زمین
زمین جایی است که همه موجودات زنده روی آن زندگی می کنند.
در فرض قبل اگر از طرف دولت زمینی در مقابل زمین فوق واگذار شود چه حکمی دارد؟
اگر خمس زمین قبلی را پرداخته اید این زمین خمس ندارد و اگر نپرداخته اید باید خمس زمین جدید را به قیمت فعلی بپردازید. مگر اینکه خمس زمین قبلی مستقر شده باشد و از خمس این زمین بیشتر باشد، که باید خمس را به قیمت زمین قبلی بپردازید.
اگر خمس زمین قبلی را پرداخته اید این زمین خمس ندارد و اگر نپرداخته اید باید خمس زمین جدید را به قیمت فعلی بپردازید. مگر اینکه خمس زمین قبلی مستقر شده باشد و از خمس این زمین بیشتر باشد، که باید خمس را به قیمت زمین قبلی بپردازید.
پاسخ:
اگر خمس زمین قبلی را پرداخته اید این زمین خمس ندارد و اگر نپرداخته اید باید خمس زمین جدید را به قیمت فعلی بپردازید. مگر اینکه خمس زمین قبلی مستقر شده باشد و از خمس این زمین بیشتر باشد، که باید خمس را به قیمت زمین قبلی بپردازید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زمینی را که متصل به مسجد است برای ساختمان مسجد واگذار کرده اند و شخصی برای اینکه واگذار کنندگان پشیمان نشوند دو رکعت نماز در آن خوانده است. آیا این زمین جزء مسجد شده است یا خیر؟ آیا می توان در زیر زمین آنجا دستشویی ساخت یا آن را جهت تهیه مخارج مسجد اجاره داد
- در فرض قبل، اگر با این کار مدرک گرفته، و از دولت اسلامی حقوق بالاتری بگیرد، چه حکمی دارد؟
- زمینی را برای مسجد درنظر گرفته بودم و ساختن آن را به اهالی محل واگذار کرده بودم، چندین سال می گذرد و هیچ اقدامی برای ساختن آن از طرف اهالی به عمل نیامده و صیغه وقف هم خوانده نشده و نماز هم در آن خوانده نشده است، آیا می توان از نیت خود برگشته و زمین را صرف امور خیریه دیگر بکنم؟
- بنده با یک فرد دیگر یک ساختمان شراکتی داریم، به این صورت که از اداره زمینی به بنده واگذار کردند که کل پول آن را من دادم و بعد من یک میلیون تومان و شریک من هم یک میلیون تومان دادیم و زمین مذکور را ساختیم. فعلاً قیمت منزل هم گران شده است، لطفاً سهم هر یک از ما را معین فرمایید.
- در فرض سؤال قبل، آیا شریک مذکور حق ادعا نسبت به زمین مذکور را دارد؟
- آیا صحیح است که زمینی را برای مدت طولانی اجاره کرد و مسجد قرارداد و بر فرض صحت آیا احکام مسجد بر آن حمل می شود؟
- اینجانب مقداری زمین در جای معینی خریدم. دو سال بعد دور آن را سنگ چین نموده و روی آن نخودِ دیم کاشتم. در سال 1350 دولت سابق آن را ملی اعلام کرد، آیا شرعاً من مالک آن زمین هستم؟
- واقف زمینی را وقف کرده و غیر از آن هم زمینی نداشته است. در هنگام ثبت، در اثر اشتباه ثبت کننده، آدرس زمین و همینطور متراژ آن تغییر کرده است، آیا ورثه نسبت به زمین موقوفه با توجه به اشتباه مذکور حقی پیدا می کند یا خیر؟
- اینجانب از درآمد سالیانه خود زمینی برای محلّ کسب خریداری کردم اکنون سال خمسی ام فرا رسیده و زمین مذکور در مسیر خیابان قرار گرفته است، آیا این زمین متعلّق خمس است؟
- شخصی دارای زمینی است که دو نفر آن را غصب کرده اند بدون اینکه از منافع آن به مالک زمین بدهند، آیا خمس این زمین بر مالک واجب است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] زمینی را که متصل به مسجد است برای ساختمان مسجد واگذار کرده اند و شخصی برای اینکه واگذار کنندگان پشیمان نشوند دو رکعت نماز در آن خوانده است. آیا این زمین جزء مسجد شده است یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] قطعه زمینی از طرف شهرداری جهت احداث مسجد به هیأتی واگذار گردیده است. اخیرا شخصی مدعی است که مالک زمین است و شهرداری به زور زمین را از او خریده است، آیا نماز خواندن در این مسجد جایز است؟
- [آیت الله بهجت] پدری در زمان حیاتش زمینی را با دستخط خود به چهار پسرش بخشیده است و به دخترها چیزی واگذار کرده است. سازمان زمین شهری بقیّه ی زمین را تصاحب نموده که طبق قانون، حدّ نصابی از آن زمین به مالک داده می شود. حال مقدار زمینی که سازمان زمین شهری برمی گرداند، آیا به عنوان ماترک پدر فقط بین دختران باید تقسیم شود یا این که فرزندان پسر هم از آن مقدار ارث می برند؟
- [آیت الله بهجت] اگر بعد از وقوع معامله ی زمینی، طرحی از طرف دولت بیاید و قسمتی از زمین از بین برود، آیا خریدار حق فسخ دارد؟ و آیا فروشنده ضامن است؟
- [آیت الله بهجت] در زمان تقسیم اراضی در سراسر مملکت، زمین های زراعی مورد نسق، به خود کشاورزان واگذار گردید. مالک یکی از زمین ها یک بیستم از تمام زمین را برای خود و بقیّه ی زمین ها را به دو فرزند متوفّی (که در زمان حیات در زمین مالک کار و رعیتی می کرده) با نظارت هیأت اعزمی واگذار نموده و سند رسمی نیز از اداره ی ثبت صادر گردید. اکنون پس از گذشت سی سال دختران متوفّی مطالبه ی ماترک پدر می نمایند، حتّی از زمینی که در زمان حیات پدر به عنوان مزارعه در دست فرزندان پسر بود، در صورتی که زمین ها در دست و تصرّف فرزندان پسر بوده است و مال مالک؛ و دولت آن زمان نسق زمین های زراعی را به کشاورزان عمل کننده انتقال داده است نه این که ماترک پدری باشد، تقاضامندیم حکم مسأله را بیان فرمایید؟
- [آیت الله جوادی آملی] واقفی قطعه زمینی را وقف مدرسه کرده، وقف نامه را نوشته و امضاء نیز کرده است، اما اکنون پشیمان شده است و میگوید: من زمین دیگری را واگذار میکنم، حال آنکه زمین مورد نظر وی از نظر ارزش از زمین اول کمتر است، آیا این انتقال جایز است؟
- [سایر] زمین محشر چگونه زمینی است؟
- [سایر] زمین محشر چگونه زمینی است؟
- [آیت الله خامنه ای] زمینی برای تعزیه خوانی و طلاب علوم دینی وقف شده است، این زمین در کنار راه اصلی روستا قرار دارد، در حال حاضر بعضی از اهالی روستا قصد دارند راه دیگری را در آن بسازند که در طرف دیگر زمین مزبور واقع می شود، اگر فرض کنیم که کشیدن این راه در افزایش قیمت زمین مؤثر باشد، آیا انجام این کارجایز است؟
- [آیت الله بهجت] شخصی را مجبور کرده اند به این که متعهّد شود قطعه زمینی را به اشخاص دیگری تملیک و واگذار نماید.
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که از معدن چیزی به دست می آورد، باید خمس آن را بدهد چه معدن روی زمین باشد یا زیر آن، در زمینی باشد که ملک است یا در جایی که مالک ندارد.
- اگر کافر ذمّی صغیر باشد و ولی او زمینی را برایش بخرد بنابر احتیاط واجب لازم است ولیّ او خمس آن را از همان زمین یا قیمت آن بپردازد.
- اگر کافر ذمی زمینی را که از مسلمان خریده به مسلمان دیگری هم بفروشد، باید کافر ذمی خمس آن را بدهد و نیز اگر بمیرد و مسلمانی آن زمین را از او ارث ببرد، باید خمس آن را از همان زمین، یا از مال دیگرش بدهد.
- اگر در زمینی که غصب کرده با بذر و نهال خود زراعت کند، یا درخت بنشاند زراعت و درخت و میوه آن مال خود او است و چنانچه صاحب زمین راضی نباشد که زراعت و درخت در زمین بماند، کسی که غصب کرده باید فوراً زراعت یا درخت خود را اگر چه ضرر نماید از زمین بکند، و نیز باید اجاره زمین را در مدّتی که زراعت و درخت در آن بوده به صاحب زمین بدهد و خرابیهایی را که در زمین پیدا شده، درست کند مثلا جای درختها را پُر نماید. و اگر بواسطه اینها قیمت زمین از اولش کمتر شود، باید تفاوت آن را هم بدهد و نمی تواند صاحب زمین را مجبور کند که زمین را به او بفروشد، یا اجاره دهد. و نیز صاحب زمین نمی تواند او را مجبور کند که درخت یا زراعت را به او بفروشد.
- اگر کافر ذمّی زمینی را از مسلمان بخرد، باید خمس آن را از همان زمین بدهد. و اگر پول آن را هم بدهد اشکال ندارد، و نیز اگر خانه و دکان و مانند اینها را از مسلمان بخرد چنانچه زمین آن را جداگانه بفروشند باید خمس زمین آن را بدهد و اگر خانه و دکان را رویهم بفروشند و زمین به تبع آن منتقل شود در وجوب خمس زمین اشکال است، و در دادن این خمس قصد قربت لازم نیست، بلکه مجتهد جامع الشرائط هم که خمس را از او می گیرد لازم نیست قصد قربت نماید.
- اگر در زمینی که از دیگری خریده گنجی پیدا کند و بداند مال کسانیکه قبلا مالک آن زمین بوده اند نیست، مال خود او می شود و باید خمس آن را بدهد، ولی اگر احتمال دهد که مال یکی از آنان است باید به او اطلاع دهد و چنانچه معلوم شود مال او نیست، باید به کسی که پیش از او مالک زمین بوده است خبر دهد، و بهمین ترتیب بنابر احتیاط واجب به تمام کسانی که پیش از او مالک زمین بوده اند خبر دهد، و اگر معلوم شود مال هیچ یک از آنان نیست، مال خود او می شود و باید خمس آن را بدهد.
- اگر زراعتی را با دلو و یا موتور یا پمپ آبیاری کند و در زمینی که پهلوی آن است زراعتی کنند، که از رطوبت آن زمین استفاده نماید و محتاج به آبیاری نشود، زکات زراعتی که با دلو آبیاری شده بیست یک (201) و زکات زراعتی که پهلوی آن است ده یک (101) می باشد.
- اگر چند نفر که از همدیگر ارث میبرند مثل پدر و پسر و زن و شوهر در یک حادثه بمیرند و معلوم نباشد کدامیک اول مرده اند همه از یکدیگر ارث میبرند. در تقسبم ارث فرض میکنیم که اول یکی از آنها فوت نموده و بنا بر این فرض اموال او را بین ورثه او تقسیم میکنیم و سهم کسانی که فوت کرده اند را به ورثه زنده آنها میدهیم. سپس فرض میکنیم که دیگری اول فوت نموده وبنا بر این فرض اموال او را بین ورثه او تقسیم میکنیم (در این فرض کسی را که در فرض سابق فرض کرده بودیم اول مرده است زنده فرض میکنیم) و سهم الارث افرادی که فوت شده اند را به ورثه زنده آنها میدهیم.
- اگر زمینی را به دیگری واگذار کند که در آن درخت بکارد و آنچه عمل می آید مال هر دو باشد بنابر احتیاط واجب معامله باطل است پس اگر درختان مال صاحب زمین بوده، بعد از تربیت هم مال او است و باید مزد کسی که آنها را تربیت کرده بدهد مشروط بر آن که از مقدار قرارداد بیشتر نباشد و اگر مال کسی بوده که آنها را تربیت کرده بعد از تربیت هم مال اوست و می تواند آنها را بکند، ولی باید گودال هائی را که بواسطه کندن درختان پیدا شده پر کند و اجاره زمین را از روزی که درختان را کاشته به صاحب زمین بدهد مشروط بر آن که از مقدار قرارداد بیشتر نباشد و مالک هم می تواند او را مجبور نماید که درختان را بکند و اگر بواسطه کندن درختان عیبی در آنها پیدا شود، باید تفاوت قیمت آن را به صاحب درخت بدهد، ولی نمی تواند او را مجبور کند که با اجاره یا بدون اجاره درختان را در زمین باقی بگذارد.
- اگر مالک و زارع صیغه خوانده باشند، بدون رضایت یکدیگر نمی توانند مزارعه را بهم بزنند، و همچنین است اگر مالک به قصد مزارعه زمین را به کسی واگذار کند و طرف هم بهمین قصد بگیرد ولی اگر در ضمن خواندن صیغه مزارعه شرط کرده باشند که هر دو یا یکی از آنان حق بهم زدن معامله را داشته باشند می توانند مطابق قراری که گذاشته اند معامله را بهم بزنند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر بخواهند بنا و درخت و مانند آن را قیمت نمایند ، باید همانطور که نزد کارشناسان قیمت گذاری معمول است آنها را بدون در نظر گرفتن خصوصیت زمینی که در آن هستند حساب کنند چقدر ارزش دارند ، نه اینکه آنها را کنده شده از زمین فرض نمایند و قیمت گذارند ، یا اینکه قیمت آنها را در حالی که بدون اجاره در همین زمین باقی بمانند حساب کنند .
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کافر ذمّی صغیر باشد و ولّی او برایش زمینی بخرد ، باید خمس زمین را از او بگیرند . مصرف خمس
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زمینی را به دیگری واگذار کند که در آن درخت بکارد و آنچه عمل می آید مال هر دو باشد ؛ بنابر اقوی صحیح است . کسانی که نمی توانند در مال خود تصّرف کنند:
- [آیت الله جوادی آملی] .کودک نابالغ یا ممیّز مسلمان، اگر زمینی داشته باشد که ولیّ او زمینش را به کافر ذمّی بفروشد، کافر ذمّی باید خمس آن زمین را بپردازد. خمس زمین تبادلی چند باره میان کافر ذمّی و مسلمان
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر زمینی را برای زراعت اجاره دهد و مال الاجاره را حاصل همان زمین یا زمین دیگر که فعلا موجود نیست قرار دهد؛ اجاره صحیح نیست و اگر مال الاجاره بالفعل موجود باشد مانعی ندارد.
- [آیت الله خوئی] اگر زمینی را برای زراعت اجاره دهد و مالالاجاره را حاصل همان زمین یا زمین دیگر که فعلًا موجود نیست قرار دهد اجاره صحیح نیست. و اگر مالالاجاره بالفعل موجود باشد مانعی ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زمینی را برای زراعت جو یاگندم یا محصول دیگر اجاره دهد ومال الاجاره یا گندم همان زمین قرار دهد ، اجاره صحیح نیست .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . پاک شدن کف پا و ته کفش نجس، به واسطه راه رفتن روی زمین اسفالت و روی زمینی که با چوب فرش شده، محل اشکال است.
- [آیت الله مظاهری] اگر زمینی را برای زراعت جو یا گندم یا محصول دیگر اجاره دهد، گرچه مال الاجاره را از محصول همان زمین قرار دهد، اجاره صحیح است.
- [امام خمینی] اگر کافر ذمی صغیر باشد و ولیّ او برایش زمینی بخرد احتیاط واجب آن است که تا بالغ نشود خمس زمین را از او نگیرند.