گذشت
کلید واژگان: مدارا، عفو، خشم، قرآن، حدیث.
آیا سرقت را قابل گذشت می دانید؟ و آیا بین سرقت موجب حدّ و غیر حدّی تفصیلی قائلید؟
در مورد مال مسروقه گذشت و عدم گذشت حق صاحب مال است که در هر زمانی می تواند ببخشد اما در مورد حد اگر مسروق منه شکایت نکرده و سرقت به اقرار سارق یا به علم حاکم ثابت شده است، حد ساقط است. و نیز اگر مسروق منه قبل از آنکه به حاکم رجوع و گزارش کند سارق را عفو کند یا مال را به او هدیه کند یا سارق مال را خریداری کند در تمام این صور، ساقط است ولی اگر سرقت با بیّنه یا اقرار یا علم حاکم شرع ثابت شود، حد ساقط نمی شود.
در مورد مال مسروقه گذشت و عدم گذشت حق صاحب مال است که در هر زمانی می تواند ببخشد اما در مورد حد اگر مسروق منه شکایت نکرده و سرقت به اقرار سارق یا به علم حاکم ثابت شده است، حد ساقط است. و نیز اگر مسروق منه قبل از آنکه به حاکم رجوع و گزارش کند سارق را عفو کند یا مال را به او هدیه کند یا سارق مال را خریداری کند در تمام این صور، ساقط است ولی اگر سرقت با بیّنه یا اقرار یا علم حاکم شرع ثابت شود، حد ساقط نمی شود.
پاسخ:
در مورد مال مسروقه گذشت و عدم گذشت حق صاحب مال است که در هر زمانی می تواند ببخشد اما در مورد حد اگر مسروق منه شکایت نکرده و سرقت به اقرار سارق یا به علم حاکم ثابت شده است، حد ساقط است. و نیز اگر مسروق منه قبل از آنکه به حاکم رجوع و گزارش کند سارق را عفو کند یا مال را به او هدیه کند یا سارق مال را خریداری کند در تمام این صور، ساقط است ولی اگر سرقت با بیّنه یا اقرار یا علم حاکم شرع ثابت شود، حد ساقط نمی شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا انکار بعد از اقرار، تنها حد قتل را ساقط می کند؟ یا موجب سقوط هر حدی، مثل صد ضربه یا هشتاد ضربه شلاق هم می شود؟
- لطفاً شرایط اجرای حدّ و سرقت را بیان فرمایید.
- در مورد اجرای حدّ سرقت، آیا شاکی و مالباخته الزاماً باید از دادگاه تقاضای اجرای حد کند؟ و یا صرف شکایت از سارق با وجود سایر شرایط، موجبات اجرای حد را فراهم می سازد؟
- سرقت اطلاعات سرّی کد شده و رمزدار، از شبکه های کامپیوتری و یا کامپیوترهای شخصی، و کشف رمز آنها چه حکمی دارد؟ همین طور سرقت و فروش غیرمجاز شماره های موبایل با دسترسی به تکنیک الکترونی مرکزی آن، آیا با وجود سایر شرایط امکان اجرای حدّ سرقت وجود دارد؟
- آیا حدّ سرقت که قطع دست است، شامل هر دزدی می شود؟ مثلا اگر کسی به جهت گرسنگی و تنگدستی دزدی کند، باید دستش قطع شود یا خیر؟
- سارقی که جمیع شرایط حد سرقت را دارد اگر اموال مسروقه توسط مأمورین دولت از منزل سارق کشف و به صاحبش مسترد گردد، آیا این گونه اعاده اموال به مسروق منه جلوی صدور حکم قطع ید سارق را می گیرد؟
- دختری به عقد مردی درآمده است. و پس از مدتی معلوم شده خانواده دختر دچار عقب افتادگی ذهنی و بیماریهایی مانند انحراف چشم تا حدّ کوری و سنگینی گوش تا حدّ کری هستند و دختر قبلا دچار سکته شده، آیا چنین عیوبی موجب فسخ است؟
- در مورد حدّ زنا گفته شده است که اگر زانی چهار بار اقرار به زنا کند حدّ ثابت است ولی اگر سه بار اقرار کرد تعزیر می شود و در مورد اقرار به زنای موجب رجم فتوا چنین است که اگر بعد از چهار بار اقرار، زانی انکار کند حدّ ساقط می شود، آیا در مورد اخیر می توان او را تعزیر کرد یا علاوه بر سقوط حد، تعزیر هم ندارد؟ و در صورت جواز تعزیر آیا تعزیر تنها تازیانه دون الحدّ است یا شامل حبس هم می شود؟
- نظر به جبران خسارت مادّی، بنابر قاعده لاضرر، آیا جبران خسارت معنوی ممکن است؟ و با توجّه به حدّ قذف نسبت به مقذوف اگر کسی غیر از موارد حد قذف بر دیگری اتهام و نسبتی را وارد کند که موجب خدشه دار شدن حیثیت اجتماعی وی گردد، آیا عامل این امر را می توان ملزم به جبران خسارت کرد؟ و این جبران خسارت، آیا با پرداخت غرامت ممکن خواهد بود؟
- با عنایت به نصاب قطع در باب سرقت که قیمت ربع دینار طلای خالص مسکوک رایج (5/4 نخود طلا مسکوک که به صورت پول معامله می شود یا ارزش آن طبق بند 9 ماده 198 قانون مجازات اسلامی) می باشد و از طرفی در کشور تنها اقسام سکه طلای بهار آزادی به عنوان طلای مسکوک جریان داشته، هیچ یک از آنها اولاً خالص 24 عیار نمی باشد و ثانیاً همانند سایر نقود و مسکوکات، رواج واقعی نداشته آیا قیمت ربع دینار سکه های طلای مسکوک غیرخالص و غیر رایج (مانند سکه تمام بهار آزادی فعلی که ظاهراً 18 عیار می باشد) یا قیمت ربع دینار طلای خالص غیرمسکوک را می توان ملاک قرار داد یا خیر؟ و اصولاً در صورت نبود سکه طلای مسکوک رایج خالص آیا حد سرقت ساقط می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] یکی از شرایط حد سرقت این است که سرقت در سال قحطی نباشد. اولاً سرقت چه چیزی موجب حد میشود (مأکولات یا هر چیز دیگر) و ثانیاً آیا امروزه به نظر حضرتعالی موضوع سال قحطی منتفی نیست؟
- [سایر] در بحث سرقت حدی اگر حرز به صورت غیر عمدی شکسته شده باشد ولی مال به صورت عمدی سرقت شود با احتساب سایر شرائط آیا سارق متحمل حد خواهد شد یا خیر؟ استدلال خود را بیان کنید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا میتوان سرقت اسناد اعتباری از جمله چک و کارتهای اعتباری را با جمیع شرایط سرقت حدی محسوب کرد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر نظر شما نسبت به فروع فوق بر عدم اجرای حدّ است آیا اثبات سرقت در این موارد موجب برای تعزیر سارق می‌باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در مورد یک نفر هم سرقت واجد شرایط حدّ و هم سرقت فاقد شرایط حد ثابت شود، آیا اجراء حد کفایت از تعزیر می کند؟ یا به لحاظ سرقت واجدشرایط حدّ باید حد اجراء شود، و به لحاظ سرقت فاقد شرائط حدّ، تعزیر می گردد؟
- [آیت الله بهجت] سارقی چند سرقت کرده و بر دو سرقت، بینّه اقامه شده و یک حدّ بر وی جاری شده است. پس از آن سرقت سوّمی ثابت می شود که پیش از حدّ آن سرقت بوده است. آیا حدّ دوّم بر وی جاری می شود؟ اگر سرقت چهارم ثابت شود، آیا حدّ سوّم جاری می شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا جهت اجراء حدّ سرقت باید مسروق منه تقاضای اجراء حدّ کند و یا فقط شکایت از سارق در اجراء حدّ بعد از ثبوت سرقت، کفایت میکند؟
- [آیت الله بهجت] 1) در اجرای حد سرقت آیا شرط است مسروق منه درخواست اجرای حدّ از قاضی کند یا این که صرف شکایت در رابطه با سرقت، در اجرای حدّ سرقت کافی است؟
- [آیت الله مظاهری] آیا می توان سرقت اسناد اعتباری از جمله چک و کارت های اعتباری را با جمیع شرایط سرقت حدی محسوب کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] یکی از شرایط اجرای حدّ سرقت این است که مال در حرز باشد. لطفاً بفرمایید: لف) اگر فرزند، دوست، همسایه، اجیر، یا شخص دیگری، با اطّلاع، یا بدون اطّلاعِ صاحب مال، مال را در حرز قرار دهد; آیا ربودن این مال با وجود دیگر شرایط، سرقتِ حدّی محسوب می گردد؟ب) اگر مال بدون اطّلاع و دخالت مالک در حرز قرار گیرد و ربوده شود، آیا با وجود شرایط دیگر، حکم سرقت حدّی دارد؟ مثلا اگر حیوانی بدون اطّلاع مالک به طویله رود و درب طویله بسته شود، سپس کسی حیوان را برباید، آیا سرقت حدّی محسوب می شود؟ یا مثلا فردی مالی را پیدا کند و در حرز بگذارد، و این مال ربوده شود، چه حکمی دارد؟ج) اگر صاحب مال آن را در حرز نگذاشته باشد، و راضی به حرز نباشد، و مال ربوده شود، آیا حدّ قطع با وجود سایر شرایط جاری می گردد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر مجرم قبل از دسترسی حاکم به او توبه کند، یا صاحب مال در سرقت، دزد را عفو کند حدّ از او ساقط میشود، ولی در مردی که مرتد شود، چنانکه گذشت گرچه توبه او قبول است ولی حدّ ساقط نمیشود.
- [آیت الله وحید خراسانی] نماز خواندن در زمین بسیار وسیع به تفصیلی که در مساله گذشت منوط به اجازه مالک نیست
- [آیت الله وحید خراسانی] بعد از مرگ پدر پسر بزرگتر باید قضای روزه او را به تفصیلی که در مساله گذشت به جا اورد
- [امام خمینی] اگر خون استحاضه در باطن باشد و بیرون نیاید، وضو و غسل باطل نمی شود.و اگر بیرون بیاید، هر چند کم باشد، وضو و غسل را به تفصیلی که گذشت باطل می کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بداند سجده یا تشهّد را فراموش کرده و شک کند که پیش از رکوع رکعت بعد یا قبل از سلام آن را بجا آورده یا نه، باید آن را به تفصیلی که گذشت قضا نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] بعد از مرگ پدر، پسر بزرگتر باید قضای نماز و روزه پدر را به تفصیلی که سابقاً بیان شد بجا آورد و همچنین است در قضای روزه مادر بنابر احتیاط مستحبّ چنانکه گذشت.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که زکاْ میگیرد باید شیعه دوازده امامی باشد و اگر انسان کسی را شیعه بداند و به او زکاْ بدهد، بعد معلوم شود شیعه نبوده، باید دوباره زکاْ بدهد با تفصیلی که در )مسأله 1951) گذشت.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر خون استحاضه در باطن باشد و بیرون نیاید ، وضو و غسل باطل نمی شود و اگر بیرون بیاید هر چند کم باشد وضو و غسل را به تفصیلی که گذشت ، باطل می کند .
- [آیت الله سبحانی] اگر خون استحاضه در باطن باشد و بیرون نیاید، وضو و غسل باطل نمی شود و اگر بیرون بیاید هرچند کم باشد وضو و غسل را به تفصیلی که گذشت باطل می کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر زنی که در حال استحاضه کثیره است غسلهای خود را به تفصیلی که در احکام استحاضه گذشت به جا اورد روزه او صحیح است و در استحاضه متوسطه اگر چه غسل نکند روزه اش صحیح است