جایزه
جایزه به معنای پاداش می باشد و از احکام آن در باب خمس و تجارت و نیز مسائل مستحدثه سخن گفته‌اند.
حکم جایزه ای که به مؤلف کتاب به عنوان کتاب سال، پس از فوتش می دهند چیست؟
این جایزه هم جزو ماترک او است که به ارث می رسد، زیرا سبب کسب این فایده، پیش از موت بوده است.
این جایزه هم جزو ماترک او است که به ارث می رسد، زیرا سبب کسب این فایده، پیش از موت بوده است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مؤلّف کتابی با ناشری قرار گذاشته که حق نشر با آن ناشر باشد و بعد خود مؤلف این حق را برای خودش برمی دارد و با ناشر دیگری قرارداد می بندد، آیا اشکال دارد؟
- آیا مقتول پیش از فوتش نسبت به قصاص دارای حقّ می باشد؟ آیا نسبت به ثلث دیه هم دارای حقّ نیست؟
- اگر همسر اینجانب سکّه ای را که به عنوان جایزه در کار فرهنگی دریافت کرده بود به من هدیه کند و قصد من هم این بوده که با آن بعضی از مشکلات زندگی را حلّ کنم، ولی زمان دریافت سکّه تا سال مالی اینجانب و همسرم فاصله ی زیادی نداشته و فرصت نکردم که آن را قبل از رسیدن سال مالی بفروشم، آیا سر سال مالی، خمس آن را باید بپردازم؟
- اگر کسی با تقلب در مسابقاتی برنده شود، آیا می تواند از جایزه ی آن استفاده نماید؟
- در لابلای اثاث منزل یا کتاب ها مبلغی پول یا نظیر آن را می بینیم که شکّ می کنیم سال بر آن گذشته است یا خیر، آیا باید خمس آن را داد؟
- رقصیدن و یاد دادن آن به دیگران؛ مرد به مرد یا زن به زن و یا زن به شوهر خود و دریافت جایزه و یا پول در قبال آن، چه صورتی دارد؟
- پدری در زمان حیات خود زمین ها و سایر اموال خود را تقسیم نموده است و به هر یک از ورّاث نوشته ای داده است، آیا بعد از فوتش وارثین می توانند بگویند این نوشته را قبول نداریم و مجدّدا باید تقسیم شود؟
- مراد از اهل کتاب چه کسانی هستند؟
- آیا خوردن غذای اهل کتاب جایز است؟
- کافر چه کسی است؟ حکم تماس با اهل کتاب چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر یک اثر علمی و هنری در مسابقات علمی، ادبی مشمول دریافت جایزه گردد، و در حال حاضر دسترسی به مؤلّف آن ممکن نباشد، یا فوت نموده باشد، این جایزه متعلّق به چه کسی است؟ آیا ناشری که امتیاز چاپ کتاب را گرفته، در جایزه سهیم می باشد؟
- [سایر] کتاب (تحف العقول) و مؤلف آنرا معرّفی کنید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مؤلّفی کتابی می نویسد و با ناشری قرارداد چاپ و نشر منعقد می نماید و در کتاب می نویسد: (حقوق طبع برای مؤلّف محفوظ است). پس از چندی ناشر دیگری بدون اجازه از مؤلّف، کتاب را تجدید چاپ می نماید. در عرف ناشران چنین است که مقداری از کتاب را به عنوان حقّ تّألیف به مؤلّف می دهند، آیا این چنین حقّی برای مؤلّف وجود دارد و آیا نیاز به اجازه از مؤلّف در مقام تجدید و افست از روی کتابش می باشد؟
- [آیت الله سبحانی] ناشر، چند سال است کتابی را چاپ نمی کند. آیا مؤلف، مجاز است کتاب را به ناشر دیگر واگذار و خسارت را از ناشر اوّل دریافت نماید؟
- [آیت الله سبحانی] ناشر، کتابی را با هزینه ی مؤلف وبرای مؤلف، چاپ کرد و بعد از مدتی مالیات یا هزینه ای به آن کتاب تعلق گرفت آیا پرداخت آن با ناشر است یا مؤلف؟
- [سایر] مؤلف کتاب (تاریخ الخمیس) که بود؟ آیا مذهب او سنی است یا شیعی؟
- [آیت الله سبحانی] آیا ناشر، حق واگذاری کتاب مؤلف را به ناشر دیگر دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا چاپ کتاب بدون اجازه صاحب آن و با وجود عبارت (حقوق چاپ برای مؤلف محفوظ است)، جایز است؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی به عنوان مؤلف، کتابی را برای چاپ به ناشر می سپارد. پس از چاپ معلوم می شود که مؤلف حقیقی کتاب، شخص دیگری است. هزینه های انجام شده به عهده ی چه کسی می باشد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر ناشر، قطع کتاب یا شمارگان آن را تغییر دهد، مؤلف می تواند قرارداد نشر کتابش را با او فسخ کند و آیا مؤلف می تواند ادعای خسارت نماید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- طلاق دادن زن در حال حیض، بهطوریکه در کتاب طلاق گفته می‌شود، باطل است.
- اگر از غیر کسب مالی بهدست آورد، مثلاً چیزی به او ببخشند یا جایزه بدهند، یا اینکه از راه وصیت یا نذر شخصی یا عمومی یا وقف، چیزی به او برسد، اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، بنابر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد.
- حق سرپرستی طفل، پسر باشد یا دختر، بنابر اظهر تا دو سال برای مادر است، اما بعد از دو سال تا هفت سال پدر هم حق سرپرستی دارد، و در این پنج سال احوط آن است که حق سرپرستی پسر با پدر و دختر با مادر است، ولی بعد از هفت سال حق سرپرستی، فقط از آن پدر است.
- اگر برای سال اول کاری مانند شخم زدن انجام دهد، اگرچه برای سالهای بعد هم فایده داشته باشد، باید مخارج آن را از سال اول کسر کند، و اگر کاری را برای چند سال انجام دهد، میتواند از مخارج سال اول حساب کند و یا بین آنها تقسیم نماید.
- انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آید، خمس آن را بدهد و جایز است دادن خمس را تا آخر سال قمری، تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمسِ زراعت و مانند آن، که مطابق سال شمسی انجام می‌شود، سال خمسی را شمسی قرار دهد، اشکال ندارد.
- زن مسلمان، نمیتواند با مرد غیر مسلمان ازدواج نماید و مرد مسلمان هم نمیتواند با زنان کافری که اهل کتاب نیستند، ازدواج کند، ولی با زنانی که یهودی و یا نصرانی باشند، موقتاً بهصورت صیغه میتواند ازدواج نماید.
- مالیاتی که مردم به دولت پرداخت مینمایند بابت خمس حساب نمیشود و اگر در بین سال داده شود در حکم مخارج سال است.
- اگر در اول سال برای مخارج خود قرض کند وپیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد، میتواند مقدار قرض خود را از آن منفعت بپردازد.
- زنهای سیّده بعد از تمام شدن شصت سال قمری یائسه میشوند، یعنی خون حیض نمیبینند؛ و زنهایی که سیّده نیستند، بعد از تمام شدن پنجاه سال قمری یائسه میشوند.
- کسی که مانند تاجر و کاسب باید برای دادن خمس، سال قرار دهد، اگر منفعتی بهدست آورد و در بین سال بمیرد، باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند و خمس باقیمانده را بدهند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] جوایزی که به پس اندازها تعلق می گیرد اگر قراردادی میان پس انداز کننده و پس انداز گیرنده نباشد حلال است و بنابر احتیاط واجب با گذشتن سال خمس آن واجب می شود، این در صورتی است که پس انداز کننده خود را طلبکار جایزه نداند، بلکه پس انداز گیرنده شخصاً برای تشویق پس انداز کنندگان جوایزی می دهد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی لوازمی از درآمد سال مالی خریده است و استفاده نمود و پس از چند سال نیازی به آن نداشت؛ برای مثال : کسی کتاب هایی خریده بود و الآن نیازی به آن ندارد ; یا خانمی زیورآلات خرید، حالا که پیر شده است نیازی به زیور آلات ندارند، در این گونه موار د, اقوا آن است که خمس ندارند. وفات در بین سال خمسی
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] جایزه ای را که بانک به بعضی از کسانی که در صندوق پس انداز حساب دارند می دهد؛ چون برای تشویق مردم از خودش می دهد حلال است.
- [آیت الله وحید خراسانی] گاهی بانکها به منظور تشویق و ترغیب مردم که حساب باز کنند یا مشتریان که بیشتر پولشان را به بانک بسپارند جایزه ای در نظر می گیرند که از طریق قرعه کشی به کسی که قرعه به نام او اصابت کند بدهند مساله جایزه های بانکی دو صورت دارد اول ان که قرعه کشی بر بانک شرط نشود بلکه قرعه فقط به عنوان تشویق باشد در این صورت عمل قرعه جایز است و کسی که قرعه به نام او اصابت کند جایز است ان جایزه را بگیرد و اگر بانک دولتی یا مشترک که به شرکت دولت و مردم تاسیس شده است باشد احتیاط واجب ان است که یک پنجم ان را به نیت مافی الذمه به سادات فقیر بدهد و بقیه از منافع ان سال می باشد که اگر در موونه ان سال صرف نشود باید خمس ان را بپردازد دوم ان که قرعه کشی شرط شود و بانک به جهت وفای به ان شرط قرعه بکشد که در این صورت عمل قرعه کشی جایز نیست و همچنین گرفتن جایزه برای کسی که قرعه به نام او اصابت کرده است جایز نیست
- [آیت الله اردبیلی] تکثیر، خرید، فروش و هرگونه استفاده کردن از کتابها، مجلاّت، برنامهها، لوحهای فشرده و امثال آنها که تصرف و استفاده از آنها منوط بر رعایت (حقّ مؤلّف) شده است، چنانچه مؤلّف و تولید کننده آنها مسلمان باشد، بدون رضایت آنها جایز نیست و اگر غیر مسلمانی باشد که با مسلمین در حال جنگ است، اشکال ندارد و اگر غیر مسلمانی باشد که با مسلمین در حال جنگ نیست، جواز تصرف در آنها بدون اجازه صاحبانشان محلّ تأمّل است. (حقّ طبع) و (حقّ اختراع) نیز همین حکم را دارند.
- [آیت الله جوادی آملی] .آنچه متعلق خمس است، مطلق درآمد است ; نه خصوص درآمد کسب , بنابراین جایزه، هبه، صله، هدیه و مانند آن ها متعلق خمس است, هرچند مقدار کم آنها خمس ندارد. عدم تکرار خمس
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر از غیر کسب، مالی به دست آورد، مثلاً چیزی به وصیت به او بدهند یا ببخشند یا هدیه کنند یا جایزه دهند اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، خمس آن را هم باید بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مالی را که انسان به مصرف نذر و کفاره میرساند، جزء مخارج سالیانه است، و نیز مالی را که به کسی میبخشد یا جایزه میدهد در صورتی که از شأن او زیاد نباشد، از مخارج سالیانه حساب می‌شود.
- [آیت الله سیستانی] مالی را که انسان به مصرف نذر و کفّاره میرساند ، جزء مخارج سالیانه است . و نیز مالی را که به کسی میبخشد ، یا جایزه میدهد در صورتی که از شأن او زیاد نباشد ، از مخارج سالیانه حساب می‌شود .
- [آیت الله علوی گرگانی] مالی را که انسان به مصرف نذر وکفّاره میرساند، جز مخارج سالیانه است و نیز مالی را که به کسی میبخشد یا جائزه میدهد، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد، از مخارج سالیانه حساب می‌شود.