مباشرت
نزدیکی کردن را آمیزش می گویند که در فقه احکام بسیار زیادی دارد.
آیا در انجام نذر مباشرت نذر کننده لازم است؟ و مثلاً اگر غذایی که نذر کرده یا صلوات ها و قرآن نذر شده او را فرد دیگری انجام دهد، عمل به نذر او تحقق یافته است؟
مباشرت لازم است، مگر این که نذر به گونه ای باشد که شامل استیجار و استنابه و قبول از متبرّع باشد.
مباشرت لازم است، مگر این که نذر به گونه ای باشد که شامل استیجار و استنابه و قبول از متبرّع باشد.
عنوان سوال:
آیا در انجام نذر مباشرت نذر کننده لازم است؟ و مثلاً اگر غذایی که نذر کرده یا صلوات ها و قرآن نذر شده او را فرد دیگری انجام دهد، عمل به نذر او تحقق یافته است؟
پاسخ:
مباشرت لازم است، مگر این که نذر به گونه ای باشد که شامل استیجار و استنابه و قبول از متبرّع باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مراد از انحلال نذر چیست؟ و موارد انحلال کدام است؟ و آیا در صورت انحلال و تخلّف نذر، کفاره بر هر فرد واجب است؟
- زنی که در وطن تابع شوهر شده است، برای تحقق وطن آیا باید مقداری اقامت کند تا وطنیّت محقق شود؟ یا لازم نیست؟
- اگر مواد غذایی خیس خورده مثل برنج نجس شود، آیا با ملاقات با آب کر پاک می شود، یا نفوذ آب به داخل برنج لازم است؟
- شرایط قیم چیست؟ و آیا لازم است که فرد قیّم عادل نیز باشد؟
- چنان چه فرد مسلمان فطری به زبان بگوید: "کدام دین، کدام قرآن، پیامبر و علی و امام مهدی چه کسی بودند..." آیا چنین کلماتی از مصادیق ارتداد است؟
- اگر فردی به جای ذکر سجده بر اثر بی سوادی و یا تعلیم غلط صلوات بفرستد؛ آیا نماز او صحیح است؟ در صورت صحیح نبودن، آیا لازم است نمازهای گذشته را قضا کند؟
- شخصی نذر کرده، هر روز یک جزء قرآن را بخواند، آیا می تواند این جزء را ضمن نماز واجب یا مستحبّی انجام دهد؟
- بعضی از افراد به خصوص قشر زنان، گاهی در نذر کردن در یک مورد به حدّ افراط و وسواس شدید می رسند، به طوری که بعد از گذشت زمان و تأخیر در برآورده شدن، با شنیدن موارد جدید نذر، آن ها را نیز به نذر خود اضافه می نمایند. آیا وفای به همه ی آن ها لازم است و همه ی آن ها منعقد شده است یا فقط همان نذر اوّلی منعقد گردیده است؟
- آیا در فروش ذمّه به شخص ثالث مثل چک مدّت دار که نقدا به دیگری می فروشد ، لازم است مشتری صاحب ذمّه و فرد بدهکار را بشناسد؟
- آیا کسی که قرآن می خواند و اجرت می گیرد می تواند چند ختم قرآن کند و اگر کسی آمد و از وی ختم قرآن یا نماز یا روزه خواست بگوید مثلاً چند روز پیش یک ختم قرآن کردم و یا یک سال نماز و روزه را که قبلاً انجام داده ام به کسی هبه نکرده ام، ثواب آن را به فرد مورد نظر شما هبه می کنم و طرف مقابل هم قبول کند و اجرت آن را هم بدهد، آیا صحیح است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی گوسفندی را نذر کرد لکن قبل از تحقّق نذر گرگ آن را ربود آیا نذر او ساقط خواهد شد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا مباشرت صاحب مال برای اجاره دادن عین لازم است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر شخصی نذر کند ده هزار صلوات ختم کند آیا می تواند از دیگران کمک بگیرد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا برای تحقق غیبت و حرام بودن آن، لازم است که بیانِ عیب فرد با قصد اهانت و مذمّت و انتقاص همراه باشد و یا صرف بیان عیب بدون قصد انتقاص نیز غیبت است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا در تحقّق هبه، قبول لازم است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در تحقق مساقات شرایطی لازم است؟
- [سایر] پیشگویی قرآن درباره پیروزی رومیان چگونه تحقق پذیرفت؟
- [سایر] مضمون آیه صلوات از دیدگاه مفسّران شیعه و سنی چگونه است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا جایز است مصالح بعد از تحقّق عقد صلح، از آن عدول کند و بدون اعلام به متصالح اول، دوباره مال را به فرد دیگری صلح نماید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا برای تحقق عقد و قرار داد اجاره، خواندن صیغه لازم است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که میخواهد روزه بگیرد، لازم نیست پیش از اذان دندانهایش را خلال کند، ولی اگر بداند غذایی که لای دندان مانده در روز فرو میرود باید خلال کند و چنانچه خلال نکند و چیزی از آن فرو رود، روزهاش باطل می‌شود و اگر هم فرو نرود باز اخلال به نیت کرده، ولی اگر نمیداند که غذا فرو خواهد رفت یا نه، مستحب است خلال کند و اگر هم اتفاقاً و سهواً فرو برد، روزه باطل نیست.
- صیغه عهد برای کسی که میخواهد انجام کار یا ترک کاری را بر خود واجب کند، چنین است: (عاهَدْتُ اللّه اَنْ اَفْعَلَ کذا اَوْ اَتْرُک کذا) یا (عَلَیَّ عَهْدُ اللّهِ اَنْ اَفْعَلَ کذا اَوْ اَتْرُک کذا)، به جای (اَفْعَلَ کذا) تا آخر، آن کار را به زبان بیاورد، و میتواند هنگام خواندن صیغه عهد، انجام کار یا ترک آن کار را مشروط به تحقق امر دیگری نماید و یا بهطور مطلق بگوید. و شرایط عهدکننده مثل شرایطی است که در نذر و قسم بیان شد.
- غسل جنابت به خودی خود مستحب است و برای خواندن نماز واجب و مانند آن واجب می‌شود. ولی برای نماز میت و سجده شکر و سجدههای واجب قرآن غسل جنابت لازم نیست.
- اگر آیه سجده را از کسی که قصد خواندن قرآن ندارد، بشنود، یا از ضبط صوت بشنود، لازم نیست سجده نماید، ولی اگر از وسیلهای که مثل بلندگو صدای خود انسان را میرساند بشنود، واجب است سجده کند.
- در سجده واجب قرآن باید نیت سجده کردن را داشته باشد و مکان هم مباح باشد و طوری باشد که اگر مردم دیدند، بگویند سجده کرد، ولی سایر شرایطی که در سجده نماز معتبر است، لازم نیست؛ مانند پوشانیدن عورت و پاک بودن مُهر یا چیزی که بر آن سجده می‌کنند و بلندتر نبودن محل سجده از محل پا و گذاشتن دستها و زانوها و نوک انگشتان بزرگ پا بر زمین و مانند اینها، اگرچه رعایت این امور مورد احتیاط است.
- نجاست هرچیز از سه راه ثابت می شود : 1 آنکه خود انسان یقین یا ظن اطمینان آور پیدا کند که چیزی نجس است، و گرنه لازم نیست از آن اجتناب نماید. بنا بر این در قهوه خانه و مهمانخانه هایی که مردمان بی مبالات و کسانی که پاکی و نجسی را مراعات نمی کنند در آنها غذا می خورند، اگر انسان یقین نداشته باشد غذایی را که برای او آورده اند نجس است، غذا خوردن اشکال ندارد. 2 کسی که چیزی در اختیار اوست بگوید آن چیز نجس است و از گفته او اطمینان حاصل گردد، مثلاً همسر یا خدمتکار بگوید ظرف یا چیز دیگری که در اختیار اوست نجس می باشد. 3 آن که دو مرد عادل بگویند چیزی نجس است، و همچنین اگر یک نفر عادل هم بگوید چیزی نجس است بنابر احتیاط واجب باید از آن اجتناب کرد.
- اگر بخواهد غیر روزه رمضان روزه واجب دیگری بگیرد، در صورتی که آنچه بر او واجب شده است انواع متعددی باشد، بنابر اقوی باید آن را معین نماید، مثلاً نیت کند که روزه قضا یا روزه نذر میگیرم، ولی در ماه رمضان لازم نیست نیت کند که روزه ماه رمضان میگیرم، بلکه اگر نداند ماه رمضان است یا فراموش نماید، و روزه دیگری را نیت کند، روزه ماه رمضان حساب می‌شود، مگر اینکه روزه برای میت گرفته باشد که در این صورت روزه ماه رمضان حساب نمیشود، و صحیح بودن آن مورد تأمل است، مگر اینکه مقصود او به دو قسمت جداگانه تقسیم شود: یکی روزه واجب و یکی هم برای دیگری بودنِ روزه، که در این صورت بنابر اظهر روزه ماه رمضان محسوب می‌شود.
- اگر ورق قرآن یا چیزی که احترام آن لازم است، مثل کاغذی که اسم خدا یا پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم یا امام علیه السلام بر آن نوشته شده، در مستراح بیفتد، بیرون آوردن و آب کشیدن آن اگر چه خرج داشته باشد بر کسی که آن را انداخته واجب است و اگر او این کار را نکرد یا نتوانست انجام دهد، بر دیگران واجب می شود و خرج آن از بیت المال داده می شود. و اگر بیرون آوردن آن ممکن نباشد، کسانی که مطلع هستند نباید به آن مستراح بروند تا یقین کنند آن ورق پوسیده شده است. ولی وجوب اعلام ، محل تأمل است . و همچنین اگر تُربت در مستراح بیفتد و بیرون آوردن آن ممکن نباشد ، تا وقتی یقین نکرده اند که کاملاً از بین رفته ، نباید به آن مستراح بروند .
- مستحب است انسان بعد از نماز مشغول تعقیب، یعنی خواندن ذکر و دعا و قرآن شود. و بهتر است پیش از آنکه از جای خود حرکت کند و وضو و غسل و تیمم او باطل شود، رو به قبله تعقیب را بخواند، و لازم نیست تعقیب به عربی باشد، ولی بهتر است چیزهایی را که در کتابهای دعا دستور دادهاند بخواند و از تعقیبهایی که خیلی سفارش شده است، تسبیح حضرت زهرا علیهاالسلام است که باید به این ترتیب گفته شود: 3? مرتبه (اللّه اَکبر)، سپس 33 مرتبه (اَلحَمدُ للّه) و بعد از آن 33 مرتبه (سُبحان اللّه)، و بنابر اظهر می‌شود (سبحان اللّه) را پیش از (اَلحَمد للّه) گفت، ولی بهتر است بعد از (الحمد للّه) گفته شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نذر کند که کار مباحی را انجام دهد یا ترک نماید، چنانچه به جا آوردن آن و ترکش از هر جهت مساوی باشد، نذر او صحیح نیست و اگر انجام آن از جهتی بهتر باشد و انسان به قصد همان جهت نذر کند، مثلا نذر کند غذایی را بخورد که برای عبادت قوت بگیرد نذر او صحیح است. و نیز اگر ترک آن از جهتی بهتر باشد و انسان برای همان جهت نذر کند که آن را ترک نماید، مثلاً برای این که سیگار مضر است نذر کند که آن را استعمال نکند نذر او صحیح می باشد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر نذر کند که کار مباحی را انجام دهد یا ترک نماید؛ چنانچه به جا آوردن آن و ترکش از هر جهت مساوی باشد؛ نذر او صحیح نیست و اگر انجام آن از جهتی بهتر باشد و انسان به قصد همان جهت نذر کند؛ مثلا نذر کند غذائی را بخورد که برای عبادت قوت بگیرد؛ نذر او صحیح است و نیز اگر ترک آن از جهتی بهتر باشد و انسان برای همان جهت نذر کند که آن را ترک نماید؛ مثلا برای اینکه دود مضر است نذر کند آن را استعمال نکند؛ نذر او صحیح می باشد.
- [آیت الله بروجردی] اگر نذر کند که کار مباحی را انجام دهد یا ترک نماید، چنانچه به جا آوردن آن و ترکش از هر جهت مساوی باشد، نذر او صحیح نیست و اگر انجام آن از جهتی بهتر باشد و انسان به قصد همان جهت نذر کند، مثلاً نذر کند غذایی را بخورد که برای عبادت قوّت بگیرد، نذر او صحیح است و نیز اگر ترک آن از جهتی بهتر باشد و انسان برای همان جهت نذر کند که آن را ترک نماید، مثلاً برای این که دود مضّر است، نذر کند که آن را استعمال نکند، نذر او صحیح می‌باشد.
- [آیت الله خوئی] اگر نذر کند که کار مباحی را انجام دهد یا ترک نماید، چنانچه بهجا آوردن آن و ترکش از هر جهت مساوی باشد، نذر او صحیح نیست، و اگر انجام آن از جهتی بهتر باشد و انسان به قصد همان جهت نذر کند، مثلًا نذر کند غذایی را بخورد که برای عبادت قوت بگیرد، نذر او صحیح است، و نیز اگر ترک آن از جهتی بهتر باشد، و انسان برای همان جهت نذر کند که آن را ترک نماید، مثلًا برای این که دود مضر است، نذر کند که آن را استعمال نکند، نذر او صحیح می‌باشد.
- [امام خمینی] اگر نذر کند که کار مباحی را انجام دهد یا ترک نماید. چنانچه به جا آوردن آن و ترکش از هر جهت مساوی باشد، نذر او صحیح نیست و اگر انجام آن از جهتی بهتر باشد و انسان به قصد همان جهت نذر کند، مثلًا نذر کند غذایی را بخورد که برای عبادت قوت بگیرد نذر او صحیح است. و نیز اگر ترک آن از جهتی بهتر باشد و انسان برای همان جهت نذر کند که آن را ترک نماید مثلًا برای این که دود مضر است نذر کند که آن را استعمال نکند نذر او صحیح می‌باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که نذر کرده زیارت برود وغسل زیارت ونماز آن را نذر نکرده، لازم نیست آنها را بجا آورد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر نذر کند که کار مباحی را انجام دهد یا ترک نماید، چنانچه بجا آوردن آن وترکش از هرجهت مساوی باشد، نذر او صحیح نیست و اگر انجام آن از جهتی بهتر باشد وانسان به قصد همان جهت نذر کند، مثلاً نذر کند غذایی را بخورد که برای عبادت قوّت بگیرد، نذر او صحیح است و نیز اگر ترک آن ازجهتی بهتر باشد وانسان برای همان جهت نذر کند که آن را ترک نماید مثلاً برای این که دود مضرّ است نذر کند که آن را استعمال نکند نذر او صحیح می‌باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر نذر کند که کار مباحی را انجام دهد یا ترک نماید، چنان چه به جا آوردن آن و ترکش از هر جهت مساوی باشد، نذر او صحیح نیست. و اگر انجام آن از جهتی بهتر باشد، و انسان به قصد همان جهت نذر کند، مثلاً نذر کند غذایی را بخورد که برای عبادت قوت بگیرد، نذر او صحیح است. و نیز اگر ترک آن از جهتی بهتر باشد، و انسان برای همان جهت نذر کند که آن را ترک نماید، مثلاً برای این که دود مضر است نذر کند که آن را استعمال نکند، نذر او صحیح می باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر نذر کند که کار مباحی را انجام دهد یا ترک نماید چنانچه به جا اوردن ان و ترکش از هر جهت مساوی باشد نذر او صحیح نیست و اگر انجام ان از جهتی بهتر باشد و انسان به قصد همان جهت نذر کند مثلا نذر کند غذایی را بخورد که برای عبادت قوت بگیرد نذر او صحیح است و نیز اگر ترک ان از جهتی بهتر باشد و انسان برای همان جهت نذر کند که ان را ترک نماید مثلا برای ان که دخانیات مضر است نذر کند که ان را استعمال نکند نذر او صحیح می باشد
- [آیت الله نوری همدانی] اگر نذر کند که کار مُباحی را انجام دهد یا ترک نماید ، چنانچه بجا آوردن آن وترکش از هر جهت مساوی با شد نذر او صحیح نیست واگر انجام آن از جهتی بهتر باشد وانسان به همان جهت نذر کند ، مثلاً نذر کند غذائی را بخورد که برای عبادت قوّت بگیرد ، نذر او صحیح است . ونیز اگر ترک آن از جهتی بهتر باشد وانسان برای همان جهت نذر کند که آن را ترک نماید مثلاً برای اینکه دود مُضرّ است نذر کند که آن را استعمال نکند نذر او صحیح می باشد .