبی هم انجام دهند، چنانچه وصیت نکرده باشد که اینها را از ثلث بدهند، باید بدهی او را از اصل مال بدهند و اگر چیزی زیاد آمد، ثلث آن را به مصرف نماز و روزه و کارهای مستحبی که معین کرده برسانند، و در صورتی که ثلث کافی نباشد، اگر ورثه اجازه بدهند باید وصیت او عملی شود و اگر اجازه ندهند، باید نماز و روزه را از ثلث بدهند و اگر چیزی زیاد آمد به مصرف کار مستحبی که معین کرده برسانند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر میت وصیت کرده باشد که برای نماز و روزه او اجیر بگیرند، بعد از آن که اجیر، نماز و روزه او را بطور صحیح به جا آورد، بر پسر بزرگ تر چیزی واجب نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر پسر بزرگتر برای انجام قضای نماز و روزه پدر شخصی را اجیر کند، اجیر باید نماز و روزه را به نیابت از میّت بجا آورد نه به نیابت از پسر.
- [آیت الله اردبیلی] اگر میّت وصیّت کرده باشد که برای نماز و روزه او اجیر بگیرند، بعد از آن که اجیر نماز و روزه او را به نحو صحیح بجا آورد، بر پسر بزرگتر چیزی واجب نیست.
- [آیت الله مظاهری] اگر میّت وصیّت کرده باشد که برای نماز و روزه او اجیر بگیرند بعد از آنکه اجیر، نماز و روزه او را به جا آورد بر پسر بزرگتر چیزی واجب نیست.
- [آیت الله سبحانی] اگر میت وصیت کرده باشد که برای نماز و روزه او اجیر بگیرند بعد از آنکه اجیر، نماز و روزه او را به طور صحیح به جا آورد; بر پسر بزرگتر چیزی واجب نیست.
- [امام خمینی] اگر میت وصیت کرده باشد که برای نماز و روزه او اجیر بگیرند، بعداز آنکه اجیر نماز و روزه او را به طور صحیح بجا آورد، بر پسر بزرگتر چیزی واجب نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر میّت وصیّت کرده باشد که برای نماز و روزه او اجیر بگیرند، بعد از آن که اجیر، نماز و روزه او را به طور صحیح بجا آورد، بر پسر بزرگتر چیزی واجب نیست و همچنین اگر کسی مجاناً از طرف میّت، نماز و روزه او را قضا نماید.
- [آیت الله سبحانی] کسی که برای نماز قضای میت اجیر شده، باید مسائل نماز را بداند.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که برای نماز قضای میت اجیر شده باید در مسایل نماز یا مجتهد باشد یا نماز را از روی تقلید صحیح انجام بدهد یا ان که عمل به احتیاط کند
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان اجیر شود که در روز معینی کاری را انجام دهد و در ان روز برای انجام ان کار حاضر شود کسی که او را اجیر کرده اگر چه ان کار را به او واگذار نکند باید اجرت او را بدهد مثلا اگر خیاطی را در روز معینی برای دوختن لباسی اجیر نماید و خیاط در ان روز اماده کار باشد اگر چه پارچه را به او ندهد که بدوزد باید اجرتش را بدهد چه خیاط بیکار باشد و چه برای خودش یا دیگری کار کند