احتیاج
حاجت در نیاز و احتیاج استعمال شده است.از اين عنوان در بسياری ابواب فقهی از قبيل طهارت، صلات، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، دین و نکاح سخن رفته است.
آیا قرض کردن در مواقع احتیاج واجب است؟
در بعضی احتیاجات واجب است. و موارد فرق می کند.
در بعضی احتیاجات واجب است. و موارد فرق می کند.
پاسخ:
در بعضی احتیاجات واجب است. و موارد فرق می کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا قرض دادن به شرط اینکه قرض گیرنده هرماه مبلغی به قرض دهنده بدهد، صحیح است؟
- آیا چرخ خیاطی مورد احتیاج، خمس دارد؟
- نظر مبارک حضرتعالی در مورد بانک اسپرم (محل نگهداری درازمدت اسپرم مرد) در حالات زیر چیست؟ الف نگهداری اسپرم شوهر و استفاده از آن، در مواقع لزوم برای همسر خودش. ب نگهداری اسپرم غیر شوهر (اعم از محارم زن یا غیر محرم با زن) و استفاده از آن، در مواقع لزوم برای زن.
- لباسی جهت پوشیدن خریداری کرده ام، با وجود اینکه مورد احتیاج بوده یکسال بدون استفاده مانده است، آیا خمس دارد؟
- اگر در آزمایش قبل از ازدواج به مقداری منی احتیاج باشد، آیا به لحاظ نبودن همسر می توان استمنا کرد؟
- شخصی صبح احتیاج به غسل پیدا کرده و به علت خجالت، تیمم می کند آیا صحیح است؟
- اجناس و وسایل قیمتی که در سرزمینهای غیراسلامی پیدا می شود، اگر مورد احتیاج افراد مسلمان، باشد حکمش چیست؟
- آیا می توان در ضمن صلح، شرط قرض کند؟ مثلا بگوید 50 هزار تومان به تو صلح می کنم به شرط آنکه 200 هزار تومان یکساله به من قرض بدهی؟
- اینجانب خانه ای را با پول وام و قرض، رهن کردم و بعد بتدریج قرض مذکور را در مدت چند سال پرداخت کردم، آیا به آن پول خمس تعلق می گیرد؟
- آیا می توان در ضمن عقد اجاره، شرط قرض کند؟ مثلا موجر خانه خود را به مبلغ کمی به مستأجر به مدت یکسال اجاره دهد، مشروط به اینکه مبلغ معینی در این مدت به او قرض بدهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا میتوانیم در بعضی مواقع مثل اینکه کسی از ما پول یا چیزهای دیگری قرض بخواهد، به دروغ بگوییم نداریم یا توریه کنیم؛ چرا که مطمئنیم یا احتمال قوی میدهیم اگر قرض بدهیم برنمیگرداند. اگر قرض گرفتنش برای کار ضروری نباشد چطور؟ آیا میتوانیم به او قرض ندهیم؟
- [آیت الله بهجت] اگر مبلغی را از کسی قرض بگیریم و آن را خرج کنیم و سال خمسی ما فرا برسد، در حالی که ما به همان مقدار که قرض گرفته ایم پول درآورده ایم و قرض دهنده می گوید فعلاً به آن پول احتیاج ندارد، وظیفه ی ما بابت خمس این مقدار چیست؟
- [سایر] خداوند چه احتیاج به نماز ما دارد که آن را واجب کرده است؟
- [آیت الله وحید خراسانی] من با داشتن بیست هزار تومان قرض و گرفتن یک ماه حقوق قبل از پرداخت ان موفق به سفر حج شدم با توجه به اینکه شخص طلبکار از این سفر حج کاملا راضی و به پولش احتیاج ندارد ایا این حج واجب محسوب می شود یا نه
- [آیت الله خوئی] این بنده محلی برای کارخانه خریداری کردهام که از نظر احتیاج کسبی چارهای جز خریدن آن نداشتم اینک عرض میشود بفرمائید که آیا خمس مبلغی را که از بابت آن پرداختهام واجب است بدهم یا خمسش واجب نیست و نیز در حدود هفت هزار تومان از بانک قرض کردهام به صاحب محل این کارخانه پرداختهام لذا عرض میشود بفرمائید اگر خمس واجب است بالنسبه به این هفت هزار تومان که هنوز بدهکارم چه باید کرد؟
- [آیت الله خوئی] زیدی برای مؤونه امسال مبلغی قرض کرده و مبلغی هم که مساوی با قرض است در اثنای همین سال کسب کرده بفرمائید میتواند از منافع مذکوره خمس ندهد و به اصطلاح وضع کند یا باید ادا کند که اگر ادای دین نکرد خمس منافع را بدهد فرع فوق الذکر همان مسئله 1795 رساله توضیح است منتهی بعضی از مؤمنین احتیاج دارند به توضیح، تقاضا میشود بفرمائید معنی قرض را که بعد از منفعت باشد یا نباشد چیست؟ مثلاً اگر مختصری نفع برده و بعد به قرض زیادی مبتلا شده باز هم به قدر موجودی قرض را میتواند وضع کند یا خیر؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] اگر شخصی مبتلا به تنگی نفس شدید باشد و احیاناً در ماه رمضان بعضی مواقع به علت بیماری شدید، احتیاج فقط به یک قرص داشته باشد و با خوردن یک قرص امکان دارد روزه را بگیرد، آیا روزه او باطل است یا خیر و یا قضا و کفّاره دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا حاجی می تواند برای رفتن به حج واجب قرض بگیرد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا پرداخت پولی که یک مؤسسه دولتی از مؤسسه دولتی دیگر قرض می گیرد واجب است؟
- [سایر] در برخی مواقع کمیسیون های پزشکی سازمان تأمین اجتماعی توصیه می کنند کارفرما کار سبک به کارگر بدهد در اینگونه مواقع تکلیف چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند باید قرض نماید ولی کسی که می داند یا گمان دارد که نمی تواند قرض خود را بدهد واجب نیست قرض کند.
- اگر طلا و نقره یا چیز دیگری را که زکات آن واجب است قرض کند و یک سال نزد او بماند، باید زکات آنرا بدهد و بر کسی که قرض داده چیزی واجب نیست.
- کسی که بدهکار است و مالی هم دارد که زکات آن واجب شده اگر بمیرد باید اوّل تمام زکات را از مالی که زکات آن واجب شده بدهند، بعد قرض او را ادا نمایند.
- اگر ملکی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند، چنانچه آن مسجد احتیاج به تعمیر ندارد و احتمال هم نمی رود که تا مدتی احتیاج به تعمیر پیدا کند، در صورتی که غیر از تعمیر احتیاج دیگری نداشته باشد و عایداتش در معرض تلف و نگهداری آن لغو و بیهوده باشد می توانند عایدات آن ملک را به مصرف مسجدی که احتیاج به تعمیر دارد برسانند.
- کسی که خمس یا زکات بدهکار است، و کفّاره و نذر و مانند اینها هم بر او واجب است و قرض هم دارد، چنانچه نتواند همه آنها را بدهد، اگر مالی که خمس یا زکات آن واجب شده از بین نرفته باشد باید خمس و زکات را بدهد، و اگر از بین رفته باشد مخیّر است می تواند خمس یا زکات را بدهد یا کفّاره و نذر و قرض و مانند اینها را ادا نماید ولی بهتر است بین آنها تقسیم کند.
- در قرض لازم نیست صیغه بخوانند بلکه اگر چیزی را به نیت قرض به کسی بدهد و او هم به همین قصد بگیرد، صحیح است.
- اگر گندم یا بذر دیگری را به طور قرض ربایی بگیرد و با آن زراعت کند، حاصلی که از آن به دست می آید مال قرض دهنده است.
- همان طور که در مسأله 2389 بیان شد در ضمان شرعی ذمه ضامن در طول ذمه بدهکار اولیه قرار نمی گیرد لذا اگر بگوید: اگر بدهکار قرض تو را ندهد می دهم، به احتیاط واجب ضمان شرعی صحیح نیست.
- واجب است انسان وقت تخلّی و مواقع دیگر، عورت خود را از کسانی که مکلفند، اگرچه مثل خواهر و مادر و برادر با او محرم باشند، و همچنین از دیوانه ممیّز و بچه های ممیّز که خوب و بد را می فهمند، بپوشاند، ولی زن و شوهر لازم نیست عورت خود را از یکدیگر بپوشانند.
- اگر پسر به کتابهای علمی دینی احتیاج داشته باشد پدر می تواند برای خریدن آنها به او زکات بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر برای زیاد کردن مال، یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد قرض کند، میتواند از منافع کسب، آن قرض را بدهد امّا باید خمس آن چیز را که خریده است بدهد، بلکه اگر مالی را که قرض کرده وچیزی را که از قرض خریده از بین برود وناچار شود که قرض خود را بدهد، نمیتواند از منافع کسب قرض را ادا نماید بنابر احتیاط واجب.
- [آیت الله مظاهری] اگر برای زیاد کردن مال یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد قرض کند نمیتواند از منافع کسب آن قرض را بدهد، ولی اگر مالی را که قرض کرده و چیزی را که از قرض خریده از بین برود و ناچار شود که قرض خود را بدهد، میتواند قرض را از منافع کسب ادا نماید.
- [آیت الله سبحانی] اگر برای زیاد کردن مال یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد قرض کند نمی تواند از منافع کسب آن قرض را بدهد ولی اگر مالی را که قرض کرده و چیزی را که از قرض خریده از بین برود و ناچار شود که قرض خود را بدهد، درصورتی که مال دیگر نداشته باشد می تواند از منافع کسب قرض را ادا نماید.
- [آیت الله بروجردی] اگر برای زیاد کردن مال، یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد قرض کند، نمیتواند از منافع کسب آن قرض را بدهد، ولی اگر مالی را که قرض کرده و چیزی را که از قرض خریده، از بین برود و ناچار شود که قرض خود را بدهد، میتواند از منافع کسب قرض خود را ادا نماید.
- [امام خمینی] اگر برای زیاد کردن مال یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد قرض کند،نمی تواند از منافع کسب، آن قرض را بدهد، ولی اگر مالی را که قرض کرده و چیزی را که از قرض خریده از بین برود و ناچار شود که قرض خود را بدهد، می تواند از منافع کسب قرض را ادا نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر برای زیاد کردن مال یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد قرض کند نمی تواند از منافع کسب آن قرض را بدهد ولی اگر مالی را که قرض کرده و چیزی را که از قرض خریده از بین برود و ناچار شود که قرض خود را بدهد ، می تواند از منافع کسب قرض را ادا ء نماید .
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر برای زیاد کردن مال یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد قرض کند نمی تواند آن قرض را از منافع سال کم کند، ولی اگر مالی را که قرض کرده یا چیزی را که از قرض خریده به علتی از بین برود و ناچار شود قرض خود را بدهد می تواند از منافع و درآمدهای آن سال، قرض خود را ادا کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر برای زیاد کردن مال یا خریدن ملکی که به ان احتیاج ندارد قرض کند نمی تواند از منافع کسب مقدار ان قرض را ادا نماید ولی اگر مالی را که قرض کرده یا چیزی را که از قرض خریده از بین برود می تواند قرض خود را از منافع ان سال ادا نماید
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر برای زیادکردن مال، یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد قرض کند، نمیتواند از منافع کسب، آن قرض را بدهد، ولی اگر مالی را که قرض کرده و چیزی را که از قرض خریده از بین برود، میتواند از منافع کسب قرض را ادا نماید.
- [آیت الله خوئی] اگر برای زیاد کردن مال یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد قرض کند، نمیتواند از منافع کسب، مقدار آن قرض را اداء نماید، بلی اگر مالی را که قرض کرده و چیزی را که از قرض خریده از بین برود در این صورت میتواند قرض خود را از منافع کسب آن سال بدهد.