جهیزیه
جهیزیه وسایل و اثاث اوّلیه زندگی می باشد. عنوان یاد شده به مناسبت در بابهای خمس، نکاح و قضا به کار رفته است.
آیا حکم جهیزیه ی دختر در مورد پسر نیز جاری است؟
در آن چه که متعارف است، جاری است.
در آن چه که متعارف است، جاری است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- پولی که پدر دختر از داماد جهت جهیزیه ی دخترش می گیرد، در صورتی که از جهیزیه زیاد بیاید، آیا برای پدر دختر حلال است؟
- اگر پدری جهیزیه ی دختر را از مال خمس نداده تهیه کرده باشد و خمس آن را نپردازد، آیا پرداخت خمس آن بر دختر لازم است؟
- اگر چیزی به عنوان جهیزیه ی دختر اوّل خریداری شده و بعد از ازدواج او، برای دختر دوّم کنار گذاشته شود، آیا مجدّدا خمس دارد؟
- جوانی که می خواهد با دختری ازدواج کند بعد از دیدن همدیگر و قبل از جاری ساختن صیغه ی عقد، آیا پسر می تواند به این دختر [دوباره [نگاه کند؟
- آیا دختر ربیبه مثل خود ربیبه محرم است؟ دختر ربیب و دختر پسر زن، چه حکمی دارد؟
- به هدیه هایی که از چندین سال پیش تاکنون جهت تعویض منزل و تولّد و... دریافت کرده ایم که بیشتر شامل ظروف چینی و بلور است، آیا در صورت عدم استفاده در سال مالی، خمس تعلّق می گیرد؟ و آیا می توان به این نیّت که برای جهیزیه ی دختر یا وسایل زندگی پسر باشد کنار گذاشت؟
- اگر پسر و دختر ازدواج کنند و بنایشان در عقد بر باکره بودن دختر باشد و بعد از عقد معلوم شد که دختر باکره نیست، آیا پسر می تواند چنین ازدواجی را قبول کند؟
- فردی ثلث خود را برای هزینه ازدواج دختر و پسر خود وصیت نمود، آیا دختر و پسر به صورت مساوی سهم می برد یا چون هزینه های ازدواج دختر بیشتر است، متناسب با نیازهای ازدواجشان به آن ها می رسد؟
- آیا جواب سلام پسر بر دختر واجب است؟
- آیا زوجه ی پسر دختر شخص با او محرم است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا مخارج ازدواج پسر و جهیزیه دختر از نفقات واجب است و باید پدر تأمین کند؟
- [آیت الله خوئی] زیدی از ربح سال جاری میتواند مؤونه سال آینده را از قبیل خوراک، لباس مهمانی، ماشین، منزل، جهیزیه دختر کسر کند و از مازاد خمس بدهد یا خیر؟
- [آیت الله خوئی] جهیزیه که فرمودید در ظرف چند سال تهیه می‌شود خمس ندارد، آیا اگر دختر کمتر از ده سال هم داشته باشد می‌شود برایش جهیزیه تهیه نمایند یا باید اقلاً ده سال داشته باشد، تهیه جهیزیه برای پسر به حکم دختر است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] پولی را که پدر دختر از داماد جهت جهیزیّه دخترش می گیرد در صورتی که از جهیزیّه زیاد بیاید آیا برای پدر دختر حلال است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا مصرف زکات برای امور ذیل جایز است؟ الف. ازدواج پسر; ب. جهیزیه ی دختر; ج. تشکیل صندوق قرض الحسنه; د. مخارج دانشگاه، اعم از خرید کتب و ثبت نام و شهریه و...;
- [آیت الله اردبیلی] اگر پدری برای پسرش (به مانند دخترش که جهیزیه تهیه میکند) وسایلی برای زندگی آیندهاش تهیه کند، حکم جهیزیه دختر را دارد یا حکمش متفاوت است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر چیزی به عنوان جهیزیه دخترِ اول خریداری شود و در منزل برای دخترِ دوم بماند، آیا خمس دارد؟
- [آیت الله مظاهری] پول یا اجناسی که والدین جهت جهیزیه دختر کنار میگذارند، آیا خمس دارد؟
- [سایر] سن مناسب برای ازدواج پسر؟ تفاوت سنی دختر با پسر (اگر دختر 4 سال از پسر بزرگ باشد مشکل دارد)؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی فوت کرده و پدر او خواستار استرداد جهیزیه شده و ادعا می کند چون ازدواج دوّم دخترش بوده و احتمال بروز اختلاف می داده هنگام انتقال جهیزیه به منزل داماد قصد هبه و تملیک نداشته بلکه قصد عاریه کرده است و با فوت دختر عاریه فسخ شده و جهیزیه باید به عاریه دهنده برگردد و از طرفی شوهر دختر ادّعا می کند که جهیزیه به عنوان تملیک دختر بوده و جزء ترکه او محسوب می شود. لطفاً بیان فرمایید حق با کدام است. لازم به ذکر است که در جلسه ای که بعنوان سازش بین طرفین برقرار شده، پدر دختر اقرار کتبی کرده که جهیزیه جزء ترکه دختر بوده و شوهر دختر بعنوان یکی از ورثه او می باشد آیا این اقرار کتبی در فصل خصومت کفایت می کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر وارث میت فقط یک نفر از طبقه اول باشد، مثلاً پدر یا مادر یا یک پسر یا یک دختر باشد، همه مال میت به او می رسد؛ و اگر چند پسر یا چند دختر باشند، همه مال به طور مساوی بین آنان تقسیم می شود؛ و اگر یک پسر و یک دختر باشد، مال را سه قسمت می کنند، دو قسمت را پسر و یک قسمت را دختر می برد؛ و اگر چند پسر و چند دختر باشند، مال را طوری تقسیم می کنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- اگر وارث میت فقط پدر، مادر و یک پسر باشد، مال را شش قسمت می کنند، پدر و مادر هر کدام یک قسمت و پسر چهار قسمت آن را می برد و اگر چند پسر یا چند دختر باشند، آن چهار قسمت را بطور مساوی بین خودشان قسمت می کنند و اگر پسر و دختر باشند، آن چهار قسمت را طوری تقسیم می کنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- اگر زنی از شیر یک شوهر، پسر و دختری را شیر کامل بدهد، خواهر و برادر آن دختر به خواهر و برادر آن پسر محرم نمیشوند.
- آنچه از منافع کسب در بین سال به مصرف خوراک، پوشاک، خرید اثاثیه، خریدِ منزل، جهیزیه دختر، عروسی، زیارت و مانند اینها میرساند، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد و زیادهروی هم نکرده باشد، خمس ندارد.
- اگر زن از شوهر قبلی دختری داشته باشد، شوهر فعلی میتواند آن دختر را برای پسر خود که از آن زن نیست عقد کند، و نیز اگر دختری را برای پسر خود عقد کند، میتواند با مادر آن دختر ازدواج نماید.
- حق سرپرستی طفل، پسر باشد یا دختر، بنابر اظهر تا دو سال برای مادر است، اما بعد از دو سال تا هفت سال پدر هم حق سرپرستی دارد، و در این پنج سال احوط آن است که حق سرپرستی پسر با پدر و دختر با مادر است، ولی بعد از هفت سال حق سرپرستی، فقط از آن پدر است.
- جهیزیهای که پدر به دخترش میدهد و دختر آن را به منزل خود میبرد، آنچه از جهیزیه که تا آخر سال استفاده نکرده، خمس دارد، مگر آنکه استفاده نکردن او اتفاقی بوده و آن چیز نیاز منزل اوست و یا چیزی است که نداشتن آن خلاف شأن اوست که در این صورت خمس ندارد.
- آبی که کنار نهر ایستاده و متصل به آب جاری است، حکم آب جاری را دارد.
- اگر وراث میت فقط پدر یا مادر، با پسر و دختر باشد، مال را به شش قسمت مساوی تقسیم می کنند، یک قسمت آن را، پدر یا مادر می برد و بقیه را طوری قسمت می کنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- قرآن، انگشتر، شمشیر میت و لباسی را که پوشیده یا برای پوشیدن گرفته و دوخته است، اگرچه نپوشیده باشد، در صورتی که برای مصرف و استفاده کردن، نه فقط برای ملکیت، آنها را گرفته باشد، مال پسر بزرگتر است اگرچه فرزند بزرگتر دختر باشد، و بر پسر بزرگ نیز واجب است که نمازها و روزههایی که از پدرش قضا شده بهجا آورد و حکم رسیدن این اموال به پسر بزرگ، بنابر احتیاط واجب در صورتی است که میت غیر از اینها مال دیگری نیز داشته باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] آنچه از منافع کسب در بین سال به مصرف خوراک و پوشاک و اثاثیه و خرید منزل ، و عروسی پسر ، و جهیزیه دختر و زیارت و مانند اینها میرساند ، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد ، خمس ندارد .
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان نتواند یک جا جهیزیه دختر را تهیه کند و مجبور باشد که هر سال مقداری از آن را تهیه نماید یا در شهری باشد که معمولاً هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه میکنند گرچه تهیه نکردن آن عیب نباشد چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیه بخرد خمس آن را لازم نیست بدهد.
- [آیت الله سبحانی] اگر انسان نتواند یکجا جهیزیه دختر را تهیه کند و مجبور باشد که هر سال مقداری از آن را تهیه نماید یا در شهری باشد که معمولاً هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه می کنند، چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیه بخرد، آن مبلغ خمس ندارد.
- [امام خمینی] اگر انسان نتواند یک جا جهیزیه دختر را تهیه کند و مجبور باشد که هر سال مقداری از آن را تهیه نماید، یا در شهری باشد که معمولا هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه می کنند، به طوری که تهیه نکردن آن عیب است، چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیه بخرد، خمس ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر میّت فرزند نداشته باشد، نوه پسری او اگرچه دختر باشد سهم پسر میّت را میبرد و نوه دختری او اگرچه پسر باشد سهم دختر میّت را میبرد؛ مثلاً اگر میّت (یک پسر) از دختر خود و( یک دختر) از پسر خود داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر میدهند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان نتواند یک جا جهیزیّه دختر را تهیه کند و مجبور باشد که هر سال مقداری از آن را تهیه نماید و یا در شهری باشد که معمولا هر سال مقداری از جهیزیّه دختر را تهیه می کنند و تهیه آن مورد حاجت باشد چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیّه بخرد خمس آن را لازم نیست بدهد و همین طور اگر برای تهیه جهیزیه مجبور باشد پول پس انداز کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر میّت اولاد نداشته باشد، نوه پسری او اگرچه دختر باشد، سهم پسر میّت را میبرد ونوه دختری او اگرچه پسر باشد، سهم دختر میّت را میبرد مثلاً اگر میّت یک پسر از دختر خود ویک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت را به پسر دختر ودو قسمت را به دختر پسر میدهند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر میت، اولاد نداشته باشد، نوه پسری او اگر چه دختر باشد سهم پسر میت را میبرد، و نوه دختری او اگر چه پسر باشد، سهم دختر میت را میبرد، مثلاً اگر میت یک پسر از دختر خود، و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند؛ یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر میدهند.
- [امام خمینی] اگر میت اولاد نداشته باشد، نوه پسری او اگر چه دختر باشد، سهم پسر میت را میبرد و نوه دختری او اگر چه پسر باشد، سهم دختر میت را میبرد مثلًا اگر میت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر میدهند.
- [آیت الله بروجردی] اگر میت اولاد نداشته باشد، نوهی پسری او اگر چه دختر باشد، سهم پسر میت را میبرد و نوهی دختری او اگر چه پسر باشد، سهم دختر میت را میبرد، مثلاً اگر میت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر میدهند.