منابع
جهت بحث مربوط به قابل اعتماد بودن یک منبع خاص ویکی‌شیعه:تابلوی اعلانات منابع معتبر را ببینید.
فردی می خواهد بدون مجوّز دولت از معادن و منابع ملّی، معدنی را استخراج کند و در آن تصرّف نماید. آیا خمس به آن تعلّق می گیرد؟
شرعا باید با رسیدن به حدّ نصاب، خمس آن را بدهد و باید رعایت کند به عنوان ثانوی که معرضیّت برای مجازات دولتی هم نباشد.
شرعا باید با رسیدن به حدّ نصاب، خمس آن را بدهد و باید رعایت کند به عنوان ثانوی که معرضیّت برای مجازات دولتی هم نباشد.
عنوان سوال:
فردی می خواهد بدون مجوّز دولت از معادن و منابع ملّی، معدنی را استخراج کند و در آن تصرّف نماید. آیا خمس به آن تعلّق می گیرد؟
پاسخ:
شرعا باید با رسیدن به حدّ نصاب، خمس آن را بدهد و باید رعایت کند به عنوان ثانوی که معرضیّت برای مجازات دولتی هم نباشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- دولت برای اجرای برخی طرح های ملی، اقدام به فروش اوراق مشارکت بین مردم می کند، این اوراق بدون نام و قابل خرید و فروش بوده و هر ماه مقدار مشخصی سود به آن تعلق می گیرد، خرید و فروش و دریافت سود علی الحساب که ماهیانه به آن تعلق می گیرد، آیا جایز است؟
- فردی پولی را برای زیارت پس انداز می کند، به طوری که بدون آن نمی تواند مشرف شود، آیا خمس به آن تعلّق می گیرد؟
- در صورتی که کارمندی از دولت یا اشخاصی مطالباتی داشته باشد که تا سر سال خمسی وصول نکرده باشد، آیا پس از وصول خمس به آن تعلّق می گیرد؟
- فردی خانه ای را برای سکونت ساخته است ولی بعدا از مورد نیاز خارج شده و آن را اجاره داده است. آیا به مال الاجاره خمس تعلّق می گیرد؟
- سیّد فقیری است که فرزندانش مخارجش را می دهند ولی وی نمی خواهد زیر بار منّت آنان باشد و آن را خواری و مهانت می داند. آیا سهم سادات به چنین فردی تعلّق می گیرد؟
- فردی مقداری پول خمس داده شده دارد یا پولی دارد که متعلّق خمس نمی باشد. در بین سال مقداری از آن را به نیّت پرداخت قرض، خرج می کند که از درآمد سال، آن مقدار خرج شده را جبران کند. آیا این کار اشکال دارد؟ آیا به مبلغی از درآمد سالانه که به جای آن مقدار خرج شده، برداشته است خمس تعلّق می گیرد؟
- حقوقی که بعد از فوت شخص کارگر یا کارمند از طرف سازمان تأمین اجتماعی یا دولت یا شرکت های مختلف یا بیمه به خانواده متوفی داده می شود، آیا از درآمد سال محسوب می شود که بر زاید آن از مخارج سال خمس تعلق گیرد یا به محض دریافت باید خمس آن را داد؟
- فردی مقداری از جهیزیّه دخترش را جمع آوری کرده و کنار گذاشته است. پس از چهار سال هنوز دختر ازدواج نکرده که وی نیاز پیدا می کند مقداری از آن را بفروشد و بابت قرض خود بدهد. آیا پس از فروش آن مقدار، خمس آن مقدار به وی تعلّق می گیرد؟
- کشاورزانی هستیم که می خواهیم با وامی که از دولت به ما داده می شود، چاه عمیق حفر کنیم و به صورت قسطی، سال به سال وام آن را بپردازیم و سال خمسی نیز داریم، آیا این چاه و موتور آب آن جزو سرمایه زراعت است که بین هر سال که اقساط وام را می دهیم سر سال باید آن را حساب نموده و خمس آن را بدهیم، یا پس از تمام شدن اقساط، مجموع آن را حساب نموده، خمس آن را بدهیم یا این که به آن خمس تعلّق نمی گیرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه معدنی را اجاره کنند، خمس آنچه که استخراج می شود بر عهده کیست؟ مالک یا مستاجر؟
- [سایر] آیا به بن و کالابرگهایی که دولت به کارمندان میدهند، خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا به پولی که دولت به عنوان یارانه به حساب ریخته خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا به یارانه های نقدی پرداختی توسط دولت خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا به پولی که دولت به عنوان یارانه به حساب ریخته خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا به یارانه های نقدی پرداختی توسط دولت خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] چیزهایی مثل گچ، آهک، نفت و نمک که از زمین استخراج شده است، اگر معلوم باشد که خمس آنها داده نشده است، آیا لازم است خمس آنها داده شود؟ و آیا استخراج کردن توسط دولت یا اشخاص، اثری در حکم دارد یا خیر؟
- [سایر] آیا به پولی که خمس تعلق گرفته، جایز است به مقدار خمس جدا کرد و در بقیه آن تصرف نمود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] یافتن گنج که خمس به آن تعلق می گیرد چرا باید به دولت تحویل داده شود؟ در صورتی که دادن خمس دلالت بر مالکیت یابنده است.
- [آیت الله اردبیلی] معادنی مثل گچ و سنگ که پس از استخراج، خمس به آنها تعلّق گرفته و خمس آنها پرداخت نشده و محصول آنها در اماکن عمومی به کار رفته است، حکمش چیست؟ نماز در آنها چه صورتی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر از معدن طلا، نقره، سرب، مس، آهن، نفت، زغال سنگ، فیروزه، عقیق، زاج، نمک و سایر معادن چیزی به دست آورد و به مقدار نصاب برسد،استخراج کننده باید خُمس آن را بدهد؛ ولی در مثل معادن نفت، طلا و نقره که دولت استخراج میکند، تعلق خُمس محلّ اشکال است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر حکومت اسلامی معدنی را استخراج کند خمس به آن تعلق نمی گیرد.
- [آیت الله سبحانی] اگر حکومت اسلامی معدنی را استخراج کند، خمس به آن تعلق نمی گیرد. 3 گنج
- [آیت الله اردبیلی] در صورت تحقق دولت عدل اسلامیِ جامع الشرایط، استخراج معادن و گنجها و استفاده از جنگلها و اموال عمومی، باید با اجازه آن باشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .در تعلّق خمس به معدن، شرط نیست که استخراج کننده آن بالغ و عاقل باشد؛ ولی نوجوان غیر بالغ یا دیوانه, اگر معدنی را استخراج کند، پرداختن خمس بر آنان واجب نیست , بلکه پس از آنکه نوجوان بالغ شده و دیوانه عاقل شده است، پرداختن خمس بر آنها واجب میشود.
- [آیت الله جوادی آملی] .معادنی که در اعماق هزاران متری زمین وجود دارد مانند معادن نفت، گاز و مواد معدنی دیگر جزء انفال است و استخراج آنها منوط به اذن امام معصوم(ع) یا ولیّ فقیه است.
- [آیت الله جوادی آملی] .کافری که معدنی را استخراج کرد ه و پس از آن مسلمان شد ه است، هر اندازه از معدن را که قبل از اسلام آوردن مصرف کرده, خمس ندارد و فقط مقداری از مواد معدنی که مانده است, خمس دارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .در معدن، خمس به مواد معدنیِ استخراج شده (ناخالص ) تعلّق می گیرد، گرچه برای نصاب سنجی آن، جنس خالص مو اد معدنی مورد محاسبه قرار میگیرد و اگر بخواهند یک پنجم مواد معدنی را مانند طلا یا نقره ناخالص به عنوان خمس بپردازند، چهار صورت دارد: یکم: درصد طلا یا نقره در این یک پنجم مواد معدنی، از درصد طلا یا نقره در چهار پنجم دیگر آن, بیشتر است. دوم: درصد طلا ی ا نقره در این یک پنجم، با چهار پنجم دیگر مساوی است، در این دو صورت, پرداختن خمس از جنس ناخالص مواد معدنی, کافی است. سوم: درصد طلا یا نقره, یک پنجم کمتر از بقیه باشد. چهارم: مساوی بودن یا بیشتر و کمتر بودن در صد طلا یا نقر ه یک پنجم نسبت به بقیه، مشکوک باشد ; در این دو صورت , پرداخت یک پنجم مواد ناخالص به عنوان خمس کفایت نمیکند. انفال بودن معادن
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر چند نفر به صورت مشارکت، معدنی را استخراج کنند و پس از کسر هزینه های استخراج و تصفیه ماده معدنی , چنانچه مجموع سهام استخراج شده به حد نصاب برسد , ولی سهم هیچ کدام به تنهایی به نصاب نرسد, پرداختن خمس آن واجب نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی پیش از پرداختن خمسِ مواد معدنی استخراج شده، صنعت یا کاری روی آن انجام دهد که موجب افزایش قیمت آن شود , مثلاً طلا یا نقره استخراج شده را قبل از تخمیس به صورت زیور آلات بسازد، در این صورت, فقط باید خمس اصل مواد معدنی را بپردازد و ارزش افزوده، به عنوان معدن متعلق خمس نیست.