مصلحت
مصلحت در لغت به معنای صلاح، خیر و صواب است. و جمع مصلحت مصالح است. [۱] [۲] [۳]
آیا صرف به بار نیامدن مفسده برای صحت عقد کافی است؟ و یا باید حتماً مصلحت کودک رعایت شود و همچنین در صورتی که احتمال مفسده داده شود می‌توان عقد را غیر نافذ دانست؟
باید مصلحت رعایت شود.
باید مصلحت رعایت شود.
عنوان سوال:
آیا صرف به بار نیامدن مفسده برای صحت عقد کافی است؟ و یا باید حتماً مصلحت کودک رعایت شود و همچنین در صورتی که احتمال مفسده داده شود می‌توان عقد را غیر نافذ دانست؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- به نظر جناب عالی ولیّ باید مصلحت حال کودک را رعایت کند یا مصلحت آینده او را؟ (توضیح اینکه آیا پدر میتواند به بهانه اینکه عقد نکاح در حال حاضر به نفع صغیر است او را به عقد کسی در بیاورد در حالی که این عقد در آینده به مصلحت صغیر نباشد و بالعکس).
- حتی در میان افرادی که معتقد به عقد شرعی میباشند مسأله طلاق فراموش شده است و زنانی دیده شده است که از شوهر قبلی که عقد شرعی داشتند بدون طلاق جدا شده، و با دیگری ازدواج کرده و چندین اولاد دارند حکم شرعی چیست؟ کلا در ازدواج و طلاق صرف رضایت را کافی میدانند آیا رضایت به تنهائی کفایت میکند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] در مورد صغار و مجانین که مورد ضرب و جرح یا توهین قرار گرفته باشند; بفرمائید: الف - آیا اولیاء آنان با رعایت غبطه موّلی علیه، حقّ گذشت دارند یا خیر؟ ب - ملاک رعایت غبطه موّلی علیه چیست؟ (آیا صرف عدم الضرر کافی است یا باید نفع صغیر لحاظ گردد)
- [آیت الله خامنه ای] به قصد انجام یکی از غسل های واجب غسل کردم. پس از خروج از حمام شک کردم که آیا ترتیب را رعایت کرده ام یا نه، و چون احتمال می دادم که نیّت ترتیب کافی است، دوباره غسل نکردم. اکنون در کارم متحیّر هستم، آیا قضای همه نمازهایی که خوانده ام، واجب است؟
- [آیت الله بهجت] فردی در غسل خیال می کرده صرف رسیدن آب به مو کافی است و لازم نیست آب به پوست برسد و همین طور غسل می کرده تا اکنون که ملتفت مسأله شده است. اکنون در غسل ها شک دارد که آیا آب به پوست می رسیده یا نه ولی احتمال رسیدن را می دهد، آیا غسل های او صحیح بوده است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] این صندوق در جهت افزایش و تنوّع ارائه خدمات خود در قالب فروش اقساطی، اقدام به پرداخت وام جهت خرید جهیزیّه می نماید. آیا هنگام عقد قرارداد و پرداخت وام باید نوع کالا و مبلغ آن دقیقاً مشخّص و محرز گردد، یا صرف بیان خرید جهیزیّه بدون ذکر نام کالا کافی است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] عده ای از دختران و پسران نامحرم با اعتقاد به اینکه رضایت قلبی جهت ازدواج دائم یا موقت کافی است و نیازی به خطبه عقد نمی باشد اقدام به زندگی مشترک در کنار هم و برقراری روابط زن و شوهری بدون عقد شرعی می نمایند؛ لطفا نظر مبارکتان را در مورد این کار که در اصطلاح برخی به ازدواج سفید نام گرفته است در سوالات ذیل مرقوم فرمایید؛ با تشکر و احترام. 1- آیا صرف رضایت دختر و پسر نامحرم برای زندگی در کنار هم به معنای محرمیت بوده و کفایت از صیغه عقد دائم و یا موقت می کند؟ 2- آیا ازدواج دختر باکره بدون اذن ولی او صحیح است؟ و مراد از دختر باکره چیست؟ 3- در صورتی که دختر و پسری قبلا با جهل به لزوم خواندن عقد ازدواج و بدون اطلاع پدر دختر رابطه جنسی داشته اند برای حفظ آبرو می توانند بدون اطلاع پدر دختر در حال حاضر خودشان عقد شرعی بخوانند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که بیماری به طبیبی مراجعه کند و طبیب برای او نسخه ای بنویسد و بیمار مداوا نگردد، و علّت آن عدم پاسخ های صحیح بیمار به سؤالات دکتر، یا عدم صرف کافی وقت از سوی طبیب برای سؤالات لازم و معاینه بیمار، یا عمل نکردن دقیق بیمار به دستورات پزشک، یا امور دیگر باشد، آیا طبیب در مقابل هزینه ای که بر بیمار تحمیل شده و نتیجه ای نگرفته، ضامن است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] دختر و پسری به هم علاقمند بودند، ولی خانواده دختر با ازدواج آنان مخالف بود. آن دو برای این که خانواده دختر را مجبور کنند تا با ازدواج آنان موافقت کنند، به طور نامشروع مجامعت کرده، و دختر حامله شده، و طفلی به دنیا آورده است اکنون اظهار می دارند که چون روستایی بوده، نمی دانسته، و یا نمی توانسته اند صیغه ازدواج را جاری کنند، و به رضایت طرفینی اکتفا کرده، و آن را کافی دانسته اند: 1 آیا توافق طرفین به عنوان صیغه عقد قابل قبول است؟ 2 همین که طرفین ادّعای اجرای صیغه عقد نمایند برای ایجاد شبهه کافی است، یا باید صحّت آن بررسی و اثبات شود؟ 3 آیا در مسأله فوق حدوث شبهه، فقط موجب برائت از حدّ است، یا تعزیر را نیز منتفی می سازد؟ 4 بر فرض احصان مرد، حکم چیست؟ 5 آیا ازدواج آن دو با یکدیگر بلا مانع است؟ 6 آیا در فرض بکارت و عدم آن، حکم متفاوت است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در باب ولایت امام(ع) مسلم است که امام(ع) مطلقا بر اموال و انفس ولایت دارد حال سوال اینجاست که امام(ع) که بر نفوس هم ولایت دارد آیا می تواند فرضا از کسی بخواهد که زنش را طلا ق بدهد و با آن زن ازدواج کند و بگوییم چونکه ولایت دارد ایراد ندارد آیا این عمل امام(ع) منافات با عصمت ندارد ؟ و آیا فرضا عدم وقوع آن به رعایت مسائل عرفی بر می گردد یا همان منافات با عصمت؟ یعنی صرف ولایت داشتن می تواند دلیل بر هر گونه تصرف شود؟ یا اینکه مثلا تمام کار فعل معصوم من قبل الله و با اذن خداوند است؟ و با اجازه خداوند صورت می گیرد؟ سوال بعدی اینکه آیا مصلحت عین عدم مفسده است یا خیر؟ با تشکر از حضرتعالی انشاالله در پناه حق باشید و بر عمر پر برکت شما افزوده گردد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در بعضی مساجد، قرآنها و کتب ادعیه خطی مشاهده می‌شود، که جنبه وقف دارد. گرچه به لحاظ نفیس بودن آنچنان ارزشی ندارد ولی از نظر معنوی و نیز به جهت اینکه جزء مواریث مکتوب اسلام محسوب میشوند، ظاهراً نیاز به حفاظت و نگهداری دارند، در حالی که مساجد و تکیهها فاقد ابزار کافی برای محافظت از آن‌ها میباشند. برای جلوگیری از پاره شدن اوراق و فرسودگیهای محیطی در صورتی که نظر مبارک بر حفظ آن‌ها باشد می‌توان نسبت به جمع‌آوری و نگهداری آن در گنجینه عظیم مخطوطات آستان قدس رضوی اقدام نمود. تا پس از آسیبزدایی و مرمّت این کتب آسمانی، نسبت به حفاظت و نگهداری اصولی آن‌ها اقدام شود. نظر حضرتعالی چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] بین دو طایفه، در محلّی درگیری واقع می شود و چشم پسر بچه ای نابینا می شود، به عنوان وجه المصالحه دختر ده ساله ای را با اجازه ولیّش برای برادر بچه 8 ساله ای که چشمش از بین رفته بود عقد می کنند. خود دختر ادّعا می کند من راضی نبوده و نیستم. در قانون سنّ پسر و دختری که بتوانند مستقلا در کارهای خود مداخله کنند 18 سال است و کمتر از 18 سال باید به دادگاه مراجعه و دادگاه به پزشک متخصص ارجاع می دهد که بالغ و رشیده باشند، چنانچه پزشک متخصص قانونی بر بلوغ و رشد گواهی کند، دادگاه قبل از سن 18 سالگی حکم رشد صادر می کند. در این مورد چنین اقدامی نشده لیکن در سن 16 سالگی صورت جلسه ای بین زوجین به این کیفیت که تا پایان تحصیلات متوسطه زوجین به تحصیل خود ادامه دهند، تنظیم شده است. در همین صورت جلسه نیز دختر ادعا می کند پدر و مادرم تهدیدم کردند من امضاکردم. این ازدواج در بعضی از روستاها مرسوم بوده و هست. در ضمن در مسأله 4 تحریر الوسیله در فصل اولیای عقد آمده است که (یشترط فی صحة تزویج الاب و الجد و نفوذه عدم المفسده) و در آخر مسأله ذکر شده (بل الاحوط مراعات المصلحة) آیا این عدم مفسده و رعایت مصلحت مربوط به دختر می باشد یا به پدر و فامیل دختر؟ آیا چنین عملی اصلا درست است یا نه؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .پدر و جدّ پدری , در صورتی می توانند با مال طفل داد و ستد کنند که برای او مفسده نداشته باشد, هرچند رعایت مصلحت بهتر است. وصیّ پدر, نیز وصیّ جدّ و حاکم شرع , فقط در صورت مصلحت طفل , میتوانند با مال وی معامله کنند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] پدر و جدّ پدری می توانند برای فرزند پسر یا دختر نابالغ یا دیوانه خود که با حال دیوانگی بالغ شده است همسر بگیرند، و بعد از آنکه آن طفل بالغ شد، یا دیوانه عاقل گردید، اگر ازدواجی که برای او کرده اند مصلحت داشته باشد، نمی تواند آن را بهم بزند و اگر مفسده ای داشته باشد عقد فضولی است و می تواند آن را امضاء کرده یا عقد را بهم بزند، ولی چنانچه برای آن‌ها مصلحت نداشته و مفسده هم نداشته باشد در صحت عقد اشکال است، و احتیاط ترک نشود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پدر یا جد پدری برای محرم شدن، یک ساعت یا دو ساعت زنی را به عقد پسر نابالغ خود درآورد کافی است. و نیز می تواند دختر نابالغ خود را برای محرم شدن، به عقد کسی در آورد، ولی باید آن عقد برای دختر مفسده نداشته باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پدر یا جد پدری برای محرمشدن، یک ساعت یا دو ساعت زنی را به عقد پسر نابالغ خود درآورد کافی است، و نیز میتواند دختر نابالغ خود را برای محرمشدن، به عقد کسی در آورد، ولی باید آن عقد برای دختر مفسده نداشته باشد.
- [آیت الله سیستانی] کسی که وصیّت میکند باید بالغ و عاقل باشد، و سفیه نباشد، و از روی اختیار وصیّت کند، پس وصیّت بچه نابالغ صحیح نیست مگر آنکه ده سال داشته باشد، و وصیّت برای ارحامش، یا صرف در خیرات عامه نموده باشد که وصیّت او در این دو مورد صحیح است. و اما اگر برای غیر ارحامش وصیّت کند، یا آنکه بچه هفت ساله وصیّت کند در مورد چیز مختصری از اموالش، صحت وصیّت محل اشکال است، پس باید رعایت احتیاط بشود، و اگر شخصی سفیه باشد، وصیّت او در اموالش نافذ نیست، ولی در غیر آن نافذ است، مانند امور مربوط به تجهیز او.
- [آیت الله وحید خراسانی] زنی را که طلاق داده اند و زنی که متعه بوده و شوهرش مدت اورا بخشیده یا مدتش تمام شده چنانچه بعد از مدتی شوهر کند و بعد شک کند که موقع عقد شوهر دوم عده شوهر اول تمام بوده یا نه در صورتی که در حال شک احتمال بدهد که موقع عقد غافل از عده نبوده عقد شوهر دوم صحیح است و در غیر این صورت صحت عقد محل اشکال است
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر ملکی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند، در صورتی که این مسجد به هیچ وجه به تعمیر احتیاج نداشته باشد و احتمال احتیاج در آینده را هم ندهند، به طوری که نگهداری عایدات لغو و بیهوده باشد، می‌توان در دیگر احتیاجات این مسجد صرف کرد و اگر مسجد هیچ گونه احتیاجی نداشته باشد و احتمال احتیاج هم ندهند میتوانند عایدات وقف را به مصرف مسجد دیگری که احتیاج به تعمیر دارد برسانند.
- [آیت الله سیستانی] از نظر حنفی مذهبان صحت عقد سَلَم مشروط به و جود مبیع هنگام عقد است، حال آنکه از نظر امامیه چنین شرطی معتبر نیست. پس اگر مذهب حنفی بر مذهب امامیه نافذ باشد، به این صورت اگر مشتری حنفی باشد فروشنده را ملزم به باطل دانستن عقد نماید، برای مشتری امامیمذهب نیز جایز است که به مقتضای قاعده مقاصّه نوعی فروشنده حنفی را ملزم به باطل دانستن این عقد نماید. و در صورتی که پس از آن مشتری امامی مذهب شود، نیز همین حکم جاری است.
- [آیت الله بهجت] کسی که حج و زکات بر عهده دارد، اگر بمیرد و مالش برای هر دو کافی نباشد، چنانچه مالی که متعلق زکات است باقی باشد ادای زکات مقدم است، وگرنه مالش بین حج و زکات تقسیم می‌شود، و این در صورتی است که سهم حج برای کمترین مراتب حج کافی باشد، و اگر کافی نباشد احتمال دارد بین ادای زکات و انجام حج مخیر باشند، اگرچه احتیاط واجب در اختیار نمودن حج است، خصوصاً اگر با انجام حج مقداری مال برای زکات باقی بماند.
- [آیت الله سبحانی] سر بریدن حیوانات با وسایل ماشینی در صورتی که شرائط شرعی رعایت شود، اشکال ندارد، و هر گاه چند حیوان و یا مرغ را با هم سر می برند یک بسم الله کافی است و اگر ماشین مرتباً کار می کند، باید (بسم الله) نیز تکرار شود.