اماکن عمومی
اماکن عمومی به مکانهایی که متعلق به عموم مردم می باشد گفته می شود. از آن در بابهای احیاء موات، لقطه و غصب سخن رفته است.
آیا زکات را می توان صرف در اماکن عمومی کرد که افراد متمکّن نیز از آن استفاده می کنند؟
اگر منفعت عمومی و دینی دارد، جایز است.
اگر منفعت عمومی و دینی دارد، جایز است.
پاسخ:
اگر منفعت عمومی و دینی دارد، جایز است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا می توان زکات را صرف فرستادن بچّه های افراد بی بضاعت به مدرسه نمود؟
- آیا می توان زکات را برای خرید ظروف وقفی برای مسجد صرف کرد؟
- آیا استعمال دخانیات در اماکن عمومی که گاه موجب آزار و یا ضرر رساندن به دیگران می شود، جایز است؟
- آیا زکات فطره را می توان صرف تعمیر و توسعه ی مسجد و یا ساختمان امامزاده نمود؟
- آیا جایز است با کمک های مالی که از مردم و زکات و غیره گرفته شده، حمام عمومی نیمه تمامی را که اصلاً مورد استفاده قرار نگرفته است، تخریب و صرف در نیازهای مسجد کنند؟
- آیا تجسس از دختر و پسری که در اماکن عمومی با همدیگر هستند، در مورد محرمیّت و عدم محرمیّت آن دو جایز است؟
- گشت زنی و نظارت در اماکن عمومی، به عنوان مبارزه و برخورد با مفاسد اجتماعی برای بسیجیان یا غیر آن ها، چه حکمی دارد؟
- از آیا ورود افراد غیر مسلمان در اماکن مقدسه مانند حرم امامان و حرم حضرت معصومه علیهاالسّلام جایز است؟
- معیار در فقر افراد چیست؟ آیا شخصی که مثلاً حدود پانصد تومان پول ندارد، ولی از لحاظ خوراکی چندان در مضیقه نیست، می توان به او زکات داد؟
- آیا به یک خانواده ی مسلمان شیعه که بعضی از افراد این خانواده گاهی نماز می خوانند و گاهی نمی خوانند، می توان زکات داد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] آیا فطریه را میتوان صرف امور خیر مثل ساختن مساجد و معابر عمومی یا جشنها و عزاداریهای مذهبی کرد؟
- [آیت الله اردبیلی] در اماکن عمومی (مانند مدارس)، محلّی را برای سرایداران جهت نگهبانی و حفظ اموال دولتی میسازند تا در آن جا مسکن گزینند؛ ولی گاهی مشاهده میشود در همان اماکن عمومی، از بودجه بیت المال محلّی را برای اسکان کارمندان دیگر (به غیر از سرایداران یا خدمتگزاران) میسازند و آن اماکن عمومی را منزل موقّت قرار میدهند. آیا خواندن نماز در چنین مکانی اشکال ندارد؟
- [آیت الله سبحانی] در اماکن عمومی مثل حرمها، مکانی را برای اشیاء پیدا شده قرار داده اند آیا می توان شیئی را که پیدا کرده ایم به آن محل تحویل دهیم یا اینکه اعلان کردن وظیفه یابنده می باشد؟
- [آیت الله خامنه ای] استعمال دخانیات در اداره های دولتی و اماکن عمومی چه حکمی دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا نماز خواندن در نمازخانه های اماکن عمومی و یا دولتی جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر، مثلا، در یک منطقه دور افتاده، او امر و نواهی اسلام به طور کامل اجرا نشود، و مسائل رفاهی و حقوق مستضعفان و افراد بی نوا پایمال شود، و هیچ نظم مذهبی وجود نداشته باشد، آیا در چنین جایی می توان هیئتی تشکیل داد تا ضمن مراعات قواعد و ضوابط، حتّی از مخلّین نظم عمومی جریمه بگیرد، و آن را صرف در امور تنظیم عمومی کند، و در صورت نیاز، متخلّفین را تهدید و با آن‌ها برخورد کند؟
- [آیت الله سیستانی] در مورد صرف غذا در اماکن و رستورانهایی که در آن مشروبات الکلی می باشد حکم چیست؟
- [آیت الله سیستانی] در مورد صرف غذا در اماکن و رستورانهایی که در آن مشروبات الکلی می باشد حکم چیست؟
- [سایر] آیا خوردن میوهی درختانی که در اماکن عمومی؛ مانند خیابان و یا دانشگاه هستند، جایز است؟ و اینکه آیا در این خوردن محدودیتی وجود دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] برخی اوقات در مساجد یا اماکن عمومی کفشها جا به جا می شود، استفاده از کفش های بجا مانده چه صورت دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر به ولیّ طفل و دیوانه دسترسی ندارد، میتواند خودش یا بهوسیله فردی امین زکات را به مصرف طفل یا دیوانه برساند؛ و باید موقعی که زکات را به مصرف آنان میرساند، نیت زکات کند. و اگر طفل ممیز است و اطمینان دارد که در همان مواردی صرف میکند که ولیّ او صرف میکرد، میتوان به خود طفل نیز داد و همچنین به سفیه، با اطلاع ولیّ او، میتوان زکات داد.
- اگر پیش از دادن زکات،از انگور، خرما، جو و گندمی که زکات آن‌ها واجب شده، خود و افراد تحت تکفّل او بخورند، یا مثلاً به فقیر بدهد، باید زکات مقداری را که مصرف شده بدهد.
- مسافری که در سفر درمانده شده و زکات گرفته، بعد از آنکه به وطنش رسید، اگر چیزی از زکات باقی مانده باشد، در صورتی که بازگرداندن آن به صاحب مال یا نایب او مشقت داشته باشد، باید آن را به حاکم شرع بدهد و بگوید آن زکات است، و اگر به حاکم شرع هم ممکن نشد به مؤمنین عادل میدهد که آن‌ها به مصرف زکات برسانند. و اگر آن هم ممکن نشد، خودش میتواند آن را در موارد مصرف زکات صرف کند.
- اگر کسی موقع غروب شب عید فطر دیوانه یا بیهوش باشد، زکات فطره بر او واجب نیست، ولی اگر یکی از افراد تحت تکفّل او در این موقع دیوانه یا بیهوش باشد، فطره او بر ولیّ واجب است.
- فقیری که خرج سال خود و افراد تحت تکفّلش را ندارد، اگر خانهای دارد که ملک اوست و در آن ساکن است، یا حیوان سواری دارد، چنانچه بدون اینها نتواند زندگی کند، یا اینکه برای حفظ آبرویش لازم داشته باشد، میتواند زکات بگیرد، و همچنین است اگر اثاث خانه، ظرف، لباس تابستانی و زمستانی و چیزهای ضروری زندگی را نداشته باشد و به اینها احتیاج داشته باشد، میتواند از مالی که بهعنوان زکات به او میدهند خریداری نماید.
- کسی که فقط به اندازه یک صاع (تقریباً سه کیلو) گندم و مانند آن دارد، مستحب است زکات فطره را بدهد و چنانچه افرادی تحت تکفّل داشته باشد و بخواهد فطره آن‌ها را هم بدهد، میتواند به قصد فطره، آن یک صاع را به یکی از این افراد بدهد و او هم به همین قصد به دیگری بدهد و همینطور ادامه دهند تا به نفر آخر برسد، و بهتر است نفر آخر چیزی را که میگیرد به کسی بدهد که از خودشان نباشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر ملکی نظیر درختان یک باغ را بر افراد خاصّی وقف نمایند به گونهای که میوه آن درختان در ملک آن افراد حادث شود، آنان مالک میوه میشوند و چنانچه سهم هر یک از افراد به حدّ نصاب زکات برسد، باید زکات آن را بپردازد، ولی چنانچه واقف درختان باغ را برای جهتی از جهات عمومی، مانند عنوان فقرا، وقف نماید نه برای افراد خاص، ظاهرا زکات به میوه آن‌ها تعلّق نمیگیرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] دوم، دادن زکات باید مایه کمک به گناه نشود، بنابراین زکات را به کسی که آن را در معصیت صرف می کند نمی توان داد و احتیاط واجب آن است به شرابخوار نیز زکات ندهند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نماز خواندن در اماکن عمومی مانند هتل ها، مسافرخانه ها و حمام ها که برای ورود مسافران و مشتریان آماده است اشکال ندارد ولی نماز خواندن برای دیگران که مسافر و مشتری آن اماکن نیستند اگر قرینه ای که دلالت بر رضایت صاحب آن بکند وجود داشته باشد مانع ندارد، و نماز خواندن در اماکن خصوصی بدون اجازه مالک آن جایز نیست، ولی اگر اجازه تصرّفات دیگری دهد که معلوم شود برای نماز خواندن نیز راضی است می تواند در آنجا نماز بخواند. مثل اینکه کسی را برای صرف غذا و استراحت دعوت کند که مسلماً برای نماز رضایت دارد.
- [آیت الله سبحانی] کسی که می تواند زکات را به مستحق برساند، اگر زکات را ندهد و بدون آنکه در نگهداری آن کوتاهی کند از بین برود، چنانچه دادن زکات را به قدری تأخیر انداخته که نمی گویند فوراً داده است، باید عوض آن را بدهد و اگر به این مقدار تأخیر نینداخته ولی در همان زمان تلف شده در صورتی که متمکن از رسانیدن به مستحق نبوده چیزی بر او واجب نیست و اگر متمکن از رسانیدن بوده، بنابراحتیاط واجب باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله مظاهری] استفاده از اماکن عمومی در غیر آن چیزی که این اماکن برای آن جهت قرار داده شده مانند استفاده از مسجد برای خواب یا درس یا خرید و فروش و استفاده از پیادهرو برای دوچرخه و موتور، و مانند اینها در صورتی که با جهت مقرره آن‌ها مزاحمت داشته باشد جایز نیست و در غیر این صورت مانعی ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . پدر می تواند به پسرش که متمکن از مخارج ازدواج نباشد، زکات بدهد که برای خود زن بگیرد و پسر هم می تواند برای آن که پدرش زن بگیرد زکات خود را به او بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] زن می تواند به شوهر فقیر خود زکات بدهد اگر چه شوهر زکات را صرف مخارج خود ان زن نماید
- [آیت الله سبحانی] زن می تواند به شوهر فقیر خود زکات بدهد، اگرچه شوهر زکات را صرف مخارج خود آن زن نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زن میتواند به شوهر فقیر خود زکات بدهد، اگر چه شوهر زکات را صرف مخارج خود آن زن نماید.
- [آیت الله مظاهری] زن میتواند به شوهر فقیر خود زکات بدهد، گرچه شوهر زکات را صرف مخارج خود آن زن نماید.