مفسران شیعه
مفسران شیعه به مفسران شیعه مذهب اطلاق می‌شود.
مضمون آیه صلوات از دیدگاه مفسّران شیعه و سنی چگونه است؟
در آیه 56 سوره احزاب می‌خوانیم (اِنَّ اللهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُِونَ عَلَی النَّبِیِّی یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیما) [خداوند و فرشتگانش بر پیامبر (ص) درود می‌فرستند ، ای کسانی که ایمان آورده‌اید بر او درود بفرستید و سلام بگوئید و در برابر فرمانش تسلیم باشید]. در این آیه مقام پیامبر اسلام (ص) به عالیترین وجه ترسیم شده است ، چرا که هم خداوند متعال و هم تمام فرشتگان مقرّب او بر پیامبر (ص) درود می‌فرستند و هم دستور داده شده است همة مؤمنان بدون استثناء بر او رحمت و درود و سلام بفرستند. چه مقامی از این بالاتر ؟ و چه عظمتی از این بیشتر؟ درست است که در این آیه ، سخنی از آل پیامبر (ص) به میان نیامده است ، ولی در روایات بسیاری می‌خوانیم که وقتی اصحاب و یاران از حضرتش سؤال کردند چگونه درود و صلوات و سلام بر شما بفرستیم ، پیغمبر اکرم (ص) (آل) را در کنار خود قرار داد و تمام رحمت و درودی که از خداوند برای او تقاضا می‌شد ، برای (آلش) نیز تقاضا می‌شد، این قرینه است بر اینکه صلوات و درود خداوند و ملائکه نیز تعمیم دارد، هم شامل پیامبر (ص) و هم شامل (آل) او می‌شود ، و این یک مسألة ساده نیست، بلکه نشان می‌دهد که آنها مقاماتی دارند تالی پیغمبر (صل? الله عل?ه و آله) و مأموریتی دارند در جهاتی شبیه مأموریت او ، و گرنه این همه مقام، تنها به خاطر خویشاوندی ، غیر ممکن است . اکنون به سراغ بخشی از این روایت که در معروفترین منابع اهل سنّت آمده است ، می‌رویم . در (صحیح بخاری) از (ابوسعید خدری) نقل شده است که ما عرض کردیم (ای رسول خدا! سلام بر تو معلوم است ، چگونه صلوات بر تو بفرستیم)؟ فرمود (قُولُوا اللهُمَّ صَلَّ عَلی مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ کَما صَلَّیْتَ عَلی اِبْراهیمَ ، و آلِ اِبْراهیمَ وَ بارِکْ عَلی مُحَمَّدٍ و علی آل کما بارَکْتَ عَلی اِبْراهیمَ) [بگوئید خداوندا درود بفرست بر محمّد بنده‌ات و رسولت ، همان گونه که درود بر ابراهیم و آل ابراهیم فرستادی، و برکت بفرست بر محمّد و بر آل محمّد ، آن گونه که برکت فرستادی بر ابراهیم]. (صحیح بخاری 6/151) در همان کتاب و همان صفحه این حدیث به طور کاملتری از (کعب بن عجره) (یکی از صحابه معروف) نقل می‌کند که به رسول خدا (صل? الله عل?ه و آله) عرض کردند چگونگی سلام بر تو را دانسته‌ایم ، امّا صلوات بر تو چگونه باید باشد؟ فرمود بگوئید (الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ کَما صَلَّیْتَ عَلی آلِ اِبْراهیمَ اِنَّکَ حَمیدُ مَجیدٌ ، اَللهمَّ بارِکْ عَلی مُحَمَّدٍ و علی آل محمد کَما بارَکْتَ عَلی آلِ اِبْراهیمَ اِنَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ). توجّه داشته باشید که بخاری این احادیث را در ذیل آیة شریفه (اِنَّ اللهَ وَ مَلائِکَتَهُ ...) ذکر می‌کند. در (صحیح مسلم) که دوّمین منبع حدیث معروف برادران اهل سنّت است از (ابی مسعود انصاری) نقل شده که پیامبر (صل? الله عل?ه و آله) نزد ما آمد و ما در مجلس (سعد بن عباده) بودیم ، (بشیر) فرزند (سعد) عرض کرد (ای رسول خدا! خداوند به ما دستور داده بر تو صلوات بفرستیم ، چگونه بر تو صلوات بفرستیم ؟ پیامبر (صل? الله عل?ه و آله) نخست سکوت کرد، سپس فرمود بگوئید (اَللّهُمَّ صَلَّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ عَلی آلِ مُحَمَّدٍ کَما صَلَّیْتَ عَلی آلِ اِبْراهیمَ ، بارِکْ عَلی مُحَمَّدٍ وَ عَلَی آلِ مُحَمَّدٍ کَما بارَکْتَ عَلی آلِ اِبْراهیم فی الْعالَمینَ اِنَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ .) (صحیح مسلم 1/305 ح 65) eporsesh.com
در آیه 56 سوره احزاب می‌خوانیم (اِنَّ اللهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُِونَ عَلَی النَّبِیِّی یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیما) [خداوند و فرشتگانش بر پیامبر (ص) درود می‌فرستند ، ای کسانی که ایمان آورده‌اید بر او درود بفرستید و سلام بگوئید و در برابر فرمانش تسلیم باشید]. در این آیه مقام پیامبر اسلام (ص) به عالیترین وجه ترسیم شده است ، چرا که هم خداوند متعال و هم تمام فرشتگان مقرّب او بر پیامبر (ص) درود می‌فرستند و هم دستور داده شده است همة مؤمنان بدون استثناء بر او رحمت و درود و سلام بفرستند. چه مقامی از این بالاتر ؟ و چه عظمتی از این بیشتر؟ درست است که در این آیه ، سخنی از آل پیامبر (ص) به میان نیامده است ، ولی در روایات بسیاری می‌خوانیم که وقتی اصحاب و یاران از حضرتش سؤال کردند چگونه درود و صلوات و سلام بر شما بفرستیم ، پیغمبر اکرم (ص) (آل) را در کنار خود قرار داد و تمام رحمت و درودی که از خداوند برای او تقاضا می‌شد ، برای (آلش) نیز تقاضا می‌شد، این قرینه است بر اینکه صلوات و درود خداوند و ملائکه نیز تعمیم دارد، هم شامل پیامبر (ص) و هم شامل (آل) او می‌شود ، و این یک مسألة ساده نیست، بلکه نشان می‌دهد که آنها مقاماتی دارند تالی پیغمبر (صل? الله عل?ه و آله) و مأموریتی دارند در جهاتی شبیه مأموریت او ، و گرنه این همه مقام، تنها به خاطر خویشاوندی ، غیر ممکن است . اکنون به سراغ بخشی از این روایت که در معروفترین منابع اهل سنّت آمده است ، می‌رویم . در (صحیح بخاری) از (ابوسعید خدری) نقل شده است که ما عرض کردیم (ای رسول خدا! سلام بر تو معلوم است ، چگونه صلوات بر تو بفرستیم)؟ فرمود (قُولُوا اللهُمَّ صَلَّ عَلی مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ کَما صَلَّیْتَ عَلی اِبْراهیمَ ، و آلِ اِبْراهیمَ وَ بارِکْ عَلی مُحَمَّدٍ و علی آل کما بارَکْتَ عَلی اِبْراهیمَ) [بگوئید خداوندا درود بفرست بر محمّد بنده‌ات و رسولت ، همان گونه که درود بر ابراهیم و آل ابراهیم فرستادی، و برکت بفرست بر محمّد و بر آل محمّد ، آن گونه که برکت فرستادی بر ابراهیم]. (صحیح بخاری 6/151) در همان کتاب و همان صفحه این حدیث به طور کاملتری از (کعب بن عجره) (یکی از صحابه معروف) نقل می‌کند که به رسول خدا (صل? الله عل?ه و آله) عرض کردند چگونگی سلام بر تو را دانسته‌ایم ، امّا صلوات بر تو چگونه باید باشد؟ فرمود بگوئید (الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ کَما صَلَّیْتَ عَلی آلِ اِبْراهیمَ اِنَّکَ حَمیدُ مَجیدٌ ، اَللهمَّ بارِکْ عَلی مُحَمَّدٍ و علی آل محمد کَما بارَکْتَ عَلی آلِ اِبْراهیمَ اِنَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ). توجّه داشته باشید که بخاری این احادیث را در ذیل آیة شریفه (اِنَّ اللهَ وَ مَلائِکَتَهُ ...) ذکر می‌کند. در (صحیح مسلم) که دوّمین منبع حدیث معروف برادران اهل سنّت است از (ابی مسعود انصاری) نقل شده که پیامبر (صل? الله عل?ه و آله) نزد ما آمد و ما در مجلس (سعد بن عباده) بودیم ، (بشیر) فرزند (سعد) عرض کرد (ای رسول خدا! خداوند به ما دستور داده بر تو صلوات بفرستیم ، چگونه بر تو صلوات بفرستیم ؟ پیامبر (صل? الله عل?ه و آله) نخست سکوت کرد، سپس فرمود بگوئید (اَللّهُمَّ صَلَّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ عَلی آلِ مُحَمَّدٍ کَما صَلَّیْتَ عَلی آلِ اِبْراهیمَ ، بارِکْ عَلی مُحَمَّدٍ وَ عَلَی آلِ مُحَمَّدٍ کَما بارَکْتَ عَلی آلِ اِبْراهیم فی الْعالَمینَ اِنَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ .) (صحیح مسلم 1/305 ح 65) eporsesh.com
پاسخ:
در آیه 56 سوره احزاب می‌خوانیم (اِنَّ اللهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُِونَ عَلَی النَّبِیِّی یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیما) [خداوند و فرشتگانش بر پیامبر (ص) درود میفرستند ، ای کسانی که ایمان آورده‌اید بر او درود بفرستید و سلام بگوئید و در برابر فرمانش تسلیم باشید].
در این آیه مقام پیامبر اسلام (ص) به عالیترین وجه ترسیم شده است ، چرا که هم خداوند متعال و هم تمام فرشتگان مقرّب او بر پیامبر (ص) درود میفرستند و هم دستور داده شده است همة مؤمنان بدون استثناء بر او رحمت و درود و سلام بفرستند.
چه مقامی از این بالاتر ؟ و چه عظمتی از این بیشتر؟
درست است که در این آیه ، سخنی از آل پیامبر (ص) به میان نیامده است ، ولی در روایات بسیاری می‌خوانیم که وقتی اصحاب و یاران از حضرتش سؤال کردند چگونه درود و صلوات و سلام بر شما بفرستیم ، پیغمبر اکرم (ص) (آل) را در کنار خود قرار داد و تمام رحمت و درودی که از خداوند برای او تقاضا میشد ، برای (آلش) نیز تقاضا میشد، این قرینه است بر اینکه صلوات و درود خداوند و ملائکه نیز تعمیم دارد، هم شامل پیامبر (ص) و هم شامل (آل) او می‌شود ، و این یک مسألة ساده نیست، بلکه نشان می‌دهد که آنها مقاماتی دارند تالی پیغمبر (صل? الله عل?ه و آله) و مأموریتی دارند در جهاتی شبیه مأموریت او ، و گرنه این همه مقام، تنها به خاطر خویشاوندی ، غیر ممکن است .
اکنون به سراغ بخشی از این روایت که در معروفترین منابع اهل سنّت آمده است ، می‌رویم .
در (صحیح بخاری) از (ابوسعید خدری) نقل شده است که ما عرض کردیم (ای رسول خدا! سلام بر تو معلوم است ، چگونه صلوات بر تو بفرستیم)؟ فرمود (قُولُوا اللهُمَّ صَلَّ عَلی مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ کَما صَلَّیْتَ عَلی اِبْراهیمَ ، و آلِ اِبْراهیمَ وَ بارِکْ عَلی مُحَمَّدٍ و علی آل کما بارَکْتَ عَلی اِبْراهیمَ) [بگوئید خداوندا درود بفرست بر محمّد بنده‌ات و رسولت ، همان گونه که درود بر ابراهیم و آل ابراهیم فرستادی، و برکت بفرست بر محمّد و بر آل محمّد ، آن گونه که برکت فرستادی بر ابراهیم]. (صحیح بخاری 6/151)
در همان کتاب و همان صفحه این حدیث به طور کاملتری از (کعب بن عجره) (یکی از صحابه معروف) نقل می‌کند که به رسول خدا (صل? الله عل?ه و آله) عرض کردند چگونگی سلام بر تو را دانسته‌ایم ، امّا صلوات بر تو چگونه باید باشد؟ فرمود بگوئید (الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ کَما صَلَّیْتَ عَلی آلِ اِبْراهیمَ اِنَّکَ حَمیدُ مَجیدٌ ، اَللهمَّ بارِکْ عَلی مُحَمَّدٍ و علی آل محمد کَما بارَکْتَ عَلی آلِ اِبْراهیمَ اِنَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ).
توجّه داشته باشید که بخاری این احادیث را در ذیل آیة شریفه (اِنَّ اللهَ وَ مَلائِکَتَهُ ...) ذکر می‌کند.
در (صحیح مسلم) که دوّمین منبع حدیث معروف برادران اهل سنّت است از (ابی مسعود انصاری) نقل شده که پیامبر (صل? الله عل?ه و آله) نزد ما آمد و ما در مجلس (سعد بن عباده) بودیم ، (بشیر) فرزند (سعد) عرض کرد (ای رسول خدا! خداوند به ما دستور داده بر تو صلوات بفرستیم ، چگونه بر تو صلوات بفرستیم ؟ پیامبر (صل? الله عل?ه و آله) نخست سکوت کرد، سپس فرمود بگوئید (اَللّهُمَّ صَلَّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ عَلی آلِ مُحَمَّدٍ کَما صَلَّیْتَ عَلی آلِ اِبْراهیمَ ، بارِکْ عَلی مُحَمَّدٍ وَ عَلَی آلِ مُحَمَّدٍ کَما بارَکْتَ عَلی آلِ اِبْراهیم فی الْعالَمینَ اِنَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ .) (صحیح مسلم 1/305 ح 65)
eporsesh.com
- [سایر] بین تفسیر شیعه و تفسیر سنی چه تفاوتهایی وجود دارد؟
- [سایر] آیا مورخین و محدثین اهل سنت نیز تفسیر شیعه از آیه اکمال دین (آیه سوم سوره مائده) را قبول دارند؟
- [سایر] آیا مورخین و محدثین اهل سنت نیز تفسیر شیعه از آیه اکمال دین (آیه سوم سوره مائده) را قبول دارند؟
- [سایر] فرقهای اصولی تفسیر تشیّع و اهل سنّت درچیست؟
- [سایر] سلام میخواستم تفسیر آیه ای که درباره وضو گرفتن در ناحیه دست(وغسلوا ...الی مرافغ)و استدلالات شیعه و سنی رو بدونم با آدرس آیه با تشکر
- [سایر] تفسیر روح المعانی از کیست؟ برای شیعه است یا سنی؟ و چگونه تفسیری از جهت محتوا است؟
- [سایر] اهل سنت ولایت را در قرآن چگونه تفسیر می کنند؟
- [سایر] اهل سنت ولایت را در قرآن چگونه تفسیر می کنند؟
- [سایر] دیدگاه شیعه درباره رؤیت خدا همراه با بررسی دیدگاه اهل سنت چیست؟
- [سایر] دیدگاه شیعه در باره رؤیت خدا همراه با بررسی دیدگاه اهل سنت چیست؟
- [آیت الله سیستانی] از نظر اهل سنّت، زن از همه تَرَکه شوهر اعمّ از منقول و غیرمنقول مانند زمین و غیره، ارث میبرد. حال آنکه از نظر مذهب امامیه، زن از اصل زمین یا قیمت آن ارث نمیبرد و تنها از قیمت بنا و درختان ارث میبرد، نه اصل آنها. بنابراین اگر مذهب اهل سنّت بر شیعه نافذ باشد به گونهای که زن سنّی مذهب از زمین و اصل بنا و درختان ارث ببرد، در صورتی که دیگر ورثه امامی مذهب باشند، زن امامی مذهب نیز میتواند میراثی را که از زمین و اصل بنا و درختان به او میرسد، بگیرد که سایر ورثه اهل سنت باشند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه یکی از اولاد از نظر سنّی بزرگتر و دیگری از جهت بلوغ بزرگتر باشد قضاء نماز بر اولّی واجب است.
- [آیت الله سیستانی] نظر اهل سنّت آن است که مازاد سهمالارث میراث بر آن، به عَصَبه میت مانند برادر او داده می‌شود. لکن نظر مذهب امامیه خلاف آن است، مثلاً اگر مردی بمیرد و تنها دختری و برادری داشته باشد، از نظر امامیه باید نیمی از ارث را به دختر به عنوان سهمالارث و نیم دیگر را به عنوان ردّ به او بپردازند و به برادر میت سهمی تعلّق نمیگیرد. لکن نظر اهل سنّت آن است که در این فرض نیمی از ارث میت به برادر پرداخت می‌شود، چون که از عصبه میت به شمار می‌رود. حال اگر مذهب اهل سنّت بر وارث امامی مذهب نافذ باشد و مازاد سهمالارث به او پرداخت نشود، عصبه میت اگر امامی مذهب باشند، میتوانند از باب قاعده مقاصّه نوعی، مازاد سهمالارث وارثِ سنّی مذهب را بگیرند.
- [آیت الله سیستانی] بر طبق مذهب امامیه، زن مطلقه یائسه و صغیره اگر چه با آنها نزدیکی شده باشد عدّه ندارند. لیکن بر طبق مذاهب اهلسنّت با اختلافی که در شروط عدّه برای صغیره دارند عدّه بر آنان واجب است. حال اگر شوهر از اهلسنّت باشد، و زن یائسه یا صغیرهاش را با اعتقاد به لزوم عدّه برای صغیره طلاق دهد، ملزم به رعایت قواعد مذهب خود مانند فساد عقد خواهر مطلقه، و نکاح زنانی که جمع آنها با زن در دوران عدّه حرام است، می‌شود، بنابراین مرد شیعی میتواند با خواهر این مطلقه ازدواج کند هرچند آن مرد سنی با او عقد بسته باشد. و احتیاط واجب برای مرد شیعی نیز آن است که با این زن مطلقه پیش از تمام شدن عدهاش ازدواج نکند، و آن زن نیز اگر شیعه باشد و یا شیعه بشود تا پایان عدّه، ازدواج نکند. همچنین احوط آن است که در ایام عدّه از شوهر نفقه نگیرد، گر چه طبق مذهب شوهر واجبالنفقه او باشد، مگر آنکه از باب اجرای قاعده مقاصّه نوعی در صورت بودن شرایط آن، بتوان نفقه گرفت.
- [آیت الله سیستانی] از نظر اهل سنّت جمع میان عمه و برادرزادهاش یا خاله و خواهرزادهاش جایز نیست، بدین معنا که اگر هر دو را همزمان عقد کنند، هر دو عقد باطل است، و در صورتی که عقد یکی پس از دیگری باشد، عقد دومی باطل است. لکن از نظر فقه امامیه، عقد عمه پس از برادرزادهاش و خاله پس از خواهرزادهاش مطلقاً جایز است. همچنین عقد برادرزاده پس از عقد عمه و عقد خواهرزاده پس از عقد خاله، مشروط بر آنکه پیش از عقد عمه و خاله رضایت داده باشند و یا بعد از عقد رضایت بدهند جایز است. بنابراین اگر پیرو اهل سنّت، در نکاح میان عمه و برادرزادهاش و یا میان خاله و خواهرزادهاش جمع کند، پس اگر عقد آنها متقارن باشد چون به مذهب آنها عقد هر دو باطل است، برای پیرو مذهب امامیه جایز است بر هر یک از آنها و در صورت رضایت عمه یا خاله بر هر دو عقد کند. و اگر عقد مرد سنّی متقارن نباشد، عقد زن دوّم در فرض مذکور به مذهب آنها باطل است و مرد شیعی میتواند با او ازدواج کند. این حکم در مورد هر یک از آن دو زن در صورتی که امامی باشند، نیز جاری است.
- [آیت الله خوئی] هرگاه چیزی که پیدا کرده نشانهای دارد که به واسط آن میتواند صاحبش را پیدا کند، اگرچه بداند صاحب آن سنی یا کافری است که اموالش محترم است، در صورتی که قیمت آن چیز به یک درهم برسد باید از روزی که آن را پیدا کرده تا یک سال در محل اجتماع مردم اعلان کند.
- [آیت الله اردبیلی] پیروی از امر پدر و مادر در غیر از انجام کارهای حرام و ترک کارهای واجب عینی(1) بنابر احتیاط لازم است و مخالفت آنان اگر موجب آزار و بیاحترامی به آنان شود، حرام است و فرزندان در هر سنی که باشند، باید به پدر و مادر خود احترام بگذارند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] هرگاه چیزی که پیدا کرده؛ نشانه ای دارد که به واسطه آن می تواند صاحبش را پیدا کند؛ اگرچه بداند صاحب آن سنی یا کافری است که اموالش محترم است؛ در صورتی که قیمت آن چیز به مقدار یک درهم برسد؛ باید از روزی که آن را پیدا کرده تا یک سال در محل اجتماع مردم اعلان کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحبّ است در شوهر دادن دختری که بالغه است (یعنی مکلّف شده) و به سنی رسیده که حیض دیدن وی متعارف است، عجله کنند، از حضرت صادق علیه‌السلام روایت شده که یکی از سعادتهای مرد آن است که دخترش در خانه او حیض نبیند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بر بدن کسی که جنب است آیه قرآن یا اسم خداوند متعال نوشته شده باشد، حرام است دست به آن نوشته بگذارد و اگر بخواهد غسل کند، باید آب را به گونهای به بدن برساند که دست او به نوشته نرسد و اسامی مبارک پیامبران و امامان و حضرت زهرا علیهمالسلام به احتیاط واجب حکم اسم خدا را دارند.