اذان و اقامه
این مقاله درباره اذان و اقامه که ذکرهای مخصوص اعلان وقت نماز و آمادگی برای آن می‌باشد است.
در مکانی نماز جماعت با حضور افراد زیادی برگزار می شود و صدای اذان و اقامه آن به گوش می رسد، آیا در این صورت اقامه ی نماز جماعت دیگر با افراد کمتر در نزدیکی آن مکان جایز است یا خیر؟
بله، جایز است.
بله، جایز است.
عنوان سوال:
در مکانی نماز جماعت با حضور افراد زیادی برگزار می شود و صدای اذان و اقامه آن به گوش می رسد، آیا در این صورت اقامه ی نماز جماعت دیگر با افراد کمتر در نزدیکی آن مکان جایز است یا خیر؟
پاسخ:
بله، جایز است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا اذان و اقامه شخص دیگری غیر از امام، در نماز جماعت کافی است؟
- اگر در مسجدی، توسط امام جماعت اذان و اقامه گفته شود و فرد دیگری بخواهد نماز را فرادا بخواند، می تواند به اذان و اقامه امام اکتفا کند، یا خود نیز بگوید؟
- اگر در نزدیکی منزل ما در دو جا نماز جماعت برقرار شود که امام جماعت یکی از آن ها سیّد، و دیگری غیر سیّد است. اقامه نماز با کدام یک اولویّت دارد؟
- اگر به یک روحانی که در جایی اقامه جماعت می کند، گفته شود که با تغییر محل نماز، افراد بیشتری در نماز جماعت شرکت می کنند و او بداند که در جای اوّل، نماز جماعت با رفتن او تعطیل می شود، چه وظیفه ای دارد؟
- در مسجدی اقامه ی نماز جماعت می شود؛ شخصی برای اهانت به امام جماعت و یا این که شاید چنین قصدی نداشته باشد، فرادا نماز می خواند؛ امّا افراد حاضر در مسجد چنین برداشتی می کنند، نماز چنین شخصی چه حکمی دارد؟
- در مسجدی که در نزدیکی ما است، به دلیل نبودن فرد روحانی، یک نفر غیر معمّم اقامه ی جماعت می کند، در مسجد دورتر یک فرد روحانی و معمّم امام جماعت است. اولویت برای شرکت در نماز جماعت، با کدام مسجد است؟
- روحانیونی که نقص عضو دارند، اگر مقلّد مرجعی باشند که امامت جماعت را برای آن ها بلااشکال می داند، ولی در مأمومین آن ها کسانی باشد که احتمالاً یا علما مقلّد مرجعی باشند که اقتدا را مجاز نمی داند، آیا بر امام جماعت فوق لازم است که در هر مکانی که نماز به امامت او اقامه می شود قبل از نماز، مأمومین را از حکم مسأله ی مرجع آن ها آگاه سازد؟
- مسجدی کوچک به علت ازدحام جمعیت تبدیل به پنج طبقه شده که هر یک از طبقات اتصال خود را از طبقه زیرین می گیرند، آیا نماز جماعت در طبقات فوقانی که ارتفاع فوق العاده زیادی با سطح مسجد دارد، جایز است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] آیا اقامه نماز جماعت ظهر همزمان با اقامه نماز جمعه در مکان دیگری نزدیک محل اقامه نماز جمعه جایز است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] گفتن اذان و اقامه در نماز جماعت در مدارس دخترانه توسط دختران که امام جماعت نامحرم است و صدای او را میشنود چه صورت دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در مجالس زنانه عزاداری، زنان مداحی و سخنرانی می کنند، و صدای آنها با بلندگو به گوش مردان رهگذر می رسد، آیا این عمل جایز است؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی قبل از نماز فرادی، اذان و ا قامه میگوید و مشغول نماز می‌شود. اگر ما در آن مکان حاضر باشیم و بعد از اذان و اقامه آن شخص بخواهیم نماز بخوانیم، آیا لازم است باز هم اذان و اقامه بگوییم یا میتوانیم به همان اذان و اقامه اکتفا کنیم؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] شخصی در مکانی نیّت اقامه کرده است و یک نماز 4 رکعتی خوانده و بعد از آن از نیت اقامه اش بر گشت، آیا مادامی که در آن مکان است به روزه گرفتن مکلف است؟
- [آیت الله اردبیلی] اذان گفتن دختران در مدارس دخترانه، جهت حضور دانشآموزان در نماز جماعت مدرسه، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خوئی] در مکانی که نماز جماعت منعقد است اگر شخصی در آن مکان نمازش را فرادی بخواند که عملاً تفسیق امام جماعت حساب می‌شود آیا نماز این شخص صحیح است یا نه؟
- [سایر] اولین نماز جماعت در اسلام به امامت پیامبر اسلام(ص) در چه سالی و در کجا و با حضور چه کسانی برگزار شد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا پرداخت حق الزحمه به امام جماعت برای اقامه نماز جماعت جایز است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا اقامه نماز جماعت ظهر و عصر در روز جمعه، به هنگام اقامه نماز جمعه در بلادی که نماز جمعه در آنها اقامه می‌شود، جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در جایی که عدهای مشغول نماز جماعتند، یا نماز آنان تازه تمام شده و صفها بههم نخورده است، اگر انسان بخواهد فُرادی (بهتنهایی) یا با جماعت دیگری که بر پا شده نماز بخواند، با سه شرط اذان و اقامه از او ساقط می‌شود، بنابر اظهر: اول آنکه برای آن نماز، اذان و اقامه گفته باشند؛ دوم آنکه نماز جماعت باطل نباشد؛ سوم آنکه نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشد و بنابر احتیاط باید طوری باشد که ملحق به صف بشود، پس اگر نماز جماعت داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند، مستحب است اذان و اقامه بگوید.
- اگر برای نماز جماعتی اذان و اقامه گفته باشند، کسی که با آن جماعت نماز میخواند، میتواند برای نماز خود اذان و اقامه نگوید.
- اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده، تا وقتی که صفها بههم نخورده و جمعیت متفرق نشده، بنابر اظهر لازم نیست برای نماز خود اذان و اقامه بگوید، در صورتی که برای جماعت اذان و اقامه گفته شده باشد.
- اگر کسی اذان و اقامه را فراموش کرد و بعد از رکوع یادش آمد، برای درک آنها نمیتواند نماز را قطع کند؛ ولی اگر قبل از رکوع یادش آمد، مستحب است به قصد تحصیل ثواب اذان و اقامه نماز را قطع کند و بعد از اذان و اقامه نماز را از سر بگیرد؛ و اگر فقط اذان را بهتنهایی فراموش کرده، بنابر اظهر قطع نماز جایز نیست، و اگر فقط اقامه را فراموش کرده، جواز قطع نماز خالی از وجه نیست، اگرچه خلاف احتیاط است.
- برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیه اذان و اقامه بگویند، اما احتیاط مستحب این است که اقامه ترک نشود، مخصوصاً در نماز صبح و مغرب و برای کسی که به جماعت نماز نمیخواند. ولی پیش از نماز عید فطر و قربان، مستحب است سه مرتبه بگویند: (اَلصّلاة)؛ و هم‌چنین برای اینکه به دیگران اعلام شود که وقت نماز داخل شده است، استحباب اذان بعید نیست؛ و گفتن اذان و اقامه در غیر این موارد به قصد ورود در شرع حرام است.
- چیزهایی که در نماز یومیه واجب و مستحب است، در نماز آیات هم واجب و مستحب می‌باشد، ولی در نماز آیات مستحب است به جای اذان و اقامه سه مرتبه به قصد امید ثواب بگویند: (اَلصَّلاة)، و مستحب است نماز آیات را به جماعت بخوانند و در این صورت مثل نمازهای یومیه قرائتهای نماز را امام میخواند و مستحب است قرائت این نماز را، حتی در آفتابگرفتگی بلند بخوانند.
- اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالش تغییر کند، مثلاً رنگش سرخ شود، نمازش صحیح است. هشتم: آنکه برای کار دنیا عمداً با صدا گریه کند، ولی اگر برای کار دنیا بیصدا گریه کند اشکال ندارد؛ و اگر از ترس خدا یا برای آخرت گریه کند، آهسته باشد یا بلند، اشکال ندارد، بلکه از بهترین اعمال است. نهم: از مبطلات نماز کار زیادی است که نزد افراد متشرعه صورت نماز را بههم بزند، مثل دست زدن و به هوا پریدن و مانند اینها، کم باشد یا زیاد، عمداً باشد یا از روی فراموشی. ولی کاری که صورت نماز را بههم نزند، مثل کشتن عقرب، حفظ کردن مال، ساکت کردن و بغل کردن و شیر دادن بچه، و اشاره کردن با دست، اشکال ندارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .هر گاه شک کند که نماز جماعت قبلی صحیح بود یا نه، اذان و اقامه از او ساقط است; ولی اگر شک کند که برای نماز جماعت سابق اذان و اقامه گفته شد یا نه , یا شک کند که مکان نماز او و مکان نماز جماعت قبلی یک مکان محسوباند یا دو مکان مانند سطح مسجد و بام آن اذان و اقامه از وی ساقط نیست. سوم: کسی که اذان و اقامه دیگری را شنید , می تواند به آن اکتفا کند و برای نماز خود اذان و اقامه نگوید , به شرط آنکه تمام فصول اذان و اقامه را به طور کامل شنیده باشد و در صورت ناقص شنیدن یا نشنیدن بعضی از فصول , میتواند آنچه را درست نشنید , خودش بگوید و به همان اکتفا نماید, به شرط حفظ ترتیب، اگر فقط اذان را شنید , میتواند اقامه را خود بگوید ; ولی اگر اقامه را شنید , بخواهد اذان را خود بگوید, چون ترتیب محفوظ نمی شود , نمیتواند به شنیدن اقامه اکتفا کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر گوش او یا صدای اذان غیر معمولی باشد در محلی باید نماز را شکسته بخواند که گوش متوسط صدای اذان معمولی را نشنود
- [آیت الله شبیری زنجانی] تا تمام افراد حاضر در نماز جماعت متفرّق نشده و مشغول تعقیبات نماز باشند اذان و اقامه ساقط است، پس اگر برخی متفرّق و برخی دیگر باقی بوده، مشغول تسبیح و مانند آن باشند، اذان و اقامه ساقط است؛ ولی اگر به تعقیبات نماز مشغول نباشند ساقط نیست و اگر شک داشته باشد که جماعت متفرق شده یا نه، اذان و اقامه ساقط است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر برای خواندن نماز به جایی برود که در آن نماز جماعت بر پاست ولی با آنها نماز نخواند و یا آن که ببیند جماعت تمام شده ولی صفها به هم نخورده و جمعیّت متفرّق نشده است، چه نماز خود را فرادی بخواند و چه به جماعت، بنابراحتیاط واجب با وجود سه شرط ذیل نباید برای نماز خود اذان و اقامه بگوید: اوّل: آن که برای آن نماز، اذان و اقامه گفته باشند. دوم: آن که نماز جماعت باطل نباشد. سوم: آن که نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشند، پس اگر نماز جماعت داخل مسجد باشد و او بخواهد بر بام مسجد نماز بخواند، مستحب است اذان و اقامه بگوید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر چشم یا گوش او یا صدای اذان غیر معمولی باشد در محلی باید نماز را شکسته بخواند که چشم متوسط اهل شهر را نبیند و گوش متوسط صدای اذان معمولی را نشنود.
- [آیت الله بروجردی] اگر چشم یا گوش او یا صدای اذان غیر معمولی باشد، در محلی باید نماز را شکسته بخواند که چشم متوسط دیوار خانهها را نبیند و گوش متوسط صدای اذان معمولی را نشنود.
- [آیت الله خوئی] اگر چشم یا گوش او، یا صدای اذان غیر معمولی باشد در محلی باید نماز را شکسته بخواند که چشم متوسط اهل شهر را نبیند و گوش متوسط صدای اذان معمولی را نشنود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] احتیاط مستحب آن است که اذان و اقامه نماز جماعت را مرد بگوید، مگر در نماز جماعت زنان که اگر زن اذان و اقامه بگوید بیتردید کافی است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اذان و اقامه نماز جماعت را باید مرد بگوید؛ ولی در نماز جماعت زنان اگر زن اذان و اقامه بگوید کافی است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر چشم یا گوش او یا صدای اذان غیر معمولی باشد، در محلی باید نماز را شکسته بخواند که چشم متوسط دیوار خانه ها را نبیند، و گوش متوسط صدای اذان معمولی را نشنود.