تلقیح مصنوعی
کاشت نطفه در رحم از غیر طریق آمیزش را تلقیح مصنوعی گویند و از این عنوان در بخش مسائل مستحدثه بحث شده است.
بر فرض اینکه تلقیح مصنوعی انجام شد و زن آبستن گردید و بچه دار شد آیا این بچه مال شوهر این زن است؟
اگر از نطفه شوهرش باشد بچه متعلق به آن زن و شوهر است و در صورتی که از نطفه نا محرم باشد و هر دو عالم باشند، بچه متعلق به هیچ کدام نمی‌باشد.
اگر از نطفه شوهرش باشد بچه متعلق به آن زن و شوهر است و در صورتی که از نطفه نا محرم باشد و هر دو عالم باشند، بچه متعلق به هیچ کدام نمی‌باشد.
عنوان سوال:
بر فرض اینکه تلقیح مصنوعی انجام شد و زن آبستن گردید و بچه دار شد آیا این بچه مال شوهر این زن است؟
پاسخ:
اگر از نطفه شوهرش باشد بچه متعلق به آن زن و شوهر است و در صورتی که از نطفه نا محرم باشد و هر دو عالم باشند، بچه متعلق به هیچ کدام نمی‌باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا تخمدان زن نامحرم را به زن عقیم با عمل جراحی پیوند زدن و با اسپرم شوهر زن عقیم به منظور بچه دار شدن تلقیح نمودن اشکال دارد؟
- انتساب طفل ناشی از تلقیح مصنوعی دو بیگانه با طفل ناشی ا ز وطی به شبه چه تفاوتی دارند ؟
- لقاح مصنوعی ما بین غیر زن و شوهر چه حکمی دارد ؟ و بچه ای که از این راه به وجود می آید ملحق به کیست ؟ و از جهت ارث چه وضعی دارد ؟
- زنی که بکارت وی در اثر زایمان ناشی از تلقیح مصنوعی (اعم از تلقیح نطفه همسر یا غیر همسر) ازاله شده است مستحق تمام مهر یا مهر المثل است یا مستحق نصف مهر؟
- اگر علم تا آنجا پیشرفت کند که اسپرم و نطفه را از دانهها و محصولات نباتی و مانند آن بگیرند و به زن تلقیح کنند و نوزاد مصنوعی به عمل آورند در اینصورت کودک به چه کسی متعلق می‌شود؟
- تلقیح نطفه یا اسپرم زوج در رحم زوجه از طریق شوهر یا پزشک معالج جایز است یا خیر؟
- کودکانی که در دستگاه مصنوعی یا دستگاه آزمایشگاهی به وجود آیند، از نظر شرعی چه ارتباطی با صاحبان نطفه و تخمک دارند؟ (صاحب نطفه و صاحب تخمک زن و شوهر باشند یا نباشند)
- چنانچه زن در غیاب شوهر و یا با عدم اطلاع و یا با عدم رضایت او نذر کند، در صورتی که مال منذور از شوهر باشد و یا مشترک و یا از مال مختص به زن، از قبیل ارث و یا اجرت کاری که از شوهر میگیرد، چه صورت دارد؟
- شخصی خانم اول او فوت شده، ازدواج دوم را انجام داد حالا از زن دوم هیچ بچه ندارد، میخواهد دختر خود را شوهر دهد، چه کار باید بکند که داماد به زن دوم محرم شود؟
- پزشکان برای درمان بیماری زن حامله ای اینطور تشخیص داده اند که بیمار باید بچه چهار ماهه خود را سقط کند ، آیا سقط کردن جایز است یا خیر ؟ و بر فرض جواز آیا دیه تعلق می گرید یا خیر ؟ و بر فرض تعلق دکتر معالج باید دیه بدهد یا مادر ؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] در صورتی که اسپرم و تخمک از زن و شوهر شرعی یا غیر شرعی باشد آیا تلقیح مصنوعی جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] بر فرض جواز باروری مصنوعی زن با اسپرم غیر شوهر، پدر بچه کیست؟ شوهر یا فرد صاحب اسپرم؟ و بر فرض اگر صاحب اسپرم پدر تلقی شود و فرزند نیز دختر باشد، آیا شوهر زن به این دختر محرم است؟ در صورتی که پسر باشد آیا زن به این پسر محرم است؟
- [آیت الله سیستانی] حکم شرعی تلقیح مصنوعی با اسپرم مرد اجنبی در محیط آزمایشگاهی وقتی که شوهر فاقد اسپرم باشد چگونه است ومحرمیت به بستگان زن وشوهر چگونه است؟
- [آیت الله بهجت] در صورتی که طلاق پیش از دخول باشد، در حالی که زن حامله است و از راه جذب منی یا تلقیح مصنوعی، منی شوهر در رحمش قرار گرفته باشد، آیا زن باید عدّه نگه دارد؟
- [آیت الله سیستانی] برخی اوقات، زن و شوهر به تلقیح مصنوعی که پزشکی آن را اجراء می کند نیاز پیدا می کنند و آن عمل، مستلزم دیدن آلت تناسلی آنان توسط پزشک است آیا چنین عملی جایز است؟
- [آیت الله بهجت] آیا تلقیح کردن نطفه ی مرد در رحم زن برای بچه دار شدن، موجب غسل جنابت برای زن می شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در تاریخ 1/1/74 زن و شوهری که بچه دار نمی شدند; جهت انجام تلقیح مصنوعی به بیمارستان مراجعه و در تاریخ 2/1/74 مرد در تصادف، فوت کرد و در تاریخ 3/1/74 تلقیح، طبق موازین پزشکی صورت گرفته، و پس از نه ماه فرزند بدنیا آمده است; با توجه به مثال یاد شده سؤالات زیر مطرح باشد: 1 انجام تلقیح مصنوعی، به نظر حضرتعالی از نظر شرع انور اسلام چه صورتی دارد؟ 2 آیا چنین فرزندی، به خانواده یاد شده، ملحق می شود یا خیر؟ 3 در صورت ملحق شدن، آیا چنین فرزندی از ارث (ماترک) متوفی برخوردار می گردد یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] فرزندی که با استفاده از تلقیح مصنوعی در دستگاه، پرورش یافته متعلق به کیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] تلقیح اسپرم و تخمک زن و شوهر شرعی در خارج از بدن و جایگزینی آن در رحم همان زن چه حکمی دارد؟ آیا کودک حاصل حلال زاده است؟
- [آیت الله سبحانی] از تخمک زن بیگانه برای تلقیح استفاده شد و دختری متولد شد. آیا این دختر ربیبه ی شوهر زن بیگانه است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زن آبستن را طلاق دهند ؛ عدّه اش تا دنیا آمدن ، یا سقط شدن بچّة او است ، بنابر این اگر مثلاً یک ساعت بعد از طلاق بچّة او بدنیا آید ، عدّه اش تمام می شود .
- اگر به واسطة شیر دادن ، حقِّ شوهر از بین نرود ، زن می تواند بدون اجازة شوهر ؛ بچة کسِ دیگر را شیر دهد ، ولی جایز نیست بچّه ای را شیر دهد که به واسطة شیر دادن به آن بچّه به شوهر خود حرام شود . مثلاً اگر شوهر او دختر شیر خواری را برای خود عقد کرده باشد ، زن نباید آن دختر را شیر دهد ، چون اگر آن دختر را شیر دهد ، خودش مادر زن شوهر می شود و بر او حرام می گردد.
- اگر زنی از زنا آبستن شود ، جایز نیست بچّه اش را سقط کند .
- اگر زنی بچّه دختر خود را شیر دهد ، آن دختر به شوهر خود حرام می شود . و همچنین است اگر بچّه ای را که شوهر دخترش از زن دیگر دارد شیر دهد . ولی اگر بچّه پسر خود را شیر دهد ، زن پسرش که مادر آن طفل شیر خوار است بر شوهر خود حرام نمی شود .
- اگر زن یقین کند که شوهرش مُرده و بعد از تمام شدن عّة وفات ، شوهر کند ، چنانچه معلوم شود شوهر او بعداً مرده است ، باید از شوهر دوّم جدا شود و در صورتی که آبستن باشد ، به مقداری که در عدّة طلاق گفته شد ، برای شوهر دوّم عدّه طلاق و بعد برای شوهر اوّل عدّة وفات نگهدارد ؛ و اگر آبستن نباشد ، برای شوهر اوّل عدّة وفات و بعد برای شوهر دوّم عدّة طلاق نگهدارد و ابتدای عدّة وفات را از موقعی که خبر صحیح وفات شوهر به او رسیده قرار دهد .
- لباسی که مرد برای پوشیدن زن خود گرفته اگر چه زن آن را پوشیده باشد ، بعد از مردن شوهر ، جزء مال شوهر است. مسائل متفرقه ارث
- کفن زن بر شوهر است ، اگر چه زن از خود مال داشته باشد و همچنین اگر زن را به شرحی که در کتاب طلاق گفته می شود ، طلاق رجعی بدهند و پیششش از تمام شدن عده بمیرد ، شوهرش باید کفن او را بدهد و چنانچه شوهر بالغ نباشد یا دیوانه باشد ، ولی شوهر باید از مال او کفن زن را بدهد .
- اگر زن پدر دختری ، بچّة شوهر آن دختر را از شیر آن پدر شیر دهد ، آن دختر به شوهر خود حرام می ، چه بچّه از همان دختر یا از زن دیگر شوهر او باشد . شرائط شیر دادنی که علّت محرم شدن است :
- اگر زن از شیر شوهر خود بچّه ای را شیز دهد ، بعد شوهر دیگر کند و از شیر آن شوهر هم بچّة دیگر را شیر دهد آن دو بچّه به یکدیگر محرم نمی شوند ، اگر چه بهتر است با هم ازدواج نکنند و نگاه محرمانه به یکدیگر ننمایند .
- زنی که شوهرش مرده اگر آبستن نباشد ، باید تا چهار ماه و ده روز عدّه نگهدارد ، یعنی از شوهر کردن خودداری نماید اگر چه یائسه یا صیغه باشد ، یا شوهرش با او نزدیکی نکرده باشد و اگر آبستن باشد ، باید تا موقع زائیدن عدّه نگهدارد ، ولی اگر پیش ازگذشتن چهار ماه و ده روز ، بچّه اش بدنیا بیاید باید تا چهار ماه و ده روز از مرگ شوهرش صبر کند و این عدّه را عدة وفات می گویند .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] تلقیح زن جز با مَنی شوهر جایز نیست، چه شوهر داشته باشد چه نداشته باشد، چه زن و شوهر بر آن راضی باشند و چه نباشند، و چه تلقیح بهوسیله شوهر باشد یا دیگری.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زن آبستن را طلاق دهند، عدّهاش تا دنیا آمدن، یا سقط شدن بچه او است، بنابراین اگر مثلاً یک ساعت بعد از طلاق، بچه او به دنیا آید، عدّهاش تمام می‌شود، البته این در صورتیست که بچه از عقد صحیح باشد، یا شوهر پیش از عقد از روی شبهه با زن نزدیکی کرده و زن آبستن شده باشد، ولی اگر زن از زنا آبستن شده باشد یا از غیر شوهرش آبستن شده باشد و شوهرش او را طلاق دهد، عدّه طلاق با دنیا آمدن یا سقط شدن بچه تمام نمیشود، بلکه عده وی همچون عدّه زنانیست که آبستن نیستند.
- [آیت الله سیستانی] اگر زن آبستن را طلاق دهند ، عدّهاش تا دنیا آمدن یا سقط شدن بچه اوست ، بنابراین اگر مثلاً یک ساعت بعد از طلاق ، بچه او به دنیا آید ، عدّهاش تمام می‌شود ، ولی این در صورتی است که بچه فرزند شرعی شوهر باشد ، بنابراین اگر زن از زنا آبستن شده باشد و شوهرش او را طلاق دهد ، عدّه او به وضع حمل بچهاش تمام نمیشود .
- [آیت الله وحید خراسانی] تلقیح نطفه شوهر به زن او به وسیله خود شوهر جایز است و به وسیله غیر شوهر در صورتی که متوقف بر انجام کار حرامی باشد ارتکاب ان کار حرام است و بچه ای که به تلقیح به وجود می اید احکام اولاد بر او مترتب است
- [آیت الله علوی گرگانی] جائز نیست نطفه و منی مرد اجنبی غیر از شوهر را به زنی تلقیح و تزریق نمایند و فرق نمیکند که عمل تلقیح بوسیله شخص اجنبی انجام بگیرد یا بوسیله خود شوهر زن، و اگر عمل تلقیح انجام شود و زن تلقیح شده حامله وبچهدار گردد، آن بچه مال صاحب نطفه است وتمام احکام اولاد بر او جاری است و از یکدیگر ارث هم میبرند و فقط آنچه در مورد ارث استثنأ شده است، بچهای است که از زنا تولید شده باشد و در عمل تلقیح گرچه خود عمل حرام میباشد، ولی زنا تحقق پیدا نکرده است و همچنین زنی که بوسیله تلقیح بچهدار شده باشد، مادر آن بچه است و احکام اولاد بر او جاری است و از این قبیل است اگر زنی بطور مساحقه نطفه شوهر خود را به فرج زن دیگر بریزد و آن زن از این نطفه حامله وبچهدار شود، آن بچه مال صاحب نطفه است و آن زن هم مادر آن بچه است واحکام اولاد بر او جاری است.
- [آیت الله خوئی] جایز نیست نطفه و منی مرد اجنبی را به زنی تلقیح و تزریق نمایند و فرق نمیکند که عمل تلقیح به وسیلة شخص اجنبی انجام بگیرد یا به وسیلة خود شوهر زن، و اگر عمل تلقیح انجام شود و زن تلقیح شده حامله و بچهدار گردد، آن بچه مال صاحب نطفه است و تمام احکام اولاد بر او جاری است و از یکدیگر هم ارث هم میبرند و فقط آنچه در مورد ارث استثناء شده است، بچهای است که از زنا تولید شده باشد و در عمل تلقیح گرچه خود عمل حرام میباشد، ولی زنا تحقق پیدا نکرده است و همچنین زنی که به وسیلة تلقیح بچهدار شده باشد، مادر آن بچه است و احکام اولاد بر او جاری است و از این قبیل است اگر زنی به طور مساحقه نطف شوهر خود را به فرج زن دیگر بریزد و آن زن از این نطفه حامله و بچهدار شود، آن بچه مال صاحب نطفه است و آن زن هم مادر بچه است و احکام اولاد بر او جاری است.
- [آیت الله وحید خراسانی] زن ابستن و زنی که بچه شیر می دهد ممکن است حیض ببیند و فرقی بین زن ابستن و غیر او در احکام حیض نیست ولی زن ابستن در صورتی که بعد از گذشتن بیست روز از اول عادتش خونی ببیند که صفات حیض را دارد احتیاط واجب ان است که بین تروک حایض و اعمال مستحاضه جمع نماید
- [آیت الله وحید خراسانی] زن ابستن و زنی که بچه شیر می دهد ممکن است حیض ببیند و فرقی بین زن ابستن و غیر او در احکام حیض نیست ولی زن ابستن در صورتی که بعد از گذشتن بیست روز از اول عادتش خونی ببیند که صفات حیض را دارد احتیاط واجب ان است که بین تروک حایض و اعمال مستحاضه جمع نماید
- [آیت الله مظاهری] اگر زنی بچهای را شیر دهد به پدر و برادرهای واقعی آن بچّه محرم نمیشود چنانکه شوهر آن زن که شیر مال اوست به مادر و خواهرهای واقعی آن بچّه محرم نمیشود، و به طور کلی هیچ یک از محرمهای واقعی آن بچّه به محرمهای رضاعی آن بچّه محرم نمیشوند، بنابراین شوهر آن زن که صاحب شیر است، میتواند با مادر و خواهرهای واقعی آن بچّه ازدواج کند چنانکه آن زن میتواند با پدر و برادرهای آن بچّه ازدواج کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] طلاق دادن زن در حال حیض یا نفاس در سه صورت صحیح است: اوّل: آن که شوهرش بعد از ازدواج با او نزدیکی نکرده باشد. دوّم: آبستن باشد، و اگر معلوم نباشد که آبستن است و شوهر در حال حیض طلاقش بدهد، بعد بفهمد آبستن بوده، اشکال ندارد. سوّم: مرد بواسطه غایب بودن و مانند آن نتواند پاک بودن زن را بفهمد.