کفاره
کفاره به معنای پوشاندن می‌باشد و شأن کفاره، پوشاندن خطیئه است. "کفاره" در شرع مقدس به عبادت خاصی اطلاق می‌شود که برای عقوبت افراد، سقوط عقوبت یا تخفیف در آن تعیین شده است.
اگر نذر کرده بود در وقت معین روزه بگیرد. ولی در آن روز روزه نگرفت و زمان دیگر انجام داد، آیا کفاره دارد و چقدر است؟
اگر عمداً به نذرش عمل نکرد، کفاره تخلّف از نذر بر عهده او است. و کفاره عمل نکردن به نذر با قدرت بر عمل و تخلف عمدی این است که دو ماه پی در پی روزه بگیرد یا به شصت فقیر طعام دهد یا یک بنده آزاد کند.
اگر عمداً به نذرش عمل نکرد، کفاره تخلّف از نذر بر عهده او است. و کفاره عمل نکردن به نذر با قدرت بر عمل و تخلف عمدی این است که دو ماه پی در پی روزه بگیرد یا به شصت فقیر طعام دهد یا یک بنده آزاد کند.
عنوان سوال:
اگر نذر کرده بود در وقت معین روزه بگیرد. ولی در آن روز روزه نگرفت و زمان دیگر انجام داد، آیا کفاره دارد و چقدر است؟
پاسخ:
اگر عمداً به نذرش عمل نکرد، کفاره تخلّف از نذر بر عهده او است. و کفاره عمل نکردن به نذر با قدرت بر عمل و تخلف عمدی این است که دو ماه پی در پی روزه بگیرد یا به شصت فقیر طعام دهد یا یک بنده آزاد کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که قضای روزه ماه رمضان بر عهده دارد، آیا می تواند نذر کند و روزه نذر بجا آورد؟
- آیا می توان در سفر نذر روزه مستحبی کرد؟ مثلا در راه مشهد یا پس از رسیدن به آنجا بدون قصد اقامت نذر روزه مستحبی کند؟
- آیا قصد افطار و روزه خوردن مبطل روزه می شود و قضا و کفّاره دارد؟
- آیا انسان می تواند نذر کند که روزه ماه رمضان را در سفر بگیرد؟
- شخصی نذر کرده تمام روزهای جمعه ماه رجب و شعبان را روزه بگیرد، آیا اگر سفری برای او پیش آید عمل به این نذر واجب است؟
- منزلی فروخته شده است و معین شده که تا وقت تنظیم سند (وقت خاصی معین نشده) هریک از طرفین نخواست، 50 هزار تومان به طرف دیگر بدهد، آیا چنین شرطی صحیح و لازم الوفا است؟
- کسی که روزه کفّاره بر عهده دارد و برای او مقدور نیست بطور متوالی روزه بگیرد، آیا می تواند روزه استیجاری بگیرد؟
- اگر کسی روزه استیجاری را بعد از ظهر افطار کند، کفاره دارد؟
- اگر شوهر کفاره روزه همسر خود را تبرّعی بدهد، آیا از عهده زن ساقط می شود؟
- شخصی نذر کرد که روز معینی را روزه بگیرد ولی یک سفر غیرضروری پیش آمده، آیا جایز است سفر کند و روزه نذری را در آن روز نگیرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان مشغول گرفتن روزه کفّاره شد که در 31 روز باید متوالی باشد امّا بعد از گرفتن 25 روز متوجّه شد که یک روز روزه نذر معیّن بدهکار است حال وظیفه چیست آیا کفّاره بر نذر مقدّم است؟
- [آیت الله بهجت] شخصی روزه ماه رمضان را عمدا نگرفت، آیا علاوه بر قضای روزه و یکی از کفّارات ثلاث، باید برای هر روزی یک مدّ طعام نیز بدهد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا صحیح است شخصی که مشغول گرفتن روزه واجب، مثل روزه نذر معیّن یا غیر معیّن یا روزه کفّاره است و در همان روز، روزه استحبابی هم وارد شده، هم نیّت روزه واجب کند و هم روزه مستحب تا ثواب بیشتری ببرد؟
- [آیت الله بهجت] چنان چه فردی نذر کند که اگر فلان گناه را مرتکب شد، روزه بگیرد. آیا پس از ارتکاب، روزه بر او واجب است یا کفّاره ی نذر؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی نذر کند که در روز آخر ماه شعبان آینده روزه بگیرد و یک روزه قضای ماه رمضان هم به عهده اش بیاید اگر تا ماه شعبان آینده روزه را نگیرد تا وقت تنگ شود کدام یک از روزه های نذر معین یا قضا مقدم هستند؟
- [آیت الله بروجردی] خوردن و آشامیدن سهوی در هر روزهای مضّر نیست، یا مختص به روزه معیّن مثل صوم رمضان و نذر معیّن است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] حکم کفاره نذر در مورد جاهل قاصر و مقصر یکی است یا مانند کفاره روزه فقط در مورد جاهل مقصر کفاره لازم است؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که نذر کرده تا آخر عمرش را روزه بگیرد، چگونه میتواند روزه رمضان، روزه کفّاره، روزه قضای همین نذر یا قضای رمضان یا روزه قضای پدر را به جا آورد؟
- [سایر] اگر شخص نذر کند که در روز معین روزه بگیرد و در آن روز مبتلا به مرضی شود که روزه برای آن ضرر داشته باشد آیا نذر او ساقط است و اگر نذر او ساقط نیست تکلیفش چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شخص نذر کند که در روز معین روزه بگیرد و در آن روز مبتلا به مرضی شود که روزه برای آن ضرر داشته باشد آیا نذر او ساقط است و اگر نذر او ساقط نیست تکلیفش چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر نذر کند روزه بگیرد و روز آن را معیّن نکند، نمی تواند آن را در سفر بجا آورد، ولی چنانچه نذر کند که روز معیّنی را در سفر روزه بگیرد، باید آن را در سفر بجا آورد، و نیز اگر نذر کند روز معیّنی را چه مسافر باشد یا نباشد روزه بگیرد باید آن روز را اگر چه مسافر باشد روزه بگیرد.
- اگر غیر از روزه ماه رمضان روزه معیّن دیگری بر انسان واجب باشد مثل این که نذر کند روز معیّنی را روزه بگیرد، می تواند در آن روز مسافرت نماید همچنین است در تنگی وقت اگر قضاء ماه رمضان به عهده اش باشد.
- اگر بداند که روزه است، و عمداً برای غسل سر را در آب فرو برد، چنانچه روزه او مثل روزه رمضان واجب معین باشد، بنابر احتیاط واجب باید دوباره غسل کند، و روزه را هم باید بنابر احتیاط واجب قضا نماید، و اگر روزه مستحب یا روزه واجبی باشد که مثل روزه کفّاره وقت معینی ندارد، غسل صحیح و روزه بنابر احتیاط واجب باطل می باشد.
- اگر نذر کند که روز معیّنی را روزه بگیرد، چنانچه در آن روز عمداً روزه خود را باطل کند باید یک بنده آزاد کند، یا دو ماه پی در پی روزه بگیرد یا شصت فقیر را اطعام کند، یعنی کفاره نذر را بدهد و قضای آن را هم بگیرد.
- اگر در روزه مستحب یا واجب غیر رمضان و قضای آن تا اذان صبح جنب بماند روزه اش صحیح است چه وقت آن معین باشد و چه نباشد.
- اگر بخواهد غیر روزه رمضان روزه دیگری بگیرد باید آنرا معین نماید مثلاً نیت کند که روزه قضاء یا روزه نذر می گیرم، ولی در ماه رمضان لازم نیست نیت کند که روزه ماه رمضان می گیرم، بلکه اگر نداند ماه رمضان است یا فراموش نماید و روزه دیگری را نیت کند، روزه ماه رمضان حساب می شود.
- اگر نذر کند روز معینی را روزه بگیرد، باید همان روز را روزه بگیرد و اگر عمداً روزه نگیرد باید کفاره بدهد و قضای آن روز را نیز روزه بگیرد و اگر در آن روز عذری داشت که نمی توانست روزه بگیرد مثلاً حائض بود یا بیمار بود آن روز را روزه نگیرد و تنها قضای آن را بگیرد و کفاره ندارد و همین طور می تواند در آن روز مسافرت کند هرچند ناچار به آن مسافرت نباشد ولی بعداً باید آن را قضا نماید و کفاره ندارد.
- اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند، باید کفاره بدهد یعنی یک بنده آزاد کند یا به شصت فقیر طعام دهد یا دو ماه پی در پی روزه بگیرد.
- کسی که نذر کرده عملی را مستمراً ترک کند مثلاً نذر می کند که اصلاً سیگار نکشد این نذر عرفاً یک نذر محسوب می شود لذا اگر یک مرتبه سیگار کشید نذر خود را شکسته و باید کفاره نذر خود را بدهد و اگر مرتبه دیگر آن را انجام دهد ربطی به نذر او ندارد و گاهی اوقات به نحوی نذر می کند که عرفاً چند نذر محسوب می شود مثل این که چند بار نذر کرده باشد که در این صورت برای هر بار که عمل نکند باید یک بار کفاره بدهد و در آینده نیز رعایت نذر را بکند. و اگر تردید داشته باشد که نذر او به چه نحوی بوده است یک نذر محسوب می شود.
- اگر نذر کند که تا وقت معینی عملی را ترک کند، بعد از گذشتن آن وقت می تواند آن عمل را به جا آورد و اگر پیش از گذشتن وقت از روی فراموشی یا ناچاری انجام دهد، چیزی بر او واجب نیست ولی باز هم لازم است که تا آن وقت آن عمل را به جا نیاورد و چنانچه دوباره پیش از رسیدن آن وقت بدون عذر آن عمل را انجام دهد، باید به مقداری که در مسأله پیش گفته شد کفاره بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در روزه واجب غیر روزه رمضان و قضای آن تا اذان صبح جنب بماند ولو از روی عمد باشد، چنانچه وقت آن روز معین است، مثلاً نذر کرده که آن روز را روزه بگیرد، روزهاش صحیح است، و اگر مثل روزه کفاره وقت آن معین نیست، احتیاط مستحب آن است که غیر از آن روز، روز دیگری را روزه بگیرد.
- [آیت الله بروجردی] اگر در روزهی واجبی غیر روزهی رمضان و قضای آن، تا اذان صبح جنب بماند ولی از روی عمد نباشد، چنانچه وقت آن روزه معین است مثلاً نذر کرده که آن روز را روزه بگیرد روزهاش صحیح است و اگر مثل روزهی کفاره وقت آن معین نیست، احتیاط واجب آن است که غیر از آن روز، روز دیگری را روزه بگیرد.
- [آیت الله وحید خراسانی] انچه در مساله قبل گذشت که روزه واجب معین را باطل می کند در روزه واجبی که وقت ان معین نباشد مانند روزه کفاره یا نذر غیر معین مبطل نیست و چنانچه پیش از ظهر دوباره به نیت خود برگردد روزه او صحیح است
- [آیت الله اردبیلی] علاوه بر روزه رمضان، باطل کردن روزه قضای ماه رمضان در بعد از ظهر و باطل کردن روزه نذر معیّن نیز به تفصیلی که خواهد آمد، کفّاره دارد.
- [آیت الله بهجت] اگر از روی اختیار به نذر خود عمل نکند، باید کفاره بدهد، و کفاره آن بنابر اظهر کفاره (قَسَم) و بنابر احتیاط مستحب، کفاره افطار عمدی روزه ماه رمضان است. و نیز اگر نذر روزه معین کرده باشد، کفاره آن بنابر احتیاط واجب، همان کفاره افطار عمدی است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در غیر روزه ماه رمضان در روزه واجب دیگری؛ مثل روزه کفاره و نذر غیر معیّن، که وقت آن وسعت دارد، عمداً تا اذان صبح جنب بماند، اظهر این است که روزهاش صحیح است ولی احتیاط مستحب آن است که غیر از آن روز، روز دیگری را روزه بگیرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه نذر کند روزه بگیرد ولی وقت و مقدار آن را معین نکند، چنانچه یک روز روزه بگیرد کافی است، همچنین اگر نذر کند نماز بخواند و مقدار و خصوصیات آن را معین نکند یک نماز دو رکعتی کفایت می کند، نذر سایر کارهای خیر نیز همین گونه است.
- [آیت الله سیستانی] اگر بخواهد روزه قضا یا کفاره بگیرد باید آن را معین نماید، مثلاً نیت کند که روزه قضا یا روزه کفاره میگیرم، ولی در ماه رمضان لازم نیست نیت کند که روزه ماه رمضان میگیرم، بلکه اگر نداند ماه رمضان است، یا فراموش نماید و روزه دیگری را نیت کند، روزه ماه رمضان حساب می‌شود. و در روزه نذر و مانند آن، قصد نذر لازم نیست.
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان بدون عذر به نذر خود عمل نکند باید کفّاره بدهد و کفّاره آن کفّاره قسم است )ده فقیر را سیر نماید یا بپوشاند و اگر نتواند باید سه روز روزه بگیرد( مگر آنکه برای تخلّف نذر، کفّارهای معیّن کند که در صورت تخلّف همان چیز بر او واجب می‌شود.
- [آیت الله خوئی] اگر نذر کند که روز معینی را روزه بگیرد، چنانچه در آن روز عمداً روزه خود را باطل کند، باید کفاره بدهد و کفارة آن به نحوی است که در کفاره حنث نذر بیاید.