حلیت
حلال،این عنوان در مقابل حرام وبه معنای انچه که از لحاظ شرعی جایز است.
حلّیت گنج، در صورت دادن خمس و ضبط گنج از طرف دولت چگونه جمع می شود؟
با دادن خمس گنج با شرایط آن، گنج برای یابنده حلال است (مسأله ی 1423 و 1425).
با دادن خمس گنج با شرایط آن، گنج برای یابنده حلال است (مسأله ی 1423 و 1425).
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر فردی ضبط صوتی را تعمیر کند و سپس معلوم شود ضبط صوت سرقتی بوده است، آیا ضمان تعمیر ضبط صوت به عهده سارق است یا مالک؟
- پولی را که انسان برای جمع کردن سرمایه پس انداز می کند و راه دیگری برای جمع کردن آن ندارد، خمس دارد؟
- روزه دار با مالی که متعلّق خمس است و خمس آن را نداده است، در ماه مبارک رمضان افطار می نماید، آیا کفّاره ی جمع دارد؟
- فردی می خواهد بدون مجوّز دولت از معادن و منابع ملّی، معدنی را استخراج کند و در آن تصرّف نماید. آیا خمس به آن تعلّق می گیرد؟
- کارمند دولت هستم و مقداری پول بابت حقوق و مزایا بر عهده دولت است که باید بپردازد و به عللی از جمله عدم توانایی یا مشکلات اداری، پس از دو سال پرداخت می شود. آیا مبلغ مزبور جزو درآمد سال محسوب می گردد یا بر اساس این که مربوط به دین گذشته است و سال بر آن گذشته، خمس دارد؟
- آیا ضبط برنامه های تلویزیونی و خرید و فروش و مشاهده آن جایز است؟
- مقداری قند و برنج و مبلغی پول برای عزاداری محرم جمع شده و زیاد آمده که در سال آینده مصرف می شود، آیا خمس آن ها واجب است؟
- آیا حاکم اسلامی می تواند نسبت به جمع آوری خمس و زکات اقدام نماید و در این راه خشونت به خرج دهد؟
- در صورتی که کارمندی از دولت یا اشخاصی مطالباتی داشته باشد که تا سر سال خمسی وصول نکرده باشد، آیا پس از وصول خمس به آن تعلّق می گیرد؟
- اگر نوارهایی که آیات قرآن در آن ها ضبط شده است در فاضلاب بیفتد یا بسوزد، وظیفه ی ما چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] ضبط اموال قاچاق توسط دولت و فروش آن توسط گمرک بین کارمندان با قیمت پایینتر از بازار چه حکمی دارد؟
- [سایر] آیا یارانهای که دولت به مردم میپردازد خمس دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] گوش کردن صدای تک خوانی زن، جمع خوانی زن و گروهای کر مختلط چه حکمی دارد و آیا تمامی نوارهایی که وزارت ارشاد به آنها مجوّز تکثیر میدهد محکوم به حلیّت است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] احتراما با توجه به اینکه دولت مبلغی بابت یارانه پرداخت می کنه آیا این پول از نظر شرعی حلال است یا نه ؟ چون از قدیم گفتن : نابرده رنج گنج میسر نمی شود مزد آن گرفت که جان برادر کار کرد. وقتی من بابت این زحمتی نکشیدم با این پول چیکارمیتونم بکنم آیا این مبلغ بعنوان صدقه پرداخت میشه یا مقطعی که این دولت پرداخت می کنه که احتمال داره دولت بعدی اینکارو نکنه.
- [سایر] آیا به بن و کالابرگهایی که دولت به کارمندان میدهند، خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا به پولی که دولت به عنوان یارانه به حساب ریخته خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا به یارانه های نقدی پرداختی توسط دولت خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا باید خمس حقوق بازنشستگی را پس از دریافت از دولت، بلافاصله پرداخت کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا به پولی که دولت به عنوان یارانه به حساب ریخته خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا به یارانه های نقدی پرداختی توسط دولت خمس تعلق می گیرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مالیاتی که مردم به دولت پرداخت می‌نمایند بابت خمس حساب نمیشود و اگر در بین سال داده شود در حکم مخارج سال است.
- گنج، مالی است که در زمین یا در درخت یا کوه یا دیوار پنهان باشد و کسی آن را پیدا کند و طوری باشد که به آن، گنج بگویند.
- اگر در زمینی که از دیگری خریده گنجی پیدا کند و احتمال بدهد که مال فروشنده است، باید به او اطلاع دهد و اگر آن فروشنده ادعا کرد که مال اوست و راست گفتن او محتمل بود، به او داده میشود، و اگر گفت مال من نیست بنابر احتیاط واجب به فروشنده قبل از او اطلاع داده میشود، و اگر هیچ کدام از فروشندگان مدعی مالکیت نبودند، مال پیداکننده است و خمس آن بر او واجب میشود، و همچنین است در موردی که گنج در ملک دیگری پیدا شود، اگرچه احتیاط مستحب آن است که همه را صدقه بدهد تا در مواردی که بین خمس و صدقه مشترک است مصرف شود.
- اگر آیه سجده را از کسی که قصد خواندن قرآن ندارد، بشنود، یا از ضبط صوت بشنود، لازم نیست سجده نماید، ولی اگر از وسیلهای که مثل بلندگو صدای خود انسان را میرساند بشنود، واجب است سجده کند.
- اگر از مالی که خمس آن واجب شده، ولی خمس آن را نپرداخته و به ذمّه هم نگرفته، سودی ببرد، مقداری از سود که در مقابل خمس آن مال است، مال شخص نخواهد بود، و باید خمس اصل مال و تمام سودی که در مقابل خمس بهدست آورده و خمس بقیه سود را بدهد؛ مثلاً صد تومان مال خمس نداده داشته و از آن پنجاه تومان سود برده، بیست تومان بابت خمس اصل مال و ده تومان بابت سود این بیست تومان و هشت تومان بابت خمس چهل تومان باقیمانده، باید خمس بدهد.
- به سیّدی که معصیتکار است، اگر خمس دادن کمک به معصیت او باشد، بنابر احوط نمیشود خمس داد، و به سیّدی هم که آشکارا معصیت میکند، اگرچه دادن خمس کمک به معصیت او نباشد، بهتر این است که خمس ندهند.
- حکم بانکهایی که بهصورت شرکت با دولت سرمایهگذاری شده است، از دو مسئلهای که قبلاً گفته شد معلوم میگردد چون پول موجود در این بانکها مخلوط با مجهولالمالک است و حکم بانکهای دولتی را دارد.
- کسی که خمس میدهد، هنگام دادن خمس به مجتهد یا نماینده او یا در صورتی که مجاز است، هنگام رساندن خمس به موارد مصرف آن، باید قصد قربت نماید؛ یعنی خمس را به قصد انجام فرمان خداوند و برای نزدیک شدن به او بدهد، ولی اگر دیگری را برای رساندن خمس وکیل کرده باشد، همین که وکیل قصد قربت کند کافی است.
- اگر آب باران بعد از آنکه از باریدن افتاد، در گودالی جمع شود و کمتر از کر باشد، چنانچه نجاست به آن برسد نجس میشود. آب چاه
- اگر جبیره تمام اعضای وضو را گرفته باشد بنابر اظهر باید تیمم بنماید. ولی اگر تیمم هم جبیرهای است احتیاط در جمع بین وضو و تیمم است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در ظرفهای متعدّدی که در یکجا دفن شده مالی پیدا کند که قیمت آنها روی هم نصاب گنج باشد، باید خمس آن را بدهد ولی چنانچه در چند جا گنج پیدا کند، هرکدام آنها که قیمتش به نصاب گنج رسیده باشد، خمس آن واجب است وگنجی که قیمت آن به نصاب نرسیده، خمس ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر گنج در زمینی که ملک عمومی است؛ مانند زمین های مفتوح العنوه، یافت شد، مال یابنده گنج است و خمس دارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی گنج را در ملک شخصی خودش بیابد و این زمین را احیاء و آباد کرده باشد، حکم یکی از صورت های قبلی را دارد؛ یعنی اگر زمینی را که آباد کرده , از مباحات اولیه باشد، گنج مال اوست و خمس دارد . اگر از زمین های انفال و به اذن ولیّ مسلمین بود، گنج برای اوست و خمس دارد و اگر بی اذن ولیّ مسلمین آباد کرد، تمام گنج متعلق به حکومت و در اختیار ولیّ مسلمین است و اگر از زمینهای مفتوح العنوه بود، گنج مال اوست و خمس دارد.
- [آیت الله سبحانی] اگر حکومت اسلامی معدنی را استخراج کند، خمس به آن تعلق نمی گیرد. 3 گنج
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر چند فقره گنج در مکان های مختلف پیدا شود، هر یک جداگانه محاسبه می شود و ارزش هرکدام به مقدار نصاب رسید , خمس دارد و آنکه به مقدار نصاب نرسید، خمس ندارد , اما اگر در یک مکان , چند گنج یافت شود , مجموع آنها یک گنج محسوب میشود و روی هم نصاب سنجی میشود; اگر قیمت آن ها به مقدار بیست مثقال طلا یا دویست مثقال نقره هرکدام که قیمت کمتری داشته باشند رسید، خمس دارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .خمس گنج , پس از کسر هزینه های کاوشگری برای به دست آوردن آن است, اگر پس از آن، به مقدار نصاب برسد, خمس دارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .هر چیز ارزشمندی, اعم از طلا و نقره مسکوک و غیر مسکوک و جواهرات و غیره که عرفاً گنج هستند, خمس دارند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه برای استخراج گنج، مخارجی کرده، مقدار آن را کم می کند و خمس بقیه را می دهد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر مال حلال کسی با مال حرام مخلوط شد و مالک مال حرام است, همچنین اگر مال حلال مخلوط به حرام با یکی از عنوانهای دیگر خمس مانند معدن, غوص, گنج و... جمع شود, شخصیّت حقوقی است؛ نظیر آن که زکات یا خمس یا مال وقفی در مال او مخلوط شده باشد، در این صورت, حکم مالکِ معلومی را دارد که مقدار مال او معلوم نیست، بنابراین باید با اولیای زکات یا خمس یا وقف مصالحه کند. خمس مال حرام تصرف شده
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر گنج در زمینی که جزء مباحات اولیه است , یافت شد , مانند بستر رودخانه ها و شنزارها که نه مِلک مسلمین است , نه مِلک حکومت که انفال باشد در این صورت, گنج برای یابنده آن است و خمس دارد.