منزل
به محل سکونت خانه می‌گویند و از احکام مرتبط با عنوان خانه در باب‌هاى طهارت، صلات، زکات، خمس، حج، جهاد، تجارت، دین، صلح، اجاره، نکاح، اطعمه و اشربه و دیات سخن گفته‌اند.
خانمی حق زحمتها و کارهایی را که در منزل شوهر انجام داده به شوهرش بخشیده است، بعداً پشیمان شده، آیا می تواند مطالبه و اخذ کند؟
خیر، بعد از هبه دین به مدیون، حق رجوع مشروع نیست، بلی چنانچه شرطی کرده باشد و شوهر به آن شرط عمل نکرده باشد، می تواند رجوع کند.
خیر، بعد از هبه دین به مدیون، حق رجوع مشروع نیست، بلی چنانچه شرطی کرده باشد و شوهر به آن شرط عمل نکرده باشد، می تواند رجوع کند.
عنوان سوال:
خانمی حق زحمتها و کارهایی را که در منزل شوهر انجام داده به شوهرش بخشیده است، بعداً پشیمان شده، آیا می تواند مطالبه و اخذ کند؟
پاسخ:
خیر، بعد از هبه دین به مدیون، حق رجوع مشروع نیست، بلی چنانچه شرطی کرده باشد و شوهر به آن شرط عمل نکرده باشد، می تواند رجوع کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- خانمی مهر خود را که به ذمه شوهرش بوده به او بخشیده است، بعداً پشیمان شده یا شوهر او تصمیم گرفته او را طلاق دهد، آیا می تواند رجوع و مهر خود را مطالبه کند؟
- خانمی مهر خود را که به ذمه شوهرش بوده، به شوهرش بخشیده است به شرط اینکه او همسر دیگری نگیرد، ولی شوهر به شرط عمل نکرده و زن دیگری گرفته است، آیا خانم می تواند رجوع کند و مهر خود را مطالبه و اخذ کند؟
- خانمی مدعی است که در منزل شوهر خدمت و کار زیادی انجام داده است، و اکنون شوهرش فوت شده و بنا است اموال او را تقسیم کنند، آیا حق دارد اجرت کارهای خود را مطالبه کند؟
- خانمی می گوید مهر خود را به شوهرش بخشیده است به شرط اینکه شوهرش همسر دیگری نگیرد و شوهر می گوید چنین شرطی در بین نبوده است، حرف کدام یک مقدم است؟
- اگر خانمی بدون اجازه شوهر از منزل خارج شده تکلیف او از لحاظ نماز و روزه چیست، آیا او ناشزه می شود؟
- زن ناشزه ای با ترک منزل بدون اجازه شوهر درخواست کرده که مهر خود را بگیرد و چون شوهر نقداً نمی تواند بپردازد، می گوید به صورت قسطی در چند سال می دهم. اما زن اصرار دارد که شوهرش منزل مسکونی خود را بفروشد و مهریه او را بدهد، آیا بر مرد لازم است خانه را فروخته و مهریه او را بدهد؟
- اگر خانمی ماهانه از شوهرش برای مخارج تغذیه خانواده پول می گیرد و هرماه مقداری را پس انداز می کند آیا می تواند بدون اذن شوهر برای خودش یا بچه ها با این پول لباس یا چیز دیگری بخرد؟
- در صورتی که زن از شوهر خود مطالبه منزل جدا کند و بگوید در منزلی که پدر و مادر شوهر باشند حاضر به زندگی نیستم، آیا بر شوهر لازم است که به خواسته زن خود جامه عمل بپوشد یا خیر؟ در صورتی که مرد به خواسته زن جامه عمل نپوشاند و زن هم حاضر به زندگی نشود و به منزل پدرش برود و بگوید تا منزل جداگانه تهیه نکنی به خانه ات نمی آیم، آیا زن ناشزه می شود؟ در صورتی که زوج تمکن مالی نداشته باشد و قادر به جدا کردن منزل نباشد، وظیفه اش چیست؟
- زنی منزل شوهر خود را بی اجازه شوهر ترک کرده و تمکین نمی کند. بعداً معلوم شد که علت این بود که شوهر او را اذیت می کرده و کتک می زده و موجبات شکنجه روحی او را فراهم می کرده است، آیا در این فرض حق مطالبه نفقه خود را دارد؟
- مادری حق حضانت خود را اسقاط می کند و سپس پشیمان می گردد، آیا می تواند مجدداً حق خود را مطالبه کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] زنی حقّ الزّحمه و اجرة المثل کارهایی که در ایّام زناشویی در منزل شوهرش انجام داده را مطالبه کرده، ولی شوهر ادّعا دارد که همسرش کارها را به قصد تبرّع انجام داده است. در فرض مذکور قول کدام یک مقدّم، و بیّنه بر عهده چه کسی است؟
- [آیت الله سبحانی] زنی مهریه خود را به شوهرش بخشیده سپس با تحریک دیگران مجداً آن را از همسرش مطالبه می نماید آیا شرعاً می تواند طلب کند؟
- [آیت الله بهجت] آیا زن می تواند در قبال کارهایی که در منزل انجام می دهد، از شوهر خود طلب اجرت کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا یارانه را زن میتواند از شوهرش مطالبه کند بعد هم به شوهر بگوید خرج من برعهده شما است؟
- [سایر] آیا خانمی که وضعیت شوهرش برای امرار معاش متوسط پایین است، میتواند فطریه و یا کفاره روزهاش را به شوهر دهد تا نان خانه را تأمین کند؟
- [آیت الله بهجت] اگر خانمی بدون رضایت و اجازه ی شوهر از منزل خارج شود، تکلیف او از لحاظ نماز و روزه چیست؟ آیا او ناشزه می شود؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا خانمی که مدتی از شوهرش قهر می‌باشد و در خانه پدر زندگی میکند میتواند بدون اذن شوهر به مسافرت برود؟ در ضمن در طول مدت قهر شوهر هزینه یا نفقهای به زن پرداخت نکرده است.
- [آیت الله اردبیلی] آیا خانمی که مدتی از شوهرش قهر می‌باشد و در خانه پدر زندگی میکند میتواند بدون اذن شوهر به مسافرت برود؟ در ضمن در طول مدت قهر شوهر هزینه یا نفقهای به زن پرداخت نکرده است.
- [سایر] <BR> آیا زن میتواند بعد از گذشت چند سال از ازدواج، اجرت کار در منزل را از شوهر مطالبه کند؟
- [آیت الله سبحانی] خانمی هستم که مدتی ازدواج نموده و در منزل شوهر می باشم اگر پدرم در برخی موارد با سفر من با شوهر مخالفت نماید آیا اطاعت از پدر بر من واجب است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- زنی را که طلاق داده اند و زنی که صیغه بوده و شوهرش مدّت او را بخشیده یا مدّتش تمام شده، چنانچه بعد از مدّتی شوهر کند و بعد شک کند که موقع عقد شوهر دوّم عدّه شوهر اوّل تمام بوده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند.
- اگر زن در کارهایی که در مسأله پیش گفته شد اطاعت شوهر را نکند گناهکار است و حق غذا و لباس و منزل و همخوابی ندارد ولی مهر او از بین نمی رود.
- اگر زن از شیر شوهر خود کسانی را که بعداً گفته می شود شیر دهد، شوهرش بر او حرام نمی شود، اگر چه بهتر آن است که این کار را نکند: اول: برادر و خواهر خود را. دوّم: عمو و عمه و دایی و خاله خود را. سوّم: اولاد عمو و اولاد دایی خود را. چهارم: برادر زاده خود را. پنجم: برادر شوهر، یا خواهر شوهر خود را. ششم: خواهر زاده خود، یا خواهر زاده شوهرش را. هفتم: عمو و عمه و دایی و خاله شوهرش را. هشتم: نوه زن دیگر شوهر خود را.
- کفن زن بر شوهر است، اگرچه زن از خود مال داشته باشد، و همچنین اگر زن را به شرحی که در کتاب طلاق گفته می شود، طلاق رجعی بدهند و پیش از تمام شدن عده بمیرد، شوهرش باید کفن او را بدهد و چنانچه شوهر بالغ نباشد یا دیوانه باشد ولیّ شوهر باید از مال او کفن زن را بدهد.
- زنی که از شوهر اطاعت می کند اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد می تواند جهت الزام شوهر بر پرداخت نفقه، به مجتهد جامع الشرائط و اگر ممکن نباشد به عدول مؤمنین و اگر آنهم ممکن نباشد به فُسّاق مؤمنین مراجعه نماید. و چنانچه الزام شوهر بر دادن نفقه ممکن نباشد می تواند، در هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد، و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نیست.
- زنی که عقد دائمی شده نباید بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود، و باید خود را برای هر لذّت متعارفی که او می خواهد، تسلیم نماید و بدون عذر شرعی از نزدیکی کردن او جلوگیری نکند. و اگر در اینها از شوهر اطاعت کند، تهیه غذا و لباس و منزل او و لوازم دیگری که در کتب ذکر شده بر شوهر، واجب است و اگر تهیه نکند چه توانایی داشته باشد، یا نداشته باشد مدیون زن است.
- طلاق دادن زن در حال حیض یا نفاس در سه صورت صحیح است: اوّل: آن که شوهرش بعد از ازدواج با او نزدیکی نکرده باشد. دوّم: آبستن باشد، و اگر معلوم نباشد که آبستن است و شوهر در حال حیض طلاقش بدهد، بعد بفهمد آبستن بوده، اشکال ندارد. سوّم: مرد بواسطه غایب بودن و مانند آن نتواند پاک بودن زن را بفهمد.
- زنی که نُه سالش تمام شده و یائسه نیست اگر شوهرش با او نزدیکی کند و طلاقش دهد، بعد از طلاق باید عدّه نگهدارد یعنی بعد از آن که در پاکی طلاقش داد و مقداری (هر چند کم باشد) بعد از طلاق پاک بود، بقدری صبر کند که دوبار حیض ببیند و پاک شود، و همین که حیض سوم را دید عدّه او تمام می شود و می تواند شوهر کند. ولی اگر پیش از نزدیکی کردن با او طلاقش بدهد عدّه ندارد، یعنی می تواند بعد از طلاق فوراً شوهر کند. _________ 1 معنای یائسه در مسأله 32 گفته شد. _________
- در فرض مسئله گذشته چنانچه زن نمی داند شوهرش زنده است یا مرده، اگر شوهر مالی دارد یا پدر یا جد پدری او از مال خودشان مخارج زن را مطابق شأن او تأمین می کنند زن باید صبر کند و حق شوهر کردن ندارد. و اگر به هیچ وجه مخارج او را تأمین نمی کنند می تواند به مجتهد جامع الشرائط مراجعه کند و پس از مراجعه مجتهد جامع الشرائط دستور می دهد زن تا چهار سال صبر کند، و در طول این مدّت بوسیله نامه نوشتن به مناطقی که احتمال می دهند شوهر زن در آنجاها باشد یا به وسایل دیگر تحقیق می کنند، اگر زنده بودن او ثابت شد زن باید صبر کند و اگر ثابت نشد مجتهد جامع الشرائط به پدر یا جدّ پدری مرد دستور می دهد زن را طلاق دهد و اگر ممکن نشد خود مجتهد جامع الشرائط او را طلاق می دهد و زن بعد از طلاق به مقدار عده وفات یعنی چهار ماه و ده روز عدّه نگه می دارد و بعد از عدّه آزاد می شود و می تواند شوهر کند ولی چنانچه شوهرش در بین عدّه پیدا شد حق دارد رجوع کند.
- زن و شوهر در صورتی که ازدواجشان به هر علتی باطل باشد ولو آنها ندانند از همدیگر ارث نمیبرند الف: اگر انسان در مرضی که احتمال مرگ او میرود ازدواج کند و با آن زن نزدیکی نکند تا از دنیا برود این ازدواج باطل است و زن از مرد ارث نمیبرد همانطور که استحقاق مهریه را هم ندارد ب: اگر انسان با یکی از زنهایی که ازدواج با آنها باطل است ازدواج کند ویکی از آنها بمیرد از همدیگر ارث نمیبرند هر چند در صورت جهل به مسئله استحقاق مهر المثل داردو میتواند آنرا مطالبه کند ج: اگر زنی که مریض است با مردازدواج کند ازدواج صحیح است ولو قبل از همبستر شدن زن بواسطه آن مرض بمیرد شوهر از او ارث می برد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زنی را که طلاق دادهاند و زنی که متعه بوده و شوهرش مدت او را بخشیده، یا مدتش تمام شده، چنانچه بعد از مدتی شوهر کند و بعد شک کند که موقع عقد شوهر دوم، عده شوهر اول تمام بوده، یا از راه غفلت یا معصیت در عده شوهر کرده، باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله سبحانی] زنی را که طلاق داده اند و زنی که صیغه بوده و شوهرش مدت او را بخشیده یا مدتش تمام شده، چنانچه بعد از مدتی شوهر کند و بعد شک کند که موقع عقد شوهر دوم، عده شوهر اول تمام بوده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله سیستانی] زنی را که طلاق دادهاند ، و زنی که صیغه بوده و شوهرش مدت او را بخشیده یا مدتش تمام شده ، چنانچه بعد از مدتی شوهر کند و بعد شک کند که موقع عقد شوهر دوم عدّه شوهر اول تمام بوده یا نه ، به شکّ خود اعتنا نکند .
- [آیت الله سبحانی] زنی را که طلاق داده اند و زنی که صیغه بوده و شوهرش مدت او را بخشیده یا مدتش تمام شده، چنانچه بعد از مدتی شوهر کند و بعد شک کند که موقع عقد شوهر دوم، عده شوهر اول تمام بوده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله مظاهری] زنی را که طلاق دادهاند و زنی که صیغه بوده و شوهرش مدّت او را بخشیده یا مدّتش تمام شده، چنانچه بعد از مدّتی شوهر کند و بعد شکّ کند که موقع عقد شوهر دوّم عدّه شوهر اوّل تمام بوده یا نه، باید به شکّ خود اعتنا نکند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] زنی را که طلاق داده اند و زنی که صیغه بوده و شوهرش مدت او را بخشیده یا مدتش تمام شده؛ چنانچه بعد از مدتی شوهر کند و بعد شک کند که موقع عقد شوهر دوم عده شوهر اول تمام بوده یا نه؛ به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله نوری همدانی] زنی را که طلاق داده اند و زنی که صیغه بوده و شوهرش مدّت او را بخشیده یا مدّتش تمام شده ، چنانچه بعد از مدّتی شوهر کند و بعد شک کند که موقع عقدِ شوهر دوّم ، عدّة شوهر اوّل تمام بوده یا نه ، باید به شک خود اعتنا نکند .
- [امام خمینی] زنی را که طلاق داده اند و زنی که صیغه بوده و شوهرش مدت او را بخشیده یا مدتش تمام شده، چنانچه بعد از مدتی شوهر کند و بعد شک کند که موقع عقد شوهر دوم عده شوهر اول تمام بوده یا نه باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله بروجردی] زنی را که طلاق دادهاند و زنی که صیغه بوده و شوهرش مدّت او را بخشیده یا مدّتش تمام شده، چنانچه بعد از مدّتی شوهر کند و بعد شک کند که موقع عقد شوهر دوم، عدّهی شوهر اوّل تمام بوده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله خوئی] زنی را که طلاق دادهاند و زنی که صیغه بوده و شوهرش مدت او را بخشیده یا مدتش تمام شده، چنانچه بعد از مدتی شوهر کند و بعد شک کند که موقع عقد شوهر دوم عد شوهر اول تمام بوده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند.