وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
حوض و آب انبار و اراضی وقفی، که با لوله کشی شهری از استفاده افتاده و بعضی آن را تصرف و خانه و محل کار و زراعت کرده اند، لطفاً وظیفه متولی آنها را بیان فرمایید؟
الوقوف علی حسب مایوقفها اهلها، از مورد سؤال اطلاع ندارم، ولی حکم کلی مسأله این است که لوله کشی سبب نمی شود که حوض و آب انبار وقفی و اراضی موقوفه مربوط به آن از وقف بودن خارج شود و تصاحب و تصرف در آنها بدون اذن متولی شرعی آن خلاف شرع و جایز نیست و بر متولی لازم است که با تمکن، از تصرف متصرفین منع و آنها را برگرداند، بلکه بر دیگران نیز لازم است از باب نهی از منکر با تحقق شرایط آن از تصرف غیر متولی ممانعت و نهی کنند و باید از محل موقوفه به نحوی که به نظر واقف، اقرب باشد با نظر متولی شرعی استفاده شود.
الوقوف علی حسب مایوقفها اهلها، از مورد سؤال اطلاع ندارم، ولی حکم کلی مسأله این است که لوله کشی سبب نمی شود که حوض و آب انبار وقفی و اراضی موقوفه مربوط به آن از وقف بودن خارج شود و تصاحب و تصرف در آنها بدون اذن متولی شرعی آن خلاف شرع و جایز نیست و بر متولی لازم است که با تمکن، از تصرف متصرفین منع و آنها را برگرداند، بلکه بر دیگران نیز لازم است از باب نهی از منکر با تحقق شرایط آن از تصرف غیر متولی ممانعت و نهی کنند و باید از محل موقوفه به نحوی که به نظر واقف، اقرب باشد با نظر متولی شرعی استفاده شود.
عنوان سوال:
حوض و آب انبار و اراضی وقفی، که با لوله کشی شهری از استفاده افتاده و بعضی آن را تصرف و خانه و محل کار و زراعت کرده اند، لطفاً وظیفه متولی آنها را بیان فرمایید؟
پاسخ:
الوقوف علی حسب مایوقفها اهلها، از مورد سؤال اطلاع ندارم، ولی حکم کلی مسأله این است که لوله کشی سبب نمی شود که حوض و آب انبار وقفی و اراضی موقوفه مربوط به آن از وقف بودن خارج شود و تصاحب و تصرف در آنها بدون اذن متولی شرعی آن خلاف شرع و جایز نیست و بر متولی لازم است که با تمکن، از تصرف متصرفین منع و آنها را برگرداند، بلکه بر دیگران نیز لازم است از باب نهی از منکر با تحقق شرایط آن از تصرف غیر متولی ممانعت و نهی کنند و باید از محل موقوفه به نحوی که به نظر واقف، اقرب باشد با نظر متولی شرعی استفاده شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آب انبار قدیمی وقف است، ولی فعلا با وجود لوله کشی، از آن هیچ استفاده ای نمی شود، آیا اجازه می فرمایید آن را تخریب کرده و به جای آن مراکز ورزشی یا فرهنگی بسازیم؟
- حوضی برای وضو گرفتن وقف شده است اکنون که از لوله کشی استفاده می شود حوض مذکور بدون استفاده مانده است، آیا می توان حوض موقوفه را جزء مدرسه یا حسینیه کرد؟
- چنانچه بچه روی فرش بول کرده باشد و کف اتاق هم نجس باشد، آیا اگر فرش را به وسیله آب لوله کشی تطهیر کنیم، پشت فرش و کف اتاق هم پاک می شود؟
- اهالی یک منطقه بابت هزینه لوله کشی محل، مبلغی را جمع کرده و تحویل شورای محل دادند. پس از پایان کار لوله کشی، مقداری از آن پول اضافه آمد، که با تصویب کلیه صاحبان وجه، مقرر شد مبلغ اضافی جهت تعمیر لوله ها و هزینه های جنبی آن، نزد شورا باقی بماند.با توجه به اینکه این مبلغ در یکی از بانکها پس انداز شده، آیا می توان آن را تحت عنوان یکی از عقود اسلامی به جریان انداخته، و از سود حاصله آن، در جهت خدمات عمومی آن منطقه استفاده کرد؟ و آیا می توان این پول را به عنوان قرض الحسنه در اختیار هیئت عزاداران حضرت امام حسین (علیه السلام) قرار داد، تا صرف رونق بخشیدن به اینگونه جلسات مذهبی گردد؟ در صورت مثبت بودن جواب، آیا رضایت اکثریت صاحبان پول شرط است، یا رضایت کلیه آنان؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا برای طهارت داخل یک ظرف نجس با آب لوله کشی، حتماً باید آب از ظرف سرریز شود یا همین که آب به محل متنجس برسد کفایت می‌کند؟
- [سایر] آیا آب لوله کشی با نجاست سطح خارجی شیلنگ یا لوله یا دوش یا شیر، نجس می شود؟
- [آیت الله بهجت] کیفیّت آب کشی موکت نجسی که به زمین چسبیده است را بیان فرمایید؟
- [آیت الله خوئی] در آن فرضی که لوله کشی بدون اجازه او جایز نیست، اگر کشیدند تصرف آن آبی که از آن لوله میآید چگونه است تا به محل تصرف میرسد و قهراً به تصرف و وضو گرفتن مثلاً شاید صدق تصرف در آن آبی که عبور می‌کند در آن قسم لوله که در زمین مالک است بکند؟
- [سایر] آب نجسی که در شیبی جریان دارد اگر در پایین شیب آب کر مثلا شیلنگ آب لوله کشی به آن متصل باشد آیا بالای شیب پاک می شود؟
- [آیت الله اردبیلی] حکم شرعی کسی که مبلغ قبض آب لوله کشی منزلش را به شرکت آب و فاضلاب پرداخت نمی کند در مورد وضو و غسل و ... چیست؟
- [سایر] خوردن سبزیای که با آبی لوله کشی غیر قانونی آبیاری میشود، چه حکمی دارد؟ (یعنی هزینهای برای آب مصرفی پرداخت نمیشود.)
- [آیت الله بهجت] ماشین های لباسشویی موجود آیا تطهیر می کنند یا پس از شستن باید دوباره لباس را آب کشید؟ (با فرض این که برخی لباسشویی ها پس از پر شدن مخزن تا زمان تخلیه کامل، دیگر متصل به آب لوله کشی نیست و برخی دیگر تا پایان چرخش به منظور خارج کردن غساله ی لباس هر چند به مقدار کم ولی متصل به آب لوله کشی است)
- [سایر] در باب تبین مبانی فقهی امام راحل آمده است که آب لوله کشی به جز در حمام، حکم آب جاری دارد؟ به من بگویید چرا و چه تفاوتی بین مکان حمام و دیگر مکان ها وجود دارد؟
- [سایر] اگر تشتی را که گنجایش آب کر را ندارد زیر شیر آبی که به لوله کشی شهری وصل است بگذاریم و شیر را باز کنیم، آیا آبی که در هنگام باز بودن شیر در تشت جمع می شود حکم آب کر را دارد؟ آیا این آب پاک کننده است؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] 20 به وسیله آب لوله کشی پاک می شود و مقداری فشار باید داده شود و بهتر این است که غساله آن را با چیزی جمع کنند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه در حوضی که مثلا یک آجر یا یک سنگ آن غصبی است وضو بگیرد اگر وضوی او تصرف در غصب محسوب شود اشکال دارد، همچنین اگر شیر آب یا قسمتی از لوله کشی غصبی باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آبهای لوله کشی شهرها و حمام ها و مانند آن که متصل به منبع است حکم آب جاری را دارد، به شرط این که آب منبع به تنهایی یا به اضافه لوله ها کمتر از کر نباشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مخرج بول با غیر آب پاک نمی شود و تطهیر با شیلنگ¬های متّصل به اب لوله¬کشی که در حکم جاری است و همچنین آب قلیل، یک مرتبه کافی است؛ هر چند بهتر است با آب قلیل دوبار باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] ظرف نجس را با آب قلیل باید سه مرتبه شست، ولی در آب کر یا جاری یک مرتبه کافی است، هرچند سه مرتبه بهتر است (آبهای لوله کشی در حکم آب جاری است).
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر حصیر نجس را که با نخ بافته اند در آب کر یا جاری فرو برند، یا زیر آب لوله کشی بگیرند بعد از برطرف شدن عین نجاست، پاک می شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آب مطلق اقسامی دارد که هرکدام حکمی دارد و آن پنج قسم است: اول آب کر، دوم آب قلیل، سوم آب جاری و آبهای لوله کشی، چهارم آب باران، پنجم آب چاه، ولی همه این آبها پاک و پاک کننده اند; اما آب مضاف چیزی را پاک نمی کند، بلکه با ملاقات به نجس، نجس می شود.
- [آیت الله اردبیلی] آبهای معدنی و آب برخی دریاچهها که با نمک مخلوط شدهاند و نیز آب لوله کشی که در آن کُلر ریختهاند، حکم آب مطلق را دارند، مگر این که مقدار چیز مخلوط شده به قدری زیاد باشد که به آن (آب مطلق) نگویند.
- [آیت الله سبحانی] اگر چیز نجس را بعد از برطرف کردن عین نجاست یک مرتبه در آب کر یا جاری فرو برند یا آب لوله کشی را بر آن مسلط سازند به نحوی که آب به تمام جاهای نجس آن برسد; پاک می شود. باید فرش و لباس و مانند اینها را طوری فشار یا حرکت دهند که آب داخل آن خارج شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر چیز نجسی را با آب کر یا جاری یا آب لوله کشی بشویند تا عین نجاست برطرف شود، یا بعد از برطرف کردن عین نجس در آب کر یا جاری فرو برند پاک می شود، ولی فرش و لباس و مانند آن را باید فشار یا حرکت داد تا آب آن خارج شود.