اخراج
اخراج به معنای بیرون كردن می باشد و در فقه هم اخراج واجب و هم مستحب و هم حرام مورد بحث قرار گرفته است .
آیا دیون میّت، هنگام اخراج، بر وصیت او مقدّم می باشد؟
بلی، چه دیون حق اللّه باشد یا حق النّاس و وصیت هم بر ارث مقدم است.
بلی، چه دیون حق اللّه باشد یا حق النّاس و وصیت هم بر ارث مقدم است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا تصرّفات و معاملات ورثه در ترکه میّت پیش از اخراج دیون یا وصیّت او نافذ است؟
- قبل از اخراج ثلث، وارثین ماترک وصیت کننده را تقسیم نموده اند. آیا می توانند تصرّف کنند؟
- شخصی متوفّی، بدهی هایی مختلف از قبیل خمس و دیون به مردم دارد و اموال ماترک او کفایت بدهکاری او را نمی کند، آیا اموال به جا مانده ی او میان طلبکاران تقسیم به نسبت می شود یا دیون اشخاص مقدّم بر سهمین است؟
- اگر میّت وصیت کرده باشد که فرد خاصی بر وی نماز بخواند، آیا او باید از ولیّ میت اجازه بگیرد؟
- آیا گذاشتن قرآن و ادعیّه و تربت به همراه میّت در قبر خواه میّت وصیّت کرده باشد و خواه وصیّت نکرده باشد جایز است یا نه؟ اگر جایز است، چه شرایطی باید مراعات شود؟
- اگر میّت وصیت نکرده باشد، آیا از اصل مال حقّی دارد؟
- آیا وصی می تواند هزینه های عمل به وصیت را از ترکه ی میّت محاسبه کند؟
- در جایی که میّت وصیّت به ثلث نکرده باشد، آیا ورثه می توانند از اصل ترکه برای میّت کارهای خیر و عام المنفعه انجام دهند؟
- آیا محاسبه ی نرخ تورّم در دیون و مطالبات ربا محسوب می شود؟
- اگر میّت ثلث اموال خود را وصیت کرده، ولی موردش را تعیین نکرده در چه راهی مصرف می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا کفاره ای که میت بدهکار است جزء دیون میت محسوب می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] زنی در زمان حیات شوهر مهریّه اش را مطالبه نکرده است، آیا پس از فوت شوهرش می تواند مطالبه نماید؟ در صورتی که باید پرداخت شود، آیا در مرتبه دیون است یا خیر؟ و در صورتی که در مرتبه دیون است، آیا بر سایر دیون مقدّم است؟
- [آیت الله بروجردی] چنان چه به مالی در آن واحد زکات و خمس تَعَلُّق بگیرد، آیا کدام را مُقَدَّم بدارد؟ اگر خمس را قبل از زکات اخراج نماید از نصاب زکات کم میشود؟ و اگر زکات را قبل از خمس اخراج نماید از خمس کم میشود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] به نظر حضرتعالی آیا دیه در حکم ماترک میت است؟ یعنی باید اول دیون برداشته شود. بعد بین وراث تقسیم شود یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] اگر هنگام غسل دادن میّت، عضوی از اعضای او شکسته شود، دیه ای که به این عضو تعلق می گیرد، در چه مورد مصرف می شود؟ آیا می توان با این پول، دیون میّت را پرداخت کرد؟
- [آیت الله بروجردی] ما یقول مولانا فی شخص توفّی فوجد فی وصیّته الّتی بخطّه أنّه قد أوصی بنیابة حج تخرج من أصل الترکه والحال أن الورثهی یعلمون علماً عادیاً أن المیّت لم یکن مستطیعاً قط، فهل یقدّم علیهم، أم یجب علی الوصی العمل بمقتضی الوصیّة من إخراج الحجّة و علی المیّت دیون کثیرة وعبادات ومظالم؟
- [سایر] آیا بر اساس مقررات قانون کار، باید به کارگرانی که بدون دلیل موجه اخراج می شوند خسارت اخراج پرداخت شود؟
- [آیت الله سیستانی] آیا تأخیر در انجام وصیّت میت جایز است ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر میت وصیت کند که ورثه تقسیم ارث تا زمان خاص به تاخیر بیندازند آیا وصیت او صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر میت وصیت کند که دختر و پسر در ارث به طور یکسان ارث ببرند آیا وصیت او صحیح است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- حجّی که بر میت واجب است و بدهکاری و حقوقی را که مثل خمس و زکات و مظالم، ادا کردن آنها واجب می‌باشد، باید از اصل ترکه میت بدهند، اگرچه میت برای آنها وصیت نکرده باشد.
- ولیّ زن که در غسل و کفن و دفن او دخالت میکند، شوهر اوست و در مرتبه بعد از او، مردهایی که از میّت ارث میبرند مقدّم بر زنهای ایشانند و هر کدام که در ارث بردن مقدم هستند در این امر نیز مقدّمند.
- اگر میّت وصیّت نکرده باشد که کفن را از ثلث مال او بردارند، میتوانند بهطور متعارف که لایق شأن میّت باشد کفن و چیزهای دیگری را که از واجبات دفن است از اصل مال بردارند.
- لازم نیست که معدن را یکدفعه اخراج کند، بلکه اگر مدتی اعراض کند و دوباره مشغول شود نیز کافی است.
- اگر مال میت از بدهی و حج واجب و حقوقی که مثل خمس و زکات و مظالم بر او واجب است زیاد بیاید، چنانچه وصیت کرده باشد که ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند، باید به وصیت او عمل کنند، و اگر وصیت نکرده باشد، آنچه میماند، مال ورثه است.
- اگر کافور به اندازه غسل و حنوط نباشد، بنابر احتیاط واجب غسل را مقدم دارند و اگر برای هفت عضو نرسد پیشانی را مقدم دارند.
- اگر مصرفی را که میت معین کرده، از ثلث مال او بیشتر باشد، وصیت او در بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است که ورثه حرفی بزنند، یا کاری کنند که معلوم شود عملی شدن وصیت را اجازه داده‌اند و تنها راضی بودن آنان کافی نیست؛ و اگر مدتی بعد از مردن او هم اجازه بدهند، صحیح است.
- اگر مصرفی را که میت معین کرده، از ثلث مال او بیشتر باشد، و ورثه او پیش از مردنش اجازه بدهند که وصیت او عملی شود، بعد از مردن او بنابر اظهر نمیتوانند از اجازه خود برگردند.
- اگر مقداری از مال میت در دست وصی تلف شود، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی کرده و یا تعدی نموده، مثلاً میت وصیت کرده است که فلان مقدار به فقرای فلان شهر بده و او مال را به شهر دیگری برده و در راه از بین رفته، ضامن است، و اگر کوتاهی نکرده و تعدی هم ننموده، ضامن نیست.
- مستحب است در دادن زکات فطره، خویشان فقیر را بر دیگران مقدم دارد و بعد همسایگان فقیر را و بعد اهل علم فقیر را، ولی اگر دیگران از جهتی برتری داشته باشند، مستحب است آنها را مقدم بدارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر وصیت به واجب و مستحب بکند امور واجب مقدم می شود و اگر از ثلث باقی ماند صرف امور مستحبه می شود.
- [آیت الله علوی گرگانی] ولیّ زن، شوهر او است و بعد از او، مردهایی که از میّت ارث میبرند مقدّم بر زنهای ایشانند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . ولی زن، شوهر او است و بعد از او، مردانی که از میت ارث می برند مقدم بر زنان ایشانند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] ولی زن شوهر او است و بعد از او مردهائی که از میت ارث می برند مقدم بر زنهای ایشانند.
- [آیت الله بروجردی] ولی زن شوهر اوست و بعد از او مردهایی که از میت ارث میبرند مقدم بر زنهای ایشانند.
- [آیت الله خوئی] ولی زن شوهر اوست، و بعد ازاو، مردهائی که از میت ارث میبرند مقدم بر زنهای ایشانند.
- [آیت الله وحید خراسانی] حجی که به استطاعت بر میت واجب است و بدهکاری و حقوقی را که مثل خمس و زکات و مظالم ادا کردن انها واجب می باشد باید از اصل مال میت بدهند اگرچه میت برای انها وصیت نکرده باشد ولی اگر وصیت کرده باشد از ثلث بدهند باید به وصیت عمل کنند و اگر ثلث کفایت نکرد از اصل مال خارج کنند
- [آیت الله مظاهری] اگر میّت وصیّت کرده باشد شخص معیّنی بر او نماز بخواند، لازم نیست که از ولیّ میّت اجازه بگیرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر میت وصیت کرده باشد که شخص معیّنی بر او نماز بخواند، بنا بر احتیاط آن شخص از ولیّ میت اجازه بگیرد و ولیّ میت هم اجازه بدهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر میّت وصیّت کرده باشد که برای نماز او اجیر بگیرند ، اگر وصیت او نافذ باشد ، بر پسر بزرگتر قضا واجب نیست .