ساختمان
ساختمان به معنی بنا یا عمارت ساخته شده بر روی زمین می باشد.از این عنوان به مناسبت در بابهاى طهارت، تجارت، صلح، شفعه و ارث سخن گفته‌اند.
ساختمان موروثه ای را می خواهند اجاره دهند، آیا زن میّت که از قیمت و مالیّت بنا ارث می برد، سهمی از این اجاره دارد یا می تواند مانع از اجاره شود؟
ظاهرا تا قیمت به او پرداخت نشده، سهم دارد و یا می تواند مانع شود.
ظاهرا تا قیمت به او پرداخت نشده، سهم دارد و یا می تواند مانع شود.
عنوان سوال:
ساختمان موروثه ای را می خواهند اجاره دهند، آیا زن میّت که از قیمت و مالیّت بنا ارث می برد، سهمی از این اجاره دارد یا می تواند مانع از اجاره شود؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- ساختمانی از ترکه میّت به ارث رسیده است که در جریان خیابان کشی شهرداری تخریب شده و شهرداری در موقع تخریب، عرصه ی ساختمان را 5/1 میلیون تومان و قیمت اعیانی را نیم میلیون تومان تعیین کرده بود؛ عوض آن ساختمان قطعه زمینی را داده است که قیمت آن سه میلیون تومان ارزش دارد. سهم همسر مورّث را چگونه باید محاسبه کرد؟
- میّت مغازه ای دارد با بنای نازل، ولی چون درمحلّ مناسب است سرقفلی بالایی دارد. آیا زن او فقط از بنای مغازه ارث می برد یا در سرقفلی هم سهیم است؟
- عینی که متعلّق خمس است و به ارث رسیده، آیا برای پرداخت خمس باید قیمت فعلی آن حساب شود یا وقت اشتغال ذمّه میّت را باید ملاک قرار داد؟
- اگر نطفه مردی را پس از فوت وی بگیرند و با تلقیح مصنوعی به رحم زن منتقل کنند، ولد متولّد شده آیا به مرد ملحق می شود؟ آیا از وی ارث می برد؟
- یکی از وارثین، عین منقوله باقی مانده از میّت را فروخته و با قیمت آن، زمین مسکونی خریداری نموده است. وارثین دیگر معامله ی اوّل را اجازه داده اند و مدّعی سهمی از زمین مذکور هستند. آیا فضول، مکلّفِ به ردّ سهم آن ها از ثمن معامله ی اوّل است و یا سایر وارثین با او در ملک شریک می باشند؟
- پدرم هنگام حیات، برای همسرش که زن پدرم باشد، طلا خریده است ولی نوشته ای در دست نیست که دلالت کند این طلا مال او است و شفاهی هم مطلبی نگفته است. آیا این طلا که در دست زن پدرم هست جزو ماترک می باشد و در صورت ترکه بودن، زن پدرم از آن ارث می برد؟
- شخصی سی سال قبل از مالکی مغازه ای به عنوان اجاره تقاضا می کند. مالک می گوید: اگر بتوانید مستأجری که فعلاً در مغازه است را راضی کنید، به شما اجاره می دهم. متقاضی مبلغ هفت هزار تومان به مستأجر سابق داده و کلید و مغازه را تحویل می گیرد و با اجازه مالک، کل ساختمان را تجدید بنا و هر سه سال اجاره را مطابق معمول و رضایت مالک می پردازد. آیا سرقفلی این مغازه پس از سی سال مربوط به مستأجر فعلی می باشد؟
- در صورتی که میّت به طور غیر طبیعی زنده شود مثلاً با دعا یا تصرّف ولایی یا رجعت یا مواردی که زن باید در عدّه ی وفات باشد مانند مرتدّ شدن زوج یا طلاق حاکم در زوج مفقود الاثر بعد از رفع مانع (توبه و رجوع از ارتداد، عودت زوج مفقود الاثر)، حکم رجوع زوج را شرعا بیان نمایید. آیا فرقی بین موارد فوق هست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] اگر از میت منزلی بجا مانده باشد و ورثه ای جز زوجه و فرزند نداشته باشد، آیا زوجه از زمین و ساختمان، هر دو، ارث می برد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در تقسیم ارث، ساختمان و درخت و دیگر اموال هوایی را چگونه قیمت گذاری می کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] زن از کدام اموال شوهر ارث می برد و از چه چیزهایی ارث نمی برد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زوجه مقتول آیا از عین زمین یا ساختمان که به عنوان دیه و خون بها داده شده است، ارث می برد یا نه؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا زوجه از آب زراعی چاههای عمیق و چشمه و قنات ارث می برد؟ از موتور و لوله و ساختمان آنها چطور؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شوهر چه مقدار از زن ارث می برد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا زن، از آب قنات یا چاه ارث می برد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] زن چه مقدار از شوهر ارث می برد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا همیشه مرد دو برابر زن ارث می برد؟
- [آیت الله خامنه ای] در چند مورد زن برابر مرد ارث می برد.
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر میت خواهر و برادر نداشته باشد، سهم ارث آنان را به اولادشان می دهند و سهم برادرزاده و خواهرزاده مادری به طور مساوی بین آنان تقسیم می شود و از سهمی که به برادرزاده و خواهرزاده پدری یا پدر و مادری می رسد هر پسری دو برابر دختر می برد.
- اگر وارث میت فقط زن و جد و جده پدری و جد و جده مادری او باشد، زن ارث خود را به تفصیلی که بعدا گفته می شود می برد، و یک قسمت از سه قسمت اصل مال را به جد و جده مادری می دهند که به طوری مساوی بین خودشان تقسیم می کنند، و بقیه را به جد و جده پدری می دهند و جد دو برابر جده می برد؛ و اگر وارث میت شوهر و جد و جده باشد، شوهر نصف مال را می برد و جد و جده به دستوری که در مسائل گذشته گفته شد ارث خود را می برند. ارث طبقه سوم
- اگر زن را به ترتیبی که در احکام طلاق گفته شد طلاق رجعی بدهد و آن زن قبل از اتمام عدّه بمیرد، شوهر از او ارث می برد، و نیز اگر شوهر قبل از اتمام عدّه زن بمیرد، زن از او ارث می برد، ولی اگر بعد از اتمام عدّه رجعی یا در عدّه طلاق بائن یکی از آنان بمیرد، دیگری از او ارث نمی برد.
- کسی که دو نسبت در او جمع شود از هر دو سبب ارث می برد، مثل این که کسی هم پسر عموی پدری باشد و هم پسر دایی مادری، یا کسی هم شوهر میت باشد و هم پسر عموی او، یا زنی هم عمه پدری میّت باشد و هم خاله مادری او، مگر آن که دو نسبت او در دو طبقه باشد، مثل این که هم برادر مادری باشد و هم پسر عمو که فقط ارث برادر بودن را می برد. ارث زن و شوهر
- اگر وارث میت فقط یک جد یا یک جده است، چه پدری باشد یا مادری، همه مال به او می رسد، و با بودن جدّ میّت، پدر جدّ او ارث نمی برد.
- اگر مردی در حال مرض با زنی ازدواج دائم نماید و در آن مرض بمیرد و نزدیکی هم نکرده باشد، زن از آن مرد ارث نمی برد و حق مهر هم ندارد، و اگر نزدیکی کرده باشد و یا از آن مرض خوب شده و به غیر آن مرض از دنیا رفته باشد آن زن هم از او ارث می برد و هم حق مهر دارد، و اگر زنی که شوهرش با او نزدیکی نکرده در زمان مریضی شوهر از دنیا رفت شوهر از آن زن ارث نمی برد و حق مهر هم برای زن نیست بنابر اظهر، اگرچه احتیاط مستحب در صلح است.
- زن و شوهر در ازدواج دائم با وجود جمیع طبقات سه گانه ای که گفته شد از یکدیگر ارث می برند، و وجود هیچ یک از این طبقات مانع ارث بردن آن دو از یکدیگر نیست.
- اگر برای پرداخت سهم زن بخواهند بنا و درخت و مانند آن را قیمت نمایند باید اجزای آن را قیمت کنند، ولی احتیاط مستحب در این است که ببینند اگر آنها بدون اجاره در زمین بمانند تا از بین بروند چقدر ارزش دارند، و آن را برای پرداخت مبنا قرار دهند.
- اگر میت اولاد نداشته باشد، نوه پسری او، اگرچه دختر باشد، سهم پسر میت را می برد و نوه دختری او، اگرچه پسر باشد، سهم دختر میت را می برد؛ مثلاً اگر میت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت می کنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر می دهند. ارث طبقه دوم
- اگر صاحب کار، بنّا را وکیل کند که برای او کارگر بگیرد، چنانچه بنّا کمتر از مقداری که از صاحب کار میگیرد به کارگر بدهد، زیادی آن بر او حرام است و باید آن را به صاحب کار برگرداند و اگر اجیر شود که ساختمان را تمام کند و به او اختیار داده شود که خودش بسازد یا به دیگری بدهد، اگر دیگری را برای تمام کردن همان ساختمان، به مبلغی کمتر از آنچه از صاحب ساختمان، خودش اجاره کرده، اجیر کند، بنابر اظهر جایز نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در کلیه مسائل سابق که سهم الارث زن بیان شد: الف: زن از اموال منقول شوهر ارث می برد. ب: زن از قیمت تاسیسات و ساختمان و درختان ارث می برد ولی از عین آنها ارث نمی برد. ج: زن از زمین های شوهر خود به طور کلی (نه از اصل ونه از قیمت) ارث نمی برد.
- [آیت الله سبحانی] اگر مردی بمیرد و اولاد نداشته باشد، چهار یک مال او را زن دائمی و بقیه را ورثه دیگر می برند. و اگر از آن زن و زن دیگری اولاد داشته باشد، هشت یک اموال منقول را زن، و بقیّه را ورثه دیگر می برند. و امّا غیر منقول از زمین مسکونی و قیمت آن ارث نمی برد و نیز از خود هوائی مثل ساختمان و درخت ارث نمی برد بلکه از قیمت آن ارث می برد، همچنان که از زمین باغ و زراعت ارث می برد.
- [آیت الله وحید خراسانی] در مذهب عامه زن میت از تمام انچه از میت مانده از نقود و متاع و اراضی و بساتین و غیر اینها ارث می برد ولی در مذهب امامیه زن از زمین نه از عین ان و نه از قیمت ان ارث نمی برد بنابراین اگر میت از عامه وزن او شیعه باشد بنا به قاعده الزام زن شیعه از زمین ارث می برد انچه گذشت قسمتی از مسایلی است که بر مبنای قاعده الزام ذکر شده است موارد دیگری مانند وصیت برای وارث و عقد در حال احرام و شفعه به جوار و خیار شرط و خیار تصریه و غیر اینها مورد جریان قاعده الزام است
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مردی بمیرد و اولاد نداشته باشد ، چهار یک مال او را زن و بقیّه را ورثه دیگر می برند و اگر از آن زن یا از زن دیگر اولاد داشته باشد ، هست یک مال را زن و بقیّه را ورثه دیگر می برند ، و زن از همه اموال منقول ارث می برد ولی از زمین و قیمت آن ارث نمی برد چه زمین خانة مسکونی چه زمین باغ و زراعت و زمینهای دیگر و نیز از خودِ هوائی ارث نمی برد ، مثل بنا و درخت و فقط از قیمت هوائی ارث می برد .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر زن بخواهد در چیزهائی که از آنها ارث نمی برد مانند زمین خانه مسکونی؛ تصرف کند؛ باید از ورثه دیگر اجازه بگیرد. و جایز نیست که ورثه تا سهم زن را نداده اند؛ در چیزهائی که زن از قیمت آنها ارث می برد مانند بنا و درخت؛ بدون اجازه او تصرف کنند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن از قیمت اموال غیر منقول در حال فوت متوفی ارث میبرد بنابر این اگر بعد از فوت میت اموال افزایش قیمت داشت زن از قیمت افزوده شده ارث نمیبرد همانطور که از سایر نماءات و منافع ان ارث نمیبرد البته در صورت افزایش قیمت مصالحه با زن میت بسیار پسندیده است خصوصا اگر ندادن قیمت به جهت تاخیر ورثه صورت گرفته باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] برای قیمت گذاری درختان و ساختمان و تاسیسات می توانند همانطور که قیمت گذاران امروزه برای تقویم کل زمین و ساختمان عمل می کنند یعنی زمین را جداگانه و درختان و تاسیسات و ساختمان را هم جداگانه قیمت کنند و نمی توانند به واسطه اینکه زن از زمین ارث نمیبرد از قیمت درختان و تاسیسات وساختمان کسر کنند.
- [آیت الله سبحانی] اگر زن بخواهد در چیزی که از آن ارث نمی برد -مانند خانه مسکونی یا هوایی که از عین آن ارث نمی برد و از قیمت آن ارث می برد) تصرف کند، باید از ورثه دیگر اجازه بگیرد. ونیز ورثه تا سهم زن را نداده اند; نباید در چیزهائی که زن از عین و یا قیمت آنها ارث می برد، بدون اجازه او تصرف کنند. و چنانچه پیش از دادن سهم زن، اینها را بفروشند، در صورتی که زن معامله را اجازه دهد، صحیح وگرنه نسبت به سهم او باطل است.
- [آیت الله نوری همدانی] مسلمان از کافر ارث می برد ، ولی کافر اگر چه پدر یا پسر میّت باشد از او ارث نمی برد .
- [آیت الله سبحانی] مسلمان از کافر ارث می برد. ولی کافر اگرچه پدر یا پسر میت باشد، از او ارث نمی برد.