اولیاء
اولیاء اللّه، یعنی کاملانِ در ایمان و عبودیّت.
اگر فردی طبق سوال قبل وصیت کرده و پزشک به وصیت عمل نموده است ، آیا اولیاء میت می توانند علیه پزشک شکایت نمایند ؟
اگر به وصیت عمل شده کسی حق اعتراض و شکایت ندارد و در خواست دیه به کیفیت وصیت مربوط می شود .
اگر به وصیت عمل شده کسی حق اعتراض و شکایت ندارد و در خواست دیه به کیفیت وصیت مربوط می شود .
عنوان سوال:
اگر فردی طبق سوال قبل وصیت کرده و پزشک به وصیت عمل نموده است ، آیا اولیاء میت می توانند علیه پزشک شکایت نمایند ؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی وصیّت نموده که از تمامی ماترک او که شامل اثاث منقول و ساختمان و املاک میباشد ثلث آنرا حساب نموده و وجه آن را ده قسمت نمایند دو سهم آنرا بزوجه دائمی خود پرداخت نموده و بغیر از حق تقسیمه آن الباقی هشت سهم آنرا جهت خیرات و مبرّات مصرف نمایند سؤال این است: 1 - آیا این وصیّت نافذ میباشد؟
- اگر فرد وصیت کند که پس از فوت ، عضوی از او را به دیگری پیوند زنند ، آیا اولیاء میت می توانند به وصیت عمل ننمایند ؟
- شخصی در اثر تصادف ماشین فوت کرده و وصیت به ثلث نموده است. وصیّ میّت ادّعای دیه نموده است و بابت آن چکی از قاتل دریافت نموده است. بعد از آن بعضی از ورثه میّت رضایت دادهاند و بعضی سهمشان از دیه را گرفتهاند. حال سؤال این است: حکم سهم میّت و وظیفه وصی چیست؟
- اگر شخصو وصیت نکند اما وارث یا اولیای میت بخواهند جنازه میت مسلمان را به دانشکده پزشکی جهت تعلیم علم طب هدیه نمایند آیا صحیح است ؟ اگر جنازه را بفروشند آیا جایز است ؟ آیا ولی فقیه یا حاکم شرع بدون رضایت صاحب میت می تواند چنین اجازه ای دهد ؟
- اگر پزشک معالج از حاملگی بیمار سوال نکند و بیمار هم پزشک را در جریان قرا ندهد در صورتی که دارو و یا روش تشخیصی مورد استفاده منجر به ضرر و عارضه شود مسئولیت بر عهده کیست؟
- آیا فردی می تواند وصیت کند که پس از فوت ، عضوی از وی را خارج ساخته و به دیگری پیوند زنند ؟ ( توضیح اینکه اکنون هزاران نفر نابینا در ایران وجود دارد که با پیوند قرنیه از چشم میت به آنها ، بینا خواهند شد و ممکن است در آینده نیز اعضای دیگری مورد استفاده مفید و معقول باشد )
- فرد روحانی که دست به میّت زده و با تیمّم بدل از غسل مسِّ میّت میخواهد نماز بخواند، آیا مردم میتوانند به او اقتدا نمایند؟
- اگر شخصی وصیت کند که بعد از مرگش جنازه او را جهت تعلیم به دانشکده پزشکی هبه نمایند آیا وصیت او صحیح است ؟ در صورت صحیح بودن وصیت ، آیا دیه به خاطر کالبد شکافی در اینجا تعلق می گیرد یا خیر ؟
- در مواردی که از پزشک در مورد ضرر روزه سؤال میشود، آیا فقط ضرر حتمی آن باید به اطلاع بیمار رسانده شود یا احتمال وجود خطر و ضرر نیز باید ذکر شود؟
- آیا جدّ پدری نسبت به قصاص یا عفو به عنوان ولایت بر صغار مقتول (پدر صغار) اختیار دارد یا خیر؟ و آیا اساساً جدّ پدری در خصوص فردی که متّهم به قتل است میتواند با استفاده از اختیار ولایت قهری خود شکایت را مسترد و از تعقیب متّهم قبل از ثبوت اتّهام صرفنظر نماید؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] در مورد قصاص نفس بفرمائید : الف - آیا اولیاء دم میتوانند به جای قصاص نفس، عضوی از اعضای قاتل را قطع کنندمثلابه جای کشتن قاتل یکی از پاهای او را قطع نمایند)؟ ب - آیا اولیاء دم میتوانند عضوی از بدن قاتل را قطع و نسبت به مابقی طلب دیه نمایند؟ ج - آیا اولیاء دم میتوانند عضوی از بدن قاتل را قطع و نسبت به مابقی مصالحه نمایند؟ د - آیا رضایت و عدم رضایت قاتل در سه حالت فوق، تأثیری دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر میّت تعیین وصی نموده، اما وصیّت به ثلث ننموده باشد، آیا لازم است ثلث او را در کارهای خیر مصرف کنند؟
- [آیت الله بهجت] اگر میّت تعیین وصیّ نموده، امّا وصیّت به ثلث ننموده باشد، آیا لازم است ثلث او را در کارهای خیر مصرف کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر میّت تعیین وصی نموده، اما وصیّت به ثلث ننموده باشد، آیا لازم است ثلث او را در کارهای خیر مصرف کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی وصیّت به ثلث نموده، و در اثر تصادف ماشین فوت کرده است. وصیّ میّت ادّعای دیه نموده، و بابت آن چکی از قاتل دریافت نموده است. پس از این جریان، بعضی از ورثه، رضایت داده، و بعضی سهمشان از دیه را گرفته اند. حکم سهم میّت و وظیفه وصیّ چیست؟
- [سایر] در ارتباط با وضعیت انسان ها در معادشان، آیات 101 سوره مؤمنون و 28 سوره قصص، بیان می دارند که در آن هنگام، هیچ فردی از دیگری تقاضای کمک و سؤال نمی نماید(لا یتساءلون)، اما در آیات 27 و 50 از سوره صافات و نیز آیه 25 سوره طور اعلام شده که برخی از آنها از یکدیگر سؤال نموده و تقاضای کمک می نمایند(یتساءلون)!این تناقض را چگونه برطرف می نمایید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] فردی به صورت شفاهی وصیّ و ناظری برای خود مشخّص نموده، امّا وصیّت نامه کتبی ندارد. آیا اموال او ثلث میشود؟ اگر ثلث نمیشود، آیا ورثه میتوانند برای ذخیره اخروی پدر، بخشی از اموال را ثلث قرار دهند؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی در بیماری منجر به موت، به دو نفر به عنوان وصی و نائب وصی وصیّت کرده و بعد از آن نظرش تغییر نموده و وصیّت را باطل کرده و وصی و نائب را از آن مطلع نموده است و وصیّت نامه دیگری نوشته و در آن یکی از نزدیکان خود را که غائب می باشد، وصی خود قرار داده است، آیا وصیّت اول بعد از عدول و تغییر آن به حال خود باقی می ماند و اعتبار دارد؟ و اگر وصیّت دوم صحیح و شخص غائب وصی باشد در صورتی که وصی اوّل و نائب او که عزل شده اند به وصیّتی که موصی آن را باطل نموده استناد کنند و اقدام به اجرای آن نمایند، آیا تصرّفات آنان عدوانی محسوب می شود و واجب است آنچه را از مال میّت انفاق کرده اند به وصی دوم برگردانند؟
- [آیت الله بهجت] فردی پدر خود را در ملک شخصی خود دفن نموده است. اکنون با گذشت ده سال از این قضیه متوجه شده اند که قبر را آب فرا گرفته است. آیا می توانند نبش قبر کنند و در قبرستان دفن نمایند؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی وصیّت نموده که او را بعد از وفات در نجف دفن نمایند و مبلغی هم برای مخارج معیّن نموده، او را بعد از وفات در بلد او دفن نمودهاند و فعلاً قبر او معلوم نیست و مبلغی را هم که برای حمل جنازه معیّن نموده وافی نیست، تکلیف وصی در این صورت چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مقداری از مال میّت در دست وصیّ تلف شود ، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی کرده و یا تعدّی نموده ؛ مثلاً میّت وصیّت کرده است که فلان مقدار به فقرای فلان شهر بده و او مال را به شهر دیگر برده و در راه از بین رفته ضامن است و اگر کوتاهی نکرده و تعدّی هم ننموده ، ضامن نیست .
- اگرانسان از وصیّت خود برگردد مثلاً بگوید ثلث مالش را به کسی بدهند ، بعد بگوید به او ندهند وصیّت باطل می شود ، و اگر وصیّت خود را تغییر دهد ، مثل آنکه قیّمتی برای بچه های خود معیّن کند بعد دیگری را بجای او قیّم نماید ، وصیّت اوّلش باطل می شود و باید به وصیّت دوّم او عمل نمایند .
- اگر وصیّت کند چیزی به کسی بدهند و آن کس پیش از آنکه قبول کند یا رد نماید بمیرد ، تا وقتی ورثة او وصیّت را رد نکرده اند میتوانند آن چیز را قبول نمایند ولی این در صورتی است که وصیّت کننده از وصیّت خود بر نگردد ، و گرنه حقّ به آن چیز ندارد .
- اگر میت وصیت کرده باشد که شخصی معینی بر او نماز بخواند ، احتیاط مستحب آن است که آن شخص از ولی میت ، اجازه بگیرد .
- حجّی که بر میّت واجب است و بدهکار و حقوقی را که مثل خمس و زکوه و مظالم ، ادا کردن آنها واجب می باشد ؛ باید از اصل مال میّت بدهند ، اگر چه میّت برای آنها وصیّت نکرده باشد .
- اگر اجیر پیش از تمام کردن نمازهای میت بمیرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد ، باید از مال او برای نماازهائی که اجیر بوده دیگری را اجیر نمایند واگر چیزی زیاد آمد ، در صورتی که وصیت کرده باشد و ورثه اجازه بدهند برای تمام نمازهای او اجیر بگیرند . و اگر اجازه ندهند ثلث آن را به مصرف نماز خودش برسانند.
- میت مسلمان را بأید با سه پارچه أه آنها را لُنگ و پیراهن و سر تاسری می گویند ، کفن نمایند .
- اگر مال میّت از بدهی و حجّ واجب و حقوقی که مثل خمس و زکوه و مظالم بر او واجب است زیاد بیاید ، چنانچه وصیّت کرده باشد که ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند ، باید به وصیّت او عمل کنند و اگر وصیّت نکرده باشد ، آنچه می ماند مال ورثه است .
- اگر نوشته ای به امضاء یاا مهر میّت ببینند چنانچه مقصود او را بفهماند و معلوم باشد که برای وصیّت کردن نوشته ، باید مطابق آن عمل کنند .
- بهتر آن است که میت را پیش از کفن کردن ، حنوط نمایند اگرچه در بین کفن کردن و بعد از آن هم متنعی ندارد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مالی را که وصیت کرده بیشتر از ثلث مال او باشد وصیت او در بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است که ورثه حرفی بزنند یا کاری کنند که معلوم شود وصیت را اجازه نموده اند و تنها راضی بودن انها کافی نیست و اگر مدتی بعد از مردن او هم اجازه نمایند صحیح است و چنانچه بعضی از ورثه اجازه و بعضی اجازه ننمایند وصیت فقط در حصه انهایی که اجازه نموده اند نافذ است
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر میت وصیت نکرده باشد که کفن را از ثلث مال او بردارند و بخواهند از اصل مال بردارند احوط آن است که در تکفین او به مقدار واجب کفن که قیمتش مطابق شأن میت باشد اکتفا نمایند.
- [آیت الله خوئی] اگر مصرفی را که میت معین کرده، از ثلث مال او بیشتر باشد، وصیت او در بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است که ورثه حرفی بزنند یا کاری کنند که معلوم شود وصیت را اجازه نمودهاند و تنها راضی بودن آنان کافی نیست و اگر مدتی بعد از مردن او هم اجازه نمایند، صحیح است و چنانچه بعضی از ورثه اجازه و بعضی رد نمایند وصیت فقط در حصة آنهایی که اجازه نمودهاند صحیح و نافذ است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر نوشتهای به امضأ یا مهر میّت ببینند، چنانچه مقصود او را بفهماند ومعلوم باشد که برای وصیّت کردن نوشته، باید مطابق آن عمل کنند بلکه اگر بدانند مقصودش وصیّت کردن نبوده وچیزهائی را نوشته است که بعداً مطابق آن وصیّت کند، احتیاط مستحبّ آن است که به آن عمل نمایند.
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان به واسطه گفتن یا انجام دادن کاری از وصیّت خود برگردد وصیّت باطل میشود، همینطور اگر وصیّت خود را تغییر دهد وصیّت اوّلش باطل میشود و باید به وصیّت دوّم او عمل نمایند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر میت وصیت نکرده باشد که کفن را از ثلث مال او بردارند و بخواهند از اصل مال بردارند بر طبق انچه که در مساله ذکر شد عمل نمایند
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مالی را که میت وصیت کرده از ثلث مال او بیشتر باشد و پیش از مردن او ورثه اجازه نمایند بعد از مردن او نمی توانند از اجازه خود برگردند
- [آیت الله سیستانی] اگر مصرفی را که میت معین کرده، از ثلث مال او بیشتر باشد، وصیّت او در بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است که ورثه آن را اجازه دهند، چه با لفظ و چه با فعل، و رضایت قلبی کافی نیست. و اگر مدتی بعد از مردن او هم اجازه نمایند صحیح است، و چنانچه بعضی از ورثه اجازه و بعضی رد نمایند وصیّت فقط در سهم آنهایی که اجازه نمودهاند صحیح و نافذ است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مقداری از مال میت در دست وصی تلف شود، چنان چه در نگهداری آن کوتاهی و تعدی نکرده ضامن نیست، و اگر کوتاهی کرده و یا تعدی نموده، مثلاً میت وصیت کرده است که فلان مقدار به فقرای فلان شهر بده، و او مال را به شهر دیگری برده و در راه از بین رفته، ضامن است، بلکه اگر در بین راه هم تلف نشود، و به فقرای شهری دهد که مورد وصیت نبوده ضامن است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مقداری از مال میت در دست وصی تلف شود، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی کرده و یا تعدّی نموده، مثلا میت وصیّت کرده است که فلان مقدار به فقرای فلان شهر بده و او مال را به شهر دیگر برده و در راه از بین رفته ضامن است بلکه اگر در بین راه هم تلف نشود ولی به فقراء شهری دهد که مورد وصیّت نبوده ضامن است امّا چنانچه کوتاهی نکرده و تعدّی هم ننموده ضامن نیست.