رویت
دریافتن چیزی با چشم را دیدن (رؤیت؛ مشاهده) گویند. از احکام آن در بابهای طهارت، صلات، صوم، حج، تجارت، نکاح و شهادات سخن گفته‌اند.
اگر ماه در کشورهای شرقی رؤیت شود، آیا برای کشورهای غربی حجت است؟
بلی، رؤیت هلال در مشرق زمین، برای مغرب زمین حجت است و خودبخود ثابت می شود. ولی رؤیت هلال در مغرب برای شهرهای مشرق حجت نیست.
بلی، رؤیت هلال در مشرق زمین، برای مغرب زمین حجت است و خودبخود ثابت می شود. ولی رؤیت هلال در مغرب برای شهرهای مشرق حجت نیست.
پاسخ:
بلی، رؤیت هلال در مشرق زمین، برای مغرب زمین حجت است و خودبخود ثابت می شود. ولی رؤیت هلال در مغرب برای شهرهای مشرق حجت نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در محیط دانشگاههای کشورهای غربی هنگام برخورد با اساتیدِ زن یا دانشجویانِ دختر، ناگزیر از مصافحه هستیم. وگرنه حمل بر سوء ادب دانشجویان مسلمان می شود، تکلیف چیست؟
- اگر در ایران هلال رؤیت شد، آیا در افغانستان هم اول ماه ثابت می شود یا خیر؟
- در صورت جواز متعه، اهل کتاب در کشورهای غربی، آیا صیغه عقد باید به زبان عربی خوانده شود، یا همان توافق بین دو نفر بر زمان و مهریه معلوم (در قالب هدیّه) کفایت می کند؟
- آیا در ازدواج قول زن در مورد فوت شوهر و یا پاک بودن حجت است؟
- نظریات کارشناسان، از قبیل: پزشکی قانونی، افسران راهنمایی و مانند آنان را از چه بابی حجت می دانید؟
- معیار در حکم حضوری چیست؟ آیا رؤیت متهم، خصوصیّتی دارد یا ملاک این است که متهم بتواند مثلا کتباً از خود دفاع کند؟
- اگر پیه را از کشورهای غیراسلامی وارد کنند، و با آن صابون بسازند، چه حکمی دارد؟
- آیا در کشورهای خارجی خواندن نماز جمعه را اجازه می فرمایید؟
- آیا اذان رادیو و تلویزیون جمهوری اسلامی ایران حجّت است و می شود با آن نماز خواند و روزه را افطار کرد؟
- اگر در جمهوری اسلامی هلال رؤیت شود، با توجه به اینکه افغانستان در شرق ایران قرار گرفته، در بعضی از مناطق آن که تقریباً یک ساعت از نظر طلوع و غروب آفتاب با تهران اختلاف دارند، رؤیت ثابت می شود یا نه؟ و در صورت عدم ثبوت، اگر تاکنون برطبق رادیو ایران افطار کرده باشند، آیا موجب قضا و کفاره یا قضای تنها می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] اگر ماه در کشورهای شرقی رؤیت شود آیا برای کشورهای غربی خودبه خود ثابت می شود یا خیر؟ و حدود آن چیست؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر هلال ماه فقط در قسمت شرقی و یا فقط در قسمت غربی ایران، رؤیت شود، آیا اول ماه برای تمام مناطق ایران ثابت می‌شود؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر هلال ماه فقط در قسمت شرقی و یا فقط در قسمت غربی ایران، رؤیت شود، آیا اول ماه برای تمام مناطق ایران ثابت می‌شود؟
- [آیت الله مظاهری] اگر ماه در کشورها و شهرهای شرقی دیده شود، آیا خودبهخود اول ماه در کشورها و شهرهای غربی ثابت می‌شود؟
- [آیت الله سبحانی] اگر هلال ماه در شهرهای غربی و جنوب غربی کشور رؤیت شود، آیا می توان اوّل ماه قمری را برای کل کشور در نظر گرفت؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر فقط در قسمت شرقی و یا فقط در قسمت غربی ایران، رؤیت هلال رمضان یا شوال شود، آیا برای تمام مناطق ایران حجّت و دلیل است یا خیر؟
- [سایر] جریان نه شرقی نه غربی جمهوری اسلامی چیست؟ و چرا این جمله اصلا بیان شده است؟
- [سایر] امروزه زندگی بدون ارتباط با دیگران امکان پذیر نیست، پس چرا می گوییم: «نه شرقی، نه غربی»؟
- [آیت الله سیستانی] آیا می شود به کشورهای غربی مهاجرت نمود؟
- [آیت الله بروجردی] ثبوت هلال به حکم حاکم ثابت مینماید هلال را در بلد دیگر که با او موافق در افق است و در دو بلدی که اختلاف افق دارند فرقی هست بین شرقی و غربی؟ به این معنی که هلال در بلد شرقی ثابت به حکم حاکم و اثبات برای بلد غربی باشد، نظر به مطلبی که هَیَوِیِین در جای خود قائل هستند که با اختلاف در طول مقداری که قمر به حرکت خاصّه خود سیر میکند مقدار درجه، یا نصف درجه که ممکن است خارج بشود قمر از شعاع قبل از غروب در بلد غربی، به خلاف شرقی. پس عدم رؤیت در شرقی برای عدم خروج قمر است از شعاع و هر وقت قمراز شعاع در شرق خارج شد در غربی خارج است قطعاً و اختلاف در طول یا عرض مطلقاً مانع از ثبوت در بلد دیگر است. یا در صورتی که فاحش باشد که موجب اختلاف خروج قمر از شعاع است چه در شرقی چه در غربی. و اگر اعتقاد به عدم اختلاف بین دو افق، یا آن که اختلاف یسیر و غیر مضر است سپس انکشاف خلاف شد به این که مختلف در افق هستند، یا آن که غیر یسیر، یا آن که یسیر مضر، آیا اگر افطار کرد یوم الشک اوّل شوّال را برای ثبوت اعمال در بلد دیگر با عدم ثبوتش در بلد خود، بر او چیزی هست یا نه؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مقصود از یک ماه، از ابتدای خون دیدن است تا سی روز نه از اول ماه تا آخر ماه.
- دواجات روان و عطر و روغن و واکس و صابون که از کشورهای غیر مسلمان می آورند اگر انسان یقین به نجاست آنها نداشته باشد، پاک است.
- اگر مسافر بداند که مثلاً ده روز یا بیشتر، به آخر ماه مانده و قصد کند که تا آخر ماه در جائی بماند باید نماز را تمام بخواند ولی اگر نداند تا آخر ماه چقدر مانده و قصد کند که تا آخر ماه بماند باید نماز را شکسته بخواند اگرچه از موقعی که قصد کرده تا آخر ماه ده روز یا بیشتر باشد.
- بلند بودن ماه یا دیر غروب کردن آن دلیل نمی شود که شب پیش شب اوّل ماه بوده است.
- اوّل ماه به چند چیز ثابت می شود: اوّل: آنکه خود انسان ماه را ببیند. دوّم: عدّه ای که از گفته آنان یقین پیدا می شود بگویند ماه را دیده ایم و همچنین است هر چیزی که بواسطه آن یقین پیدا شود. سوّم: سی روز از اول ماه شعبان بگذرد که بواسطه آن اوّل ماه رمضان ثابت می شود یا سی روز از اوّل رمضان بگذرد که بواسطه آن اوّل ماه شوال ثابت می شود. چهارم: دو مرد عادل بگویند که: در شب، ماه را دیده ایم، ولی اگر صفت ماه را بر خلاف یکدیگر بگویند، یا شهادتشان خلاف واقع باشد مثل اینکه بگویند: داخل دائره ماه طرف اُفق بود، اوّل ماه ثابت نمی شود. امّا اگر در تشخیص بعض خصوصیّات اختلاف داشته باشند مثل آنکه یکی بگوید ماه بلند بود، و دیگری بگوید نبود، بگفته آنان اول ماه ثابت می شود. پنجم: مجتهد جامع الشرائط حکم کند که اوّل ماه است.
- اگر انسان یازده ماه مالک گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره باشد، اوّل ماه دوازدهم باید زکات آنرا بدهد. ولی اوّل سال بعد را باید بعد از تمام شدن ماه دوازدهم حساب کند.
- زنهای حائض بر شش قسمند: اوّل: صاحب عادت وقتیه و عددیه; و آن زنی است که دو ماه پشت سرهم در وقت معین خون حیض ببیند و شماره روزهای حیض او هم در هر دو ماه یک اندازه باشد، مثل آن که دو ماه پشت سرهم از اول ماه تا هفتم خون ببیند. دوّم: صاحب عادت وقتیه، و آن زنی است که دو ماه پشت سرهم در وقت معین، خون حیض ببیند ولی شماره روزهای حیض او در هر دو ماه یک اندازه نباشد، مثلاً دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه خون ببیند ولی ماه اوّل روز هفتم، و ماه دوم روز هشتم از خون پاک شود. سوّم: صاحب عادت عددیه، و آن زنی است که شماره روزهای حیض او در دو ماه پشت سرهم به یک اندازه باشد، ولی وقت دیدن آن دو خون یکی نباشد، مثل آن که ماه اول از پنجم تا دهم و ماه دوم از دوازدهم تا هفدهم خون ببیند. چهارم: مضطربه و آن زنی است که چند ماه خون دیده، ولی عادت معیّنی پیدا نکرده یا عادتش بهم خورده و عادت تازه ای پیدا نکرده است. پنجم: مبتدئه، و آن زنی است که دفعه اول خون دیدن او است. ششم: ناسیه، و آن زنی است که عادت خود را فراموش کرده است. و هر کدام اینها احکامی دارند که در مسائل آینده گفته می شود. 1 صاحب عادت وقتیه و عددیه
- زنی که عادت وقتیه دارد و شماره عادت خویشان خود را حیض قرار می دهد، باید روزی را که در هر ماه اول عادت او بوده، اول حیض خود قرار دهد، مثلاً زنی که هر ماه، روز اول ماه خون می دیده و گاهی روز هفتم و گاهی روز هشتم پاک می شده چنانچه یک ماه، دوازده روز خون ببیند و عادت خویشانش هفت روز باشد، باید هفت روز اول ماه را حیض و باقی را استحاضه قرار دهد.
- زنهائی که عادت عددیه دارند سه دسته اند: اوّل: زنی که شماره روزهای حیض او در دو ماه پشت سرهم یک اندازه باشد ولی وقت خون دیدن او یکی نباشد، که در این صورت هرچند روزی که خون دیده عادت او می شود. مثلاً اگر ماه اول از روز اول تا پنجم و ماه دوم از یازدهم تا پانزدهم خون ببیند، عادت او پنج روز می شود. دوّم: زنی که از خون پاک نمی شود ولی دو ماه پشت سرهم چند روز از خونی که می بیند نشانه حیض و بقیه نشانه استحاضه را دارد و شماره روزهایی که خون نشانه حیض دارد در هر دو ماه یک اندازه است اما وقت آن یکی نیست، که در این صورت هرچند روزی که خون او نشانه حیض را دارد عادت او می شود. مثلاً اگر یک ماه از اول تا پنجم ماه و ماه بعد از یازدهم تا پانزدهم ماه، خون او نشانه حیض و بقیه نشانه استحاضه را داشته باشد، شماره روزهای عادت او پنج روز می شود. سوّم: زنی که دو ماه پشت سرهم سه روز یا بیشتر خون ببیند و یک روز یا بیشتر پاک شود و دو مرتبه خون ببیند و وقت دیدن خون در ماه اول با ماه دوم فرق داشته باشد به این صورت که اگر تمام روزهایی که خون دیده و روزهایی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود و شماره روزهای آن هم به یک اندازه باشد، تمام روزهایی که خون دیده با روزهای وسط که پاک بوده عادت حیض او می شود. و لازم نیست روزهایی که در وسط پاک بوده در هر دو ماه به یک اندازه باشد مثلاً اگر ماه اول، از روز اول تا سوم ماه خون ببیند و دو روز پاک شود و دوباره سه روز خون ببیند و ماه دوم، از یازدهم تا سیزدهم ماه خون ببیند و دو روز یا بیشتر یا کمتر پاک شود و دوباره خون ببیند و روی هم از هشت روز بیشتر نشود، عادت او هشت روز می شود.
- بچه سقط شده را اگر چهار ماه یا بیشتر دارد، باید غسل بدهند، و اگر چهار ماه ندارد، باید در پارچه ای بپیچند و بدون غسل دفن کنند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] اگر در شهری اول ماه ثابت شود، برای مردم شهر دیگر که به آن نزدیک است کفایت می کند و همچنین شهرهای دور دستی که افق آنها با هم متحد است و همچنین اگر ماه در بلاد شرقی مانند مشهد دیده شود برای کسانی که در بلاد غربی هستند، کفایت می کند. ولی رؤیت در بلاد غربی برای کسانی که در قسمت شرقی آن هستند کفایت نمی کند، مگر آن دو شهر با هم نزدیک باشند، یا انسان بداند که افق آنهایکی است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در شهری اول ماه ثابت شود برای شهرهای دیگر که با آن نزدیک است کافی است و همچنین شهرهای دور دستی که افق آنها باهم متحد است، همچنین اگر در بلاد شرقی ماه دیده شود برای کسانی که در بلاد غربی نسبت به آنها باشند کافی است (مثل این که اول ماه در مشهد ثابت شود مسلماً برای کسانی که در تهران هستند کافی است ولی عکس آن کفایت نمی کند).
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . بعید نیست کفایت رؤیت ماه در هر محلی برای سایر نقاط.
- [آیت الله شبیری زنجانی] بلند بودن ماه یا دیر غروب کردن آن، دلیل نمیشود که شب پیش، اول ماه بوده است؛ بلی اگر ماه پیش از ظهر دیده شود آن روز، اول ماه محسوب می‌شود و اگر ماه، طوق داشته باشد علامت این است که آن شب، شب دوم ماه است، بنابراین اگر احتمال دهیم که ماه در شب یا روز قبل قابل رؤیت بوده و به جهتی مثلاً ابری بودن هوا، دیده نشده و در شب بعد ماه طوق داشته باشد آن شب، شب دوم به حساب میآید، ولی اگر یقین داشته باشیم که در شب و روز قبل چنانچه هوا صاف هم میبود امکان رؤیت ماه نبوده، طوق داشتن ماه در شب بعد، کفایت نمیکند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اول ماه به تلگراف ثابت نمی شود مگر انسان بداند که تلگراف بر اساس حجت شرعیه بوده است
- [آیت الله سبحانی] هرگاه نذر کند که یک ماه در مسجد معتکف شود، و اتفاقاً ماه، بیست و نه روز باشد، باید، یک روز به آن بیفزاید، مگر این که به هنگام نذر مقصودش از ماه، بین دو رؤیت ماه باشد (مابین الهلالین) در این صورت، بیست و نه روز کافی است.
- [آیت الله وحید خراسانی] به فتوای ابی حنیفه به نقل ابن قدامه اگر کسی چیزی را بدون رویت به وصف فروشنده خریداری کند و بعد رویت نماید اگر چه ان چیز مطابق وصف فروشنده باشد برای خریدار خیار رویت ثابت می شود ولی در مذهب امامیه در این مورد خیار رویت نیست بنابراین اگر شیعه از پیروی ابی حنیفه چیزی به وصف خرید و بعد رویت کرد بنا به قاعده الزام برای ان شیعه خیار رویت ثابت می شود
- [آیت الله سبحانی] هرگاه هوا ابری باشد، و یا صاف باشد و دیگران نیز به دیدن ماه اقدام کنند ولی هیچ کس جز این دو نفر مدعی رؤیت نباشند در این دو صورت به قول دو عادل نیز ماه ثابت نمی شود و بعید نیست که اشتباه باصره بوده است.
- [آیت الله سیستانی] اول ماه به چهار چیز ثابت می‌شود : اول : آنکه خود انسان ماه را ببیند . دوم : عدّهای که از گفته آنان یقین یا اطمینان پیدا می‌شود ، بگویند ماه را دیدهایم . و همچنین است هر چیزی که بواسطه آن یقین پیدا شود ، یا اطمینان از یک منشأ عقلائی پیدا شود . سوم : دو مرد عادل بگویند که در شب ماه را دیدهایم ، ولی اگر صفت ماه را بر خلاف یکدیگر بگویند ، اول ماه ثابت نمیشود . و همچنین است اگر انسان یقین یا اطمینان به اشتباه آنها داشته باشد ، یا شهادت آنان مبتلا به معارض یا در حکم معارض باشد ، مثلاً اگر گروه زیادی از مردم شهر استهلال نمایند ولی بیش از دو نفر عادل کسی دیگر ادعای رؤیت ماه را نکند ، یا آنکه گروهی استهلال کنند و دو نفر عادل از میان آنان ادعای رؤیت کنند ، و دیگران رؤیت نکنند ، حال آنکه دو نفر عادل دیگر در میان آنها باشد که در دانستن جای هلال ، و در تیز بینی مانند آن دو عادل اول باشند و آسمان صاف باشد و مانع احتمالی از دیدن آن دو نباشد ، در اینچنین موارد اول ماه به شهادت دو عادل ثابت نمیشود . چهارم : سی روز از اول ماه شعبان بگذرد که بواسطه آن اول ماه رمضان ثابت می‌شود ، و سی روز از اول ماه رمضان بگذرد که بواسطه آن ، اول ماه شوال ثابت می‌شود .
- [آیت الله مظاهری] ربا گرفتن از بانکهای کشورهای غیر اسلامی اشکال ندارد.