جایزه
جایزه به معنای پاداش می باشد و از احکام آن در باب خمس و تجارت و نیز مسائل مستحدثه سخن گفتهاند.
اگر کسی با تقلب در مسابقاتی برنده شود، آیا می تواند از جایزه ی آن استفاده نماید؟
خیر، نمی تواند.
خیر، نمی تواند.
پاسخ:
خیر، نمی تواند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شرط برد و باخت در چه مسابقاتی جایز و در چه مسابقه ای حرام می باشد؟ و حکم مالی که برنده از بازنده می گیرد چیست؟
- اگر از طرف فرد ثالث جایزه ای برای تیم برنده قرار داده شود، بازی به قصد برنده شدن، چه حکمی دارد؟ با فرض این که تیم بازنده مخارج مصرف شده جهت کسب آمادگی و تهیه امکانات را از دست می دهد.
- 1219 بعضی از بچه ها که سنشان کم است و در امتحانات تقلب می کنند و یا کسانی که عمدا تقلب می کنند، حکمشان چیست؟
- در مسابقاتی مثل فوتبال اگر جوایزی تهیه شود و یا شرط بندی شود و برد و باخت در کار باشد، حکم مسأله را توضیح دهید؟
- تقلب در امتحان و صف نانوایی و اتوبوس، چه حکمی دارد؟
- من در امتحان ورودی دانشگاه با تقلب قبول شدم، آیا حقوقی که در آینده دریافت می کنم اشکال خواهد داشت؟
- استفاده از لباس های آستین کوتاه و شلوارک در مسابقاتی مانند فوتبال، والیبال، کشتی، وزنه برداری و... که یا حجم بدن وعورتین کاملاً مشخص است و یا قسمت های زیادی از بدن آشکار است چه حکمی دارد؟
- حکم جایزه ای که به مؤلف کتاب به عنوان کتاب سال، پس از فوتش می دهند چیست؟
- دادن کارت تلفن به شخصی که می دانیم با تقلب به صورت مجانی از تلفن استفاده می کند، چه حکمی دارد؟
- اگر فردی در مناقصه و مزایده ای تقلب کند و صاحب مالی شود و چند سال از این وضعیت بگذرد، برای جبران این خطا باید چه کاری انجام دهد و آیا معامله در این صورت باطل بوده است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] می خواهم بدانم چرا شطرنج قبلا حرام بوده و حالا حلال است. مگر در نحوه بازی تغیییری حاصل شده است آیا مسابقه شطرنج که در کشور برگزار میشود و به برنده جایزه تعلق می گیرد شرط بندی است و جایزه ای که به برنده اهدا میشود مشکل دارد دلیل حرام بودن ورق چیست و آیا آن هم حالا حلال شده است؟
- [آیت الله سیستانی] نظر حضرتعالی در مورد اوراق ارمغان بهزیستی و خرید آنان و اینکه آیا شخصی که از این طریق برنده جایزه شده آیا می تواند متصرف آن بشود؟
- [آیت الله سیستانی] آیا در مسابقاتی که بدون آلات قمار انجام میشود گرفتن پول برای برگزاری مسابقه نه جایزه مشکلی دارد و در این صورت مسئولین برگزاری مسابقه چه وظیفه ای دارند؟
- [آیت الله سبحانی] دستگاهی با انداختن سکه ای می چرخد و سکه در مقابل جایزه هایی قرار می گیرد. آیا این نوع بازی و برنده شدن، جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی از یک نفر برای خرید کردن به جای پول نقد یکی از کارت های اعتباری او را قرض می گیرد. موقع خرید با کارت های اعتباری، گاهاً جایزه ای تعلق می گیرد که در فیش خرید می نویسند مثلا بیست هزار تومان برنده شده اید. حال سوال این است که با توجه به این که قرض گیرنده خرید کرده و اگر صاحب کارت خرید می کرد معلوم نبود برنده جایزه شود و به خرید این شخص جایزه تعلق گرفته، آیا این جایزه متعلق به صاحب کارت است یا قرض گیرنده ی کارت؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی از یک نفر برای خرید کردن به جای پول نقد یکی از کارت های اعتباری او را قرض می گیرد. موقع خرید با کارت های اعتباری، گاهاً جایزه ای تعلق می گیرد که در فیش خرید می نویسند مثلا بیست هزار تومان برنده شده اید. حال سوال این است که با توجه به این که قرض گیرنده خرید کرده و اگر صاحب کارت خرید می کرد معلوم نبود برنده جایزه شود و به خرید این شخص جایزه تعلق گرفته، آیا این جایزه متعلق به صاحب کارت است یا قرض گیرنده ی کارت؟
- [سایر] کودک شش ساله یی دارم که حس برتری دارد و برای برنده شدن در بازی های مختلف گاهی اقدام به تقلب می کند، چگونه به او این مساله را یادآوری کنم؟
- [آیت الله سیستانی] فرمودید خرید بلیط بخت آزمایی به قصد کمک به یک موسسه خیریه و بدون نیت برنده شدن و دستیابی به جایزه، اشکال ندارد اگر یک مسلمان با قسمتی از بهای بلیط چنین نیتی کند و با قسمتی دیگر قصد برنده شدن نماید آیا خرید بلیط بخت آزمایی به این شکل چطور است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مسابقه شرکت کردم با چند پاسخنامه که اسم چند دوستم را نوشتم و یکی از آنها برنده شد. اگر جایزه را بگیرد و به من بدهد اشکال دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] در محلهها اعلام میشود که میخواهند مسابقه برگزار کنند. از مسابقه دهندهها پول میگیرند که این پول را صرف پول دادن به داور و خریدن جایزه برای برنده و... نمایند. آیا گرفتن این پول اشکال دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر از غیر کسب مالی بهدست آورد، مثلاً چیزی به او ببخشند یا جایزه بدهند، یا اینکه از راه وصیت یا نذر شخصی یا عمومی یا وقف، چیزی به او برسد، اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، بنابر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد.
- اگر بخواهند شتر را بکشند که بعد از جان دادن پاک و حلال باشد، باید با پنج شرطی که در مسئله قبل برای سر بریدن حیوانات گفته شد، کارد یا چیز دیگری را که از آهن و برنده باشد، در گودی بین گردن و سینهاش فرو کنند.
- اگر حیوان حلالگوشت وحشی را با اسلحه شکار کنند، با پنج شرط حلال و بدنش پاک است: 1 اسلحه شکار مثل کارد و شمشیر برنده باشد، یا مثل نیزه و تیر، تیز باشد که بهواسطه تیز بودن، بدن حیوان را پاره کند، و اگر بهوسیله دام یا چوب و سنگ و مانند اینها حیوانی را شکار کنند بنابر اظهر پاک نمیشود و خوردن آن هم حرام است؛ و اگر حیوانی را با تفنگ شکار کنند، چنانچه گلوله آن تیز باشد که در بدن حیوان فرو رود و آن را پاره کند پاک و حلال است، و اگر گلوله تیز نباشد، بلکه با فشار در بدن حیوان فرو رود و حیوان را بکشد، یا بهسبب حرارتش بدن حیوان را بسوزاند و در اثر سوزاندن، حیوان بمیرد، پاک و حلال بودنش، اشکال دارد. 2 کسی که شکار میکند باید مسلمان باشد یا بچه مسلمان باشد که خوب و بد را بفهمد، و اگر کافر یا کسی که اظهار دشمنی با اهلبیت پیغمبر صلیاللهعلیهوآله میکند، حیوانی را شکار نماید، آن شکار حلال نیست. 3 اسلحه را برای شکار کردن حیوان بهکار ببرد، و اگر مثلاً جایی را نشانهگیری کند و ناخواسته حیوانی را بکشد، آن حیوان پاک نیست و خوردن آن هم حرام است. 4 در وقت بهکار بردن اسلحه، نام خدا را ببرد و چنانچه عمداً نام خدا را نبرد شکار حلال نمیشود، ولی اگر فراموش کند، در صورتی که معتقد به وجوبِ بردنِ نام خدا در این هنگام بوده، و یا اگر معتقد نبوده، عادت به بردن نام خدا را داشت، اشکال ندارد. 5 وقتی به حیوان برسد که مرده باشد، یا اگر زنده است به اندازه سر بریدن آن وقت نباشد؛ و چنانچه به اندازه سر بریدن وقت باشد و سر حیوان را نبُرد تا بمیرد، حرام میشود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] در مسابقاتی که شرطبندی در آنها جایز است، امور زیر باید رعایت شود: اوّل: ایجاب و قبول را به لفظ یا کاری که دلالت بر آن کند مانند نوشتن و امضا رعایت نمایند. دوم: دو طرف باید عاقل، بالغ و دارای اختیار و قصد باشند. سوم: مقدار جایزه، خواه به صورت عین یا دین، معیّن باشد و یکی از دو طرف یا شخص سوم آن را پرداخت نماید. چهارم: جهاتی که جهل به آنها موجب نزاع میشود روشن گردد، مانند هدف، مقدار مسافت و خط شروع و پایان.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] جایزه ای را که بانک به بعضی از کسانی که در صندوق پس انداز حساب دارند می دهد؛ چون برای تشویق مردم از خودش می دهد حلال است.
- [آیت الله مظاهری] مسابقات علمی یا ورزشی و مانند اینها که در این زمان متداول است، نظیر اینکه اگر کسی جواب ده سؤال را بدهد جایزهای به او میدهند، جایز و برنده مسابقه، آن مبلغ را مالک میشود و واجب است برای کسی که این مسابقه را برگزار نموده است به قرارش عمل نماید و در صورتی که برد و باخت طرفینی باشد اصل مسابقه حرام و برنده مالک آن مبلغ نمیشود.
- [آیت الله اردبیلی] تقلّب در امتحانات و نیز در استخدام جایز نیست. همچنین کسی که به نظر خودش صلاحیّت مسئولیّت و شغلی را ندارد، نباید آن را تقبّل نماید، هر چند دیگران او را دارای صلاحیت و شرایط لازم بدانند.
- [آیت الله سبحانی] هر گاه در جنس تقلّب کند و مثلاً چای اعلا را با چای پست مخلوط نماید و به اسم چای اعلا بفروشد مشتری می تواند معامله را به هم بزند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه در جنس تقلب کند و مثلاً چای اعلا را با چای پست مخلوط نماید و به اسم چای اعلا بفروشد مشتری می تواند معامله را به هم بزند.
- [آیت الله مظاهری] اسب دوانی که در این زمان متداول است، چون برای آمادگی رزمی نیست اگر بدون برد و باخت باشد حلال است ولی اگر با برد و باخت باشد علاوه بر اینکه حرام است، برنده مالک آن مبلغ نمیشود.
- [آیت الله جوادی آملی] .آنچه متعلق خمس است، مطلق درآمد است ; نه خصوص درآمد کسب , بنابراین جایزه، هبه، صله، هدیه و مانند آن ها متعلق خمس است, هرچند مقدار کم آنها خمس ندارد. عدم تکرار خمس
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر از غیر کسب، مالی به دست آورد، مثلاً چیزی به وصیت به او بدهند یا ببخشند یا هدیه کنند یا جایزه دهند اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، خمس آن را هم باید بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مالی را که انسان به مصرف نذر و کفاره میرساند، جزء مخارج سالیانه است، و نیز مالی را که به کسی میبخشد یا جایزه میدهد در صورتی که از شأن او زیاد نباشد، از مخارج سالیانه حساب میشود.