تکلیف شرعی
تکلیف شرعی به تکلیف صادر شده از سوی شارع مقدس اطلاق می‌شود.
ج: 4- در فرض مسأله تکلیف شرعی از وصی ساقط است.
5- در عقد مصالحه در فوق اگر قصد مصالح برای متصالح روشن بوده است بطوری که عقد صلح بر اساس آن واقع شده باشد که هر دو طرف آن شرط را در نظر داشته‌اند در این صورت عقد صلح مشروط می‌شود.
5- در عقد مصالحه در فوق اگر قصد مصالح برای متصالح روشن بوده است بطوری که عقد صلح بر اساس آن واقع شده باشد که هر دو طرف آن شرط را در نظر داشته‌اند در این صورت عقد صلح مشروط می‌شود.
پاسخ:
5- در عقد مصالحه در فوق اگر قصد مصالح برای متصالح روشن بوده است بطوری که عقد صلح بر اساس آن واقع شده باشد که هر دو طرف آن شرط را در نظر داشته‌اند در این صورت عقد صلح مشروط می‌شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- ج - در فرض فوق، آیا جانی علاوه بر دیه، تعزیر نیز می‌شود؟
- وظیفه نوجوانانی که آغاز تکلیف آنها است در مسأله تقلید چیست ؟
- ج: در فرض فوق فقط حاکم شرع چون بر اساس رعایت مصلحت عمل میکند، میتواند اجازه بدهد و دادگاه صالح که مجاز از فقیه باشد نیز با رعایت مصلحت میتواند اجازه بدهد.
- در فرض بالا بنابر اینکه زن مکلّف به ماندن در منزل مرد بوده و خروجش بدون اذن مرد حرام باشد، آیا این تکلیف در ارتباط با حقِّ مرد است تا با تراضی بتوان آن را اسقاط نمود، یا اینکه یک وظیفه شرعی برای زن است که ارتباطی به حقِّ مرد ندارد؟
- خانمی از دنیا رحلت کرده که جنین در شکم او نیز از دنیا رفته است ولی جنین کامل الخلقه و بعد از 4 و 5 ماهگی است، تکلیف در مورد فن این زن و بچّه واقع در شکم او چیست؟
- ج: 2- قید و شرط هر عقدی در صورتی اعتبار دارد که در ضمن عقد ذکر شود و چون در فرض سؤال در ضمن عقد صلح قیدی ذکر شده است صلح بدون قید و شرط نافذ است و شرطی که در وصیّت نامه ذکر شده است صلح را مقید نمیکند
- شخصی از روی جهل به مسأله، در فرودگاه جدّه برای عرمه مفرده محرم می‌شود و پس از انجام طواف و نماز و سعی متوجه می‌شود که میبایست در یکی از مواقیت مُحرِم شده باشد، تکلیف او در این صورت چیست؟
- شخصی از روی جهل به مسأله، در فرودگاه جدّه برای عرمه مفرده محرم می‌شود و پس از انجام طواف و نماز و سعی متوجه می‌شود که میبایست در یکی از مواقیت مُحرِم شده باشد، تکلیف او در این صورت چیست؟
- با فرض شرط بودن رضایت اولیاء دم در جواز شرعی انجام کالبد گشایی آیا در صورت در خواست مقام قضایی باز هم رضایت اولیاء دم شرط است یا خیر ؟
- حتی در میان افرادی که معتقد به عقد شرعی میباشند مسأله طلاق فراموش شده است و زنانی دیده شده است که از شوهر قبلی که عقد شرعی داشتند بدون طلاق جدا شده، و با دیگری ازدواج کرده و چندین اولاد دارند حکم شرعی چیست؟ کلا در ازدواج و طلاق صرف رضایت را کافی میدانند آیا رضایت به تنهائی کفایت میکند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] ثلث میّت که نزد وصیّ می‌باشد بعد از مرگ وصیّ تکلیف ثلث چه می‌شود؟
- [آیت الله بهجت] هرگاه خیانت یا عجز وصی کشف شود، تکلیف چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هرگاه خیانت یا عجز وصی ظاهر شود، تکلیف چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا وصیّ میتواند به علّت طولانی بودن مدّت اجرای وصیّت نامه از وصیّ بودن خود کنارهگیری کند، تکلیف چیست؟
- [سایر] در تفسیر تسنیم آمده: (اراده الهی است که مبدأ هر گونه حکم شرعی اعم از عقلی و نقلی و اعم از تکلیفی و وضعی است) (ج 4، ص 444). فرق بین حکم (تکلیفی) و (وضعی) چیست؟
- [آیت الله بروجردی] زیدی وصیت به خمس نموده و تعیین مقدار آن را نکرده، تکلیف وصی و ورثه چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] ج: در فرض سؤال معلوم نیست نجس کردن آن حرام باشد، گر چه احتیاط آن است که نجس نکنند.
- [آیت الله خامنه ای] میهمانی که فقط شب عید فطر به خانه انسان بیاید، تکلیف فطره اش چه می شود؟ ج) فطره او بر عهده صاحب خانه نیست. س: اگر میهمان فطره خودش را بدهد، آیا از عهده صاحب خانه ساقط می شود؟ ج) در فرضی که نان خور محسوب شود اگر با اجازه صاحب خانه و از طرف او فطره خودش را بدهد، از عهده میزبان ساقط می شود. س: اگر انسان شب عید فطر میهمان داشته باشد و صبح متوجه شود که عید بوده؛ آیا فطره آنها بر او واجب است؟
- [آیت الله اردبیلی] ج. اگر این مسأله در جاهای دیگر نماز اتفاق افتاد، حکمش چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر تا زمان انتخابات هیچ شخص خاصی را برای رای به او پیدا نکنیم تکلیف چیست؟ آیا با رای سفید تکلیف از ما ساقط می گردد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در شرط دوم از شرطهایی که در مساله پیش گفته شد شک کند ، یعنی شک کند که نماز جماعت صحیح بوده یا نه ، اذان و اقامه از او ساقط است ، ولی اگر در یکی از دو شرط دیگر شک کند ، مستحب است اذان و اقامه بگوید .
- اگر زن پیش از آنکه شوهرش با او نزدیکی کند به طوری که در مسأله پیش گفته شد مرتد شود ؛ عقد او باطل می گردد . و همچنین است اگر بعد از نزدیکی مرتد شود ولی یائسه باشد ، امّا اگر یائسه نباشد ، باید به دستوری که در احکام طلاق گفته خواهد شد عدّه نگهدارد ؛ پس اگر در بین عدّه مسلمان شود عقد باقی و اگر تا آخر عدّه مرتدّ بماند ، عقد باطل است . و معنای یائسه در مسأله 437 گذشت .
- اگر مسافر بعضی از خصوصیات نماز مسافر را نداند ، مثلاً نداند که اگر چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن بر گردد باید شکسته بخواند چنانچه به نیت نماز چهار رکعتی مشغول نماز شود ، و پیش از رکوع رکعت سوم مساله را بفهمد باید نماز را دو رکعتی تمام کند و اگر در رکوع ملتفت شود نمازش باطل است و در صورتی که به مقدار یک رکعت از وقت هم مانده باشد باید نماز را شکسته بخواند .
- مسلمانان باید به اصول دین ایمان و یقین داشته باشد و این ایمان باید برای هر مسلمانی به اندازه فکر و درک او بر پایة دلیل و برهان استوار باشد ، و در احکام غیر ضروری دین باید یا مجتهد باشد که بتواند احکام را از روی دلیل بدست آورد ،یا از مجتهد تقلید کند ، یعنی به دستور او رفتار نماید یا از راه احتیاط طوری به وظیفة خود عمل نماید که یقین کند تکلیف خود را انجام داده است ، مثلا اگر عده ای از مجتهدین عملی را حرام میدانند و عده دیگر می گویند حرام نیست ، آن عمل را انجام ندهد . و اگر عملی را بعضی واجب و بعضی مستحب میدانند آن را بجا آورد،پس کسانی که مجتهد نیستند و نمی توانند به احتیاط عمل کنند ، واجب است از مجتهد تقلید نمایند . به این مطلب نیز باید توجه کرد که در بسیاری از موارد در خود عمل به احتیاط نیز باید یا مجتهد بود و یا تقلید کرد .
- طلاق بائن آن است که بعد از طلاق ، مرد حقّندارد به زن خود رجوع کند ، یعنی بدون عقد او را به زنی قبول نماید و آن بر پنج قِسم است : اوّل : طلاق زنی که نُه سالش تمام نشده باشد . دوّم : طلاق زنی که یائسه باشد و مراد از یائسه در مسأله 463 گذشت . سوّم : طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد با او نزدیکی نکرده باشد . چهارم : طلاق زنی که او را سه دفعه طلاق داده اند . پنجم : طلاق خُلع و مُبارات و احکام اینها بعداً گفته خواهد شد و غیر اینها طلاق رجعی است که بعد از طلاق تا وقتی زن در عدّه است مرد می تواند به او رجوع نماید .
- اگر بخواهد در محلی نماز بخواند که شک دارد به حد تر خص یعنی جائی که اذان ذا نشنود و دیوار را نبیند رسیده یا نه ، باید نماز را تمام بخواند و در موقع برگشتن اگر شک کند که به حد ترخص رسیده یا نه ، باید شکسته بخواند وچون در بعضی ، موارد اشکال پیدا می کند ، مانند آنکه در فرض مساله موقع رفتن نماز ظهر را تمام بخواند و موقع برگشتن همانجا نماز عصر را شکسته بخواند .باید یا آنجا نماز نخواند و در صورت رفتن پس از علم به رسیدن به حد تر خص نماز را شکسته بخواند و در بر گشتن پس از رسیدن به خانه نماز را تمام بخواند یا هم شکسته و هم تمام بخواند .
- دوازده چیز نماز را باطل می کند و آنها را مبطلات می گویند . اول : آنکه در بین نماز یکی از شرطهای آن از بین برود ، مثلاً در بین نماز بفهمد مکانش غصبی است . دوم : آنکه در بین نماز عمداًیا سهواً یا از روی ناچاری ، چیزی که وضو یا غسل را باطل می کند پیش آید ، مثلاً بول از او بیرون آید ولی کسی که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند ، اگر در بین نماز بول یا غائط از او خارج شود چنانچه به دستوری که در احکام وضو گفته شد(1) ____ 1-مساله 307صفحه 66. ____ رفتارنماید نمازش باطل نمیشود و نیز اگردر بین نماز از زن مستحاضه خون خارج شود ، در صورتی که به دستور استحاضه رفتار کرده باشد ، نمازش صحیح است .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] وصی باید بالغ و عاقل و مورد اطمینان باشد. و اگر وصیت کننده مسلمان باشد چنانچه عمل به وصیت موجب استیلاء بر ورثه ای که در این فرض طبعاً مسلمان خواهند بود باشد، لازم است مسلمان باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی دو نفر را با هم وصیّ کند، چنانچه یکی از آنها بمیرد یا از شرایط لازم برای وصیّ (که در مسأله 2713 گذشت) بیفتد، مثلاً دیوانه شود، اگر وصیّتکننده به متعدّدبودن وصیّ به طور مستقل نظر داشته باشد، حاکم شرع یک نفر را به جای او معیّن میکند و اگر هر دو بمیرند یا از شرایط بیفتند، حاکم شرع دو نفر دیگر را معیّن میکند، ولی اگر متعدّد بودن وصیّ به طور مستقل در نظر وصیّتکننده نبوده، بلکه مثلاً به خاطر متعدّدبودن فرزندان خود برای جلوگیری از نزاع و دشمنی همه را وصیّ قرار داده باشد، با مرگ یکی یا از شرایط افتادن وی، شخص دیگری به جای وی جایگزین نمیشود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در فرض قبل اگر بدانند که با تفحص اثری از او پیدا نمی شود، تفحص ساقط است ولی حتماً باید چهار سال صبر کنند و بعد از آن حاکم می تواند زن را طلاق دهد.
- [آیت الله سیستانی] کسی که میّت را غسل میدهد ، باید عاقل و مسلمان و بنابر احتیاط واجب دوازده امامی باشد ، و نیز باید مسائل غسل را هم بداند . و اگر بچه ممیز بتواند غسل را بطور صحیح انجام دهد کفایت میکند . و چنانچه میّتِ مسلمان غیر اثنا عشری را ، هم مذهب خودش اگر چه بر طبق مذهبش غسل بدهد ، تکلیف از مؤمن اثنا عشری ساقط است ، مگر آنکه ولیّ آن میّت باشد که در این صورت تکلیف از او ساقط نمی شود .
- [آیت الله وحید خراسانی] امر به معروف و نهی از منکر با شرایطی که بیان می شود واجب کفایی است به این معنی که اگر به مقدار کافی کسانی این وظیفه را انجام دادند از دیگران تکلیف ساقط می شود و گرنه همه گناهکارند
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که مالی را پیدا کرده اگر عمدا به دستوری که گذشت اعلان نکند گذشته از این که معصیت کرده تکلیف ساقط نشده و باید به همان دستور اعلان کند
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر به واسطه غوّاصی، یعنی فرو رفتن در دریا، لؤلؤ و مرجان یا جواهر دیگری بیرون آورند، روییدنی باشد یا معدنی، چنانچه بعد از کم کردن مخارجی که برای بیرون آوردن آن کردهاند قیمت آن به حدّ نصاب برسد، باید خمس آن را بدهند و نصاب آن بنا بر احتیاط واجب یک دینار شرعیست که بنا بر مشهور 18 نخود طلا (تقریبا 3 / 4 گرم) می‌باشد ولی در مسأله 1904 خواهیم گفت که مقدار دینار شرعی بیشتر بوده، بنا بر یک نظر تقریبا 4 / 24 گرم و بنا بر نظر دیگر تقریبا 4 / 46 گرم می‌باشد، ولی بهتر است بر طبق قول مشهور عمل شود.
- [آیت الله سبحانی] اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده، تا وقتی که صف ها به هم نخورده و جمعیت متفرق نشده، اذان و اقامه ساقط است با شرائطی که در مسأله بعد می آید.
- [آیت الله اردبیلی] پدر و جدّ پدری میتوانند با مال کودک خود، در صورتی که به مصلحت او باشد، مضاربه کنند؛ همچنین قیّم شرعی بچّه مانند وصی و حاکم شرع، میتواند با مراعات کامل مصلحت و امانت، مال بچّه را به مضاربه دهد.
- [آیت الله بهجت] انسان میتواند از طرف دیگری وکیل شود و مال او را اجاره دهد. همچنین ولیّ یا قیّم یا وصی میتواند مال طفل را اجاره دهد، و یا خود آن طفل را اجیر دیگری نماید، اما وقتی که علم به بلوغ همراه با رشد او پیدا شد، ولایت او ساقط است و ادامه آن اجاره بستگی به اجازه خودش دارد.