زمین
زمین جایی است که همه موجودات زنده روی آن زندگی می کنند.
شخصی دارای زمینی است که دو نفر آن را غصب کرده اند بدون اینکه از منافع آن به مالک زمین بدهند، آیا خمس این زمین بر مالک واجب است؟
اگر قبل از غصب، خمس به آن تعلّق گرفته، باید خمس آن را بپردازد و می تواند به مقدار خمس از همان زمین به مرجع تقلید واگذار کند.
اگر قبل از غصب، خمس به آن تعلّق گرفته، باید خمس آن را بپردازد و می تواند به مقدار خمس از همان زمین به مرجع تقلید واگذار کند.
عنوان سوال:
شخصی دارای زمینی است که دو نفر آن را غصب کرده اند بدون اینکه از منافع آن به مالک زمین بدهند، آیا خمس این زمین بر مالک واجب است؟
پاسخ:
اگر قبل از غصب، خمس به آن تعلّق گرفته، باید خمس آن را بپردازد و می تواند به مقدار خمس از همان زمین به مرجع تقلید واگذار کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی زمینی برای ساختن خانه خریده و آن را فروخته تا خانه خریداری کند، آیا پول این زمین متعلّق خمس است؟
- شخصی زمینی را مورد وصیت قرار داده که وصی با آن حج به جا آورد و وصی حج را به جا آورده است. ولی ورثه از دادن زمین مذکور به وصی امتناع می کنند. تصرف آنان در زمین مذکور چه حکمی دارد؟ و آیا واجب است اجرت مدتی را که دست آنها بوده است بدهند؟
- شخصی دارای خانه مسکونی است و در بین سال از درآمد خود زمینی خریداری کرده و خانه جدیدی بنا می کند، آیا به این خانه خمس تعلق می گیرد؟
- اگر شخصی زمینی را برای مسجد، حسینیه و یا امر خیر دیگری وقف کند و تحویل متولی وقف دهد، ولی قبل از آنکه متولی، در آن زمین دخل و تصرفی کند، واقف از وقف پشیمان شود یا فوت کند، آیا در این صورت وقف محقق شده یا اینکه زمین به مالک آن یا ورثه منتقل می شود؟
- دو نفر به شراکت زمینی را خریدند و بعد از مدتی زمین را با نظر مهندس شهرداری و اداره ثبت تقسیم کردند. که در سند یکی از آنها متراژ زمین 460 متر نوشته شده است. بعداً این زمین را فروخته است، ولی فعلا 17 متر کمتر از متراژ مزبور است و خریدار ادعا می کند که باید قیمت 17 متر را به او پس بدهند، آیا فروشنده با اینکه خود در این نقصان دخیل نبوده است مدیون است؟
- اینجانب از درآمد سالیانه خود زمینی برای محلّ کسب خریداری کردم اکنون سال خمسی ام فرا رسیده و زمین مذکور در مسیر خیابان قرار گرفته است، آیا این زمین متعلّق خمس است؟
- شخصی زمینی دارد که قیمت آن بالا رفته و بواسطه همین زمین مستطیع شده است. حال قسمتی از زمین را فروخته تا صرف حج کند، آیا باید پول آن را تخمیس کند؟
- شخصی زمینی را برای زراعت گندم مورد نیاز خانواده خود خریداری کرده است و چیزی از آن را بفروش نمی رساند. آیا این ملک متعلق خمس است؟
- شخصی با مقداری پول خمس داده زمینی خریداری کرده و به صورت باغ درآورده تا از میوه آن جهت تجارت استفاده کند، آیا به این باغ خمس تعلق می گیرد؟
- شخصی دارای مغازه ای است و برای او ممکن نیست سر سال حساب خود را رسیدگی کند، تکلیف خمس او چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] مستأجری زمینی را که در آن معدن واقع شده است، اجاره می‌کند و به استخراج معدن میپردازد. پرداخت خمس منافع معدن، بر عهده مالک است یا مستأجر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی زمینی خریده برای ساختن منزل مسکونی، لکن زمین را فروخته و ماشینی برای امرار معاش خریده، آیا به پول زمین خمس تعلّق میگیرد؟
- [آیت الله خوئی] اگر تصرف نماید شخصی زمینی را که مالک او مجهول است و این تصرف بدون اذن حاکم شرع باشد آیا جایز است خرید این زمین را از او؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی به وکالت از دو نفر که هر کدام زمینی را با مساحت متفاوت مالک بوده اند در یک معامله فروخته است. اکنون بین دو مالک نسبت به ثمن فروش اختلاف حاصل شده است. آیا این معامله صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] قطعه زمینی از طرف شهرداری جهت احداث مسجد به هیأتی واگذار گردیده است. اخیرا شخصی مدعی است که مالک زمین است و شهرداری به زور زمین را از او خریده است، آیا نماز خواندن در این مسجد جایز است؟
- [آیت الله اردبیلی] شخص ذمّی، زمینی را از مسلمانی میخرد و قبل از پرداخت خمس آن، مسلمان میشود، آیا باز هم خمس زمین بر او واجب است؟
- [آیت الله بهجت] شخصی زمینی را برای ساختن خانه خریده و آن را فروخته تا خانه خریداری کند، آیا به پول این زمین خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر شخصی زمینی داشته باشد و آن را بفروشد و با پول آن بخواهد خانه بخرد آیا این زمین خمس دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی با پول مخمس زمینی خریده است و بعد از چند سال زمین را فروخته است و پول آن را با مقداری پول دیگر زمین دیگری خریده است و الان می خواهد زمین را بفروشد آیا خمس دارد؟
- [آیت الله بهجت] زمینی مورد اختلاف بین دو نفر است. اگر یک نفر از آن ها این زمین را به شخصی اجاره دهد و اجاره کننده زمین را شخم بزند و شخص دیگری بر آن زمین بذر بپاشد، محصول زمین را چه کسی باید برداشت نماید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که از معدن چیزی به دست می آورد، باید خمس آن را بدهد چه معدن روی زمین باشد یا زیر آن، در زمینی باشد که ملک است یا در جایی که مالک ندارد.
- اگر معدن در زمین آبادی باشد که مسلمین آن را به زور و غلبه بدست آورده اند مانند اکثر اراضی ایران و عراق، چنانچه مسلمانی آن معدن را اخراج کند مالک می شود، و احتیاط واجب این است که به اذن ولی امر باشد، و باید خمس آن را بپردازد، و اگر غیر مسلمان اخراج کند مالک نمی شود. و اگر کافر معدنی را از زمینی که در حال فتح مسلمین موات است اخراج کند مالک می شود. 3 گنج
- اگر کافر ذمّی صغیر باشد و ولی او زمینی را برایش بخرد بنابر احتیاط واجب لازم است ولیّ او خمس آن را از همان زمین یا قیمت آن بپردازد.
- اگر کافر ذمّی زمینی را از مسلمان بخرد، باید خمس آن را از همان زمین بدهد. و اگر پول آن را هم بدهد اشکال ندارد، و نیز اگر خانه و دکان و مانند اینها را از مسلمان بخرد چنانچه زمین آن را جداگانه بفروشند باید خمس زمین آن را بدهد و اگر خانه و دکان را رویهم بفروشند و زمین به تبع آن منتقل شود در وجوب خمس زمین اشکال است، و در دادن این خمس قصد قربت لازم نیست، بلکه مجتهد جامع الشرائط هم که خمس را از او می گیرد لازم نیست قصد قربت نماید.
- اگر دو نفر گنجی پیدا کنند چنانچه قیمت آن به 15 مثقال طلای مسکوک برسد اگر چه سهم هر کدام آنها این مقدار نباشد باید خمس آنرا بدهند.
- به سیّدی که در سفر درمانده شده اگر سفر او سفر معصیت باشد بنابر احتیاط واجب نباید خمس بدهند.
- اگر کافر ذمی زمینی را که از مسلمان خریده به مسلمان دیگری هم بفروشد، باید کافر ذمی خمس آن را بدهد و نیز اگر بمیرد و مسلمانی آن زمین را از او ارث ببرد، باید خمس آن را از همان زمین، یا از مال دیگرش بدهد.
- اگر در زمینی که غصب کرده با بذر و نهال خود زراعت کند، یا درخت بنشاند زراعت و درخت و میوه آن مال خود او است و چنانچه صاحب زمین راضی نباشد که زراعت و درخت در زمین بماند، کسی که غصب کرده باید فوراً زراعت یا درخت خود را اگر چه ضرر نماید از زمین بکند، و نیز باید اجاره زمین را در مدّتی که زراعت و درخت در آن بوده به صاحب زمین بدهد و خرابیهایی را که در زمین پیدا شده، درست کند مثلا جای درختها را پُر نماید. و اگر بواسطه اینها قیمت زمین از اولش کمتر شود، باید تفاوت آن را هم بدهد و نمی تواند صاحب زمین را مجبور کند که زمین را به او بفروشد، یا اجاره دهد. و نیز صاحب زمین نمی تواند او را مجبور کند که درخت یا زراعت را به او بفروشد.
- اگر بعد از زراعت بفهمند که مزارعه باطل بوده چنانچه بذر، مال مالک بوده حاصلی که بدست می آید مال او است و اگر بذر مال زارع بوده زراعت هم مال او خواهد بود و در صورت اوّل لازم است مالک اجرة المثل را به زارع بدهد، مگر سهم او کمتر از آن باشد که همان مقدار سهم او را بدهند کافیست، و چنانچه بطلان مزارعه به جهت این بوده که تمام حاصل را برای مالک قرار داده بودند چیزی لازم نیست به زارع بدهند، و همینطور در صورت دوّم لازم است زارع اجرة المثل زمین را به مالک بدهد.
- چنانچه در هنگام دفاع در برابر هجوم کفار بر مسلمانان از آنها غنیمت گرفته شود بر آن خمس غنیمت واجب می شود. 7 زمینی که کافر ذمّی از مسلمان بخرد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] در مزارعه لازم نیست که زمین ملک مزارعه دهنده باشد، بلکه کافی است که به وسیله اجاره و مانند آن، مالک منافع و بهرهبرداری از زمین باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر انسان در زمینی که ملک کسی نیست گنجی پیدا کند و مالک آن گنج به هیچ وجه شناخته نیست مال خود اوست و باید خمس آن را بدهد و نیز اگر در زمینی که از دیگری خریده گنجی پیدا کند و بداند مال کسانی که قبلاً مالک آن زمین بوده اند نیست، مال خود او می شود و باید خمس آن را بدهد، ولی اگر احتمال می دهد که مال یکی از آنان است، بنابر احتیاط واجب باید به مالک قبلی اطلاع دهد چنانچه معلوم شود مال او نیست به کسی که پیش از او، مالک آن زمین بوده اطلاع می دهد و به همین ترتیب به تمام کسانی که پیش از او مالک زمین بوده اند و آنها را می شناسد خبر می دهد، اگر معلوم شود مال هیچ یک از آنان نیست مال خود او می شود و باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر در زمینی که از دیگری خریده گنجی پیدا کند و بداند مال کسانی که قبلا مالک آن زمین بوده اند نیست؛ مال خود او می شود و باید خمس آن را بدهد؛ ولی اگر احتمال دهد که مال یکی از آنان است بنا بر احتیاط واجب باید به او اطلاع دهد و چنانچه معلوم شود مال او نیست؛ به کسی که پیش از او مالک زمین بوده اطلاع دهد و به همین ترتیب به تمام کسانی که پیش از او مالک زمین بوده اند خبر دهد و اگر معلوم نشود مال آنان است؛ مال خود او می شود و باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که از معدن چیزی به دست میآورد، باید خمس آن را بدهد؛ چه معدن روی زمین باشد یا زیر آن، در زمینی باشد که ملک باشد یا در جایی باشد که مالک ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که از معدن چیزی بدست می آورد ، باید خمس آن را بدهد چه معدن روی زمین باشد ، یا زیر آن ، در زمینی باشد که ملک است ، یا در جائی باشد که مالک ندارد .
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کافر ذمّی زمینی را از مسلمان خرید و پیش از تحویل گرفتن زمین , مسلمان شد، در ای ن صورت , خمس از او ساقط می شود، چون در زمان تحویل گرفتن و مالک فعلی شدن, مسلمان شده است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که از معدن چیزی به دست میآورد، باید خمس آن را بدهد؛ چه معدن روی زمین باشد، یا زیر آن، در زمینی باشد که ملک است، یا در جایی باشد که مالک ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که از معدن چیزی به دست می اورد باید خمس ان را بدهد چه معدن روی زمین باشد یا زیر ان در زمینی باشد که ملک است یا در جایی باشد که مالک ندارد
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که از معدن چیزی به دست می آورد؛ باید خمس آن را بدهد؛ چه معدن روی زمین باشد یا زیر آن؛ در زمینی باشد که ملک است یا در جائی باشد که مالک ندارد.
- [آیت الله بروجردی] کسی که از معدن چیزی به دست میآورد، باید خمس آن را بدهد، چه معدن روی زمین باشد یا زیر آن، در زمینی باشد که ملک است، یا در جایی باشد که مالک ندارد.