رجوع
رجوع در دو معنای مراجعه کردن به کسی و برگشتن به حالت قبلی استعمال شده که در فقه در ابواب مختلف به آن پرداخته شده است. رجوع
2) اگر پسر بالغ شود، حق فسخ دارد و اگر حق فسخ دارد، آیا پسر باید به مشتری رجوع کند و مال خودش را بگیرد یا باید به پدرش رجوع کند؟
اگر پدر به عنوان ولیّ طفل از طرف او قبض کرده، امر هبه تمام است؛ پس اگر آن فروش به مصلحت پسر بوده، صحیح است و پسر بعد از بلوغ هم حق فسخ ندارد و اگر قبض صورت نگرفته بوده، هبه باطل است و معامله مربوط به خود پدر است.
اگر پدر به عنوان ولیّ طفل از طرف او قبض کرده، امر هبه تمام است؛ پس اگر آن فروش به مصلحت پسر بوده، صحیح است و پسر بعد از بلوغ هم حق فسخ ندارد و اگر قبض صورت نگرفته بوده، هبه باطل است و معامله مربوط به خود پدر است.
عنوان سوال:
2) اگر پسر بالغ شود، حق فسخ دارد و اگر حق فسخ دارد، آیا پسر باید به مشتری رجوع کند و مال خودش را بگیرد یا باید به پدرش رجوع کند؟
پاسخ:
اگر پدر به عنوان ولیّ طفل از طرف او قبض کرده، امر هبه تمام است؛ پس اگر آن فروش به مصلحت پسر بوده، صحیح است و پسر بعد از بلوغ هم حق فسخ ندارد و اگر قبض صورت نگرفته بوده، هبه باطل است و معامله مربوط به خود پدر است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- ولیّ شرعی، پسر یا دختری را پیش از بلوغ با رعایت عدم مفسده، به ازدواج دیگری در می آورد. آیا کراهت پسر یا دختر از این ازدواج پس از بلوغ اثری دارد و موجب خیار فسخ می شود؟
- در معامله ی فضولی، مالک اصلی حقّ رجوع به کدام یک از بایع و مشتری را دارد؟
- پس از ثابت شدن عیب مرد و محجور بودن زن، که حکم به فسخ نکاح می شود، آیا دوباره نیازی به رجوع به محاکم قضایی می باشد؟
- شخصی چک جعلی را با علم مشتری به عدم پول در حساب صاحب چک می فروشد و مشتری به طمع این که بتواند به نحوی آن را نقد کند و سود زیادی ببرد می خرد، ولی بعدا نمی تواند آن را نقد کند. آیا مشتری در فرض سؤال حقّ فسخ دارد؟
- پدری با سه فرزندش در مغازه ای که مال پدر می باشد کاسبی می کردند. یکی از این سه پسر با مبلغ صد و بیست هزار تومان زمینی را خریده و به نام خود کرده است و این پسر پس از فوت پدرش، هنگام تقسیم ارثیّه اظهار می کند صد و بیست هزار تومان را پدرم به من بخشیده بود، بدون این که بر ادّعایش بیّنه و شاهدی داشته باشد، آیا این زمین مال این پسر است یا سهمیه ی همه ی وارثین می باشد؟
- اگر پسر بزرگ میّت نابالغ باشد، آیا می تواند قبل از بلوغ، روزه های پدر خود را بگیرد؟
- در ضمن عقد ازدواج، زوج به زوجه وکالت بلاعزل برای طلاق در صورت تخلّف از شرایط مندرج در عقدنامه می دهد. آیا زوج در فرض مذکور حق فسخ و رجوع از این وکالت را دارد؟
- اگر قبل و بعد از بلوغ عمل شنیعی انجام شود و مطمئنا به مقدار اندک هم دخول نشده، آیا می توان با خواهر آن پسر ازدواج کرد؟
- نظر مرد به غیر وجه و کفّین دختر ممیّز غیر بالغ و همچین نظر زن به پسر نابالغ ممیّز، بدون ریبه چگونه است؟
- اینجانب یک حبّه آب را به شخصی فروختم و در قبال آن چکی یک ساله از مشتری گرفتم. در موعد مقرّر تبدیل به پول نشد، آخر جلوی آب را بستم که البتّه به مدّت یک سال از آب استفاده کرده است. اکنون در صورت جواز فسخ معامله، آیا قیمت آبی که او در طول یک سال بهره برداری کرده است باید بپردازد یا نه؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی خانه اش را به قیمت معیّن می فروشد، سپس بایع و مشتری با تراضی معامله را فسخ می کنند. ولی در ضمن فسخ شرط می نمایند که اگر ثمن معامله، که باید طیّ چکی از بانک وصول گردد، وصول نشود معامله اوّلیّه بقوّت خود است. آیا فسخ با شرط مذکور، صحیح است؟ 2 در صورت صحّت، اگر چک وصول نشود، آیا فسخ بی اثر بوده، و عقد اوّل به حال سابق بر می گردد؟ یا فسخ صحیح، ولی شرط باطل است؟ 3 در صورت بطلان شرط و عدم وصول چک، بایع باید ثمن را مسترد نماید، یا این که مشتری باید از طریق چک طبق قانون اقدام نماید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در معامله فضولی، مالک اصلی حقّ رجوع به کدام یک از بایع و مشتری را دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی دختر نابالغ خود را به عقد پسری درمی آورد. و بعد از بلوغ دختر متوجه می شود که پسر قبل از ازدواج، یعنی بعد از تولد دیوانه بوده است، آیا دختر می تواند عقد را فسخ کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی مال منقول خود را به شخص دیگری میفروشد و قیمت آن را کامل نمیگیرد، مقداری از قیمت در ذمّه مشتری باقی میماند در اینجا خیار فسخ دارد یا خیر؟
- [سایر] آیا پسر ارشدی که پدرش فوت نموده و روزه قضا داشته، می تواند روزه مستحبی بگیرد؟
- [آیت الله سیستانی] می تواند در حضور اشخاص مورد وثوق خود بدون اینکه به مشتری اطلاع دهد معامله را فسخ کند؟
- [آیت الله سبحانی] در خیار تدلیس اگر مشتری نخواهد از حق فسخ استفاده کند آیا می تواند بایع را الزام به ارش نماید؟
- [سایر] نشانه بلوغ پسر را بیان کنید؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر فضولی ملک غیر را بفروشد و ثمن آن را هم دریافت نماید مالک بعد از اطلاع آن را اجازه نماید برای دریافت ثمن آیا مخیر است به هر کدام از آن‌ها یعنی مشتری و بایع فضولی رجوع نماید یا اینکه فقط حق رجوع به بایع فضول را دارد؟ ج) اگر ثمن کلّی باشد و مالک اصلی قبض بایع را امضا کرده باشد، به بایع مراجعه کند والا به مشتری مراجعه کند. س: در چنین فرضی اگر او برای دریافت ثمن به مشتری رجوع کند آیا مشتری می‌تواند معامله را بهم بزند و ثمن را از بایع فضولی مسترد کند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر فضولی ملک غیر را بفروشد و ثمن آن را هم دریافت نماید مالک بعد از اطلاع آن را اجازه نماید برای دریافت ثمن آیا مخیر است به هر کدام از آن‌ها یعنی مشتری و بایع فضولی رجوع نماید یا اینکه فقط حق رجوع به بایع فضول را دارد؟ ج) اگر ثمن کلّی باشد و مالک اصلی قبض بایع را امضا کرده باشد، به بایع مراجعه کند والا به مشتری مراجعه کند. س: در چنین فرضی اگر او برای دریافت ثمن به مشتری رجوع کند آیا مشتری می تواند معامله را بهم بزند و ثمن را از بایع فضولی مسترد کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در طلاق رجعی مرد به دو صورت می‌تواند به زن خود رجوع کند: 1 حرفی بزند که معنایش این باشد که او را دوباره زن خود قرار داده است؛ 2 کاری کند که زن از آن بفهمد رجوع کرده است.
- قرآن، انگشتر، شمشیر میت و لباسی را که پوشیده یا برای پوشیدن گرفته و دوخته است، اگرچه نپوشیده باشد، در صورتی که برای مصرف و استفاده کردن، نه فقط برای ملکیت، آن‌ها را گرفته باشد، مال پسر بزرگتر است اگرچه فرزند بزرگتر دختر باشد، و بر پسر بزرگ نیز واجب است که نمازها و روزههایی که از پدرش قضا شده بهجا آورد و حکم رسیدن این اموال به پسر بزرگ، بنابر احتیاط واجب در صورتی است که میت غیر از اینها مال دیگری نیز داشته باشد.
- بر پسر یا دختری که تازه بالغ شدهاند و قدرت بر روزه گرفتن ندارند، روزه واجب نیست و کفاره هم ندارد، ولی قضا دارد.
- اگر وارث میت فقط یک نفر از طبقه اول باشد، مثلاً پدر یا مادر یا یک پسر یا یک دختر باشد، همه مال میت به او می رسد؛ و اگر چند پسر یا چند دختر باشند، همه مال به طور مساوی بین آنان تقسیم می شود؛ و اگر یک پسر و یک دختر باشد، مال را سه قسمت می کنند، دو قسمت را پسر و یک قسمت را دختر می برد؛ و اگر چند پسر و چند دختر باشند، مال را طوری تقسیم می کنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- جاعل باید بالغ، عاقل و از روی قصد و اختیار قرارداد کند و شرعاً بتواند در مال خود تصرف نماید.
- اگر وارث میت فقط پدر و یک پسر یا مادر و یک پسر باشند مال را شش قسمت می کنند، یک قسمت آن را پدر یا مادر و پنج قسمت را پسر می برد.
- اگر میت قرض داشته باشد، چنانچه قرضش به اندازه مال او یا زیادتر باشد، باید چهار چیزی را هم که مال پسر بزرگتر است و در مسئله 2256 گفته شد، برای ادای قرض او بدهند، و اگر قرضش کمتر از مال او باشد، بنابر اظهر باید از آن چهار چیز هم که به پسر بزرگتر میرسد به نسبت، برای ادای قرض او بدهند؛ مثلاً اگر همه دارایی او شصت تومان است و به مقدار بیست تومان آن از چیزهایی است که مال پسر بزرگتر است و سی تومان هم قرض دارد پسر بزرگ باید به مقدار ده تومان از آن چهار چیز را بابت قرض میت بدهد.
- زکات در صورتی واجب می‌شود که مال به مقدار نصاب که بعداً گفته می‌شود برسد و مالک آن، بالغ، عاقل و آزاد باشد و بتواند در آن مال تصرف کند.
- وقفکننده باید بالغ، عاقل و با قصد و اختیار باشد و شرعاً بتواند در مال خود تصرف کند، بنابراین سفیه چون حق ندارد در مال خود تصرف نماید، اگر چیزی را وقف کند صحیح نیست.
- اگر بعد از معامله عیب مال را بفهمد و فوراً معامله را بههم نزند، دیگر حق بههم زدن معامله را ندارد، و برای فسخ معامله کافی است که به طرف مقابل اطلاع دهد و یا اگر ممکن نیست به دیگران اطلاع دهد که معامله را فسخ کرده است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پدر، یا جد پدری برای پسر نابالغ خود زن بگیرد، پسر باید بعد از بالغ شدن خرج آن زن را بدهد. و هم چنین پیش از بلوغ با قابلیت پسر برای استمتاع از او، و تمکین زوجه، باید از مال پسر نفقه او داده شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر وارث میت چند پسر و چند دختر باشند تمام مال بین آن‌ها بگونه ای تقسیم می شود که هر پسر دو برابر هر دختر سهم ببرد مثلا اگر میت دو پسر و سه دختر داشته باشد مال او به 7 قسمت تقسیم می شود و هر پسر 2 سهم و هر دختر 1 سهم می برد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه مشتری به پارچه فروش بگوید: پارچه ای می خواهم که رنگ آن ثابت باشد و او پارچه ای بدهد که رنگ آن ثابت نیست، مشتری می تواند معامله را فسخ کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پدر یا جد پدری برای پسر نابالغ خود زن بگیرد، پسر باید بعد از بالغشدن خرج آن زن را بدهد، و همچنین پیش از بلوغ با قابلیت پسر برای استمتاع از او، و تمکین زوجه، باید از مال پسر، نفقه او داده شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر پسر بزرگتر شک دارد که پدرش نماز قضا داشته است یا نه چیزی بر او واجب نیست
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پسر بزرگتر شک دارد که پدرش نماز قضا داشته یا نه؛ چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر پسر بزرگتر شک دارد که پدرش نماز قضا داشته یا نه چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله سیستانی] اگر پسر بزرگتر شک دارد که پدرش نماز قضا داشته یا نه ، چیزی بر او واجب نیست .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پسر بزرگتر شک دارد که پدرش نماز قضا داشته یا نه، چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در چند صورت با وجود عیب نمی تواند معامله را فسخ کند یا تفاوت قیمت را بگیرد: 1 در صورتی که موقع خریدن عیب مال را بداند. 2 درصورتی که بعداً راضی شود. 3 فروشنده موقع معامله بگوید این مال را با هر عیبی که دارد می فروشم، ولی اگر عیب معینی را ذکر کند و بگوید با این عیب می فروشم بعد معلوم شود عیب دیگری دارد خریدار می تواند معامله را فسخ کند. 4 خریدار در موقع معامله بگوید اگر مال عیبی داشته باشد فسخ نمی کنم و تفاوت قیمت هم نمی گیرم.